Katalog

CMYB C M Y B SAYFA CUMHURİYET 13 HAZİRAN 2009 CUMARTESİ 14 HABERLER YAHYA ARIKAN malicozum@ismmmo.org.tr YAŞAMDA MALİ ÇÖZÜM Part-time Çalõşanlarõn Sigortalõlõğõ B ir işyerinde tam süreli iş sözleşmesi ile yapılan emsal çalışmanın üçte iki- si oranına (haftalık 30 saate) kadar ya- pılan çalışma kısmi süreli, diğer bir deyişle part-time çalışmadır. Kısmi süreli çalışma, işveren ile sigortalı- nın yazılı yapılan iş sözleşmesinin niteliğine bağlı, aylık ücret karşılığı çalışma biçiminde imzalanmışsa, sigortalı haftalık çalışma sü- resine bakılmaksızın tam ay olarak bildirilir. İş sözleşmesi saat ücreti karşılığı yapılmış ise, kısmi süreli çalışan sigortalıların ay için- de çalıştığı toplam sürenin, 4857 sayılı İş Ka- nunu’na göre günlük çalışma süresi olan 7.5 saate bölünmesiyle, ayda kaç gün sigortalı bildirileceği hesaplanır. Bu şekilde yapılacak hesaplamalarda 7.5 saatin altındaki çalışmalar 1 güne tamamlanır. Örneğin, ay içinde toplam 60 saat çalışmış olan bir kişinin, 60/7.5=8 gün üzerinden SSK’li yapılması gereklidir. 854 sayılı Deniz İş Kanunu ve 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkın- da Kanun (Basın İş Kanunu) kapsamında ça- lışan sigortalıların ay içinde çalıştığı toplam sürenin 8’e bölünmesiyle, ayda kaç gün si- gortalı bildirileceği hesaplanır. Bu şekilde ya- pılacak hesaplamalarda 8 saatin altındaki ça- lışmalar 1 güne tamamlanır. Yazılı sözleşme ile sigortalının yapmayı üst- lendiği işle ilgili olarak kendisine ihtiyaç du- yulması halinde, iş görme ediminin yerine ge- tirileceğinin kararlaştırıldığı çağrı üzerine ça- lışmalarda, çalışma süresi gün, hafta ve ay olarak belirlenmiş ise, bu süreler üzerinden; taraflar arasında çalışma süresi gün, hafta ve ay olarak belirlenmemiş ise, sigortalının ay- lık çalışma süresi yukarıdaki fıkralar hükmünce hesaplanan gün sayısı üzerinden bildirilir. 4-1/a bendi kapsamında (SSK) sigortalı ol- makla birlikte, İş Kanunu’na göre kısmi sü- reli (part-time) veya çağrı üzerine çalışanlar ile ev hizmetlerinde ay içerisinde 30 günden az çalışan sigortalılar için eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerinin 30 güne ta- mamlanması zorunludur. Örneğin, 10 gün part-time çalışan bir işçinin geri kalan 20 gün- lük süre için genel sağlık sigortası primini ken- disinin yatırması gerekmektedir. Serbest Bölgeler Kanunu 1 Ocak 2009’dan itibaren geçerli olmak üzere değiştirildi. Ye- ni düzenlemeye göre Avrupa Birliği’ne tam üyeliğin gerçekleştiği tarihi içeren yılın ver- gilendirme döneminin sonuna kadar; a) Serbest bölgelerde üretim faaliyetinde bulunan mükelleflerin bu bölgelerde ürettik- leri ürünlerin satışından elde ettikleri ka- zançları gelir veya kurumlar vergisinden müstesna. Bu istisnanın Gelir Vergisi Kanu- nu ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun ilgili maddeleri uyarınca yapılacak kesintilere et- kisi yoktur. b) Bu bölgelerde üretilen ürünlerin FOB be- delinin en az 85’ini yurtdışına ihraç eden mü- kelleflerin istihdam ettikleri personele öde- dikleri ücretler gelir vergisinden müstesnadır. Bu