Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr SAYFA CUMHURİYET 23 HAZİRAN 2009 SALI 14 EKONOMİ CMYB C M Y B YÜZDE 20 GERİLEDİ Ekonomi Servisi - Dünya Bankasõ, dünyanõn bazõ bölgelerinde ortaya çõkan iyileşme belirtilerine rağmen küresel ekonomide görünümün “alışılmamış ölçüde belirsiz” olmaya devam ettiği- ni açõkladõ ve pek çok ülke için 2009 bü- yüme tahminlerini düşürdü. Küresel ekonomi için martta öngör- düğü yüzde 1.7 daralmayõ daha sonra yüzde 2.9 daralmaya revize eden Dün- ya Bankasõ, dün ülkelere yönelik tah- minlerini açõkladõ. Banka tüm hükümetlere mali politi- kalarõ tersine çevirmek için bir çõkõş stra- tejisi hazõrlama konusunda “temkinli” olmalarõnõ öğütledi. Dünya Bankasõ Küresel Kalkõnmanõn Finansmanõ raporuna göre Türkiye ‘nin reel GSYİH’sõ bu yõl yüzde 5.5 küçüle- cek. Türkiye 2010’da yüzde 1,5, 2011 yõ- lõnda yüzde 3 reel büyüme sağlayacak. Krizin aşõlmasõ için ülkelerin teşvik pa- ketleri hazõrladõklarõ hatõrlatõlan rapor- da, en düşük teşvik paketlerinin Hin- distan, Brezilya ve Türkiye’de saptandõğõ dile getirilerek, Türkiye’nin GSMH’nõn yüzde 0’õ kadar teşvik paketi hazõrladõ- ğõ belirtildi. Dünya Bankasõ, Seul’de düzenlenen bir uluslararasõ konferans sõrasõnda açõk- ladõğõ Küresel Kalkõnma Raporu’nda şimdiye kadar benzeri görülmemiş olan genişleme politikasõnõn, ekonomik to- parlanmadan sonra da sürdürülmesi ha- linde bunun, gelecekte uygulanacak po- litikalar üzerinde çok ciddi olumsuz sonuçlar yaratabileceğini bildirdi. Banka ABD, Japonya, ve Avro bölgesi için 2009 ve 2010 GSMH tahminlerini düşürürken Brezilya ve Rusya’nõn 2009 tahminini düşürdü, ancak Hindistan’õn tahminini yükseltti. İşsizliğin yükseldiği ve yoksulluğun gelişmekte olan ülkelerde artmaya baş- ladõğõ, dünyadaki en savunmasõz ke- simler için yoksulluğun daha da zor ko- şullar doğurduğunun belirtildiği rapor- da 2009’da mali dengenin yüksek gelirli ülkelerde gayri safi iç hasõlanõn yüzde 3’ü, gelişmekte olan ülkelerdeyse yüz- de 4’ü dolayõnda kötüleşmesinin bek- lendiği dile getirildi. Raporunda Türkiye dahil ülkeler için öngörülen büyüme tahminlerinin da- yandõğõ temel senaryonun, finansal kriz ardõndan gelen bir ekonomik çöküş ya- şanmasõndan dolayõ “daha durgun bir iyileşme” öngördüğü belirtildi. Senaryoya göre küresel gayri safi iç hasõla 2009’da yüzde 2.9’luk rekor bir düşüşten sonra õlõmlõ bir şekilde 2010’da yüzde 2 düzeyinde, 2011’de de yüzde 3.2 düzeyinde iyileşecek. Petrol artacak Raporda dünya ticaret hacminin bu yõl yüzde 9.7 düşeceği, ticaret hacminin ge- lecek yõl yüzde 3.8, 2011’deyse yüzde 6.9 artacağõ öngörüldü. Petrolün varil fi- yatõ bu yõl için ortalama 55.5 dolar, 2010 için 63 dolar, 2011 yõlõ için ise 65.9 do- lar olarak tahmin edildi. Bazõ bölgelerde iyileşme belirtilerine karşõn ekonominin genel görünümünün belirsiz olduğunu açõklayan banka, büyüme tahmini olarak küresel ekonomi