Katalog

Ekonomi Ser- visi - Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanõ Ekrem Akyiğit, bayram ve ardõn- dan önümüzdeki yõlbaşõ döneminde, satõşlarda beklenen canlanmaya paralel olarak, markalarõn is- tihdamlarõnda bir ha- reketlenmenin kaçõ- nõlmaz olduğunu be- lirterek “Aralık ayın- da markalarımızın 20 binden fazla ek eleman istihdam ede- ceğini tahmin etmek- teyiz” dedi. Akyiğit, Kurban Bayramõ ve yõl- başõnõn arka arkaya ol- masõnõn sektörde is- tihdama katkõ sağ- layacağõnõ söy- ledi. Üyelerinin 2010-2012 arasõnda Türki- ye’de açõlmasõnõ öngördü- ğünü anlatan Akyiğit, BMD üyelerinin mağaza açma ka- rarõ verebilecekleri 100’den fazla AVM’lerin de istihda- ma çok olumlu etkilerde bu- lunacağõnõ dile getirerek ye- ni AVM’lerde önümüzdeki dönemde 10 binden fazla mağaza açõlacağõnõ söyledi. Akyiğit, bu AVM’lerde 100 binden fazla kişiye yeni iş olanağõ da yaratõlmõş olaca- ğõnõ anlattõ. BMD üyelerinin 2009’un sonuna yaklaşõlan bugünler- de 170 bin kişiye ulaştõğõnõ dile getiren Akyiğit, 10 bin yeni mağazadan 2 bin 500’ünün BMD markalarõ tarafõndan cadde ve AVM’lerde açõlacağõnõ, böy- lece BMD üyelerinin istih- dam sayõsõnõ 190 ila 200 bi- ne çõkaracaklarõnõ tahmin et- tiklerini belirtti. ekonomi@cumhuriyet.com.tr 29 KASIM 2009 PAZAR CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 13 CMYB C M Y B YORUM ÖZTİN AKGÜÇ Gündemi Saptırmak Verdiği “Dersim” örneği nedeniyle Onur Öymen’e, onunla da yetinmeyip CHP’ye saldırılar, gündemi saptırma, dikkatleri, tartışmayı farklı noktalara çekme, bir tür “cambaza bak” politikası ile yapılanları, yapılmak istenenleri alalama, gizleme çabası içine girmiş izlenimini veriyorlar. Açılım politikaları bir türlü açılamamış; analar ağlamasın ucuz edebiyatından ileri gidememiş; Türkiye ekonomik krizin en şiddetli hissedildiği ülkelerin başlarında yer almış; 2010 yılına da ekonomik açıdan kayıp yıl olarak bakılmaya başlanılmış; telekulak skandalları, rezaleti yabancı basında bile eleştiri konusu olmuş. Yargıya baskı, yargının tümünü denetim altına alma niyeti belirginleşmiş; demokrasi maskesi altında, iletişim, düşünce açıklama özgürlüğünü dahi tehlikeye düşürecek girişimler uygulamaya konulmuş; otoriter bir yönetim kurma ve otoritenin tek adamda toplanması süreci hızlanmış; Barack Obama’ya direktifleri doğrultusunda olumlu rapor verememe kaygısı artmış; işte sayın Başbakan ve AKP böyle zor durumda iken bazı çevrelere Onur Öymen’in konuşması kurtarıcı gibi gelmiş, mal bulmuş mağribi gibi hemen üstüne saldırılmış; bazı yazarlara da CHP’ye olan kinlerini kusma fırsatı yaratılmıştır. Sayın Onur Öymen’in TBMM’deki konuşması sırasında, görüşünü desteklemek için verdiği örnekler arasında Dersim olayı diğerleri ile türdeş, aynı türde bir olay olmaması nedeniyle eleştirilebilir. Ancak siyasal linci gerektirecek ağırlıkta bir hata da değildir. Kaldı ki, Onur Öymen temelde, özde