Katalog

CMYB C M Y B 26 EKİM 2009 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11dishab@cumhuriyet.com.tr BIÇAK SIRTI EROL MANİSALI Ortadoğu Politikasında Örtüşenler ve Çelişenler - Hükümet, iktidara geldiğinden beri Türkiye’nin Ortadoğu ile ilişkilerinin geliştirilmesine ve derinleştirilmesine yönelik politikalara öncelik tanıyor. S. Arabistan, Irak ve Suriye bu konuda başı çekiyorlar. - İlişkilerde iktisadi faktörler lokomotif görevi görmekle birlikte siyasi, kültürel hatta askeri öğeler de beraberinde geliyor. - Hükümetin bu politika ve uygulamaları ABD’nin Türkiye ve Ortadoğu politikaları ile uyuşma halinde, arada önemli bir çelişki bulunmuyor. Aynı şekilde, AB’nin politikaları ile de fazla ters düşmüyor. “Türkiye ile özel ilişkiler içindeki bir Avrupa’nın Ankara aracılığı ile Ortadoğu’da yerini sağlamlaştırması” onlara da uygun geliyor. Nabucco projesi bunun son ayaklarından biri durumunda. Ancak hükümet Ortadoğu’ya yönelik bu politikaları izlerken, İsrail ile bazı sorunlar yaşamak zorunda. İsrail ile yalnız Ankara değil ABD ve kimi Avrupa büyükleri de zaman zaman sürtüşmelerle karşılaşıyorlar. Hükümetin bu konudaki esas sorunu tabanı ve içerde bağlandığı zeminle ilgili. Gazze olayları (ve meselesi) bunun sadece bir turnusol kâğıdı konumundadır. Temelde daha derin sorunlar ve çelişkiler var. Turgut Özal örneği… Turgut Özal 24 Ocak 1980 kararları ve 12 Eylül sonrasında iktisadi işlerden sorumlu iken Ortadoğu’ya büyük önem vermişti. 1983’te iktidara geldiğinde de politikasını yürüttü. - Türkiye’nin toplam ihracatının (yüzde 40- 45’i) Ortadoğu’ya yapılmaya başlanmıştı. - Türk inşaat şirketleri bütün Ortadoğu’da büyük işler aldılar. Ancak Özal’ın politikası iktisadi ve ticari boyutuyla öne çıktı. Henüz soğuk savaş bitmemişti. Ankara-Tel Aviv işbirliği mi? Rekabeti mi? Hükümet bugün, soğuk savaş sonrasının koşulları ile Ortadoğu politikalarını belirlemektedir. - ABD ve AB artık Türkiye’nin, “Ortadoğu ağırlıklı” bir ülke olmasını tercih ediyorlar. Ayrıca Ankara’nın Ortadoğu’da, “ABD ve AB taleplerini karşılayan” bir konumda bulunmasını istiyorlar. Ermenistan, Kıbrıs, Patrikhane ve Kürdistan açılımlarına destek veriyorlar. Ancak burada, Türkiye ile İsrail arasında sorunlar çıkmaya başlıyor. İsrail ABD’nin hâlâ bölgedeki tek stratejik ortağı. Yalnız, soğuk savaş sonrasının yeni koşullarında, Ankara’daki yeni hükümetle birlikte, “Türkiye faktörü” ön plana çıkmaya başladı. Durumu İsrail’den oldukça farklı bir Ankara var. 1) Türkiye eskiden beri ABD’nin de teşviki ile bölgede İsrail ile işbirliğine zorlanmış ise de, bugün artık Arap ülkeleri ve İran ile “çok farklı, derin bir ilişki zeminine ve potansiyeline sahip”. 2) AKP iktidarı ile birlikte İslam dünyası ve Ortadoğu’ya yaklaşımı hızla değişmeye başlayan bir iç süreç yaşanıyor. 