Katalog

Pazartesi 2 Kasım 2015 1 kasım seçimi EDİTÖR: SERKAN OZAN TASARIM: ZARİFE SELÇUK 4 7 HAZİRAN SEÇİMİNDEN SONRA BAŞLAYAN ÇATIŞMALI ORTAM VE ERDOĞAN’IN KÖRÜKLEDİĞİ İSTİKRARSIZLIK KORKUSU AKP’YE YARADI 5 ay önce koalisyon mesajı veren seçmen AKP’yi tek başına iktidara taşıyarak ‘Koalisyona hayır’ dedi. Korku iklimi AKP’ye yaradı a Yüzde 49’l tek başına iktidar eçmenin 7 Haziran seçimlerinde verdiği “koalisyon” mesajını görmezden gelen ve seçimleri yenileyen AKP, yüzde 49.9 oy aldığı 2011 seçimlerinden sonraki ikinci rekorunu kırarak yüzde 49.8 oyla tek başına iktidar oldu. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın “başkanlık hayalleri” de canlandı. Sonuçlar, 7 Haziran sonrasındaki “çatışmalı” sürecin ve Erdoğan’ın oyalama taktikleriyle koalisyon kurulmasını engelleyerek yarattığı istikrarsızlık korkusunun AKP’ye yaradığını ortaya koydu. AKP, 7 Haziran seçimlerinden 5 ay sonra oylarını 8 puandan fazla arttırdı. Ana muhalefet partisi CHP’nin oy oranı çok az bir artışla yüzde 25.7’ye ulaştı. Seçimlerin kaybedenleri ise MHP ve HDP oldu. Koalisyon sürecindeki “hayırcı” yaklaşımı MHP’yi yüzde 12.12’de bıraktı. 7 Haziran’da yüzde 13.12 ile barajı rahat aşan HDP, bu kez yüzde 10.47 oy alarak barajı kıl payı aştı. Ancak, HDP’nin milletvekili sayısı MHP’yi aştı. Seçim sonuçları, S Başbakan Davutoğlu’nu rahatlatan sonuçlar Devlet Bahçeli ve Kemal Kılıçdaroğlu’nu zora soktu. AKP’ye MHP’nin yanı sıra HDP’nin kalesi olan birçok Doğu ve Güneydoğu illerinden de önemli oranda oy kayması olduğunu gösterdi. 7 Haziran’dan yüzde 2’nin üzerinde oy alan Saadet Partisi ise bu kez yüzde 0.67’de kaldı. 7 Haziran seçimlerinde katılım oranı 83.92 iken 1 Kasım seçimlerinde bu oran yüzde 87’ye yükseldi. Çatışmalı sürecin zarar verdiği HDP’de de yaşanan oy kaybının tartışma yaratması bekleniyor. SEÇİM ANALİZİİ Seçim sonuçları anayasa değişikliği, başkanlık sistemi ve çözüm süreci açısından önemli mesajlar içeriyor. 7 Haziran seçimlerinde Erdoğan’ın “400 vekil” ile başkanlık hayali gündemden kalkmıştı. AKP, dün referandumu göze alarak anayasa değişikliği için gerekli 330 rakamına ulaşamadı. Ancak sonuçlar AKP’nin anayasa değişikliği ve başkanlık için muhalefet partileriyle yeniden “pazarlık” masasına oturabileceğini ortaya koydu. Erdoğan, 7 Başkanlık hayali Haziran’dan sonra çözüm sürecinin “buzdolabında olduğunu” söylemişti. Sonuçlar, çatışmalı sürecin HDP’ye zarar verdiğini ortaya koydu. AKP’nin tüm iktidar olanaklarıyla girdiği seçimde, “katliam” korkusu muhalefetin ciddi bir kampanya yürütmesine engel oldu. HDP Diyarbakır’da miting bile yapmadı. Suruç ve Ankara katliamlarına karşın, AKP oylarının yükselmesi solda hayal kırıklığı yarattı. 1 Kasım seçimlerinin tartışmasız kazananı Erdoğan olurken, “rüştünü ispat eden” Başbakan Ahmet Davutoğlu da rahatladı. Sonuçların en çok MHP içinde tartışma yaratması bekleniyor. Kayda değer bir artış gösteremeyen CHP’de “kurultay” seslerinin yükselmesi sürpiz olmayacak. HDP’de de seçim sonuçlarıyla ilgili ciddi bir tartışma süreci yaşanması bekleniyor. l ANKARA / Cumhuriyet CHP ve MHP’de tartışma Sandıkların açılıp sonuçların açıklanmasıyla birlikte AKP’liler büyük sevinç yaşadı. Yurdun dört bir yanında sokağa dökülen partililer seçim zaferini kutladı. Rize’de AKP’li kadınlar sloganlar atarak yürüdü. AKP’nin önündeki temel soru: KP, seçimden zaferle çıktığı netleşir netleşmez partide bundan sonraki geriliminin nedeni olacak “Zaferi kim kazandırdı? Erdoğan mı, Davutoğlu mu?” sorusuyla karşı karşıya