Katalog

25 AĞUSTOS2011 PERŞEMBE CUMHURİYET ekonomi@cumhuriyetcom.tr SAYFA 13 İŞÇİNİN EVRENİNDEN soner@cumhuriyet.com.tr İSO tkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2010 raporuna göre, özel kuruluşlarda satış kârhlık oram, 5.1 'e geriledi Düşük kâra taliııı Rekabet gÜCÜ arttinlSin Şükran SONER Batan Rejimin Malları.. Kaddafi'nin kışlasından yağmalama görüntüleri eşliğinde yapılan haberde "batan rejimin mallan paylaşıldt" başlığı altında, herkesin kendine göre bir pay aldığından söz editiyordu. Akıl var mantık var, altınla kaplı olduğundan söz edilen lüks araçlarını sıradan yağmacıyayedirirler mi? Aşiretler, kabileler arasındaki paylaşım savaşlarında kimlere ne paylar düştüğünü bizim buralardan bilme şansımız yok. Habercilerin dünyanın en kallteli petrol rezervlerinin paylaşım tahminleri üzerine geliştirdikieri haberlerdaha bir gercekçi gibi... Kaddafi'nin bu kaliteti petrolün yüksek gelirinin paylaşımında, halkına cömert, adil davranmadığı apaçık ortada. Ancak dünya petrollerini paylaşımda başı çeken uluslararası tekel şirketler ile ülkelere de cömert davranmadığı, dolayısıyla Kaddafi'ye düşmanlığın, diktatörlüğü tartışılmaz iktidarını en çok bu nedenle kırma çabalarının hep var olduğu da yadsınamıyor. Türkiye'de, ağırlıklı Batı medyasındaki yorumlarda übya müdahalesinde de "liberal müdahaleciiiğîn" çirkin yüzünün pekçokörneği ile karşı karşıya kalındığı reddedilemiyor. Yine de üstienilen rolle bağlantılı, paylaşım hesaplarının yapıtmakta olduğunun altı çiziliyor. Uyarılar paylaşım pastasından daha büyük pay koparma uğruna, Libya'da barışın gözetilmediği, halkının pasta payının çarpıcı oranda küçültüldüğü üzerine.. Libya'nın geleceği yönünde iyimseryorumlar için henüz çok erken olduğunun vurgulanması sonrasında, paylaşım kavgası üzerine olası geiişmelerin altı çiziliyor. Fransa'nın risk alarak, Kaddafi rejimine karşı ilktavır alan ülke olarak avantajlı konumunu belirtilirken daha sonra NATO şemsiyesi ile devreye girilmesiyle bağlantılı bir denge kurulabileceğinden söz ediliyor. Libya sokaklarına egemen olan yağma ile atbaşı giden gösterilerde, ABD doğal olaraken avantajlı konumda olanların başını çekiyor. Erdoğan hükümetinin de keskin bir U dönüşle Kaddafi'ye karşı direnişçilerden yana rol almasıyla, pay alma beklentisine giren ülkeler arasında önde yer almak istediği vurgulanıyor. Kaz gelecek yerden tavuk esrigemeyen bir jest ile Erdoğan hükümeti, hem çatışmaların ortasında, hem de Kaddafi'nin kışlasının yağmalanması sürecinde doğrudan Dışişleri Bakanı Davutoğlu'nu Libya'ya göndererek direnişin liderliğini parayardımıyla pekiştirdi. Türkiye kaynaklı haberlere göre biz, Libya'dan beklentilerimizde, çokuluslu petrol tekelleri ile yarışacak şirketimiz, ülke gücümüz olmadığından, en azından Kaddafi döneminde var olan ticari ilişkiler düzeyini yakalamak, üstüne çıkmak derdindeyiz. Iç savaşla, daha önceki siyasi krizlerde şirketlerimizin batan sermaye yatırımlarını, kalan alacaklarını kurtarmak, üzerine pay kapmak, dünyanın bu büyük ekonomik krizi sürecinden bize düşen olumsuzluklarda, Türkiye için