Katalog

EKONOMI Pazar 6 Aralık 2015 EDİTÖR: ZEKİ TEZER Ekmeğe zam kapıda Ekmek Sanayii İşverenler Sendikası Genel Sekreteri Cihan Kolivar, son 2 ayda un fiyatlarına yüzde 1520 arasında zam yapıldığını, bu gidişle ekmeğin 1.5 TL’ye çıkmasının kaçınılmaz olacağını söyledi. İhale ertelendi Üç katlı Büyük İstanbul Tüneli Projesi’nde etüt, proje ve mühendislik hizmetleri için 14 Aralık’ta yapılacağı duyurulan ihale 23 Aralık’a ertelendi. Suriyeli işçi tedirgin Binlerce Suriyeli bir yandan işsizliği tetiklerken bir yandan “işgücü açığına katkı” olarak görülüyor. Ancak göçmenler verilecek çalışma izniyle avantajlarını yitireceklerini düşünüyor ir tarafta giderek artan işsizlik, diğer yandan insani olmayan şartlarda ve kayıt dışı olarak çalışan onbinlerce Suriyeli. Uzmanlara göre ülkemizdeki işsizlik ile Suriyeli işçiler arasında yakın bir bağ bulunuyor. Zira en son açıklanan işsizlik yüzde 10.1; mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik ise 10.4 oldu. Ekonomistler, PINAR 2 milyon SuriYILDIZ yelinin yüzde 5’inin istihdama katılabilmiş olabileceğini ve bunun işsizlik oranına etkisinin 0.4 puanı bulabileceğini belirtti. Türkiye’de 100 bin Suriyelinin çalıştığı tahmin ediliyor. Yasal yollarla ülkeye girenlerin sayısının 80 bin olduğu tahmin edilirken; onbinlerce Suriyeli kayıt dışı olarak çalışıyor. Kayıt dışı işçiler, her türlü sosyal haktan mahrum bırakılırken; bu işleri günde 1213 saatlik mesailerle ve asgari ücretin yarısına yapıyor. Çalışma izni olmayan yabancıyı çalıştıran işverenlere her yabancı için 8 bin 381 lira ceza kesilirken; çalışma izni olmayan yabancıya da 835 lira ceza veriliyor. TASARIM: SERPİL ÜNAY 9 B çoğunluğu bedenen çalışıyor 4 Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün 13 Kasım verilerine göre; Türkiye’de Geçici Koruma Yönetmeliği kapsamında koruma altına alınan Suriyeli sayısı toplam 2 milyon 226 bin 117. 4 2011’den bu yana çoğunluğu şirket ortağı olan 6 bin Suriyeliye imalat ve ticaret işkolunda yeni bir işyeri açarak çalışma izni verildi. 4 Kayıt dışı çalıştırılan Suriyelilerin, iş sağlığı ve güvenliği olmayan ve kötü koşullarda çalıştırılmaları olasılığı yüksek. Suriyeli aileler geçimlik ihtiyaçları için çocuklarını da çaReuters’da yayımlanan bir haritaya göre Türkiye’de göçmenler ülkenin tüm kesimlerine yayılmış durumda. Güneydoğu, Orta Anadolu ve Marmara’da yoğunluk gösteren Suriyeli göçmenlerin olmadığı yerler karadeniz ve Doğu’nun belli bölgeleri. 250 bİn kAçAk İşçİ Mülteci akınıyla karşı karşıya olan Türkiye, Suriyelilere çalışma izni vermeye hazırlanırken, halen binlerce işyeri Suriyeli kaçak işçileri ucuza çalıştırıyor. Halen 2.2 milyon Suriyeli mülteciyi barındıran Türkiye, geçen hafta Avrupa Birliği’nden (AB) 3.2 milyar dolarlık yardım karşılığında mültecilerin Avrupa’ya geçişini engelleme taahhüdünde bulunmuştu. Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi’nden (ORSAM) bir yetkilinin verdiği bilgiye göre, Türkiye’de tahminen yaklaşık 250 bin Suriyeli kaçak işçi çalıştırılıyor. Reuters’ın haberine göre, İstanbul Kâğıthane’deki bir dükkân sahibi Suriyeli işçilere günde 25 lira yevmiye veriyor. Bu rakam Türk işçilere verilenin yarısından daha az. Kaçak işçilere AB’nin istediği gibi yasal statü kazandırılması hedefleniyor. Ancak, Suriyelilerin Türklerin elinden işlerini alması endişesi bu yöndeki çabaları geciktiriyor. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanı Fuat Oktay, kaygıları giderecek bir denge arayışında olduklarını söylerken, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan ise hazırlıklar konusunda açıklama gelmedi. lıştırma eğilimindeler. 4 Suriyelilerin çoğunlukla beden işçisi olarak çalıştıkları biliniyor. Yoğunlukla inşaat, tekstil, tarım, ayakkabı üretimi, fırıncılık ve hizmet sektöründe kayıt dışı olarak çalıştıkları gözlemleniyor. 4 Kilis İşgücü ve İnsan Kaynakları Raporu’na göre öğretmen, mühendis, doktor, marangoz, tesisatçı, kuaför gibi nitelikli Suriyeliler de mevcut. 4 ILO’nun tahminlerine göre yetişkin Suriyeli mülteciler arasında işgücü piyasasına katılım oranları kadınlarda yüzde 10 ile 20 ve erkeklerde yaklaşık yüzde 50 arasında değişiyor. Türkİş Genel Kurulu’nda kıdem tazminatı ve basın özgürlüğü kararları alındı. Kıdem genel grev nedeni MUSTAFA ÇAKIR Dünya Çalışma Örgütü (ILO) Türkiye Ofisi Direktörü Numan Özcan, kayıt dışı istihdam ve beraberinde gelen haksız rekabetin, ücret eşitsizliklerinin, iş kaybı riskinin başlıca tehdit alanları olarak değerlendirilebileceğini ve bunun çalışma barışını olumsuz olarak etkileyebileceğini belirtti. Beraberinde pek çok beceri ve Çalışma barışına zarar 0 0.1 0.4 0.5 5.2 %12.8 yetenek getiren Suriyelilerin gerek iş gücüne gerekse girişimcilik yoluyla ekonomiye katma değer sunmalarının bir fırsat olarak değerlendirilebileceğini dile getiren Özcan, “Gaziantep Ticaret Odası’na kayıtlı Suriyeli şirket 2011 öncesinde 60 civarında iken 2014 Ekim itibarıyla 209’a yükselmiş, Ağustos 2015 itibariyle da 471 firmaya çıkmış. 112 bin Suriyelinin yaşadığı Kilis’te de Su riyeli firma sayısı 2011’de 7 iken 2015’in ilk yarısında Kilis’teki Suriyeli şirket sayısı ise 67’ye yükselmiştir. Bu firmaların yerel ekonomiyi canlandırdığı ve ilave istihdam sağladığı düşünülebilir” dedi. şirketlere vergi artmıyor yük yine vatandaşta OECD RAPORU Memduh Boydak açıklamasını Twitter’dan yaptı. Boydak’tan üniversiteden ayrılma kararı emduh Boydak, Melikşah Üniversitesi’ndeki görevini bıraktı. Boydak Holding Yönetim Kurulu Üyesi ve Üst Yöneticisi (CEO) Memduh Boydak açıklamada, “Melikşah Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığı görevimden bugün itibarıyla mevcut iş yoğunluğum nedeniyle ayrılıyorum” ifadelerine yer verdi. Kayseri’nin ilk vakıf üniversitesi Melikşah Üniversitesi’ne bir süre önce kamulaştırmada ‘yağma ve gasp’ yapıldığı iddiasıyla operasyon yapılmış, TÜSİAD Yönetim Kurulu Üyesi de olan Boydak gözaltına alınmış, çıkarıldığı mahkemece serbest bırakılmıştı. l Ekonomi Servisi 20072014 arasında dünyada kurumlar vergisi gelirleri düşerken, yük bireylerin sırtına bindi. Türkiye’de de vergi yükü yüzde 4’ten fazla arttı ZEKİ TEZER ükümet kıdem tazminatı değişikliğini yeniden gündeme getirmeye hazırlanırken, Türkİş Genel Kurulu’nda, “Kıdem tazminatına dokunmak