için yüzde 1.7’lik daralma tahminini 2.9’a revize etti. Bankaya göre Türkiye yüzde 5.5 küçülecek. ANKARA (AA) - Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanõ Taner Yõldõz, BO- TAŞ‘õn Başkent Doğalgaz Dağõtõm AŞ’den alacağõ ile ilgili olarak, “Bazı ya- pısal değişikliklere gideceğiz. Bun- dan sonra geriye dönük borç bi- rikmeleri olmayacak bir şekilde Ankara Büyükşehir Belediyesi ile çalışma yapıyoruz” dedi. Irak Elektrik Bakanõ Kerim Vahid Hasan ve beraberindeki heyet ile makamõnda bir araya gelen Yõldõz, görüşmenin sonuçlarõ ve gündem- deki konular üzerine yöneltilen so- rularõ şöyle yanõtladõ: - Irak’a verilecek su ile ilgili daha önce yapõlan anlaşma doğrultusunda günlük bazda 400 ile 600-650 metre- küp/saniye, aylõk bazda ise 500 met- reküp/saniyenin altõna düşmemesi kaydõyla bir mutabakat oluşturduk. Hem Irak hem de Suriye’ye elektrik ihracatõ devam ediyor.  Akaryakõt dağõtõm şirketleri ve bayilere geçen hafta sonuna kadar sü- re tanõyan Enerji Piyasasõ Denetleme Kurulu perşembe günü toplanacak ve kararõnõ verecek. Dağõtõm şirketleri makul bir kâr belirlerse EPDK’nin ta- van fiyat uygulamasõna gerek kalmaz.  1 Temmuz itibarõyla elektriğe zam düşünmüyoruz. BOTAŞ geçen hafta, alacaklarõ için Başkent Doğalgaz Dağõtõm AŞ’ye bir ödeme talimatõ gönderdi. Ayrõca Ankara Büyükşehir Belediye Başka- nõ ile görüştük. Herhangi bir haciz iş- lemi olmayacak. Ama ödemelerin yapõlandõrõlmasõ, bundan sonra tekrar bu hatalara düşülmemesi açõsõndan kendi tahsilatlarõnõn en az yüzde 92’sini BOTAŞ’a devredecekler. Han- gi yolla devredileceği konusunda ça- lõşmalar yapõlõyor. Bunun üzerinde ya- põsal düzenleme üzerinde çalõşacağõz. Önümüzdeki günlerde teknik detaylar açõklanacak. İngiltere’nin Lindsey rafinerisinde Fransız akaryakıt şirketi Total, 600 kişiyi işten attığı için gösteriler düzenlendi. Eylem yapan işçiler İngiltere’deki işlerde yerel işçi çalıştırılmasını isteyerek, işten çıkarılma belgelerini yaktılar... İşsizliğe protesto Roubini: Petrolün artmasõ toparlanmayõ sekteye uğratacak Soros: Krizde en kötü geride kaldõ TEB ve Fortis’ten gizlilik anlaşmasõ MercedesBenzTürkkapasitearttõrõyor Ekonomi Servisi - Alman otomotiv firmasõ Mercedes Benz, Türkiye’deki faaliyetlerin- de 12 milyon Avro’luk kapasite arttõrõm ka- rarõ aldõ. 2009 sonuna kadar hayata geçirilecek olan projeyle, Mercedes Benz, Hoşdere’de- ki otobüs fabrikasõnõn kapasitesini yüzde 30 artõrarak 3 bin adet olan yõllõk üretimi 4 bi- ne çõkaracak. Mercedes Benz Türk Direktörler Kurulu Başkanõ Jürgen Ziegler, Türkiye’de uzun vadeli yatõrõmcõ olduklarõnõ ifade ede- rek, “Türkiye’deki üretim tesislerimizin uzun vadeli rekabet gücünü korumamız gerekiyor. Bu nedenle zor dönemlerde ya- tırımlarımıza devam edeceğiz” dedi. Ekonoim Servisi - Türk Ekonomi Bankasõ (TEB) ile Fortis Bank, ku- rumsal yapõlanma seçeneklerinin de- ğerlendirilmesi amacõyla bir