Katalog

Pazar 6 Aralık 2015 BAĞDAT’I ÇILDIRTAN TSK OPERASYONU DUNYA SORUDA MUSUL KRİZİ Öztürk Yılmaz: O dönem bilmiyordum Sinirlioğlu’nun ziyaretinde konuşuldu TSK’nin bölgeye gitmesi, Musul Başkonsolosluğu’nun IŞİD tarafından ele geçirilmesi ve personelin rehin tutulmasını akla getirdi. Söz konusu askeri varlığın o zaman neden devreye sokulmadığı eleştirileri yapıldı. Eski Musul Başkonsolosu olan CHP’li Öztürk Yılmaz, “Başika’da gücümüzün olduğunu bilmiyordum. Koalisyon operasyonlarından sonra gitmiş olabilirler” dedi. dishab@cumhuriyet.com.tr TASARIM: ŞÜKRAN İŞCAN Türkiye’nin IKBY Barzani kuvvetlerine vereceği destek Musul’un düşmesinden sonra gündeme geldi. Türkiye IŞİD’e karşı peşmergeyi eğitmeye başladı. Kasım başında dönemin Dışişleri Bakanı Feridun Sinirlioğlu, Barzani ile görüşmesinde kapsamlı değerlendirmelerde bulundu. Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz da bölgeye ziyaretinde askeri ayrıntıları masaya yatırmıştı. 15 nilgun@cumhuriyet.com.tr 10 1. Başika kimin yönetiminde? Başika (Besika), Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin kontrolünde. IŞİD’in kontrolünde bulunan Musul’un 10 kilometre doğusunda, yani cephe hattına en yakın noktalardan biri. Türkiye bölgede IŞİD’e karşı savaşan peşmergelerin eğitimi için Barzani yönetimine yardım ediyor. 2. TSK ne zamandır burada? Türkiye, IŞİD’in Musul’u ele geçirmesinin ardından, ABD ve Almanya gibi ülkelerle eşzamanlı olarak bölgede askeri eğitim vermeye başladı. Bu eğitimlerin amacı, IŞİD’in bölgede yayılmasını ve Kerkük’ü ele geçirmesini engellemek. Türkiye, IŞİD’le mücadele amacıyla 4 ayrı noktada 80 personelle peşmergelere eğitim veriyordu. Bu sayı tabur düzeyinde artırıldı. Eğitimi verenler daha çok Özel Kuvvetler Komutanlığı personeli. Meskun mahal çatışması, el yapımı patlayıcılar, tanksavar, makineli tüfek, havan ileri gözetleme ve ilk yardım eğitimi veriyor. Türkiye’nin Barzani ile koordineli şekilde Musul yakınındaki Başika bölgesine zırhlı birlik göndermesine Bağdat’tan çok sert tepki geldi: İşgal güçlerini derhal çek, yoksa vururuz! ürkiye’nin Musul yakınındaki Başika bölgesine zırhlı birlik konuşlandırdığı ve Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Mesud Barzani ile vardığı anlaşma uyarınca burayı kalıcı üs yapacağı haberi ortalığı karıştırdı. Washington’da Reuters’e konuşan ABD Savunma Bakanlığı’ndan iki yetkili, Irak’ın kuzeyine yüzlerce Türk askeri konuşlandığının farkında olduklarını, ama bunun ABD öncülüğündeki koalisyonun faaliyetlerinin bir parçası olmadığını söyledi. Irak Merkezi Hükümeti Ankara’ya “İstilacı güçlerini derhal çek” uyarısı yaptı. Irak Başbakanı Haydar İbadi’nin makamı “Bunu Irak egemenliğinin vahim ihlali addediyoruz. Türkiye’ye güçlerini derhal Irak topraklarından çekmesi çağrısı yapıyoruz” tepkisini gösterip ekledi: “Irak topraklarına güya Iraklı grupları eğitmek için girmişler. Ama Irak federal yetkililerinden bu yönde ne talepte bulunmuş ne de izin almışlardır.” T Çar ve Sultan’ın imajı avuz medyası kendine göre bir dünya yaratmış. Haberleri ve yorumları o dünyadan bildiriyor: “Eski bir KGB ajanı olan Putin, vahşi yaşam pozlarıyla cilaladığı imajını, uçak krizi sonrası verdiği tepki ve ucuz yalanlarla yerle bir etti. Rus lider dünya medyasının alay konusu oldu!” “Uçak krizi ile sarsılan Putin, yalan ve iftiralarla Ankara’yı karalamaya çalıştı ama bir iki müttefiki dışında kimseyi kandıramadı. Tüm dünya Türkiye’ye destek çıktı!” AKP Türkiye’sine uyarlanan fıkra misali… Hani var ya… “Napolyon tekrar dünyaya gelmiş. Dünya liderlerini başkentlerde bir bir ziyaret edip görüşürken Ankara’ya da uğramış. Ak Saray’da tabloyu görür görmez T.C. devlet başkanına ‘Sayın Erdoğan sizdeki medya bende olsaydı, Waterloo’da yenildiğimi kimse duymazdı!’ demiş.” O hesap! Putin dünya medyasının alay konusuymuş… Tüm dünya, Türkiye’ye destek çıkıyormuş… vs. Aslı astarı yok. Olamaz da zaten. Çünkü böyle bir ak ve kara dünya yok. Kim müttefik, kim değil, kimin eli kimin cebinde artık belli değil. H 3. Neden şimdi asker gönderildi? PKK’nin bölgeye yerleşmesini engellemek ve IŞİD’e karşı Barzani yönetimine daha etkili destek vermek. Türkiye aynı zamanda bölgedeki unsurlarına etkin koruma sağlamak amacıyla da asker sayısını artırıyor, birlik düzeyini yükseltiyor. 4. Türkiye kararı nasıl aldı? Bu karar Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz ve eski Dışişleri Bakanı Feridun Sinirlioğlu’nun Barzani yönetimi ile temaslarında alındı. 5. Asker IŞİD’e operasyon amacıyla mı bölgeye gitti? Başika değil Musul’a yönelik operasyon yapılacağı iddiaları var. Ancak mevcut askeri birlik yapısı “operatif düzeyde” değil. 6.Asker burada isteği dışında IŞİD’le karşı karşıya gelebilir mi? Küçük de olsa bu olasılık her zaman var. Ancak IŞİD’le çatışmaya şu ana kadar hiç girilmedi. K. Irak’ta dengeler değişiyor ürkiye’nin, naklar, Başika’ya koIrak’ın kunuşlandırılan birliğin zeyine Mu“tam operatif” olmadısul yakınlarındağı bilgisini verdi. Ayki Başika’ya “tabur rıca Türkiye’nin bölSERTAÇ düzeyinde” konuşgedeki istihbarat merEŞ lanması bölgedekezi de güçlendirildi. ki dengelerin yeniIrak’ın kuzeyindeden değiştiğini gösterdi. Aski Kürt birliklerine verilen keri kaynaklar, bir yandan eğitim desteği, iki tarafın “IŞİD baskısı” bir yandan da da mutabakatı ile farklı boPKK’nin “kanton politikası” yuta ulaştı. IŞİD’in Musul’u baskısı altında bulunan Bar ele geçirmesinin ardından zani yönetiminin de konuşKerkük’ü hedef alması üzelanmadan “memnun” oldurine bölgedeki Kürt gruplağunu dile getirdi. Başika’ya rın eğitimi için bazı ülkeler konuşlandırılan birliğin için devreye girdi. Bu kapsamde yer alan tank bölüğünün da Almanlar ve ABD’nin yageçen haftalarda Tekirdağ nı sıra Türkiye de PeşmergeÇerkezköy’deki zırhlı tugay lere eğitim vereceğini açıkladan Silopi’ye kaydırılan birdı. Türkiye IŞİD’in kullandılik olduğu öğrenildi. Kayğı silahlar ve taktiklere kar Irak Dışişleri de “Türkiye’nin istilasından” söz ettiği açıklamasında federal hükümetle koordine edilmeyen her türlü operasyonu reddettiklerini belirtti. Irak Cumhurbaşkanı Fuad Masum “uluslararası normlarla yasaların ihlali” tepkisini gösterdi. Celal Talabani liderliğindeki Kürdistan Yurtsever Birliği’nden olan Masum, Türkiye’ye güçlerini çekmesi, Irak Dışişlerine de ülkenin egemenliği ve bağımsızlığını korumak için gerekli adımları atması çağrısı yaptı. En sert çıkışı Irak Meclisi Güvenlik Komisyonu Başkanı Hakim Zamili yaptı. Türk askerlerinin “işgalinden”, Irak’ın egemenliğinin hedef alındığından söz eden Zamili, İbadi’ye Irak Hava Kuvvetleri’nin Türk güçlerini vurması için çağrı yaparak, savaş uçaklarının harekete geçmek için emir beklediklerini söyledi. IKBY’ye bağlı peşmerge güçlerinin bölgedeki komutanı tümgeneral Nureddin Herki ise şöyle bir tablo çizdi: “Bir süredir IŞİD’le savaşan Sünni milislerin oluşturduğu Haşad