3) Sadece “yukarıdan aşağıya” uygulamalar olarak değil, aşağıdan yukarıya hareketlenmeler olarak da yeni iç dinamikler gelişmeye başlamış. “Gazze meselesine” ilişkin iç tepkiler ve bunun tepeye yansımaları kaçınılmaz bir determinizm olduğu kadar İsrail ile çelişkileri de beraberinde getiriyor. Türkiye’deki iktidarın kullanmaya başladığı “iç dinamikler” ile ABD ve AB’nin Ortadoğu politikaları, örtüşmeler yanında bazı çelişkileri de üretmeye başladı. Ankara hükümetinin Arap ülkeleri ve İran ile “doğal zemindeki uyumlu ilişkileri” ile küresel düzeydeki bazı çelişkileri, “Ankara ile Telaviv arasında sorunlar yaratıyor”. - Ankara hükümeti, “ABD ve AB’nin soğuk savaş sonrasında tercih ettiği bölgesel politikalara” uyum gösteriyor. - Buna karşılık İsrail yönetimi (ve bürokrasisi) bu konuda hâlâ soğuk savaş koşullarının alışkanlıkları içinde bulunuyor. ABD ve AB temelde, Ankara-Tel Aviv işbirliğini istiyorlar. Ancak Ankara hükümetinin yürütmekte olduğu yeni Ortadoğu politikaları, bu örtüşmenin sağlanmasında bazı çelişkileri de ister istemez beraberinde getiriyor. Türkiye’nin iç dinamikleri ve Ortadoğu’nun İslami kimliği, büyük fotoğraftaki temel çelişkilerdir. Gazze olayları ve diğerleri, bunun sadece sonuçlarıdır. Ankara hükümetleri 70’li ve 80’li yıllarda Atina ile yarışarak Washington ve Brüksel’in gözüne girmeye çalışırlardı. Rekabet bugün Balkanlar ve Akdeniz’den Ortadoğu’ya kaydı ve Atina’nın yerini de Tel Aviv almaya başladı. www.istanbul.edu.tr/iktisat/emanisali Cumhuriyetin 86. Yılı Etkinliği CUMHURİYET VE KADIN 27 Ekim 2009 Saat: 11.00 - 15.00 Sunan: Ayça SUCU Açış Konuşması: Nazan MOROĞLU Cumhuriyetin Kazanımları: Prof. Dr. Süheyl BATUM Dinleti: “Cumhuriyet Devrimlerini Yaşayan Kadınlar” 1923- 1950 Fotoğraf Sergisi Açılışı Saat: 12.30 - 13.00 ARA Cumhuriyetin Kadın ve Kültür Sanat Devrimi Önay ALPAGO Sevinç ERBULAK Hülya KOÇYİĞİT YER: Hasan Âli Yücel Kültür Merkezi, Hürriyet Cad. No.64 KARTAL Tel: 0216.353 37 78 KARTAL Belediyesi Desteğiyle İSTANBUL KADIN KURULUŞLARI BİRLİĞİ İSTANBUL KADIN KURULUŞLARI BİRLİĞİKONFERANS Cumhuriyetimizin 86. Yılı Etkinliği “GAZİ MUSTAFA KEMAL VE CUMHURİYET EKONOMİSİNİN İNŞASI” Konuşmacı: Dr. Serdar ŞAHİNKAYA (Ankara Üniversitesi SBF) Yer: Yenişehir Belediyesi Konferans Salonu Tarih: 28 Ekim 2009 Çarşamba Saat: 14.30 Tüm Halkımız Davetlidir SEN GELMEZSEN BİR EKSİĞİZ MERSİN CUMOK, ADD, ÇYDD EĞİTİM-İŞ VE ÇEDD ÇAĞRISI Asya’ya AB modeli yolda Dış Haberler Servisi - Dünya nüfusunun neredeyse yarõsõnõ barõndõran 16 Asya ülkesinin liderleri dün Tayland’da bir araya geldi. Güneydoğu Asya Uluslar Topluluğu (ASEAN) liderlerinin yanõ sõra Çin, Japonya, Güney Kore, Avustralya, Yeni Zelanda ve Hindistan gibi bölge liderlerin de katõlõmõyla gerçekleşen toplantõnõn ana gündem maddesi, 2015’e kadar Avrupa Birliği (AB) modelinde serbest ticaret bölgesi oluşturmak. İtalya’da seks skandalı Dış Haberler Servisi - İtalya’da Lazio Bölge Valisi Piero Marazzo’nun bir travestiyle ilişkisini görüntüleyen 4 jandarma tarafõndan şantaja uğradõğõ ortaya çõktõ. Bunun üzerine ana muhalefetteki merkez sola mensup Marazzo, istifa etti. Marazzo, kendisine şantaj yapan 4 jandarmaya 80 bin Avro ödediğini itiraf etti. Görüntüleri 150 bin Avro karşõlõğõnda medyaya satmaya kalkan jandarmalar tutuklandõ. Lockerbie