haklıdır. Anlayabildiğim kadarı ile Öymen, (1) gerektiğinde anaların ağlayabileceğini, (2) devletin başkaldıranlara ödün vermemesi, görüşmelere girişmemesi, silahlı başkaldırıya hak verecek davranış ve tutum içine girmemesi gerektiğini söylemiştir. Tümüyle haklıdır, verilen örnek bahane edilerek, konunun özü saptırılmamalıdır. Bu bağlamda “analar ağlamasın” söylemi sürüyor. Kimse anaların ağlamasını istemez. Açık konuşalım, şehitlere saygı ve minnet duyarız, üzülürüz, acınırız, ama ateş düştüğü yeri yakar. Kimse bir ananın duyduğu ıstırabı, üzüntüyü, elemi duyamaz. Şehit analarını anlamak, onlara hak vermek gerekir. Şu ağzımızdan düşürmediğimiz empatiyi şehit anaları için yapmamız da insanlık gereğidir. Ancak zorunlu olduğunda; ülkenin bağımsızlığı, bütünlüğü, varlığı, dış saldırılar söz konusu olduğunda analar, üzülsek de ağlayacaktır. Analar ağlamasın söylemi halk avcılığı olarak ileriye götürüldüğünde, “Orduya ne gerek var, gençler askere alınmasın sonucuna varırız” ki, günümüz koşullarında ne yazık ki bu gibi istekleri gerçekleştirmek olanağımız yoktur. Dış güçlerin silah ve finans desteğiyle başkaldıranlarla, devlet müzakere yapamaz; onlara ödün veremez; dış güçlerin bu bağlamdaki isteklerini de yerine getiremez... Atatürk ve Cumhuriyeti kuranların iç isyanlara karşı tutumları, devletin varlığı ve bekası açısından değerlendirilmelidir. Devlet, özellikle, bağımsızlık, toprak bütünlüğü konularında ödün veremez. Ödün verilmeye başlanıldığında da bunun nerede duracağı önceden kestirilemez. Ödüncü olarak tanınmak, herkesin elverişli ortamı bulduk diye bir şeyler koparmaya çalışmasına yol açar. Onur Öymen’in konuşmasını fırsat bilip bazı art niyetlerin üstünü örtmeyelim, gündemi saptırmayalım, sadede gelelim. HEDEF ÜÇ KAT İHRACAT ‘Zeytinyağı’nda Çinatağıhazırlığı İZMİR (Cumhuri- yet Ege Bürosu) - Zeytinyağõ ihracatõn- da yeni ufuklar arala- nõyor. 18-20 Kasõm ta- rihleri arasõnda Çin’in Şanghay kentinde ger- çekleştirilen “Food and Hotel China 2009 - Yiyecek ve İçe- cek Fuarı”na katõlan Zeytin ve Zeytinyağõ Tanõtõm Komitesi (ZZTK), üyeleri umut- lu döndü. ZZTK Yönetim Ku- rulu Üyesi Kadri Gündeş, 60 ülkeden toplam 825 şirketin yer aldõğõ fuarda, Zey- tin ve Zeytinyağõ Ta- nõtõm Komitesi’nin imaj ve endüstriyel ta- nõtõm filmlerini izlet- tirdiklerini kaydetti. Gündeş, “Standımız- da Çin ve Uzakdoğu ülkelerinden gelen fuar ziyaretçilerine, Türk zeytin ve zey- tinyağının tadımını yaptırdık. Diğer ta- nıtım materyalleri ile birlikte standımız, zi- yaretçiler tarafından büyük beğeni topladı. ZZTK standı, gerek Çin’den gerekse Hong-Kong, Japonya gibi diğer Asya ül- kelerinden gelen zi- yaretçilerin yoğun il- gi gösterdiği bir stand oldu” dedi. Gündeş, komite ola- rak, Çin’i hedef pazar olarak belirlediklerini ve bu pazarda Türk zeytin ve zeytinyağõnõn tanõnõrlõğõnõ arttõrmak için etkinliklerine de- vam edeceklerini be- lirterek, 