Katalog

DUNYA Tayyip Erdoğan Cumhurbaşkanı Mevlüt Çavuşoğlu Dışişleri Bakanı İbrahim Kalın Cumhurbaşkanlığı Gen.Sek. Yrd. Feridun Sinirlioğlu Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı NATO uçak ve savaş gemisi yolluyor NATO’nun dünkü dışişleri bakanları toplantısında Türkiye’ye Suriye sınırında güvenlik desteği artırıldı. Genel Sekreter Jens Stoltenberg Britanya’nın Türkiye’ye uçak, Almanya ve Danimarka’nın Akdeniz’e taktikkomuta gemileri sevk edeceğini açıkladı. Bunun Rus uçağının düşürülmesiyle bağlantılı olmadığını savundu. dishab@cumhuriyet.com.tr TASARIM: İLKNUR FİLİZ Ruslara fosfor bombası suçlaması Rus hükümeti, Suriye’de sivillere karşı beyaz fosfor bombası kullanmakla suçlanıyor. Rus savaş uçaklarının Rakka’da sivillerin yaşadığı bölgelere attığı iddia edilen beyaz fosfor bombaları son derece zehirli ve insan bedeninde hem deriyi hem de kemikleri yaktığı için Cenevre Anlaşması’yla yasaklanmıştı. Çarşamba 2 Aralık 2015 11 Brian Deese Beyaz Saray Danışmanı John Kerry ABD Dışişleri Bakanı Barack Obama ABD Başkanı Susan Rice Ulusal Güvenlik Danışmanı Ben Rhodes Ulusal Güvenlik Danışman Yrd. ‘Eyyy Putin’... yyy New York Times”, “Başkan neredesin”... diye başlayan hitaplara/atıflara, karşı cenahtan tenezzül eseri bir ses dahi gelmez. Normal. Batılıların üslup ve adapları müsaade etmez. Uluslararası planda en fazla utanç kaynağı olacak türden bu nidaların olsa olsa içeride bir “kullanım değeri” bulunabilir. Lakin işler Doğu’da farklı. Hele de uçağı düşürülüp “karizması çizilmiş” bir lider mevzu bahisse, “sert kayaya toslanır”. Mitinglerde ahaliye hitaben üst perdeden çıkışılırken araya “Üzgünüz, böyle olmasını istemezdik”, “daha da makamda durmam” parazitleri giriverir. Bu çaba da bir şeydir. Zira mevzu teskin edilmezse güney sınırımızın “it dalaşlarıyla”, S400 füzelerinin vızıltılarıyla şenleneceğini düşünürsek, “Buyrun istikrarı, buradan yakın” diyecek haldeyiz… HHH Türkiye, bir Rus uçağını 60 küsur yıl sonra düşüren ilk NATO üyesi ülke olma unvanı kazandı. Anlaşılan bu tutum ittifak içinde biraz “lüzumsuz” bulunurken resmi beyanlarda “Türkiye’nin hava sahasını savunma hakkı” vurgulanıyor. Türkiye egemen bir devlet olarak zaten bu hakka sahipken hoş bir totoloji! Hiçbir şey söylememenin “NATO’cası”. Misal “Rusya’ya karşı Türkiye’nin arkasındayız” kıvamı yok. HHH BMGK’nin daimi üyesi, nükleer silahlı Rusya’dan “korkacak” halimiz yok. İş olacağına varır da biz hesaba kitaba bakalım: l Rusya ticari, askeri ve diplomatik ilişkileri donduruyor. Enerji işbirliği, meyvesebze satışı bitiyor. Çileyi çekecek işadamlarımız, tarımcımız, turizmimiz ve vatandaşımız. l Rusya, Suriye’den yıllardır şaibeli biçimde süren petrol ticareti ve silah sevkıyatını vuruyor, uluslararası planda göze sokuyor. (Petrol zengini Rusya IŞİD petrolünün alıcısıydı tezine hangi kargalar nasıl güler bilmem.) l Ankara sınırın ötesine zıplayıp “tampon bölge” (lugata sokuşturulan insani güvenlikli bölge) tesis etme hevesine kurşun sıktı. John Kerry, kasım ortasında TürkiyeSuriye sınırının yüzde 75’inin güvenceye alındığını (Kürtlerin öncülüğündeki Suriye Demokratik GüçleriSDG) belirtip “Fırat’ın batısında kalan kısmın güvenliği için Türklerle operasyon hazırlığına” işaret edince, pek heyecan olmuştu. Rus uçağı vurulunca karambolde gelişmiş S400’ler Suriye’ye konuşlandı, uçanı kaçanı vuracaklar. ABD’li yetkililer “Türkiye sınırının