anlamlı bir can simidi olabilir. Libya halkına dönük en anlamlı soruyu bu, dünyanın en kaliteli petrolünün gelirinden, Libya vatandaşlarının daha hakça, anlamlı pay alıp alamıyacağını ne soran ne de gündeme geftiren var. Çatışan, gelecekte daha çok çatışacaklan varsayılan Libya aşiretleri üzerinden nasıl bir iktidar, barışyönetiminin üretileceği hesapları, görünen o ki, en çok gelir paylaşımından pay alabilme hesapları üzerinden yapılıyor. Dikkat çekici bir boyut ya da vurgulama da ABD eksenli askeri müdahale stratejilerinde Irak ve Aganistan'da aceleci davranılıp büyük yanlışlar yapıldığı üzerine. Erken müdahalenin yeni döneme dönük, istenilen iktidarları oluşturamaması, ömegin Irak'ta milyonla sayılan ölümler, iç savaşın tırmanan boyutlarının sonuçları olarak, petrolden beklenen gelir, pay paylaşımının tersine dönüşümünü getirdi. Ben ABD'li kimi düşünce kuruluşlarının sözcülerinin yalancısıyım. Bush'un parlak Irak işgali zaferinin ardından çabuk gidişi, Obama'nın aykın siyasetlerin simgesi olarak getirilişinde en önemli etken, kanlı petrolün önlenemez yükselişi. Getirisinin götürüye dönüşümü... Obama Orîadoğu petrollerinin mayiyetini düşümne görevi ile iktidar yapıldı. Yine de öngörülememiş büyük piyasa krizi ile dünya yüz yüze geldi. Şimdi kimselerçıkış üzerine kolay kolay formül üretebileceğe benzemiyor. Ister istemez de bütün büyük krizlerin arkasından gelen büyük savaşlar, insanlıkdramlarından korkuluyor. Sihirli formül, dünyanın yeniden paylaşımı kavgasında, değişmekte olan paylaşım dengelerinin zamana yayılması.. Bir başka söylemle, tek kutuplu dünya, piyasalar düzeninin büyük kriz sonrası yaşanmakta olunan kaçınılmaz büyük paylaşım dengeleri değişiminin, krizlerinin ağır bedeli savaşlarm, olabildiğince yoksul güney dünyanın içinde tutulabilmesi... Irklar, dinler, mezhepler, aşiretler, cemaatler üzerinden yaşanan, yoksul güney dünyasında en aftta kalmama kanlı hesaplaşmaları, kısırdöngünün, zengin kuzey dünyasına kanlı taşınmaması... Zengin kuzey dünyasında değişmekte olan büyük dengelerin daha sakin, zamana yayılmış koşullarda yürümesi.. | 1| Türkiye'nin İkinci Ff J500 Büyük Sanayi Kuruluşı • ^ \ küresel ekonomideki belirsizlikle, sanayinin rekabet gücünün arttırılmnsı önem kazandı. Bu belirsizlikte artık yüzde 5'ler civarındaki kârlılıklar gercekçi gorünüyor. Ekonomi Sevrîsi îstanbul Sanayi Odasi (İSO) Yönetim Kurulu Başkanı Tanıl Küçük, sanayi kuruluşlannda borçluiukia iigili göstergeierin, özeiiikieuiuslararası karşılaştırmalarla bakıldığında hâlâ çok olumsuz seyrettiğini ve kaynak yaratma ile ilgili sıkıntılann devam ettiğini söyledi, Küçük, kaynak yaratma konusundaki sikintıiarı hafifletecek, rekabet güçlerini arttıracak adımların süratle atılması beklentisinde olduklarını dile getirdi. Türkiye'nin ikinci 500 Büyük Sanayi Kunıluşu Araştırması'na ilişkin verileri açıklayan Küçük'e göre, ikinci 500 kapsamındaki özel kuruluşlarda 2007'de yüzde 5.5 olan satış kârlihk oram 2008'de 2001 sonrası dönemin en düşük düzeyi olan yüzde 5.1'e geriledi ve 2OO9'da yüzde 5.4'e yükseldi. 