2010 Mayõ- sõ’nda başlayacak Ex- po 2010 da dahil ol- mak üzere, Çin’de dü- zenlenecek fuarlara ka- tõlmayõ istediklerini ak- tardõ. Gündeş, tanõtõm komitesinin, şu anda yõllõk 2.6 milyon do- larlõk zeytin ve zey- tinyağõ ihraç edilen Çin’e, ihracatõ kõsa sü- rede 3-5 katõna çõkar- mayõ hedeflediğini söyledi. Verilere göre önü- müzdeki 4-5 yõllõk sü- reçte 650 bin tonluk üretimle dünyada ikin- ci büyük zeytin ve zey- tinyağõ üreticisi olma- yõ hedefleyen Türkiye, zeytin ve zeytinyağõnõ pazarlamada aktif bir çalõşma yürütüyor. Türkiye, 2000 yõlõnda sahip olduğu 90 mil- yon zeytin ağacõ varlõ- ğõnõ, 2009 sonunda 160 milyona ulaştõrdõ. ŞEHRİBAN KIRAÇ Dubai World’ün 59 milyar dolarlõk borcunu ödeme zorluğuna düşmesi, Dubai Emirliği’nin toplam borcunun 80 milyar dolarõ geçmesi piyasalarda ikinci çöküş döneminin yaşanacağõ en- dişelerini yeniden canlandõrdõ. Du- bai’nin borcunun büyük kõsmõnõn Av- rupalõ bankalara olmasõ nedeniyle de en fazla Avrupa ülkelerinin etkilen- mesi bekleniyor. İstanbul Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gülten Kazgan, Du- bai’nin iflasõnõn başta Avrupa olmak üzere dünya piyasalarõnõ derinden et- kileyeceğini söyledi. Kazgan, “2008’de krizi yaratan ABD olur- ken ABD’nin çıkışında etkilenme çok şiddetli oldu. İzlanda borçları nedeniyle iflas etti. Ama İzlanda kü- çük bir ülke olduğu için dünya bundan çok fazla etkilenmedi. Ama Dubai’ye bakıldığında durum çok ciddi. 60 milyar dolarlık borçtan söz ediliyor. Dubai’nin ödemesi gereken borcun büyük kısmı Avrupalı ban- kalara ait ve bu Avrupa’yı derinden sarsacak. Özellikle İngiltere ilk et- kilenecek ülke olacak” dedi. Yeni balon yolda Kazgan, Avrupa’nõn kendisinin ya- ratmadõğõ 2 farklõ kaynaktan etkilen- diğine dikkat çekerek, Avrupa’nõn şu anda ABD kaynaklõ toksit kâğõtlardan zaten etkilendiğini, ikinci dalganõn ise Dubai kaynaklõ olacağõnõ vurguladõ. Kazgan krizde yeni balonun haber- cisinin de ABD’den geldiğini belirte- rek şu değerlendirmede bulundu: “ABD’de bankalar, sigorta şirketle- ri sürekli devlete finans kaynakları- nı kısmayın çağırısında bulunuyor. Orada yardım alan bankalar topar- lanıyor gibi görünüyor ancak diğer taraftan yardımı almayanlar zor günler geçiriyor. ABD içerideki fi- nans bataklarını engellemek için önemli kaynak çıkardı. Bu da büyük bir balon yarattı. Yeni bir balonun habercisi de ABD’den geliyor. Dün- ya bu krizin yan etkilerinden kolay kolay kurtulmayacak. Türkiye’de de aynı durum söz konusu. Ama hâ- lâ Türkiye bunun farkında değil. Türkiye’de hâlâ 2001 krizinden ka- lan etkiler de sürüyor. Ama Türki- ye gelecek yıl ekonomik olarak bü- yüyeceğim diyor.” Ekonomi Servisi - Petrol zengini ve emirliklerin baş- kenti Abu Dabi, Dubai’nin borçlarõna yardõm edeceği- ni, ancak borçlara kefil ol- mada da seçici olacağõnõ açõkladõ. Ağustos ayõ itibarõyla içinde ünlü Palmiye Ada- sõ’nõ inşa eden Nakheel’i de