davası sil baştan Dış Haberler Servisi - İskoç polisinin, 1988’deki Lockerbie saldõrõsõyla ilgili soruşturmayõ yenileyebileceği, kanõtlarõn gözden geçirildiği bildirildi. Bir PanAm uçağõ, Lockerbie kasabasõnõn üzerinde infilak etmiş, olayda 270 kişi hayatõnõ kaybetmişti. Olayla ilgili olarak suçlu bulunan Libyalõ Abdülbasit Ali Muhammed el Megrahi müebbet hapis cezasõna çarptõrõldõktan sonra geçen ağustos ayõnda serbest bõrakõlmõştõ. Irak’õn başkenti, bombalõ araçlarla düzenlenen saldõrõlarla kan gölüne döndü Bağdat’ta çiftesaldõrõ:136ölü Dış Haberler Servisi - Irak’õn başkenti Bağdat’ta Ada- let Bakanlõğõ ile Vilayet bina- sõna dün sabah iki bombalõ araçla düzenlenen intihar sal- dõrõlarõnda 136 kişi hayatõnõ kaybetti, 600 kişi yaralandõ. Patlamalarõn hedefi olan bi- nalar harabeye dönerken, so- kaklara parçalanmõş cesetler saçõldõ. Çok sayõda araç, pat- lamalarõn etkisiyle tahrip olur- ken su borularõnõn patlamasõ sonucu sokaklarõ su bastõ. Bombalarõn patladõğõ bölgeler kapatõlõrken, itfaiye araçlarõ ve ambülanslar yoğun trafik yüzünden saldõrõlarõn meyda- na geldiği bölgelere güçlükle ulaştõlar. Patlamalardan sonra kent merkezinden geçen Dic- le Nehri kalõn bir duman ta- bakasõyla kaplanõrken, patla- malarõn etkisiyle kõrõlan cam- lar birkaç kilometre öteye ka- dar yayõldõ. Görevlilerin, çok sõcak olduğu için cesetleri bat- taniyelere sararak taşõyabil- dikleri görüldü. Binalarda bu- lunanlarõn yakõnlarõ hastaneleri doldurarak yakõnlarõnõ aradõlar ve çoğu zamanda cesetlerle karşõlaştõlar. Yetkililer saldõrõlardan El Kaide örgütünü sorumlu tutu- yor. Irak Başbakanõ Nuri el Maliki, saldõrõ- lardan kõsa bir süre sonra, Sal- hiye bölgesindeki Vilayet bi- nasõ çevresini gezerek yetkili- lerden bilgi aldõ, ancak her- hangi bir açõklama yapmadõ. Hükümet sözcüsü Ali el Dabbah ise saldõrõlarõn ocak ayõnda yapõlmasõ planlanan se- çimleri sabote etmeyi amaçla- dõğõnõ söyleyerek, saldõrõlarõn El Kaide ve müttefiklerinin izle- rini taşõdõğõnõ belirtti. Dünya kınadı Birleşmiş Milletler, ABD ve AB, Irak’taki sadõrõyõ kõnadõ. AB dönem başkanlõğõnõ yürü- ten İsveç bir açõklama yaparak, saldõrõlarõ kõnadõ ve ölenlerin yakõnlarõna başsağlõğõ diledi. Başbakan Recep Tayyip Er- doğan, Irak Başbakanõ Nuri el Maliki’yi telefonla arayarak Irak’taki terör saldõrõlarõndan dolayõ büyük üzüntü içinde olduğunu ifade etti. Son saldõrõlarõn, Iraklõ lider- lerin 16 Ocak’ta yapõlmasõ he- deflenen ancak anlaşmazlõklar nedeniyle ertelenmesi gündeme gelen seçimlerle ilgili olarak dün yapõlmasõ planlanan gö- rüşmeler öncesinde meydana gelmesine dikkat çekiliyor. El Aksa yine karıştı Dış Haberler Servisi - Kudüs’te dün yi- ne Yahudi bir grup Haremüşşerif’e girme- ye çalõşõnca Filistinlilerle İsrail polisi ara- sõnda çatõşma çõktõ. El Aksa Camii içinde- ki Filistinliler halka camiyi korumalarõ yö- nünde çağrõda bulundular. “Tapınak Enstitüsü” adlõ Yahudi gru- ba mensup yaklaşõk 500 kişinin Haremüş- şerif’e girmesi sõrasõnda gruba İsrail polisi eşlik etti. Ancak Yahudi grubun iki kez camiye de girmek istemesi