mühürlenmesi şart” modunda. Kalan Nusra, Fetih ve Ahrar’cılar şimdilik ABD destekli SDG’ye saldırırken nereye kadar? l Suriye’de sözde korunacak kalan “üç beş” masum Türkmen de topun ağzında. l Rusya “Lahey”lik dosyaları BMGK’nin gündemine taşıyacak. Taraf değiliz, heyecan yapmayın, lakin Türkiye “radikal cihatçılık” damgasını iyice yiyor. Rusya’ya da hacet yok aslında, epeydir bu “iştigali” yazıp çizen Batılılar. HHH Yani Rus uçağını vuran akıl ne hesapladıysa, kendini ayağından vurdu. Belki ABD ile Rusya’yı dünyanın yeni Nazileri IŞİD’in karşıtı olan koalisyonda itiş kakışlarına rağmen buluşturan Viyana diyaloğu biraz sabote oldu. Suriye’nin seküler doğasına vurgu yapan Viyana bildirisinde “sürece katılacaklaryok edilecekler” (desteklenen Nusra, Ahrar ve türevi radikal İslamcı gruplar) listesi vardı. Bu pazarlığın tümden “baltalandığı” söylenemez. Paris katliamı sonrası öfkesi katlanan Fransa’nın Rusya ile teması da öyle… İroniktir ki, “çekirge”, ABD ve Batı’nın bölgesel çıkarları sayesinde “sıçramaya devam etmekte”. ABD “Düşürülen uçakla ilgimiz yok” diyerek tereyağından kıl çeker misali “arabuluculuğa” oturdu. AB boş vaatlerle 3 milyar Avro’yu bastırıp kapısındaki sığınmacılarını başından atmanın güya “yolunu buldu”. Türkiye “kullanışlılığını” ispatlamakla meşgul. Peki, Türkiye’yi yöneten siyasi heyet “yelkenleri suya indirmenin” yolunu bulmazsa, Rusya ile NATO karşı karşıya gelir mi? Ne kadar ileri gidebilirler? Kıssadan hisse… Doğulu öfkesi dinince satranççı moduna geçen Ruslardan daha gelecek çok. Bana kalırsa bu mevzu “çekirgenin ateşe yolculuğuna” dönmekte. “E Putin’den sonra Obama Obama, Erdoğan’la görüşmesinin ardından, Türkiye’nin IŞİD’in savaşçı ve petrol kaçırdığı Suriye sınırını kapatmasını talep ettiğini açıkladı. TürkiyeRusya kavgasının bitmesini istedi ‘NATO’nun da sorumluluğu’ Rusya’nın NATO temsilcisi Alexander Gruşko, Rus uçağı düşürülmesiyle ilgili fikir beyan etmeyip Ankara’nın arkasında duran NATO’nun olayın sorumluluğunu paylaştığını savundu. Duma Güvenlik ve Yolsuzlukla Mücadele Komitesi Başkanı İrina Yarovaya da bu desteğin akıllara ‘ortak provokasyon’ düşüncesini getirdiğini söyledi ünya İklim Zirvesi’nde kendisiyle görüşmeyi reddeden Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in “Uçağımızı, IŞİD petrol kervanlarının Suriye’den Türkiye’ye girişini sağlamak için vurdular” ithamıyla karşılaşan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, dün ABD Başkanı Barack Obama’dan da uyarı aldı. ABD’nin OECD Temsilciliği’nde Erdoğan’la bir saat görüşmesinin ardından zirvede basın toplantısı düzenleyen Obama, “Erdoğan ile TürkiyeSuriye sınırının kapatılması gerektiğini defalarca konuştum. Bu cephede bazı önemli ilerlemeler gördük, ama hala bazı boşluklar var, bilhassa yabancı savaşçıların hala geçiş yaptığı, IŞİD’in parasıyla terör faaliyetlerini finanse ettiği petrolü geçirdiği 98 kilometrelik hatta” dedi. “Dolayısıyla sınırın Türkiye tarafında hava ve Türk kara D kuvvetlerinin karışımının sınırı şimdikinden daha iyi nasıl mühürleyebileceğine dair iki ülkenin orduları birlikte çalışıyor. Bence Cumhurbaşkanı Erdoğan da bunun farkında” diye devam eden Obama, “Bugün Erdoğan’ın gündemine getirdiniz mi” sorusunu şöyle yanıtladı: “Bugün konuştuk, ama bu epeydir süregiden bir konuşma. Bunun IŞİD karşıtı stratejimizin merkezi parçası olduğunun farkındayız. Onların para