barõndõran Dubai World’ün toplam 59 milyar dolarlõk borcu bulunuyor. Abu Dabi yetkilileri, Dubai’nin bazõ borçlarõnõn ticari, bazõ borç- larõnõn yarõ resmi nitelikte olduğunu, bu nedenle borç- larõn ödenmesinde, Du- bai’nin borç ve yükümlü- lüklerine göre, zaman ve ye- rine göre madde madde de- ğerlendireceklerini vurgula- dõlar. Analistler, petrol zen- gini Abu Dabi’nin, Dubai borç sorununun bir krize dönüşmesini engelleyebile- cek mali kapasiteye sahip olduğuna dikkati çekiyorlar. Analistler, Nakheel’in, fi- nansman kolu vasõtasõyla, mali durumunun, krizi eme- bilecek bir güçte olduğunu da vurguluyorlar. Olasõ bir krizde en çok İngiliz banka- larõnõn olumsuz etkileneceği ifade ediliyor. Bu arada, reyting kuruluşlarõ da Du- bai’nin yakõndan izlendiğini ancak şu aşamada bir not in- dirimini düşünmediklerini belirttiler. Bu arada As- ya, Avrupa ve ABD bor- salarõnõ olumsuz etkileyen Dubai’nin borç sorunu, Abu Dabi’den gelen destek söz- leriyle hafiflemeye başladõ. Türkiye borsasõnõn ise bu çalkantõdan ne kadar etkile- neceği ancak dört günlük Kurban Bayramõ tatilinin ar- dõndan netleşecek. REKOR İLKÖĞRETİMDE İşsizlik en çok vasıfsızlarıvuruyor Ekonomi Servisi - İşsizlik sigortasõna başvuranlarõn yarõsõndan fazlasõnõ ilk- öğretim mezunlarõ oluşturuyor. Eğitim düzeyi yükseldikçe işsizlik maaşõ için başvuru azalõyor. Türkiye İş Kurumu, işsizlik ödeneğinden yararlanmak için yapõlan başvurularõ analiz etti, işsizli- ğin en çok kimleri vurduğunu saptadõ. İŞKUR verilerine göre bu yõl, 8 ay- da işsizlik maaşõndan yararlanmak için 931 bin 819 başvuru yapõldõ. Başvurularda en büyük grubu, yüzde 55’lik oranla ilköğretim mezunlarõ oluşturdu. İkinci sõrayõ da yüzde 31’lik başvuru oranõyla, lise ve dengi okul me- zunlarõ izledi. Eğitim düzeyi yüksel- dikçe işsizlik maaşõndan yararlanmak is- teyenlerin oranõ düşüyor. Başvurularda, yüksekokul mezunlarõnõn oranõ yüzde 5, yüksek lisans mezunlarõnõn binde 29 ve doktora mezunlarõnõn oranõ ise bin- de 1. Yani, 8 ayda sadece 100 doktora mezunu işsizlik maaşõndan yararlanmak için İŞKUR’a başvurdu. Mesleklere göre dağõlõmda da en bü- yük grubu beden işçileri oluşturuyor. 667 MİLYON TON Buğday stoku rekor seviyede Ekonomi Servisi - Uluslararasõ Hu- bubat Konseyi’nin (IGC) raporuna gö- re, dünya buğday üretiminin 667 milyon, tüketiminin 643 milyon ton olarak ger- çekleşmesi, dönem sonu stoklarõn ise 188 milyon tona ulaşmasõ bekleniyor. IGC’nin buğday üretim ve tüketimi- ne ilişkin hazõrladõğõ son rapordan alõnan bilgiye göre, Temmuz 2009/Haziran 2010 döneminde dünya buğday üreti- minin, geçen yõl rekorunun 20 milyon ton altõnda 667 milyon ton düzeyinde ger- çekleşeceği tahmin ediliyor. Aynõ dönem içinde dünya buğday tüketiminin geçen yõla göre 3 milyon ton artõşla 643 mil- yon ton düzeyinde olmasõ bekleniyor. Dünya buğday ticaretinin, geçen yõlõn 20 milyon ton altõnda, 116 milyon tona gerileyeceği