oranı yüzde 50’ye kadar indirmeye ve ka- nuni seviyesine kadar yükseltmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. Yıllık satış tutarı bu oranın al- tında kalan mükelleflerden zamanında tahsil edilmeyen vergiler cezasız olarak, gecikme zammıyla birlikte tahsil edilir. c) Bu bölgelerde gerçekleştirilen faaliyet- lerle ilgili olarak yapılan işlemler ve düzenle- nen kâğıtlar damga vergisi ve harçlardan müs- tesnadır. Gelir Vergisi İstisnası Uygu- laması a)- Üretilen Ürünlerin FOB Bedeli: İlgili kanun uyarınca, 1 Ocak 2009 tarihinden geçerli olmak üzere, serbest bölgeler- de faaliyette bulunan mükellefler tarafından bölgelerde üretilen ürün- lerin toplam FOB bedelinin en az yüzde 85’inin yurtdışına ihraç edilmesi kaydıyla, istihdam edilen personele ödenen ücretler gelir ver- gisinden istisna edilmiştir. Bölge içinde üretim faaliyetinde bulunan mükelleflerin üretime ilişkin istihdam ettikle- ri tüm personele ödedikleri ücretler gelir vergisinden istisna edilecektir. Üretim faali- yeti ile birlikte başka konularda da faaliyet- te bulunan mükelleflerin satış, pazarlama, mu- hasebe, lojistik vb. departmanlarda çalışan personeli de istisna kapsamında değerlen- dirilecektir. İstisna uygulaması bakımından üretilen ürünlerin toplam FOB bedelinin tespiti ge- reklidir. Üretilen ürünlerin birim FOB bedeli, üreti- len mallardan satışı yapılanların satış tutarı toplamının satılan ürün miktarına bölünme- siyle elde edilen tutardır. Toplam FOB bedeli, üretilen ürünlerin bi- rim FOB bedeli ile toplam üretilen ürün mik- tarının çarpılmasıyla elde edilen tutardır. Üretilen ürünlerin aynı yıl içinde satılmaması durumunda, ortalama FOB bedeli bulunacak ve buna göre toplam FOB bedeli tespit edi- lecektir. Ortalama FOB bedeli, birden fazla yıla ait birim FOB bedellerinin ortalamasıdır. b)- Serbest Bölgede Üretilen Ürünlerin Aynı Yılda Satışı: Serbest bölge içinde üre- tim yapan mükelleflerin istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretlere gelir vergisi is- tisnası uygulamasında, mükelleflerin bölge- de ürettikleri ürünlerin toplam FOB bedelinin en az yüzde 85’ini yurtdışına ihraç etmeleri, yıllık satış tutarının bu oranın altında olmaması gerekmektedir. Örnek: Serbest Bölgede üretim yapan (A) AŞ, ürettiği ürünleri yurtdışına ihraç et- mekte ve 80 işçi çalıştırmaktadır. İşçilerle il- gili olarak Ocak-Aralık 2009 döneminde ay- lar itibarıyla ücretler üzerinden hesaplanan ge- lir vergisi, tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil edil- miştir. Mükellefin bölgede ürettiği emtianın 270.000 TL’lik kısmının yurtdışına ihraç edil- diği tespit edilmiş olup üretilen ürün toplam FOB bedeli 300.000 TL’dir. Buna göre, mükellef (A) AŞ ürettiği ürün top- lam bedelinin, (270.000 TL/300.000 TL=) yüzde 90’ını yurtdışına ihraç ettiğinden is- tihdam ettiği personel ücretleri üzerinden he- saplanan ve yıl içinde aylar itibarıyla tecil edi- len gelir vergisi terkin edilecektir. c)- Serbest Bölgede Üre- tilen Ürünlerin Bir Kıs- mının veya Tamamı- nın Sonraki Yıllarda Satılması: Serbest bölgede üretilen