kazanma, savaşçı getirme yollarını boğmamız lazım. Yeni savaşçı gelirse Irak ve Suriye’de yerleşim merkezlerini ellerinde tutmaya devam ederler.” Önceki gün zirvede Erdoğan Putin’in IŞİD petrolü kaçakçılı ‘Çok anlattım’ ‘Ülkü Ocakları terörist sayılsın’ Rusya Federasyon Konseyi Anayasa Hukuku Komitesi Başkanı Andrey Klişas, MHP’nin gençlik kolları olarak bilinen Ülkü Ocakları’nın, Rusya’da yasaklanmasını istedi. Başsavcı Yuriy Çayka’ya mektup yazan Klişas, Bayırbucak’ta savaştıkları yönünde haberler çıkan “Bozkurtlar örgütünün” terör örgütü ilan edilmesini istedi. ğıyla ilgili sözlerine “İspatlarsa bu makamda durmam, (ispatlayamazsan) sen o makamda durur musun” yanıtını vermişti. Dün Rusya’nın Türkiye’ye yönelik suçlamalarını devam ettiren Dışişleri sözcüsü Maria Zaharova “Rusya Türkiye’nin IŞİD’den petrol aldığına dair istihbarat elde etmiş ama bunu yayımlamamıştı. Türk yetkilileri bu yaklaşımlarını, çeşitli örgütlerle ilişkilerini değiştirmeye pek çok kez ikna etmeye çalıştık” dedi. Obama, Erdoğan ile görüşmesinde de “gerilimi düşürmenin ve meseleyi çözmenin diplomatik yollarını bulmak için Türkiye ile Rusya’nın nasıl birlikte çalışabileceğine” dair telkinde bulundu. “Türkiye’nin kendini savunma hakkını ve ABD’nin Türkiye’nin güvenliğine yöne lik sağlam taahhütlerini” hatırlatan Obama, “Hepimizin ortak bir düşmanı var. O da IŞİD. Bu tehdide odaklandığımızdan emin olmak istiyorum” vurgusu yaptı. Erdoğan da Rusya’yla uçak krizinin “diplomatik söylem içinde, barışa dönüştürülmek suretiyle bitmesinden” söz etti. Erdoğan, Rusya’nın Bayırbucak Türkmenlerini bombalayıp 3 ayda 500’ü aşkın sivil öldürdüğünü iddia edip “Bunları süratle aşalım” dedi. ABD Kongresinde konuşan ABD Savunma Bakanı Ash Carter da Türkiye’den “geçirgen sınırını daha iyi kontrol etmesini” talep ederken şunları söyledi: “Suriye’de olası güvenli bölgeye aranan teröristler sızabilir, IŞİD ya da rejim saldırabilir. Türkiye bölgenin korunması için yeterince asker ayırmaya hazır olmadığını açıkladı.” ‘Türk askeri yok’ ‘Belgeleri var’ ‘Bunları süratle aşalım’ ‘İhanetin bedelini ödeyecekler’ ürkiye sınırını ihlal ettiği geT rekçesiyle düşürülen Rus savaş uçağının kaptan pilotu Oleg Peşkov’un cenazesi ülkesine gönderildi. Moskova yakınlarındaki Chkalovsky Askeri Havaalanı’na inen pilotun cenazesini Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Hava Kuvvetleri Komutanı Viktor Bondarev karşıladı. Bondarev ‘Rusya Kahramanı’ unvanı verilen pilot için, “Bu ihaneti planlayanlar ve uygulayanlar hak ettikleri karşılığı alacaklar” diye konuştu. Rus üniversiteler ilişkileri kesiyor Rusya’da 44 üniversite ve yüksek eğitim kurumu Türkiye ile akademik ilişkileri dondurdu. Değişim programı çerçevesinde Türkiye’de bulunan 100 Rus öğrenci geri çağrıldı. Rusya’daki Türk öğrenciler etkilenmeyecek. Moskova’daki Rudomino Yabancı Edebiyat Devlet Kütüphanesi’nin RusyaTürkiye Bilim Merkezi de kapatıldı. Rusya, Suriye’de yeni üs kuruyor İngiltere’de yayımlanan The Times gazetesi, Rusya’nın Suriye’de yeni bir hava üssü inşa ettiğini yazdı. Rusya’nın Humus yakınlarındaki El Şayrat hava üssüne bir ay önce yeni askeri personel göndererek daha geniş kapsamlı bir üssün hazırlıklarına başladığı öne sürülüyor. Bu üsle Rusya’nın Suriye’deki uçak kapasitesinin ikiye katlanacağı vurgulanıyor. ‘Türkiye’ye indirimli petrol’ İKLİM ÖNGEL ürkiye’nin Rus jetini düşürmesinin ardından iki