öngörülüyor. Konsey, AB, Brezilya, Bangaldeş ve Yakõndoğu As- ya’daki birçok ülkenin ticaret öngörü- lerinin arttõrõldõğõnõ rapor ediyor. Ekmeğe birkaç ay zam yok Ekonomi Servisi - Türkiye Fõrõncõ- lar Federasyonu Genel Başkanõ Halil İbrahim Balcı, bugünkü rakamlara gö- re birkaç aylõk süreçte ekmekte fiyat ar- tõşõnõn söz konusu olmadõğõnõ belirte- rek “Ocaktan sonra girdilerimizde ciddi bir artış söz konusu olması du- rumunda inşallah oda başkanlarımız bir maliyet hesaplaması yapmak zorunda kalmaz” dedi. Kriz nedeniyle bu yõlõn ilk dokuz ayõnda teşvik belgesine bağlanan yatõrõm miktarõ yüzde 62 azaldõ Yatırım da istihdam da azaldı Ekonomi Servisi - Küresel krizin etkisiyle 2009’un 9 aylõk döne- minde yatõrõm teşvik belgesine bağlanan ya- tõrõmlarõn tutarõ geçen yõlõn aynõ dönemine gö- re yüzde 62.1’lik bir düşüşle 8 milyar 374.7 milyon TL’ye geriler- ken istihdam sayõsõ da yüzde 60.9 azala- rak 30 bin 789 kişi oldu. ANKA’nõn Hazine Müs- teşarlõğõ ve- rilerinden yaptõğõ he- saplamaya göre, yõlõn 9 aylõk döneminde geçen yõlõn aynõ dö- nemine göre teşvik bel- gesine bağlanan yatõ- rõm projelerinin tutarõ yüzde 62.1 azalarak 8 milyar 374.7 milyon TL’ye indi. Bu çerçe- vede sağlanacak istih- dam da yüzde 60.9 ge- rileyerek 30 bin 789 ki- şi oldu. 2008 yõlõnõn ocak-eylül döneminde teşvikli yatõrõmlar 22 milyar 66 milyon TL düzeyinde gerçekleş- mişti. Bu dönemde 2 bin 63 yatõrõm projesi için teşvik belgesi dü- zenlenerek bu kapsam- da 78 bin 698 kişinin is- tihdamõ öngörülmüştü. 2009 yõlõ ocak-eylül döneminde 794 belge ile teşviğe bağlanan ya- tõrõmlar için 2 milyar 383 milyon dolar döviz kullanõmõ öngörülüyor. Teşvik belge- sine bağla- nan projele- rin 6 milyar 70.9 milyon TL’lik kõsmõ- nõ komple yeni yatõrõmlar oluş- turdu. Söz konusu komple yeni yatõrõmlar kapsa- mõnda 20 bin 769 kişi- lik istihdam sağlanma- sõ öngörülüyor. Teşvik belgesine bağlanan ya- tõrõmlarõn 1 milyar 352.3 milyon TL’lik kõsmõnõ tevsi yatõrõmlar oluştu- rurken bu yatõrõmlarda öngörülen toplam istih- dam da 5 bin 844 kişi olarak belirlendi. New Yorklular, Şükran Günü’nün sona ermesi- nin ardından başlayan ucuzluklarla birlikte mağazalara alışverişe koştu. New York’ta Şükran Günü’nü ailele- riyle birlikte geçirenler, halen tam olarak aşıla- mayan mali kriz nede- niyle tasarruf yapma ve yüzde 70’lere varan ucuzluklar nedeniyle er- ken saatlerde mağazala- rın yolunu tuttu. Bazı mağazaların sabah 05.00’ten itibaren açıl- masını fırsat bilen New Yorklular mağazaların önünde uzun kuyruklar oluşturdu. Ayrıca inter- net üzerinden yapılan satışlarda da bu hafta sonundan itibaren baş- layan ucuzluklar nede- niyle artış bekleniyor. ABD’de 26 yıldan beri ilk kez yüzde 10.2’ye va- ran işsizlik oranı nede- niyle Amerikalıların ge- nel olarak alışverişlerin- de daha dikkatli ve seçi- ci olmaları öngörülüyor. ANKARA (ANKA) - Çeşitli nedenlerle eve kapanan tüketi- ci, mektup, telefon ve internet üzerinden yapõlan alõşverişi arttõrdõ. 