2010'da ise satış kârlılığı yüzde 5.1'e geriledi. Küçük, 2010'da kâr ve kâriıiiktaki artjşin 2009'un gerisinde kalmasına rağmen yine de tatminkâr olduğunu kaydederek "Kârlılığın bu seviyede artmasında krcdi faîzlcrinin düşüşü ctkili oldu. Önünıü/deki dönemde finansman maliyctlcrindcki artış ihtimali kârlılığı da olumsuz ctkilcyecek. Ama artık bu civarlardaki (yüzde 5) kârhlık gerçekçid" dedi. TanılKüçük'egöre toplam borçlar, yüzde 22.3 arttı. Küçük, kaynak yaratma sıkıntısının devam ettiğini belirterek bu sıkıntılan hafifletecek adımların süratle atılması gerektiğini vurguladı. Borçlar yÜZde 22.3 yükseldi Ozel kuruluşlarda 125 YENİ KURULUŞ tSO hazırladığı Türkiye'nin îkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu AraştırmasTna 2009'da sıralamadayer almayan 125 yeni kuruluş katıldı. 2010'da listede 495 özel, 5 kamu kuruluşu yer aldı. İkinci 500'ün Türkiye GSYtH'si içindeki payı, 2008 ve 2009'daki gibi yüzde 0.9 oldu. ÎSO Birinci ve ikinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu kapsaminda yer alan 1000 büyük sanayi kuruluşu kapsamındaki kuruluşlar, 2010'da Türkiye GSYlH'sinin yüzde 10.2'sini yarattı. Toplam satış basılatı, ikinci 500 özellerde sabit fiyatlarla yüzde 18.1 oramnda artarken birinci 500 özellerde toplam satış hasılatindaki artış sabit fiyatlarla yüzde 13.6 olmuştu. İkinci 500 özellerde üretimden satışlarda sabit fiyatlarla arüş yüzde 156 seviyesinde gerçekleşirken birinci 500 özellerdeki artış yüzde 14.3 ile datıa düşük düzeyde kalmıştı. ERBOSAN Koç Haddecilik Tamsa Fayans Alcatel Lucent VerdeYağ Sardunya Hazır 123.729.722 123.577.911 123.505.460 123.134.109 123.079.110 123.003.579 Denizatı Petrokimya 122.529.165 Hema TRW OykaKâğıt 122.025.427 121.808.397 121.356.779 121.277.933 120.939.861 t> © 14 10 VeGe Istanbul Asfalt 12 . MİTAŞ Enerji Teknorot Otomotiv 120.862.498 Arslantürk Tannrıı 120.753.437 Özgörkey Gıda 120.445.071 120.258.068 120.131.280 CALISAN SAYISI ARTTI İkinci 5OO'de yabancı sermaye paylı kuruluş sayısı 2009'a göre 1 azalarak 67'ye düştü. 67 yabancı payli kuruluş, toplam üretimden satışlardan yüzde 13.9, brüt katma değerden yüzde 18, dönem kâr ve zarar toplamından yüzde 19.2, ihracattan yüzde 14.4 ve ücretle çalişanlar sayisından yüzde 12.3 pay aldı. İkinci 500'de ücretle çalışan sayısı önceki yıla göre yüzde 6.2 oramnda arttı. tkinci 500'den yaklaşık 3 kat daha fazla istüıdam yaratan birinci 500'deki artış oranı yüzde 6.7 idl İkinci 500'de 2009'da yüzde 9.8 olan çalışanlara ödenen maaş ve ücretlerin satış gelirlerine oram 2010'da yüzde 9.4'e düştü. ÎD Kaynak yaratmada sıkıntı Sanayi kuruluşlannda borçluluk göstergelerinin, özellikle uluslararası karşilaştırmalarla bakıldığında hâlâ çok olumsuz seyrettiğini ve kaynak yaratma sıkıntısının devam ettiğini dile getiren Küçük, bu sıkıntıları hafifletecek, rekabet güçlerini arttıracak adımlartn süratle atılması beklentisi içinde olduklannın altını çizdi. Küçük, küresel ekonomideki belirsizlikle birlikte, sanayinin rekabet gücünün arttınlmasinın oldukçaönem kazandığına işaret etti. Küçük, 2011 'in ilkyansinda, yüksek cari açığın önemli