ülke liderleri arasında IŞİD petrolü uluslararası polemik konusu oldu. Önce Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, “Türkiye IŞİD’den petrol alıyor” iddiasını gündeme getirdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise buna karşılık “DAİŞ çıkardığı petrolü Esad’a satıyor. Destek verdiğiniz Esad’la bunları konuşun. Oraya satıyor. Parayı oradan alıyor, para kaynağı da belli zaten” yanıtını verdi. T Türkiye ve Rusya, IŞİD petrollerinde karşılıklı birbirlerini suçluyor. Amerikan Hazine Bakanlığı açıklamaları ise her iki taraf için de iç açıcı değil. Taraflar karşılıklı birbirlerini suçlarken Erdoğan sözlerine kanıt olarak ABD Hazine Bakanlığı’nı gösterdi ve “DAİŞ terör örgütünden petrol alan kişilerden bir tanesi Rus ve Suriye vatandaşı olduğu, Amerikan Hazine Bakanlığı tarafından söylenilen George Hasasi’dir. Bunu ABD Hazine Bakanlığı da açıkladı. Önce bunu açıklasınlar. İftiralar la bunlar yürümez” ifadelerini kullandı. Erdoğan’ın ABD Hazine Bakanlığı’nı işaret etmesi akıllara, David Cohen’in 23 Ekim 2014 tarihinde Amerika’da bir düşünce kuruluşunda yaptığı konuşmayı getirdi. IŞİD’in petrol satışlarından 1 milyon dolar gelir sağladığını söyleyen Cohen, şunları kaydetti: “Sonuç olarak bu petrolü kim satın alıyor? Bizim edindiğimiz bilgilere göre IŞİD, bazıları Türkiye’den olmak üzere, çeşitli aracılara önemli bir fiyat indirimiyle petrol satıyor. Aracılar da tekrar satılması için petrolü taşıyor. Aynı zamanda IŞİD’in faaliyet gösterdiği yerlerden çıkan petrolün bir kısmı Irak’taki Kürtlere satıldıktan sonra Türkiye’de yeniden satıldığı (biliniyor). Esad rejiminin ahlaksızlığının yeni bir göstergesi olarak öyle görünüyor ki Suriye hükümeti, IŞİD’den petrol almak için bir ayarlama yaptı.” Bağdadi’nin eşi Türkiye’yi istiyor Lübnan ve Nusra arasındaki esir takasında IŞİD lideri Bağdadi’nin eski eşi de serbest bırakıldı aide’nin Suriye kolu Nusra ile Lübnan devleti arasında esir takası yapıldı. Canlı yayımlanan takasta Nusra bir yıldır elinde tuttuğu ve aralarında asker ve polislerin de olduğu 16 Lübnanlı ile bir asker cenazesini teslim ederken, karşılığında militanlar, IŞİD lideri Ebubekir Bağdadi’nin eşi Saca Hamid Duleymi ile IŞİD’e K Bağdadi’nin eski eşi Duleymi takas sırasında böyle görüntülendi. Saca Hamid Duleymi katılan Nusra komutanlarından Anas Şarkas’ın eşi dahil 13 kiyıl önce ilişkile e arasında 4 ri şiyi aldı. Uzun zamandır sorgutasına getiren durma nok“E lanan Duleymi, serbest kaldıkkırımını inkar e rmeni soyd tan sonra, “Bağdadi’nin eski zalandırılmasın enlerin” ceı eşiyim. Altı yıl önce boşandık. sa tasarısı yarı öngören yan yeniden Fran Beyrut üzerinden Türkiye’ye sa Meclisi’nin g gitmeyi planlıyorum” dedi. liyor. Tasarı dahündemine geLübnan hükümeti IŞİD’le de de özgürlüğün a önce ifae aykırı olduğu rehine pazarlığına hazır olgerekçesiyle reddedilmişti. duğunu duyurdu. Fransa’da yine soykırım tasarıs ı Fransa ile Türk iy BAE: Rus uçağına terör saldırısı yapıldı RusyaBirleşik Arap Emirlikleri (BAE) ortak bakanlık komitesi toplantısında BAE Dışişleri Bakanı Zayid el Nahyan, Türkiye’nin Suriye’de Rus savaş uçağı düşürmesini “terör saldırısı” diye niteleyip kınadı. Nahyan’ın Dışişleri sitesine de konulan açıklaması daha sonra değiştirildi. Sadece Mısır’da Rus yolcu uçağının düşürülmesine “terör saldırısı” denilerek, Rus savaş uçağıyla ilgili sadece başsağlığı dilendi. C M Y B