gizlilik an- laşmasõ imzaladõklarõnõ duyurdu. TEB ve Fortis Bank’õn, Kamuyu Ay- dõnlatma Platformu’nda (KAP) ya- yõmlanan açõklamalarõnda, Türk Eko- nomi Bankasõ ve Fortis Bank’õn çeşitli kurumsal yapõlanma seçeneklerinin değerlendirilmesi için gerekli bilgi alõşverişinde bulunmak amacõyla bir gizlilik anlaşmasõ yaptõklarõ açõklandõ. Açõklamalarda, bu çalõşmalarõn sa- dece değerlendirme amaçlõ olduğu, he- nüz herhangi bir işleme yönelik bir ka- rar alõnmasõnõn söz konusu olmadõğõ ifade edildi. Ekonomi Servisi - Ünlü yatõrõmcõ George Soros, kü- resel ekonomik krizde en kötünün geride kaldõğõnõ söy- ledi. Polonya’da bir televizyon kanalõna konuşan Soros, kri- ze kadar süren sistemin, piyasanõn kendi kendine den- ge bulacağõ mantõğõ üzerine kurulmuş olduğunu, ancak bu dönemin artõk sona erdiğini belirtti. Sistemin kendi başõna düzelmediğine dikkat çeken So- ros, küresel piyasalarõ gözlemlemek için uluslarara- sõ denetleyici kuruluşlar kurulmasõ gerektiğini ifade etti. Soros, ABD yönetiminin krize karşõ aldõğõ ön- lemleri desteklediğini dile getirdi. ABD’li New York Üniversitesi iktisat profesörü Nouriel Roubini, durgunluğun yõl sonuna kadar süreceğini ve mali de- netimde kesinlikle reforma gereksinim ol- duğunu söyledi. CNBC Europe’un sorularõnõ yanõtlayan Roubini, “Gelişmiş ekonomilerde dur- gunluk yıl sonuna dek sürecek, iyileş- me 2 yıl kapasite altı olacak. Bu süre zarfında ABD için büyüme tahminim yüzde 1-1.5, petrolün yıl sonunda 100 dolara yaklaşması ve artan bütçe açık- larıyla faizin yükselmesi nedeniyle, ekonomide toparlanma sekteye uğ- rayacak. Ekonomide yeşil filizlerden zi- yade, sarı otlar görüyorum. Bence henüz ana göstergelerde dip görün- medi ve çift dipli bir durgunluk yaşa- yacağız” dedi. Piyasalarõ fazla iyimser bulan Roubini, gelecek aylarda “Şirket kârlılıkları açısından kötü sürprizler bizi bekliyor” dedi. Roubini, Avrupa ekonomisini de de- ğerlendirerek, “Gelişen Avrupa ülke- lerinin bankaları için, yabancı para bi- rimlerinden borçlanma ve birbiriyle örtüşmeyen vadeler söz konusu. Av- rupa bankalarının du- rumu zaten iyi değil. Av- rupa’yı, hem ekonomisi zayıf olduğundan, hem de bankaları gelişen Av- rupa ülkelerinin kredi riskini taşıdığından zor zamanlar bekli- yor” dedi. Ticaret ve hizmette ciro azaldı Gaz parasının yüzde 92’sine BOTAŞ el koyacak DUYURU 07 Haziran 2009 Pazar günü yapılan SHP ikinci Olağanüstü Kurultayından sonraki gelişmeler ve Genel Başkan Sn. Hüseyin ERGÜN’ün demeçleri üzerine yaptığımız değerlendirmeler sonucunda oluşan düşüncelerimizi kamuoyunun bilgisine sunuyoruz. 