Katalog

24 ŞUBAT 2012 CUMA CUMHURİYET SAYFA ekonomi@cumhuriyet.com.tr EKONOMİ 11 Kriz dünya ülkelerini sosyal patlamanın eşiğine getirdi Bu kriz bitmez: Ernst & Young’a göre Avro bölgesindeki borç krizi yeni bir global finans krizini tetikleyecek. Dünya ekonomisi 2012 sonuna kadar yeniden resesyona girecek. İkinci resesyon: Avrupa Komisyonu, Avro bölgesi ekonomisinin üç yıl içinde ikinci kez resesyona doğru gittiğini ve bölgenin borç kısırdöngüsünü hâlâ kıramadığını açıkladı. Borç yükü artıyor: The Associated Press’in araştırmasına göre ‘korkunç reçeteler’ uygulayan ülkelerin borç yükleri hızla yükseliyor, sosyal hareketlenmeler büyüyor. Yabancı Sermaye: Kim, Nereye, Ne Kadar? Türkiye ekonomisi, yabancı kaynakla büyüyor, yabancı kaynak çekilirse küçülüyor. Döviz açığı, yani cari açığı 77 milyar doları bulan Türkiye, ancak yabancı kaynak girişi ile bu açığını kapatıyor. Yabancı kaynak üç biçimde giriş yapıyor. Birincisi, doğrudan yabancı sermaye olarak şirket kurup ya da şirket satın alarak Türkiye’ye giriyor. Hedef, azami şirket kârı elde etmek. İkincisi, sıcak para olarak bilinen portföy yatırımları. Bu yolla yabancılar, dövizlerini, TL’ye çevirip borsaya ve/veya devlet kâğıtlarına yatırım yapıyorlar. Hedefleri borsa kazancı ve bono faizini azamileştirmek. Üçüncü yoldan gelen yabancı kaynak ise banka kredileri biçiminde. Kısa ve uzun vadeli yabancı banka kredilerinin hedefi de faiz gelirini azamileştirmek. Bu 3 yabancı kaynak girişi içinde kaynak kullanan ülkelerin en çok tercih ettikleri, doğrudan yabancı sermayedir. Ülkede yatırımları, istihdamı, katma değeri, vergi üretimini arttırması beklenir. Diğerleri, sadece kaynak açığına derman olur ama borç stokunu kabartan yabancı kaynak girişidir. Türkiye’nin cari açığını finanse ederken bu yabancı kaynaklar 2011’de ne ağırlıkta yer aldı? Ödemeler dengesi verileri, banka kredileri ile gelen yabancı kaynağın 20 milyar dolara, sıcak paranın yine 20 milyar dolara yaklaştığını, doğrudan yabancı sermayenin de 13 milyar dolarda kaldığını gösteriyor. Ekonomi Servisi Dünya şu sıralar Yunanistan’ın durumunun ne olacağına kilitlenirken ardı ardına açıklanan raporlar 2012’nin ekonomik açıdan hiç de kolay geçmeyeceğini gözler önüne seriyor. Birçok ülke sert tasarruf önlemleri uygularken bu önlemler sosyal patlamalara da davetiye çıkarıyor. Hükümetler özellikle tasarruflar için çalışanların ücretlerine göz dikerken gelişmiş ülkelerde bile işsizlik oranları hızla artıyor. Ekonomistler, yüksek kamu borçları, yatırımcılar ve iş dünyasında güvenin azalması ve artan işsizliğin, küresel finans krizinden sonraki iki yıllık toparlanma dönemine son verdiğine işaret ederek Avro bölgesi ekonomisinin üç yıl içinde ikinci kez resesyona doğru gittiği konusunda uyardılar. Gelir dağılımı daha eşitsiz olacak Yunan ekonomisi resesyondaki beşinci yılında yüzde 4.4 küçülürken İspanya ve İtalya’da küçülme yüzde 1 olarak öngörülüyor. Bu durum, AB ülkeleri arasındaki gelir dağılımının daha eşitsiz hale gelmesine yol açıyor. 