bir kınlganlık unsuru olduğuna işaret etti. 16 [ Güçlü Dokuma 18 [ Arslan Alüminyum 119.959.819 19] Erikli Su 20 . Helvacızade 119.838.093 119.614.656 119.610.050 119.600.297 119.401.152 119.396.786 119.369.223 Sun Chemical 22 , Roma Plastik © 24 L ErkuntTraktör Ege Gübre BAŞTAŞ İSO Yönetim Kurulu Başkanı Tanıl Küçük: "Avrupa'daki belirsizlikler Türkiye ekonomisini de etkileyecek. Buradaki belirsizliklerin ne kadar süreceğini öngöremiyoruz. Ihracatımızın yüzde 50'si Avrupa'ya yapılıyor. O nedenle pazarlarımızı çeşitlendirmek gerekiyor. Sanayicimiz OECD fiyatlan ortalamasının üzerinde elektrik kullanıyor. İşçilik maliyetleri yüksek, dolaylı vergi yükü artıyor. Bizim beklentimiz bu alanlarda adım atılmasıdır." ••• İller Bankası'nda Cumhurbaşkam'na bypass MURAT KIŞLAU ANKARA Hükümet, 17 Ağustos'ta yürürlüğe soktuğu ve imar yetkisini belediyelerden yeni kurulan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na verip koruma kurullannı kaldırdığı için çok tartışılan 648 sayıiı Kanun Hükmünde Kararname ile Iller Bankası genel müdürünün atanmasinda Cumhurbaşkani Abdullah GüKü devre dışı bırakü. Genel müdürü bakanın önerisi üzerine Başbakan Tayyîp Erdoğan doğrudan atayacak. Düzenlemeyle yerel yönetimlerin projelerini fînanse eden İller Bankası'nın yönetim kurulu ve işleyişinde de çeşitli değişikiikiere gidildi. Buna göre önceden yönetim kurulu başkanı aynı zamanda bankanın genel müdürü iken şimdi yönetim kurulu başkanı, genel müdürün de buiunduğu 7 yönetim kurulu üyesi arasından yönetim kurulunca seçilecek. Aynı şekilde, önceden yönetim kurulunun3 bakan tarafından atanan 4 üyesinden ikisi genel müdür yardımcılarından seçilirken yapılan değişiklikle yönetim kuruluna iki genel müdür yardımcısının atanması zorunluluğu kaldınldı. tllerBankası'nın faaliyet konulan arasına da bakanlığın elini güçlendiren hükümler de eklendi: "Bakanlıkça talep edilen özel projclcr vc kentscl altyapı projcleri ile yapım işlerini vapar veya yaptınr." En hızlı gelişen pazar olarak gösterdiği Rusya'yı rakı ile fethedecek Diegao, İvan'a rakı ıçirecek İngiliz içki üreticisi Diegao, Mey içkinin salış ve dağıtım ağından faydalanarak gelişen pazarlarda büyüyecek. Şirket, ÖTV artışları nedeniyle Türkiye pazarında yasanan yüzde 67'lik düşüşü ihracatla telafi edecek. Ekonomi Scrvisi Geçen şubatta Mey tçki'yi satın almak üzere TPG ile anlaşan Diegao, Mey'i 34 markasıyla bünyesine kattt. Portföyünde Johnnie Walker, J&B ve Baileys markalan bulunduran Diegao, bundan sonraki süreçte Mey tçki'nin rakı kategorisindeki gücünü kullanarak gelişmekte olan pazarlara yoğunlaşacağını açıkiadt. Satışlannın yüzde 50'sim gelişmekte olan pazarlardan elde etaeyi plardayaıı şirket, en hızlı gelişen pazarı olarak gösterdiği Rusya'yı rakı ile fethedecek. Diegao Avrupa Başkanı Andrcw Morgan MeyDiegao eşleşmesinin pazar ve iki şirket açısmdan önemli bir sinerji yaratacağını anlatarak önümüzdeki dönemlerde özellikle 'Yeni Rakı'nın ortak portfoyde kilit bir rol oynayacağını söyledi. Morgan, büyuyen ve gelişen piyasalarda bu satın almayia birlikte büyümeyi planladıklarını