el Vatani güçlerine Zilkan üssünde Türk güçleri eğitim veriyor. Türk güçlerinin gidiş gelişi rutin rotasyondan kaynaklanıyor. Büyük bir Türk gücünün konuşlanması söz konusu değil.” l Dış Haberler ‘Uluslararası hukuka aykırı’ Açık uçlu dayanışma “Dünya” sözcüğü ile burada anlatılan ABD ve Türkiye’nin Batılı ortakları ise; “müttefikler” evet aleni bir ilkeye sahip çıkarak “Türkiye’nin sınırlarını ve toprak bütünlüğünü savunma hakkını tanıdılar ve bunu teslim ettiler!” ama beri yandan, Türkiye’yi “gerilimi aşağı çekmeye” ve Rusya ile “görüşerek” sorunlarını halletmeye davet ettiler! Diplomaside buna “Taahhütsüz, açık uçlu dayanışma/solidarity without engagement” diyorlar. “Çar” diye anılan Putin’e eğer bir “kırmızı kart” çıkartmak söz konusuysa; “Sultan” olarak namlanan Erdoğan’a da sözde “müttefik” olmasına karşın “sarı kart” uzatılıyor. Erdoğan dendiğinde “Batılı ortaklar”, hemen “ihtiyat” moduna giriyor. “Sultan”ın ajandalarına ve oyunlarına çünkü kimse güvenmiyor. Sultan’ın çıkarları, Batı’nın çıkarları ile aynı doğrultuda görülmüyor. Bu sebeple burada çok çeşitli vesilelerle daha önce yazdığım gibi, NATO’da nicedir (bkz. Çin füzeleri krizi) Türkiye’ye ilişkin büyük bir güven sorunu yaşanıyor. Hal böyle olunca kafadan “Türkiye’ye hak vermek” durumu yok. Krizin iki yanına da “kuşkuyla yaklaşmak” var. Ankara, IŞİD ve PKK tehdidine karşı Barzani ile ortak hareket ediyor 7. TSK’nin Başika’da bulunması Türkmenlere fayda sağlar mı? Özellikle Tel Afer bölgesindeki Şii Türkmenlere yönelik IŞİD baskısı yoğun. IŞİD’in geriletilmesi bu anlamda Türkmenlere kesinlikle fayda sağlayacak. T 8.Barzani neden memnun? IŞİD ve geçmişten beri rekabet içinde bulunduğu, son dönemde ilişkileri restleşme düzeyine varan PKK’ye karşı Türkiye’nin varlığı elini rahatlatıyor. şı meskun mahal çatışmaları ve antitank silahların kullanımına ilişkin eğitimler verdi. PKK’nın bölgede Suriye benzeri özyönetim oluşturma çabaları ise geçmişten beri olumlu ilişkileri olan Türkiye ile Barzani yönetimini daha da birbirine yaklaştırdı. İki tarafın birbirine yakınlaşması, düzenlenen operasyonla Şengal bölgesinin yeniden Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi kontrolüne alınmasının ardından Musul yakınındaki Başika bölgesinde bulunan kamptaki birlik sayısının “daha nitelikli duruma” getirilmesi yönünde ka İstihbarat amaçlı 9.Bağdat neden bu kadar kızdı? Duhok Bamerni’den sonra Başika’ya da bir zırhlı birliğin gitmesi, Irak’ın toprak bütünlüğünü ihlal eden bir tutum olarak değerlendiriyor. Bağdat daha önce de petrol konusunda olduğu gibi kendilerinin devre dışı bırakılarak Barzani yönetimiyle ortaklaşa iş yapılmasına tepki veriyor. rar verildi. Askeri kaynaklardan edinilen bilgilere göre kampta konuşlandırılmak üzere zırhlı bölüğün bölgeye gelmesi kararlaştırıldı. Bu kapsamda geçen hafta Tekirdağ Çerkezköy’deki zırhlı tugaydan trenlerle Gaziantep’e, oradan taşıyıcılarla Silopi’ye götürülen tank bölüğü Irak’ın kuzeyine geçti. Askeri kaynaklar, Türk askeri unsurlarının 1990’lı yıllardan beri bölgede bulunduğunu, bunların operasyon amaçlı değil bölücü örgüte yönelik istihbarat için bölgede bulundukları bilgisini de verdi. Kaynaklar, “güçlendirmenin” bölgedeki istihbarat merkezi için de söz konusu olduğunu kaydetti. l Ankara Havuz medyasının Erdoğan “Putin’in imajını yerle bir etti” şişinmelerine gelince… Bu da hiç gerçeklerle ilgisi olmayan bir önerme. Batı’da “monolitik” bir “Putin imajı” yok ki... yerle bir olsun… Amerikan “neocon”ları için Putin “SU24 krizi” öncesinde de “şeytan”dı, bugün de “şeytan…” Bir şey değişmedi. Buna karşın misal... Hollande gibi Putin’in IŞİD’e karşı açtığı savaşı baş tacı edenler için Putin son derecede “ciddiye alınması gereken, ciddi bir aktör.” Kamuoyunun Putin’i Batı’da, Erdoğan’ı hiçbir zaman almadığı kadar “ciddiye aldığını” ve “önemsediğini” söyleyebiliriz. Özellikle Paris katliamından sonra “IŞİD’le savaş” hassasiyeti o kadar arttı ki; bu her şeyin önüne geçiyor. Putin de bu kartı sonuna dek kullanıyor. 2014 Kırım krizinde, Putin’e “işgalci” gözüyle bakan Batı kamuoyu; bugün Suriye’de “eli kanlı cihatçılara savaş açan Putin’e” sempati duyuyor. “Erdoğan Putin’e ne demiş”le herkes fazla ilgili değil. ABD medyası dahi dikkat ederseniz “Erdoğan ve Putin’in karşılıklı iddialarına” bodoslamadan dalmıyor ve Ankara ile Moskova’nın ikili çekişmesini olabildiğince mesafeli izliyor. Dolayısıyla “Putin’in, Erdoğan’ın imajı” diye bir şey yok. Tam gaz “propaganda” var. “Erdoğan propagandasına” karşı “Putin propagandası” arasında çok büyük bir savaş söz konusu. Bu savaşta “dünya lideri Putin’in” sesi haliyle daha güçlü çıkıyor ve bugün değilse yarın Türkiye’ye faturası çıkartılacak çok ağır izler bırakıyor. Ciddiye alınan aktör: Putin 10. ABD’nin pozisyonu ne? ABD, Türkiye’nin bölgede pozisyonunu güçlendirmesine olumsuz tepki vermiyor. Gelişmelerden önceden haberdar ediliyor. Buradaki faaliyet ABD ile ortak yürütülen bir çalışma değil. Ancak ABD tarafndan dikkatle izleniyor. ABD’nin bu konuda Türkiye karşıtı bir tutum sergilemesi olası görülmüyor. l Sertaç Eş Davutoğlu: Rutin rotasyon, farklı yorumlar provokasyon Irak Cumhurbaşkanı Masum’un tepkisine Ankara’dan jet yanıt geldi. Başbakan Davutoğlu, “Başika kampı, Musul’un yerel gönüllü kuvvetlerinin mücadelesine destek için kuruldu. Yeni bir kamp da değil, bir yıla yakın zamandır 2 binden fazla Musullu kardeşimize eğitim verildi. Bu faaliyet Musul Valiliği’nin talebi ve Irak Savunma Bakanlığı’nın koordinasyonuyla başlatılmıştır. Bugün yaşanan rutin rotasyon ve güvenlik risklerine karşı takviye faaliyetini yanlış yorumlayanlar maksatlı bir provokasyon içindedirler. Dostumuz Irak’ın toprak bütünlüğünü muhafaza etmek için yardıma hazırız” dedi. Komandolar gitti ama ‘tam operatif değil’ Cumhuriyet’in ulaştığı kaynaklar bölgedeki askeri varlığın şu anda “tam operatif” olarak nitelendirilemeyeceği bilgisini verdi. Kaynaklar, “Ancak kendileri için güçlü bir koruma sağlayabilecek durumda olduklarını da söyleyebiliriz” değerlendirmesini yaptı. Türk askerlerinin bir operasyon düzenlemelerinin söz konusu olmadığını aktaran kaynaklar, olası operasyonlar için eğitim, danışmanlık ve koordinasyon görevi sağlandığını dile getirdi. Zırhlı birlik personelinin dışındaki personelin komando olduğu belirtildi. Irak Dışişleri Bakanlığı Türk büyükelçiyi çağırdı Irak, Bağdat’taki Türk Büyükelçisi’ni Türk askerinin Musul’a gitmesiyle ilgili Dışişleri Bakanlığı’na çağırdı. Büyükelçiyle görüşmede Türk askerlerinin çekilmesi talep edildi. Türkiye’nin Musul’a asker göndermesinin ardından Irak, Bağdat’taki Türk Büyükelçisi’ni Dışişleri Bakanlığı’na çağırdı. Bakanlık’tan yapılan açıklamada, “Türk askerleri Bağdat yönetiminin bilgisi olmadan Irak toprağına girmiştir. Irak, Türk askerlerinin varlığını düşmanca bir davranış olarak görüyor” denildi. Davutoğlu C M Y B