2010’dan bu yana AB’deki işsizlik artışının yüzde 95’inden Yunanistan, Portekiz ve İspanya sorumlu. Öte yandan AB liderleri, gelecek hafta Brüksel’de toplanarak Avro bölgesi için hazırlanan kurtarma fonları havuzu için konan üst çıtayı yükseltip yükseltmemeyi tartışacak. Çift dipli resesyon Avrupa Komisyonu’nun mali işlerden sorumlu yetkilisi Olli Rehn, mali piyasalardaki iyileşme sinyallerine rağmen 2012’de Avro bölgesinde ekonominin yüzde 0.3 küçüleceğini açıkladı. Rehn, bunu istikrar işaretlerinin eşlik ettiği hafif bir resesyon olarak niteledi. Böylece ortak para birimi Avro’yu kullanan 17 ülke, son üç yılda ikinci kez resesyona girmiş olacak. Böylece ekonomi uzmanlarının “çift dipli resesyon” tah minleri gerçekleşmiş oluyor. Küresel gelirin beşte birini oluşturan 27 üyeli birliğin ise bu yıl “durağan” bir ekonomik performans göstermesi bekleniyor. Komisyon açıklamasında “tahvil borcu olan zayıf ülkeler, hassas mali piyasalar ve yavaşlayan bir reel ekonomi arasında birbirini besleyen negatif döngüler henüz kırılamadı” denildi. Korumacılık tehlikesi Ernst&Young’ın Globalleşme Ra poru’na göre ise dünya ekonomisindeki zayıf büyümeye karşın globalleşme süreci devam etmekte, ancak korumacılık tehlikesi varlığını koruyor. İş dünyası ve hükümetler, globalleşmenin ekonomiye ve toplumsal hayata faydalarını öne çıkararak korumacılığa sığınmaktan kaçınmalı. Ernst & Young’ın 2012 tahminlerine göre, Avrupa’da ülke borcu krizi çözülse bile büyüme sabit kalacak. Üst düzey yöneticilerin yarıdan fazlası dünya ekonomisinin 2012 sonuna kadar yeniden reses yona gireceğini düşünüyor. Yaklaşık yüzde 90’ı da dünya ekonomisinin çift dipli bir resesyona sürüklenmesi halinde korumacı önlemlerin tırmandırılacağı görüşünü taşıyor. Reçeteler fayda etmiyor The Associated Press Global Economy Tracker’ın, 30 büyük ekonominin performansını araştırdığı araştırmaya göre “korkunç reçeteler” uygulayan ülkelerin borç yükleri hızla yükseliyor, sos yal hareketlenmeler büyüyor. Araştırmada yüksek borcun daha sert tasarruf önlemlerine, sosyal hareketlenmelerin artmasına ve ekonomik sorunların derinleşmesine sebebiyet vereceğine vurgu yapıldı. Resesyonla birlikte ülkelerin bütçe sorunları artıyor, vergi gelirleri azalıyor, işsizlik parası ve diğer sosyal hizmetlere yapılan harcamaların yükseldiği görülüyor. Araştırmaya göre Avrupa’nın, tasarruf önlemlerine değil, ekonomik reformlara ihtiyacı bulunuyor. İmalat sanayisinde çarklar yavaşladı Ekonomi Servisi Sanayi sektörü kapasite kullanımı, ağırlıklı ortalamada son 22 ayın en düşük seviyesine, mevsimsel etkilerden arındırıldığında ise son üç ayın en düşük düzeyine indi. Merkez Bankası’nın açıkladığı imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı, geçen yılın aynı ayına göre 0.1 puan azalarak yüzde 72.9 seviyesinde gerçekleşti. Şubat ayları itibarıyla bakıldığında son 2 yılın en düşük kapasite kullanım oranı kaydedildi. Kapasite kullanım oranında bu yılın ocak ayına göre gerileme ise 1.8 puan oldu. 13 sektörde kapasite kullanımında artış, 11 sektörde düşüş yaşandı. Kapasite kullanımı en çok düşen sektörler ise 8.72 puanlık gerilemeyle kayıtlı medyanın basım ve çoğaltımı sektörü oldu. Turkcell’den 2 bin kişiye iş Süreyya Ciliv, bu yıl 1.7 milyon TL yatırım yaparak 2 bin yeni istihdam hedeflediklerini ve bu istihdamı tüm Türkiye’ye dengeli bir şekilde yapacaklarını söyledi Ekonomi Servisi Turkcell Genel Müdürü Süreyya Ciliv, “Yatırımlarımız artan bir oranda sürecek. Yatırımlarımızın toplam gelirlerimize oranı yüzde 17 gibi önemli bir rakama çıktı. 