belirerek "Bugün Avrupa'daki satışlarımızın yiizc 20'si gelişmekte olan pazarlardan gcliyor. Hedcfimiz bityüyen piyasalardan gelen satış oranımızı ikî katma çıkarmak. Bölgemizde Avrupa'daki tüm satışlann hızlı büyüyen pazarlardan gcliyor. Bunİardan biri de Rusya" dedi. Önümüzdeki dönemlerde de satın almalann devam edeceğini kaydeden Morgan, "Büyümekte olan piyasalara bakıyoruz. Daha yeni Çin alkollü içki işlctmcsini satın aldık. Çin'de çok önemli br katcgori. Vîctnam5da bir başka satın almayı tamamladık. Afrika ülkcrindc de satın almalarımız devam ediyon Tanzanya'da yeni bir satın alma gerçcklcştirdik" dedi. Türkiye'de rakı pazarının küçümeye devam ettiğini söyleyen Mey İçki Üst Yöneticisi (CEO) Galip Yorgancıoğlu da, pazardajoizde 67'lik bir düşüş olduğunu anlattı. Yıl sonuna kadar küçülmeııin süreceğini ifiıde eden Yorgancıoğlu, "Pazar ÖTV artışlarını sindirmeye devam ediyor, geçen seneye göre pazarda yüzde 67 düşüş var. 7 jıldan beri özelleşmc oldu ve yeni ürün marka vc inovasyonlar devam ediyor. Bu yıl küçülme sürecek ancak gelecek yıl pazarı büyutmeye çalışacağız" dedi. Rekabet Kurulu'nun koşullu iznine de değinen Yorgancıoğlus kısa zaman içinde Hare ^ ^ ^ ^ ve Maestreo markalannm ^^^^k elden çıkanlacağını söy jm | Andrew i i ledi. Halencinde 1 mil y ^ ~J Morgan yon litrelik, likörde 550 bin litrelik bir pazarasahip olduklarını anlatan Yorgancıoğlu, önümüzdeki günlerde ilgilenenyerli ve yabancı şirketlerle görüşmeye başlayacaklarını ifade etti. Adana Çimento'dan 80 Milyon TL yatırım Oyak Otomotiv ve Çimento Şirketler grubu bünyesinde fealiyet gösteren Adana Çimento, Iskenderun'da yaklaşık 80 milyon dolara mal olacak bir klinker üretim hattı yatınmına başlıyor. Mevcut durumda yıllık 2.3 milyon ton klinker ve 5.5 milyon ton çimento üretim kapasitesine sahip olan Adana Çimento, yeni yatırımla birlikte klinker üretim kapasitesini 3.3 milyon tona yükseltecek. 2 yıl içinde tamamlanması planlanan yatırımla 200 kişiye de ilave istihdam sağlanacak. Novartis 'en iyi' ilaç firması seçildi ABD'li Forbes dergisi ilaç şirketleri arasinda yaptığı araştırmada ilaç keşfindeki başansından dolayı Novartis'i "Son 10 Yılın En tyi tlaç Firması" seçti, Novartis'in son 10 yılda 17 ilaç geliştirdiği belirtilen makalede bunun büyük bir başarı olduğu vıırgulanıyor. Novartis Türkiye Başkanı Güldem Berkman, "Geçen yıl NovartisMn ArGefaaliyetlerine ayırdığı rakam 9.1 nıilyar ABD Doları oldu. Hastalarımız için cn yeni tedavilcri bulma yolundaki çabalarımizın takdir edilmcsindcn büyük onur duyuyoruz" dedi. Türk modası Hollyvvood yolunda Türk tasarımcıları ve markalan uluslararası alanda tanıtmak için yılda ikî kez gerçekleştirîlen Istanbul Fashion Week'in (İFW) llkbahar / Yaz 2012 dönemi, 710 Eylül'de Beyoğlu'ndagerçekleştirilecek. Hollywood'un ünlütasanmcısı George Bloodweirin davet edildiği programda Türk modacilan yeni tasanmlanni görücüye çıkaracak. I F ^ ' Danışma Kurulu Başkanı Süleyman Orakçıoğlu, "Dünya modasıyla yarışan Türk tasarımcılaı ının eserlerini artık Hollywood yıldızlarının üzcrlcrinde de göreceğiz" dedi. m o \ C M B