1) SHP PİYASAYI YOK SAYMAZ Ancak Sosyalist Enternasyonal’in anlayış ve ilkelerine uygun olarak Piyasa ekonomisini TOPLUMSALLAŞTIRMAYI amaçlar. Tekelleşmenin önlenmesi, gelirin sınıfsal ve bölgesel paylaşımının iyileştirilmesi ve ülkenin stratejik çıkarları için gerektiğinde devletin müdahalesini savunur. Parti programına göre SHP, emek öncelikli demokratik bir kitle partisidir. SHP’nin toplumsal tabanını tüm çalışanlar, işsizler, kırsal ve kentsel üreticiler ve emekliler oluşturur. Ancak ulusal ekonomiye katkıda bulunan, üreten, verimlilik ve istihdam sağlayan tüm top- lumsal katmanları da destekler. 2) SHP İNSAN HAKLARINI SAVUNUR SHP dışlanmış, ezilmiş ve yoksullaşmış halkımızı temsil eder. Bu nedenle SHP için “İNSAN HAKLARI” yalnızca siyasal bir anlam taşı- maz. SHP, gelir dağılımının adaletsizliğini toplumsal barışı tehdit etmesi nedeni ile insan haklarına yönelik bir tehlike olarak değerlen- dirir. 3) SHP DARBELERİ SAVUNMAZ Ancak ordumuzun yıpratılmasına da göz yummaz. SHP, Türkiye’nin güçlü bir orduya sahip olmasının bölge ve dünya barışına katkıda bulunacağına, bölgedeki ve uluslararası ölçekteki gerginliklerin azaltılmasında etkin rol oynayacağına inanır. SHP’nin amacı özgür birey, örgütlü toplum, demokratik hukuk devleti, sürdürülebilir kalkınma, hakça paylaşım ve toplumsal barıştır. Bugüne kadar hiçbir partilimiz darbecilere destek verecek hiçbir söylemde bulunmamış ve hiçbir eyleme de katılmamıştır. 4) SHP AVRUPA BİRLİĞİ’NDEN YANADIR Türkiye, Ulusal Kurtuluş Savaşı ile CUMHURİYET’e ve çok partili sistemiyle DEMOKRASİ’ye geçerek büyük toplumsal gelişmeler sağ- lamıştır. SHP, Avrupa Birliği üyeliği ile toplumumuzun tarihinde üçüncü büyük sıçramayı gerçekleştireceğine ve çağı yakalayacağına inanmak- tadır. 5) SHP İNANÇ ÖZGÜRLÜĞÜNDEN YANADIR Ancak, inanç özgürlüğünün sınırı öteki bireylerin inanç özgürlüğü alanı ve kamusal yaşamın gerekleridir. Bireylerin inançlarının gere- ğini yerine getirme ve geliştirme özgürlüğünün bulunduğunu; ancak bunları bir cemaatin mensubu olma kimliği ile değil, tekil yurttaş kimliği ile kullanabileceğini düşünür. Bu nedenle de TÜRBAN konusunda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin verdiği kararlar ile parti görüşü paralellik arz eder. 6) SHP PAPARAZZİ MALZEMESİ DEĞİLDİR İstanbul Milletvekili Sn. Ufuk URAS, ÖDP’den istifa ettiğini açıkladıktan sonra bir gazetecinin “SHP’ye katılacağınız söyleniyor” demesi üzerine, bu söylentiyi “SİYASİ PAPARAZZİ” olarak tanımlamıştır. 07 Haziran 2009 Pazar günü yapılan SHP Olağanüstü Kurultayında konuk olarak söz alıp “SOLDA BÜYÜK BULUŞMA” üzerine yap- tığı konuşma ve SHP’lilerin gösterdiği sıcak ilgiye karşılık Sn. URAS’ın bu nitelemede bulunması “SOLDA BÜYÜK BULUŞMA” pro- jesini sabote eder niteliktedir. Sn. Ufuk URAS’ın derhal SHP Genel Başkanından ve tüm SHP’lilerden özür dilemesini bekliyoruz. Biz büyük buluşmanın olabilmesi için büyük düşünmenin ve büyük davranmanın süreci kısaltacağına inanıyoruz. 