2012’de çağrı merkezleri, teknoloji ve altyapı başta olmak üzere 1.7 milyar TL yatırım yapacağız. Yine çağrı merkezleri ağırlıklı olacak şekilde bu yıl 2 bin kişiye yeni istihdam sağlayacağız” dedi. Turkcell 2011 mali sonuçlarını 2012 hedeflerini açıkladı. Ciliv’in açıkladığı verilerle şirketin finansal sonuçları şöyle: ? Turkcell’in uluslararası finansal raporlama standartlarına göre net kârı, 2011’de Belarus faaliyetlerinden kaynaklanan kur farkı giderlerinin etkisiyle yüzde 33.2 düşüşle 1.18 milyar lira olarak gerçekleşti. ? Turkcell grup gelirleri 2011’de, iştiraklerin artan katkısı ve artan mobil internet gelirleriyle bir önceki yıla göre yüzde 4 oranında büyüyerek 9.37 milyar TL oldu. 34.5 milyon aboneye çıktı ? Grup gelirlerini 2012’de yüzde 5.6’lık artışla 9.910.1 milyar TL arasında büyütmeyi öngörüyoruz. ? 9 ülkede faaliyet gösteren grubun toplam abone sayısı 65 milyona ulaşırken, Türkiye’deki toplam abone sayısı da 1.1 milyon artışla 34.5 milyona çıktı. ? Turkcell faturalı abone sayısı bir yılda yüzde 16 oranında artarak 12 milyona yaklaştı. Abone başı aylık ortalama kullanım 2011’de yüzde 20 artarak 214 dakika oldu. Abone başı Aylık Ortalama Gelir (ARPU) ise mobil data servis gelirlerindeki büyümenin de etkisiyle artarak 19.8 TL’ye ulaştı. ? Turkcell’in şebekesindeki mobil internet trafiği 2011’de, 3G’nin Türkiye’ye geldiği 2009’un 13 katına çıktı. Aynı iki yıllık dönemde Turkcell’in mobil internet gelirleri yüzde 177 oranında arttı ve 2011’de 724 milyon TL oldu. ? 2011 sonu itibarıyla Turkcell’in pazar payı yüzde 53, Vodafone’un yüzde 28 ve Avea’nın da yüzde 20 düzeyinde. ? Mobil servisler ve mobil internet gelirlerindeki artışla TurkSüreyya cell’in ses dışı gelirleri topCiliv lam gelirlerinin yüzde 25’ine yaklaştı. MAN CEO’su Tuncay Bekiroğlu 2011 yılının Türkiye MAN açısından otobüs satışlarının en iyi gittiği yıl olduğunu söyledi. Türkiye’ye 2011’de gerçekleşen yabancı kaynak girişinde 13 milyar dolarlık doğrudan yabancı sermayenin payı yüzde 20’den ibaret. 2009 ve 2010’da bu tutar 6.3 milyar dolara kadar düşmüştü… Yabancılar, Türkiye’ye doğrudan yatırıma çok istekli görünmüyorlar. Oysa, başka ülkelere ilgi farklı, özellikle Asya ülkelerine… Uluslararası Finans Enstitüsü’ne (IIF) göre, “Yükselen ülkeler”e 2011’de gelen doğrudan yabancı sermaye toplamı 430 milyar dolar dolayında. Bunun yüzde 43’ü Asya, yüzde 30’u Latin Amerika ülkelerine gitmiş. Türkiye’nin yer aldığı “Yükselen Avrupa ülkeleri” grubuna gelen yabancı yatırım tutarı 73 milyar dolar… Bu durumda 2011’de 13 milyar dolar yabancı yatırım çeken Türkiye’nin yüzde 17 pay ile matah bir performansı olduğunu söyleyemeyiz. Türkiye’nin 20062011dönemi yabancı sermaye bilançosu 76 milyar dolar dolayında. 