kaldı. Parti kulisleri, Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun liderliğe ortak olduğunu, Cumhurbaşkanı Erdem Tayyip Erdoğan’dan Gül gelecek olası başkanlık sistemi tartışmasının, partinin ilk ve en büyük gerilimi olacağını konuşuyor. Parti ve siyasi kulislerde dile getirilen sıcak değerlendirmeler şöyle: Erdoğan kadar oy aldı: Dünkü yüzde 49’luk oy, AKP’nin tarihinde ikinci kez yakaladığı en yüksek oran. AKP Tayyip Erdoğan liderliğinde yüzde 49’u 2011 seçimlerinde yakalayabilmişti. Davutoğlu, Genel Başkan olarak Erdoğan’ın rekorunu egale etti. Böylece Davutoğlu, parti içinde Erdoğan’ın liderliğine ortak oldu. 4’lü modelden 2’li modele: Parti içinde de dışında da ‘zaferi kim kazandı’ sorusuna yanıt aranıyor. Ama artık kesin olarak, ‘Bu Erdoğan’ın zaferidir. Nokta’ denilemiyor. Zafer ilk kez Erdoğan’la Davutoğlu arasında hangisinin daha büyük katkısı olduğuna ilişkin oranlar değişmekle birlikte ikisi arasında paylaştırılıyor. AKP, 2001’deki kuruluş döneminde kısa bir süre Bu zafer kimin? A D avutoğlu, yalnızca bir seçim zaferi kazanmakla kalmadı, Erdoğan’ın AKP Genel Başkanı olarak aldığı en yüksek oyu da yakalama başarısını gösterdi. Davutoğlu liderliğe ortak oldu. Eli daha da güçlendi. Bu da AKP’nin bundan sonra derinlerde yaşayacağı en ciddi gerilim olacak. 4’lü liderler (Erdoğan’la birlikte Gül, Arınç ve Şener) süreci yaşamıştı. Geçen sürede bu isimlerin tamamı denklem dışına itilirken 1 Kasım seçimleriyle ikili bir modele (ErdoğanDavutoğlu) geçmiş oldu. Gerilim dinamiği: 2’li modelde Davutoğlu, kuruluş sürecindeki isimlere göre daha önemli avantajlara sahip. Birincisi seçime başında girdiği parti yüzde 49 oy almasıyla rüştünü ispat etmiş. İkincisi genel başkan ve başbakan. Zaten Davutoğlu çevresi, “Seçmenden oyu Davutoğlu istedi ve aldı” tezini işlemeye başladı. İşte tüm bu koşullar, bundan sonra iktidar partisi içindeki gerilimlerin de temel dinamiğini oluşturacak. Başkanlık sınavı: Seçimde ortaya çıkan bu zafer paylaşımı sorununun kendisini ilk olarak başkanlık sistemi tartışmasında göstermesi öngörülüyor. 7 Haziran seçimlerinin sonuçlarından biri de başkanlık sisteminin tamamen gündemden kalkmış olmasıydı. Ancak dünkü seçimlerle AKP’nin, başkanlığı getirmek için anayasayı değiştirmek için referandum sayısı olan 330 için “415” sandalyeye ihtiyacı kaldı. Bu nedenle Erdoğan’ın en kısa zamanda başkanlık sistemi için anayasa deği şikliğini yeniden gündeme getirmesine çok büyük olasılık tanınıyor. Ancak Davutoğlu’nun hem 7 Haziran hem de 1 Kasım seçimlerinde başkanlığı bildirgeye koymaya bile çok soğuk yaklaştığı vurgulanıyor. Davutoğlu’nun başkanlık sistemine mesafeli olduğu konusunda da görüşbirliği bulunuyor. Başbakanlığını sandıktan çıkardı: Dünkü yüzde 49 aynı zamanda Davutoğlu’nun Başbakanlığını sandıktan çıkarması anlamına da gelir. Başkanlık sistemi Davutoğlu’nun yüzde 49’la sandıktan çıkardığı Başbakanlığının anayasa değişikliği ile ortadan kaldırılması olacak. Bu nedenle Erdoğan başkanlık sistemini getirmek için önce Davutoğlu’nu da ikna etmek zorunda kalacak. Siyasete yön verecek olan: Yüzde 49, başkanlık dışındaki çetin sorunlardaki kararlarda da Davutoğlu’nun konumunu güçlendirecek. Ancak parti grubunda ve tabanda “doğal lider” olarak görülen Erdoğan’ın kesin gücünün altı çiziliyor. Bu tablo nedeniyle yarından itibaren kendi içine dönmesine kesin gözüyle bakılan muhalefetin değil iktidar partisindeki bu yeni gerilimin, siyasete yön vermesi beklentileri öne çıkmış durumda. l ANKARA C M Y B