üzerine olaylar patlak verdi. Camideki bazõ kişilerin poli- se molotofkokteyli ve taş attõğõ bildirildi. Yangın çıktı Ardõndan polisin cami içinde bulunanla- ra ateş açtõğõ ve göz yaşartõcõ bomba kul- landõğõ da gelen haberler arasõnda. Çatõş- malar sõrasõnda Filistinli gençlerin barikat- lar kurarak ateşe vermesi üzerine çõkan yangõn, çevredeki Filistinliler tarafõndan güçlükle söndürüldü. Filistinli kaynaklar, çatõşmalar sõrasõnda çok sayõda kişinin yaralandõğõnõ duyurdu. İsrail polisinin camidekilerden ve caminin Filistinli korumalarõndan 25 kişiyi de göz- altõna aldõğõ öğrenildi. Kadın gazeteciye 60 kırbaç cezası Dış Haberler Servisi - Suudi Arabistan’da kadõn bir gazeteci- ye cinsel konularõn konuşuldu- ğu bir televizyon programõnõn hazõrlanmasõna katõldõğõ gerek- çesiyle 60 kõrbaç cezasõ verildi. Programõn hazõrlanmasõna yar- dõmcõ olmakla suçlanan gazete- ci Rozanna El Yami’nin, bu tür bir cezaya çarptõrõlan ilk Suudi kadõn gazeteci olduğu be- lirtiliyor. Lübnan’dan yayõn yapan LBC televizyonundan temmuz ayõn- da yayõmlanan programa katõlan 4 Suudi erkek, cinsel yaşam hakkõnda ayrõntõlõ açõklamalar yapmõş ve kullanõlan bazõ cinsel objeleri göstermişti. Katõlõmcõ- lardan Mazen Abdülcevad “günahkâr davranışları teşvik etmekten” 5 yõl hapis ve 1000 kõrbaç cezasõ alõrken Cevad’õn gözyaşlarõ içinde af dilemesi de bir işe yaramadõ. Diğer üç katõ- lõmcõ da “cinsel konuları ale- nen konuşmaktan” 2’şer yõl hapis cezasõna çarptõrõldõ. Prog- ramõ yayõmlayan LBC kanalõnõn merkezleri de kapatõldõ. Adalet Bakanlõğõ ve Viyalet binasõna düzenlenen intihar saldõrõlarõnda 600 kişi de yaralandõ. Sokaklar parçalanmõş cesetlerle dolarken kent, kalõn bir duman tabakasõyla kaplandõ. Bağdat’ta meydana gelen iki patlamanın ardından kentte büyük panik yaşanırken, kırılan camlar birkaç kilometre öteye kadar yayıldı. (Fotoğraf: AFP) İran’da UAEK teftişi başladı Dış Haberler Servisi - Uluslararasõ Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) denetçileri dün İran’õn yeni nükleer tesisini ziyaret ederek denetlemelerde bulundu. Yarõ resmi Mehr haber ajansõ konuyla ilgili haberinde, dört UAEK denetçisinin üç gün sürecek denetlemeleri sõrasõnda tesisi birkaç kez ziyaret etmelerinin beklendiğini duyurdu. İran Atom Enerjisi Kurumu sözcüsü Ali Şirzadiyan da UAEK müfettişlerinin “rutin” denetimlerinin birkaç gün süreceğini söyledi. Tahran yönetimi, inşaat aşamasõndaki yeni nükleer tesislerin varlõğõyla ilgili 21 Eylül’de UAEK’ye bilgi vermiş ve tesisleri Birleşmiş Milletler’in denetimine açacağõnõ bildirmişti. Tesisin, Kum kenti yakõnlarõndaki bir Devrim Muhafõzlarõ üssünün yanõnda olduğu açõklanmõştõ. YAHUDİ GRUP GİRMEYE ÇALIŞTI Afganistan’da Kuran isyanı Afganistan’da Ameri- kan askerlerinin Ku- ranõkerim yaktõklarõ yönündeki suçlamalar protestolara yol açtõ. Dün başkent Kâbil’de meclis binasõ önünde toplanan çoğu üniver- site öğrencisi yaklaşõk 1000 gösterici, ABD Başkanõ Barack Oba- ma’nõn bir kuklasõnõ yakarak ABD aleyhin- de sloganlar attõ ve polise taşlarla karşõ koydu. Fotoğraf:AFP