20062008 döneminde yıllık ortalama 16 milyar dolar olan yabancı sermaye girişi, izleyen 3 yılda ortalama yıllık 8 milyar dolara düştü. İlk yılların yüksekliği, özelleştirmelere olan ilgiyle ilgili. Telekom, Petkim, Tekel gibi büyük KİT’leri satın alma operasyonları ile yabancıların bazı yerli bankaları satın almaları, doğrudan yabancı sermaye girişini yüksek gösterdi. Türkiye’ye yapılan yabancı yatırımların dörtte üçünün AB ülke kaynaklı olduğu görülüyor. Hollanda, yüzde 19 payla birinci sırada. ABD kaynaklı yatırımların payı yüzde 10’a ulaşamazken Körfez ülkelerinden gelen ise yüzde 6’dan ibaret. YABANCI SERMAYE (20062011, 76 MİLYAR $) NEREDEN AB Ülkeleri (Hollanda) ABD Körfez Ülkeleri Diğer Asya Diğer % 76.4 18.9 9.4 6.3 4.1 3.7 NEREYE Finans İmalat S. Ulaş, Haber. Elektrik, Gaz Ticaret Diğer % 42.6 18.9 11.6 11.1 6.3 9.6 2011 MAN’ın rekorlar yılı Ekonomi Servisi Almanya dışın? 2011’de en büyük satışımızı Nidaki ilk yatırımını Türkiye’de gerçek lüfer Turizm’e 111 adet NEOPLAN’la leştiren MAN, ülkemizdeki en parlak yaptık. Turizmcilere 107 adet MAN yılını 2011’de yaşadı. MAN Kamyon Fortuna ile Tokat Seyahat ve Topve Otobüs Ticaret AŞ Üst Yöneticisi çam’a yüksek adetlerde araç satışı ger(CEO) K. Tuncay Bekiroğlu, “Geçen çekleştirdik. yıl Türkiye’deki otobüs, kamyon ve ? Metro Turizm’e 2011’de gerçekyedek parça satışlarında rekorlar leştirilen 15 adetlik satışın teslimatları kırıldı. İthal kamyon seg2012 yılında yapılacak. 2012’de mentinde pazar lideri olEGO’ya 250 adet körüklü, Geçen duk. Dünyada üretilen doğalgazlı, klimalı, engelyıl ilk kez her 3 MAN ve NEOli platformlu ve alçak taAlmanya’dan fazla PLAN seyahat otobübanlı MAN Lion’s City sünden biri TürkiCNG otobüs teslim edeülkemizde satış yapan ye’de satıldı. Ayrıca ceğiz. EGO’daki doğalTürkiye MAN, otobüste, ilk defa Almanya’nın gazlı MAN otobüsü sakamyonda ve yedek da önüne geçilerek yısı 1340 olacak. dünyada en çok NEO? Devlet destekli kamu parçada satış rekoru PLAN satılan ülke Türproje ve ihaleleri araç talekırdı. kiye oldu” dedi. bini de arttırdı. 2009’da 12 Bekiroğlu, şunları söyledi: bin 500 adetlerde biten pazar, ? 2011 Türkiye MAN açısından 2010’da 26 bine, 2011’de 39 bin 700’e otobüs satışlarının en iyi olduğu yıl ol çıktı. Biz 12 ton üzeri kamyon segdu. 433 seyahat otobüsü sattık. Satış mentinde 3 bin 579 adet satışla pazar larımızı pazardaki artışın da üzerine ta payımızı yüzde 9’a çıkardık. şıdık, yüzde 28 civarında bir pazar pa? Geçen yıl 38.5 milyon Avro’luk yı elde ettik. 2 yılda toplam pazar pa yedek parça cirosu ile tüm yılların reyı artışımız yüzde 155 oldu. korunu kırdık. 1980 öncesinde yabancı sermaye yüzde 80 oranında imalat sanayiine gelirdi. Bugün ise yabancı sermaye yatırımlarının ancak beşte biri imalat sanayiine ilgi gösteriyor. Yabancılar, Türkiye’ye imalat sanayii yatırımını cazip görmeyince, bu ülke içindeki yatırımcıların sektör tercihlerine de yansıyor. Yabancıların gözde sektörünün yüzde 43 ile finans olduğu anlaşılıyor. Banka satın alan yabancılar, Türk banka sisteminde ağırlıklı duruma geldiler. Kârlılığı daha yüksek telekomünikasyon, enerji, perakende ticaret, AVM işletmeciliği vs., yabancıların ilgi gösterdiği diğer sektörler. Eşek sütü marka oluyor KIRKLARELİ (AA) Doç. Dr. Ufuk Usta, kozmetik sanayisinin eşek sütü ihtiyacını karşılamak için Kırklareli’nde eşek çifliği kurdu. Çiftliğe bu güne kadar 2.5 milyon lira harcadıklarını, 1.5 milyon TL daha harcayarak çiftliği kısa sürede tamamlayacaklarını ifade eden Usta, şunları söyledi: “Proje bittiğinde bin eşek kapasiteli bir çiftlik kurmuş olacağız. Eşek sütünü elde ettikten sonra amacımız sütü işleyerek kozmetik ürünler elde etmek” dedi. C MY B C MY B