ürünler ile satın alınan malların ihracının bir- likte yapılması halinde, sadece bölge içinde üretilen ürünlerin toplam FOB bedelinin en az yüzde 85’nin yurtdışına ihraç edilme- si kaydıyla istisnadan yararlanılacaktır. Yurtdışı satışa ilişkin yüzde 85 şartının ger- çekleştirilmesinde, bölge içinden ve Türki- ye’den satın alınan mal bedelleri ile bölgeye ve Türkiye’ye satılan mal bedelleri dikkate alın- mayacaktır. İstisna uygulamasında, bölgede üretilen ürünlerin kayıtları ile alınıp satılan mal- lara ilişkin kayıtlar ayrı hesaplarda takip edi- lecektir. Örnek: (A) AŞ, bölge içinde toplam FOB bedeli 500.000 TL tutarında yıllık üretim yaptığı, bölge içindeki bir firmadan 100.000 TL ve Türkiye’den de 50.000 TL olmak üze- re toplam 150.000 TL tutarında mal satın al- dığı, üretilen mallardan toplam FOB bedeli 450.000 TL olan kısmını yurtdışına ihraç ederken, 80.000 TL tutarındaki malı Türki- ye’ye, 70.000 TL’sini de bölge içine sattığı, ürettiği mallardan 50.000 TL tutarında kalan kısmı ise 2010 yılında serbest bölge içine sat- tığı tespit edilmiştir. İstisna uygulamasında, bölgede üretilen toplam FOB bedeli 500.000 TL olan üründen yurtdışına ihraç edilen 450.000 TL kısmı arasındaki oran esas alınacaktır. TURKONFED Başkanõ Celal Beysel, Hazine garantisi yüzde 65’te kaldõğõ için Kredi Garanti Fonu’nun da istenilen sonucu veremeyeceğini söyledi Ben şu anda aktif olarak Bağ-Kur’luyum. Sigortalılığımın bundan sonraki bölümünü SSK’den mı Bağ-Kur’dan mı devam ettirmemin daha avantajlı olacağı konusunda bilgi edinmek istiyorum.  Hangi kurumdan hangi yılda emekli olabilirim?  Basamak sayımı yükseltmez isem hangi kurumdan daha yük- sek emekli maaşı alırım?  25 yıllık hizmet sürem dolduktan sonra (prim gün sayım da dolmuş oluyor) emeklilik yaşım gelene kadar prim yatırmaya de- vam etmem maaşımı etkiler mi? Savaş İŞGÖREN Her zaman SSK’den daha erken emekli olmak mümkündür ve SSK emekliliği daha avantajlıdır. Bağ-Kurda basamak sis- temi kaldırıldı ve en az asgari ücret üzerinden primlerinizi öde- meniz gerekmektedir. Yüksek emekli maaşı alabilmeniz için, primlerinizi de yüksek matrah üzerinden yatırmanız gerek- mektedir. 52 yaş 5525 günle SSK’den emekli olursunuz. Sorularınız için malicozum ism mmo.org.tr ad- resine mail ata- bilirsiniz. Tüm sorular e-posta ile tek tek ce- vaplanacaktır. BAĞ-KUR’DA BASAMAK SİSTEMİ KALDIRILDI SERBEST BÖLGELERDE ÖDENEN ÜCRETLERDE VERGİ İSTİSNASI Teşvik paketi mevcut şirketlere yaramõyor Siyasetin ve oy alma kaygısının et- kisiyle bugüne kadar uygulanan teş- vik sistemleriyle, hem her sektör ve her yatırım projesini hem de ağırlıklı batı illerimizi kapsayan destekleme anlayışı egemen olmuştu. Rekabetin olmazsa olmaz koşullarından biri olan katma değerli üretim, Ar-Ge, İnovasyon (yenilikçi ürün) verimlilik, çağdaş işletme yöntemleri (hızlı tes- lim, esnek ve standart üretim), özel- likli ürün, moda, marka, insan gücü- nün eğitilmesi gibi yeni stratejiler belirleyerek bu alanları desteklemek gibi politikamız olamadı.. Nihayet Bölgesel ve Sektörel teş- vikler açıklandı. Başbakan, teşvik