genel grev nedenidir” kararı alındı. Yeni işe girecekler için de kıdem tazminatının mevcut haliyle korunması istendi. Türkİş’in 22. Olağan Genel Kurulu’nun dünkü bölümünde komisyon kararları görüşülerek oylandı. Genel kurula kıdem tazminatıyla ilgili önerge sunuldu. Önergede, 2011 yılında gerçekleştirilen genel kurulda oybirliğiyle alınan kıdem kararı “sahiplenilerek ve yinelenerek” yeni bir karar alınması istendi. Genel kurulda ayakta ve oybirliğiyle kabul edilen “Kıdem tazminatına dokunmak genel grev nedenidir” başlıklı karar şöyle: “Kıdem tazminatı, Türkiye işçi sınıfının ve Türkİş’in kırmızı çizgisidir. Türkİş Genel Kurulu, bugün çalışanlar ve gelecekte çalışacak olanlar için kıdem tazminatının mevcut haliyle korunmasından yanadır. Türkİş Genel Kurulu’nun kıdem tazminatının fona devredilmesi, süresinin azaltılması gibi bu hakkın tasfiyesine ya da zayıflatılmasına yönelik her türlü girişimin karşısında, cevabı genel grev olacaktır.” Kararın gerekçesinde de “sermaye yanlısı politikaların sahibi ve sürdürücüsü” olan siyasi iktidarın, birçok işçi hakkını budadığı veya ortadan kaldırdığı belirtildi. Gerekçede, “Milyonlarca çalışanı ilgilendiren kıdem tazminatı hakkından hiçbir şekilde vazgeçilemez” denildi. Türkİş Genel Başkanı Ergün Atalay da konuşmasında işçilere, “Sizin istemediğiniz hiçbir şeyi yapmayız, yaptırmayız” diye seslendi. Genel kurulda demokratikleşme başlığı altında basın özgürlüğü konusunda da karar alındı. Basın ve yayın özgürlüğünün en geniş biçimiyle tanınması, tekelleşmeye son verilmesi, medya çalışanlarının sendikal haklarını etkin bir şekilde kullanmaları istenilen kararda, “Basın mensuplarının araştırmaları, yorum ve haberleri nedeniyle yargılanmalarını engelleyen yasal düzenlemeler yapılmalıdır” denildi. H Basın özgürlüğü vurgusu M Halkbank’tan yeni kadro şartı alkbank, çalışanlarına gönderdiği eposta ile çağrı merkezi biriminde çalışan sözleşmeli personelin mülakatla kadroya alınacağını duyurdu. Banka, daha önce 18 ayını dolduran sözleşmeli personeli direkt kadroya alıyordu. Banka, şube ve çağrı merkezleri içindeki diğer destek birimlerine geçişlerin ihtiyaç olmaması durumunda yapılmayacağını da bildirdi. l Ekonomi Servisi H ünyada ve Türkiye’de vergi artışları, katma değer vergisi ve gelir vergisi yoluyla bireylere fatura edilirken, kurumlar vergisi gelirleri düşüşte. OECD verilerine göre, Türkiye 2001 kriz dönemini de rekor vergi yükü artışıyla aştı. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) Gelir İstatistikleri raporu, 20072014 arasında Türkiye’de vatandaşın vergi yükünün yüzde 4’ten fazla arttığını ortaya koyuyor. Türkiye’de tüm vergi gelirleri 2014 rakamlarıyla Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın (GSYH) yüzde 28.7’sini oluştururken, bunun yüzde 12.7’si mal ve hizmetlerden, yüzde 6.1’i gelir vergisinden, yüzde 8.2’si sosyal güvenlik kesintilerinden, yüzde 1.4’ü emlak vergisinden, yüzde 0.4’ü de diğer kalemlerden geliyor. D Maliye Bakanlığı’nın ekim ayı verilerine göre ise geçen yılın aynı ayına göre, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 90.1, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 38.1, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 27.1, harçlar yüzde 21.1, gelir vergisi yüzde 16.4, damga vergisi yüzde 12.4, kurumlar vergisi yüzde 5.6, özel tüketim vergisi yüzde 4.3 ve diğer vergiler tahsilatı yüzde 21.6 oranında arttı. ‘Tutukluluk ceza olmasın’ Krizde arttı Türkiye’de özellikle 19952013 arası vergi yükü artışı dikkat çekiyor. 