2009’un Ocak-Ekim döneminde mektup, telefon ve internet üzerinden yapõlan alõşveriş, geçen yõlõn aynõ dö- nemine göre yüzde 18 artarak 15 mil- yar 629.7 milyon TL’ye ulaştõ. Bu dönemde e-ticaret geçen yõlõn aynõ dö- nemine göre yüzde 8.5 artarak, 7 mil- yar 279.6 milyon liraya çõktõ. 10 aylõk dönemde sanal ma- ğaza sayõsõ ise 20 bin 500’e dayandõ. Bankalar arasõ Kart Merkezi (BKM) verile- rinden yapõlan hesaplamalara göre, 2009’un 10 aylõk döne- minde yerli kartlarõn yurti- çinden ve dõşõndan kullanõl- masõyla, sanal ortamda ger- çekleşen işlem sayõsõ yüzde 7.1 artarak 54 milyon 647 bin 137’ye ulaştõ. Geçen yõl ay- nõ dönemde sanal ortamda 50 milyon 971 bin 750 işlem yapõlmõştõ. Yõlõn 10 aylõk döneminde tüke- tici mektup, te- lefon ve internet üzerinden yapõlan siparişlerle geçen yõlõn aynõ döne- mine göre yüzde 17.85’lik artõşla toplam 15 milyar 629.7 milyon li- ralõk işlem hacmi yarattõ. Söz ko- nusu dönemde iş- lem sayõsõ yüzde 9’luk artõşla 99 milyon 296 bin 161’e çõktõ. 2008’in 10 aylõk döneminde 91 milyon 433 bin 910 iş- lemde 13 milyar 261 milyon TL’lik işlem yapõlmõştõ. Olağanüstü zenginliğiyle bir çekim merkezi haline gelen Dubai, iflasõn eşiğinde. Prof. Dr. Gülten Kazgan’a göre, Dubai’nin iflasõ dünyayõ derinden etkileyecek. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanõ Kadir Topbaş, Dubai Şeyhi El Maktum’un iflasõn eşiğine gelmesinin İstanbul’da- ki Dubai Towers projesini de etkileyeceğini söyledi. Topbaş, “Bir arsa satışımız oldu, bu arsa ile ilgili yargıda bir süreç yaşandı. İstanbul neler kazandı, neler kaybetti, ben İstanbulluların değerlen- dirmesine bırakıyorum. Çün- kü 2.5 yıl önce bizim kasamı- za çok ciddi bir rakam gire- cekti. Tabii ki arsamız yerinde duruyor. Şu an bizimle muha- tap olan şirketin üzerinde bu arsanın satış işlemi sürüyor. Henüz sonlandırmadık, bek- lentilerimiz var” diye konuştu. Danõştay’õn proje için verdiği iptal gerekçelerini ortadan kaldõracak bir plan düzenle- mesi yaparak orada yapõ inşa edilebileceğini belirten Top- baş, “Ciddi bir mahalle baskı- sıyla maalesef satış gerçekleş- tirilemedi. Kent aleyhine oldu. Biz bunun yasal süreçlerini de düzenleyerek arsamız açı- sından bir değerlendirme yap- mayı düşünüyoruz” dedi. Tüketici evden çõkmadan alõşverişi sevdi Tüketicinin evden çõkmadan, mektup, telefon ve internet üzerinden yaptõğõ alõşveriş, bu yõlõn 10 ayõnda geçen yõlõn aynõ dönemine göre yüzde 18 artarak 15 milyar 629.7 milyon TL’ye ulaştõ. İstihdam sayõsõ da yüzde 70 civarõ gerileyerek 30 bin 789 kişi oldu. Abu Dabi, Dubai’nin imdadõna yetişti Mağazalar aralıkta 20 bin eleman alacak Dubai World’ün 59 milyar dolarlõk borcunu ödeme zorluğuna düşmesi, dünyada yeni bir dip korkusu yarattõ EnçokAvrupasarsõlacak Dubai Towers projesi de etkilenir EkremAkyiğit New Yorklular alõşverişe koştu