pa- ketini açıklarken “Kriz ortamını fırsata çevirmek ve rekabet gücümüzü arttırmak” temel amacımız derken, getirilen yeni sistem bunu gerçekleş- tirebilecek mi? Bu sorunun en temel cevabı “bütçe açığını azdırmadan parasal kaynağın nereden buluna- cağının da açıklanması” olmalıydı. Örneğin, ekonomi yönetiminin he- saplamalarına göre yeni teşviklerin 2010 sonuna kadarki 1.5 yıllık mali- yeti 1.8 milyar TL olacak. Bu tutarın 1 milyar 433 milyon lirası kurumlar vergisi indirimi, yatırımlar için Hazine arazisi tahsis edilmesi ve tekstil fab- rikalarının hükümetin belirlediği illere taşınmasına vergi avantajı sağlan- masından kaynaklanacak. Bu des- teklerin maliyeti, 2009’da 451, 2010’da ise 982 milyon lira olacak. Yeni teşvik sistemiyle firmaların fa- iz giderlerinin finansmanı da destek- lenecek. Şirketlerin fabrikalarını belli illere taşımasına da nakit desteği ve- rilecek. Bu iki uygulamanın maliyeti ise 123’ü 2009, 219’u da 2010 yılından ol- mak üzere 342 milyon lira olacak. Böy- lece teşvik uygulamalarının toplam maliyeti 1.8 milyar liraya ulaşacak. Altı aylık staj programı, meslek edindirme kursu ve kamu yararına ça- lışma içeren istihdam paketinin 1.5 yıl- lık maliyeti ise 1.3 milyar lira olarak he- saplandı. Böylece iki yeni önlemin maliyeti 3 milyar lirayı aşacak. Sürekli açık veren bir bütçede, yeni borç- lanmaya gidilmeden Hazine bu mik- tarı nereden karşılayacak? Teşvik sisteminin kurgusu ise özet- le şöyle: Türkiye, sosyoekonomik gelişmiş- lik düzeylerine göre 81 il, dört bölgeye ayrılmış ve desteklenecek sektörler ise 12 başlıkta toplanmış.. Birinci bölge: Ağırlıklı olarak motorlu kara taşıtları ve yan sanayii, elektro- nik, ilaç, makine imalat ve tıbbi has- sas ve optik alet yatırımları gibi yük- sek teknoloji gerektiren yatırımlar desteklenecek. İkinci bölge: Nispeten teknoloji yo- ğun sektörler desteklenecek. Ağırlıklı olarak makine imalat, akıllı-çok fonk- siyonlu tekstil, metalik olmayan mi- neral ürünler, kâğıt, gıda ve içecek imalatı sektörleri teşvik edilecek. Üçüncü ve dördüncü bölgeler: Ağırlıklı olarak doğu ve güneydoğu il- lerinin yer aldığı bu bölgelerde tarım ve tarıma dayalı imalat sanayii, kon- feksiyon, deri, plastik, kauçuk, metal eşya gibi emek yoğun sektörler teş- vik edilecek. Ayrıca, turizm, eğitim, sağlık yatırımları da desteklenecek. Teşvik sistemin en çarpıcı yönü ise 1. ve 2. bölgede tarımın adının yok ol- ması.. Örneğin Trakya, Ege ve Akde- niz bölgelerinde tarımın desteklenecek sektör olarak yer almaması.. Ayçiçeği ve buğdayın deposu olarak yıllardır ta- nımlanan Trakya bölgesinde artık bunların adı yok.. Ege’de, Akdeniz’de pamuk yok.. Antalya’da seracılık yok. Bu eksiklikler mutlaka giderilmeli. Teşvik sistemini önemsememiz gerekiyor. Üretimi, ihracatı, sanayiyi (tarım ve gıda dahil) özendirmek (teş- vik etmek) sosyal devlet olmanın da bir gereğidir. Bir toplumun, sosyal ve ekonomik bağlamda gelişmesi, kal- kınması devletin katkısı olmadan olanaksızdır. İnsanlarımızın en te- mel beklentilerinden biri aş ve iş bulmanın kolaylaştırılmasıdır. Örne- ğin