2001 krizi öncesi ve sonrasında vergi yükü yüzde 12.5 artarken, aynı dönemde OECD ortalaması yüzde 0.6’ydı. OECD ülkelerinde 20132014 döneminde ise vergi gelirlerindeki artışın yüzde 80’i tüketim ve gelir vergilerinden kaynaklandı. OECD ülkelerinde vergi gelirlerinin GSYH’ye oranı 2007’deki kriz öncesinde yüzde 34.1 seviyesindeydi. 2014’e gelindiğinde ise yüzde 0.3 artış gösterdi. Aynı dönemde kurumlar vergisi gelirlerinin GSYH’ye oranı yüzde 3.6’dan yüzde 2.8’e inerken, gelir vergisinden elde edilen gelir yüzde 8.8’den yüzde 8.9’a, katma değer vergisinden elde edilen gelir yüzde 6.5’tan yüzde 6.8’e çıktı. OECD Vergi Politikası ve Yönetimi Merkezi Başkanı Pascal SaintAmans konuyla ilgili açıklamasında, şirketlerin daha az vergi vermenin yolunu bulduklarını söyleyerek, “Kriz başladığından beri vergi artışlarının büyük bölümü, sosyal güvenlik kesintileri, katma değer vergisi ve gelir vergisi yoluyla bireylerin sırtına yüklendi” dedi. Genel kurulda kabul edilen diğer kararlar da şöyle: 4 Anayasanın değiştirilmesi süreci artık tamamlanmalı, çağdaş, özgürlükçü, demokratik düzenin gereklerine uygun hale getirilmelidir. 4 Yargı bağımsızlığı sağlanmalıdır. Yargılama süreci hızlandırılmalı, tutukluluk hali ceza olmaktan çıkarılmalıdır. l ANKARA Açlık sınırı 1427 TL oldu MemurSen tarafından her ay düzenli olarak yapılan “açlıkyoksulluk” araştırmasına göre, Türkiye’deki 4 kişilik bir ailenin açlık sınırı bin 427 TL, yoksulluk sınırı 3 bin 940 TL olarak belirlendi. MemurSen Konfederasyonu tarafından her ay düzenli olarak yapılan açlıkyoksulluk araştırmasına göre kasımda gıda madde fiyatlarında ortalama yüzde 0.91’lik bir artış yaşandı. Kasımda ekime göre giyim fiyatlarında ortalama yüzde 5,08’lik bir artış gözlendi. Kasım ayında Ekim ayına göre ısınma maddesi fiyatlarında ortalama yüzde 0.99’luk bir artış gözlendi. l Ekonomi Servisi Antalya’ya 1.5 milyar liralık EXPO HAZAL OCAK 851 yılından bu yana düzenlenen EXPO bu yıl çicek ve çocuk konseptinde Antalya’da yapılacak. 23 Nisan’da açılacak fuar 6 ay sürecek. EXPO 2016 Antalya Ge 1 nel Sekreteri Haşmet Suiçmez, EXPO alanının tahmini maliyetinin her türlü unsurlar dahil 1 milyar 600 milyon lira olduğunu açıkladı. Suiçmez, EXPO 2016 Antalya sergi alanı hakkında bilgi verdi. EXPO 2016 Antal ya alanının bin 200 dekar büyüklüğünde Aksu ile Tehnelli Çayları arasındaki bir dere yatağına kurulduğunu vurgulayan Suiçmez, bunun önüne geçebilmek için 15 milyon tona yakın toprak, stabilize, kum, çakıl ve dolguyla alanı doldurduklarını kaydetti. Suiçmez, “Bin 121 dekar büyüklüğündeki alana 120 türden 25 bin ve onbinlerce çalı bitkisi dikiliyor. Ülke bahçelerinin EXPO sonrası dönemde bakımını Türkiye üstleniyor” bilgisini verdi. l ANTALYA C M Y B