7) ERDAL İNÖNÜ ve MURAT KARAYALÇIN Özgür birey, örgütlü toplum, demokratik hukuk devleti, sürdürülebilir kalkınma, hakça paylaşım ve toplumsal barış için çok özverili ça- lışmalarda bulunan ve Kürt Sorununun çözüme kavuşması için her türlü riski göze alan merhum Erdal İNÖNÜ’nün ve iki SHP’de de Gn. Başkanlık yapmış olan Sn. Murat KARAYALÇIN’ın emeklerinin yok sayılarak yola çıkılmasının yarar değil zarar getireceğine ina- nıyor ve son zamanlarda Sn. KARAYALÇIN’ın kamuoyu önünde küçümser bir eda ile anılmasını ayıplıyor ve kınıyoruz. 8) Sn. SHP Genel Başkanı Hüseyin ERGÜN’ün, devrimci gençlik önderlerinden Mahir Çayan’ı MİT’çi, işbirlikçi gibi ilan etmesi, gös- termesi, ima etmesi haddine değildir. Mahir Çayan, yurtsever ideal amaçları uğruna yaşamını “bağımsız demokratik Türkiye” sevdası- na, uğruna feda etmiş bir devrimcidir. Yine AKP’yi özgürlükçü bir parti olarak değerlendirmesini de ne sol liberallikle, ne piyasa eko- nomisi anlayışı ile izah etmemiz mümkündür. Bu anlayış ve görüş SHP nin tüzük, program ve parti anlayışına aykırıdır. Biz aşağıda imzası bulunan SHP’liler olarak bu uyarılarımızın dikkate alınacağını umuyor ve yukarıda sıraladığımız düşüncelerimizi ka- muoyuna saygılarımızla sunuyoruz. İlhan GÖĞÜŞ: SHP Kurucusu, Eski Gn. Başk. Yard. Eski Gn. Sayman İ. Fırat AYKUT : SHP Kurucusu, Eski Gn. Skr. Yrd. Beyzade ÖZKAHRAMAN : SHP Kurucusu ve Eski MYK Üyesi, eski SHP İstanbul İL Başkanı Sadık ÇELİK : SHP Eski MYK Üyesi Bahattin ALAGÖZ : Parti Kurucusu Veysel Yavuz : Çatalca İlçe Başkanı Rıza GÜL : Beşiktaş İlçe Başkanı Mahmut Karakaya : Bağcılar Eski İlçe Başkanı Erkan SARI : Küçükçekmece İlçe Başkanı Tahsin Balekoğlu : Bahçelievler İlçe Başkanı Ekonomi Servisi - Kriz dönemin- de yaşanan daralma ticaret ve hizmet sektöründeki cironun azalmasõna ne- den oldu. Ticaret ve hizmette ciro ge- çen yõlõn aynõ dönemine göre yüzde 9, bir önceki döneme göre ise yüzde 21.3 azalõş gösterdi. En büyük ciro düşüşü motorlu taşõtlarda görüldü. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2009’un ilk dönemine ilişkin “Üç Aylık Ticaret-Hizmet Göstergele- ri”ni açõkladõ. Ciro endeksinde en yüksek düşüş yüzde 20.6 ile motorlu kara taşõtlar, motosikletlerin satõşlarõ, bakõmõ, onarõmõ, motorlu taşõt yakõtõ- nõn perakende satõşõnda yaşandõ. Bu- nu yüzde 16.6 ile operatörsüz makine teçhizat ile kişisel ve ev eşyalarõnõn ki- ralanmasõ, yüzde 11.8 ile toptan ve pe- rakende ticaret, motorlu taşõt, moto- siklet, kişisel ve ev eşyalarõnõn onarõ- mõ takip etti. Oteller ve lokantalarda ise cironun yüzde 8.3 azaldõğõ belirlendi. Kara taşõmacõlõğõ ve boru hattõ ta- şõmacõlõğõnõn cirosu yüzde 25.8, ha- vayolu taşõmacõlõğõnõn cirosunda yüz- de 19.2 artõş görüldü. Çalışılan saat düştü Ticaret-Hizmette istihdam geçen yõlõn endeksi 2009 yõlõ Ocak-Mart döneminde 2008’in aynõ dönemine gö- re yüzde 2.1 azalarak 117.1’e gerile- di. Çalõşõlan saat endeksi bir önceki dö- neme göre yüzde 3.6 azaldõ. Küresel krizle bağlantõlõ olarak büyüme tahminlerini aşağõ çeken Dünya Bankasõ, iyileşme belirtileri için de umutsuz Türkiye yüzde 5.5 küçülecek