Güneydoğu’da yaşayan yurttaş- larımız terörü konuşmaktan bıktı, iş- sizliğe çözüm bekliyor. Sonuç olarak yeni teşvik sistemi bu bağlamda da çok önemli. S A T I R A R A S I HİLMİ DEVELİ hilmideveli@hotmail.com Tarımı Iskalayan Teşvik.. T ürk Girişim ve İş Dünyasõ Konfederasyonu (TÜR- KONFED) Yönetim Kuru- lu Başkanõ Celal Beysel, yeni teşvik ve istihdam paketinde mevcut çalõ- şan şirketlere pek fazla bir şey ol- madõğõnõ belirterek, “Maalesef Kre- di Garanti Fonu istenilen sonucu getirmeyecek” dedi. TÜRKONFED, Marmara ve Ku- zey Anadolu Sanayici ve İşadamla- rõ Dernekleri Federasyonu (MAK- SİFED) ve Özyeğin Üniversitesi’nin işbirliğiyle hayata geçirilen “Yeni- kobi Projesi”nin 2009 çalõşmasõ olan “KOBİ’lerde Finansmana Erişim Sorunları ve Çözüm Öne- rileri” konulu tanõtõm ve eğitim programõnda konuşan Beysel, yeni teşvik ve istihdam paketine de deği- nerek, paketin daha çok yeni yapõ- lacak yatõrõmlar için faydalõ bir pa- ket olarak açõklandõğõnõ söyledi. Beysel, şunlarõ kaydetti: “Bizim KOBİ’lerimize, mevcut çalışan şirketlerimize yeni teşvik ve istihdam paketinde pek fazla bir şey yok. Kredi garanti fonu denil- di. Kredi garanti fonu her ne ka- dar 1 milyar lira ilave bir kaynak sağlandıysa ve bunun yansıması 10 milyar lira ilave bir kredi olarak görünüyorsa da hazine garantisi yüzde 65’te kaldı. Eskiden yüzde 80’deydi. Yüzde 20 garantiyi ban- kalar sağlıyordu, ama bankalar bu kredi garantiyi vermedikleri için KOBİ’lerin finansmana erişmesi güçleşmişti. Şimdiyse bunu yüzde 65’e düşürdüler. Yani şimdi ban- kalar üzerinde garanti yüzde 35. Yüzde 20’yi vermeyen banka, yüz- de 35’i nasıl verecek? Sorusu doğ- rusu benim kafamda bir türlü ce- vap bulamayan bir soru. Niye bu- nu böyle yaptılar anlamak da mümkün değil. Ama, maalesef Kredi Garanti Fonu istenilen so- nucu getirmeyecek diye düşünü- yoruz.” MAKSİFED Yönetim Kurulu Baş- kanõ Serhas Bekişoğlu da “ Esas teş- v i k her sene yenisi düzenlenen paketlerde değil, esas teşvik bilgide” dedi. Bekişoğlu, bilginin birinci ya da beşinci bölgesi, sektörü ve şartõnõn ol- madõğõnõ ifade ede- rek, şunlarõ söyle- di:“ Sayın Başba- kan teşvik paketi- nin büyüklüğün- den bahsederken ‘ucu açõk’ tabirini kullanmış. Neyse, bu ‘açõk çek’ dile- riz, ‘IMF banko- sundan geri dönmez’ di- yelim biz de. Teşvikler dönemsel- dir. Hiçbir işletme teşviklere gü- venerek varlığını sürdürmeye odaklanamaz. Esas olan işletmelerin finans- man kaynakları- na ulaşma yetisine sahip olmasıdır.” “Anadolu’da yatırım atağı” başla- tarak Çankõrõ, Nevşehir, Kastamonu ve Batman’da peş peşe 4 fabrika kuran Hey Tekstil, yeni Teşvik Paketi kapsamõnda taşõnma için getirilen destekleri yeterli bulmadõğõ için İstanbul’daki fabrikala- rõnõ taşõmayõ düşünmüyor. İstanbul’daki 4 fabrikasõnõn yanõ sõra Anadolu’da da 4 fabrikasõ daha bulunan Hey Tekstil Yönetim Kurulu Başkanõ ve TOBB Kadõn Girişimci Kurulu Başka- nõ Aynur Bektaş, AA muhabirine yap- tõğõ açõklamada “Yeni yatırımlar için teşvikler çok güzel, ancak taşınma için verilen teşvikler yeterli değil. Teşvik açıklandıktan sonra heyecanlanma- dım, hemen ‘İstanbul’daki fabrikalarõ- mõ kapatayõm Anadolu’ya taşõnayõm’ dü- şüncem oluşmadı. Taşınırsam birin- ci ve ikinci bölgede kalan işçilerimi ne yapacağım? Kıdem tazminatlarını ödeyebilecek durumda değiliz. Zaten krizden büyük yara aldık. Gittiğimiz yerde hangi parayla bina yapacağız veya satın alacağız? Taşınmak için bi- ze uzun vadeli, yatırım için kullanı- lacak kredi lazım. Eğer koşullar sağ- lanırsa Doğu ve Güneydoğu’ya neden gitmeyelim...” dedi. Kriz Rusya’yõ da etkileyince ibre Erbil’e çevrildi Laleli esnafı Irak’a yöneldi Laleli esnafõ, Rusya pazarõndan sonra şim- di de global krizden neredeyse hiç etkilen- meyen Irak pazarõna yöneldi. Laleli Sanayi- ci ve İşadamlarõ Derneği (LASİAD) Yöne- tim Kurulu Başkanõ Orhan Altun, Laleli es- nafõnõn, Doğu Bloku ülkeleri yoğunlukta ol- mak üzere 50’den fazla ülkeye kendi kolek- siyonlarõnõ üreterek mal sattõğõnõ, ancak ge- çen yõl başlayan dünya krizinin, yoğunlukta mal sattõklarõ ülkeleri etkilediğini söyledi. La- leli pazarõnõn Merter ve Osmanbey pazarõ ile birlikte daha çok organize olmamõş pazarla- rõorganizeetmeözelliğinesahipolduğunaişa- ret eden Altun şunlarõ kaydetti: “Yeni yeni kendine gelmeye başlayan Irak pazarı böyle bir pazar. Üretim yok. Birçok tüketim maddesine aç ve bu ihti- yaçlarını en yakın yerlerden temin etmek durumunda. Biz de bir fuar düzenleyelim dedik.” LASİAD,16-18 Ağustos 2009 tarihleri ara- sõnda, Kuzey Irak’õn Erbil kentinde “5 in 1” Moda ve Hazõr Giyim Fuarõ düzenleyecek. 25 milyon nüfusa sahip Irak’õn özellikle pet- rol gelirlerinin artmasõyla 150-200 milyar do- larlõk bir GSMH hacmine sahip olacağõnõ ön- gördüklerini ifade eden Altun, “Irak’ın bundan kaynaklanan 40-50 milyar dolar dış alımı (ithalat) olacak. Biz dersimizi iyi çalışırsak Türkiye bunun yüzde 25’ini, yaklaşık 10 milyar doları tek başına ala- bilir. Bunun da yüzde 15-20’sini tekstil ve hazır giyim alsa, bütün Irak’ta tekstil ve hazır giyim sektörümüze 1.5-2 milyar do- larlık bir pazar gözüküyor” dedi. Güneydoğu Anadolu’da tekstil ihracatı yüzde 10 düştü. Güneydoğu Anadolu’da tekstil can çekişiyor Geçen yõl ABD’de ortaya çõkan ve pek çok ülkeyi etkisi altõna alan global kriz, Güneydoğu Anadolu Bölgesi ihracatõnõn “amiral gemisi” konumunda olan tekstil ve hammaddeleri ihracatõnõ olumsuz etkiledi. Güneydoğu Anadolu İhracatçõ Birlikleri (GAİB) Ocak-Mayõs 2009 ihracat verilerine göre, bölge illerinden yapõlan tekstil ve hammaddeleri ihracatõ, bu yõlõn 5 ayõnda geçen yõlõn aynõ dönemine göre yüzde 10 geriledi. İhracattaki azalma ürün gruplarõna göre değerlendirildiğinde, iplik ihracatõ yüzde 27, kumaş ihracatõ yüzde 27, makine halõsõ ihracatõ yüzde 15, elyaf ihracatõ yüzde 52 oranõnda düşüş gösterdi. Beysel, paketi “daha çok yeni yatõrõmlar için faydalõ” ola- rak tanõmlayarak “Bizim KOBİ’lerimize, mevcut şirketlerimize yeni teşvik ve istihdam paketinde fazla bir şey yok” dedi. İstanbul’daki fabrikalarımı taşıyamam AYNUR BEKTAŞ: LASİAD, 16-18 Ağustos 2009 ta- rihleri arasõnda, Kuzey Irak’õn Erbil kentinde “5 in 1” Moda ve Hazõr Gi- yim Fuarõ düzenleyecek.