Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 2 OCAK 2009 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 11 CMYB C M Y B John Bull adlı bir İngiliz vatandaşı, kapalı kapılar ardında Av- ro’ya geçme planları yaptığı gerekçesiyle İngiltere hükümeti- ni protesto etti. İngiltere Merkez Bankası önünde 10 Avro’luk bir banknotu yakan Bull, İngiltere’nin kapalı kapılar ardında İngiliz Poundundan vazgeçmeye hazırlandığını ileri sürdü. (AP) İngiltere IMF’nin kapısına dayanabilir Ekonomi Servisi - Küresel krizin en çok etkilediği ülke- lerin başõnda gelen İngilte- re’nin 2008 yõlõnda tarihinin en kötü dönemlerinden birini ya- şadõğõ belirtildi. İngiliz Daily Telegraph gazetesi hisse se- netlerinin 2008 performansõ- nõn, küresel ekonomik krizin başladõğõ, 1929 yõlõndan bu yana en kötü ikinci perfor- mans olduğuna dikkat çekti. Gazeteye göre, yaşananlar İngiltere’nin sonunda IMF’ye el açmak zorunda kaldõğõ 1970’li yõllarda yaşananlarõ akla getiriyor. Independent ga- zetesi de Londra borsasõnõn ana endeksi FTSE 100’ün 24 yõllõk tarihinin en kötü perfor- mansõnõ sergilediğini yazdõ. Gazeteye göre, yüzde 31 geri- leyen endeksin en kötü per- formansõnõ da yüzde 90 geri- leyen İngiliz bankasõ HBOS sergiledi. Gazete, İngiliz ekonomisinin daha gerçekçi bir portresi ad- dedilen FTSE 250 endeksinin de yüzde 40 gerilediğine dik- kat çekti. Öte yandan dün iti- barõyla Slovakya da Avro kul- lanmaya başladõ. Böylece Av- ro bölgesi olarak adlandõrõlan Avro para birimini kullanan ül- kelerin sayõsõ 16’ya çõktõ. Türkiye demir çelikte büyüyor Ekonomi Servisi - Türki- ye, 2008’in Ocak-Eylül dö- neminde, dünya ham çelik üretiminin yaklaşõk yüzde 2.1’lik bölümünü gerçekleş- tirdi ve 21.4 milyon ton üre- tim ile 11. sõrada yer aldõ. Demir Çelik Üreticileri Derneği verilerine göre, söz konusu dönemde Çin ise yüz- de 37.7’lik üretim payõ ile ilk sõrada yer aldõ. Çin’in demir çelik üretimi bir önceki yõlõn aynõ dönemine göre yüzde 6.2 artõşla 390.9 milyon ton oldu. Çin’in çelik sektöründeki bü- yümesinin yavaşlamasõ ne- deniyle, yüzde 4.6 olarak ger- çekleşen dünya çelik üreti- mindeki büyümenin de yak- laşõk 2.5 misli bir büyümeyi ifade ettiği kaydedilirken yüz- de 11.1’lik büyüme ile Tür- kiye, 9 aylõk dönemde, dün- yanõn en büyük 15 çelik üre- ticisi ülke arasõnda, üretimi- ni en fazla arttõran ülke ko- numunu elde etti. ‘Şimdi hareket zamanı’ ATM’lerde YTL’ye devam KONYA (AA) - Yeni yõlõn ilk gününde piyasaya sürülen TL’yi merak eden vatandaşlar ATM’lerde YTL ile karşõlaştõ. Paradan 6 sõfõrõn atõlmasõnõn ar- dõndan YTL ile tanõşan ve 2005 yõlõnõn başõndan bu yana kul- lanan Türkiye, bugünden iti- baren TL’ye döndü. Yeni parayõ merak eden ba- zõ vatandaşlar, ATM’lere gitti. TL çekeceğini düşünenlerin birçoğu YTL ile karşõlaştõ. Bir bankanõn yetkilisi, henüz bütün ATM’lerde TL kullanõmõna ge- çilmediğini, bunun biraz zaman alacağõnõ söyledi. Yetkili, “ATM’lerden YTL çekilebilir ancak para yatı- rırken TL olmasına dikkat edilmeli. ATM’ler, para ya- tırmada YTL’yi kabul etme- yecek” dedi. Merkez Bankasõ yetkilileri de 1 Ocak’a girilen saatlerden iti- baren bazõ bankalarõn ATM’le- rinden TL ödemesi yapabildi- ğini, TL’ye sistemini adapte et- memiş bankalarõn YTL ver- meye devam ettiğini bildirdi. Türkiye’nin çeşitli kent mer- kezlerindeki esnaf da yapõlan alõşverişlerde henüz TL ile öde- me yapõlmadõğõnõ kaydetti. Ekonomi Servisi - Taşõt Araçlarõ Yan Sanayicileri Der- neği (TAYSAD), ‘Kriz Geçi- ren Yönetici’ adõnõ taşõyan bir eğitim programõ başlatacak. ‘Söylenmeyi bırakın. Şim- di hareket zamanı’ sloganõy- la otomotiv yan sanayisini kriz yönetimine karşõ eğitmeyi plan- layan TAYSAD, InoTec Tek- noloji ve Yönetim Danõşman- lõğõ’yla işbirliği yapacak. Daralan pazarda pazarlama ile büyümek, kriz ortamõnda iletişim ve motivasyonu artõr- mak, krizin ötesini gören plan- lama yeteneğine kavuşmak, 16 adõmda yalõn üretim tek- nikleri ile krizden güçlü çõk- manõn yollarõnõ keşfetmek, krizle doğan çatõşmalarõ çöz- me yeteneğini sergileyebil- mek, krize meydan okuyan li- der olmak konularõnõn ele alõnacağõ eğitimler şubat ayõn- da başlayacak. Krize karşõ, Çin iş modeli Ekonomi Servisi - İş dünyasõ, nakit akõşõnõ yönetmek için bir yandan maliyetle- rini düşürmeye çalõ- şõrken diğer yandan yeni iş modelleri üze- rinde çalõşõyor. Erler Eğitim ve Da- nõşmanlõk Ltd. Şirke- ti Genel Müdürü Mehmet Er, “Krize karşı Çin iş modeli” projesinin hayata ge- çirilebilmesi için alt- yapõ çalõşmalarõna de- vam ediyor. Proje kapsamõnda, işletme maliyetleri düşürü- lürken evde oturup çalõşmayan atõl iş gü- cünün, iş hayatõna ka- zandõrõlmasõ hedefle- niyor. Er, Çin iş mo- delini Eyüp’te hayata geçirmek için yakla- şõk 2 yõldõr çalõştõkla- rõnõ dile getirdi. Uygulama Eyüp’te Çin’de, belli coğ- rafi bölgelerde, belli ürünlerin üretildiğini ifade eden Er, “Çin’de, oyuncak sanayi bölgesi, ayak- kabı sanayi bölgesi gibi belli sanayi böl- geleri oluşturulmuş. Bizde, Çin’deki bu modeli, Eyüp bölge- mize entegre edebil- mek için Eyüp’ü mahallelere ayıra- cağız. Her bir ma- hallemiz, uzman mahalle olacak. Bir mahallemizde, kon- feksiyon ürünlerine, diğerinde süs eşya- larına, bir diğerinde oyuncak üzerine, el emeği ve butik işler katılacak” diye ko- nuştu. Gazprom, zamlõ ödeme yapamayan Kiev’in gazõnõ kesti. Türkiye de aynõ hattan alõyor Yaş sebze ve meyvede fiyat farkõ yüzde 500’e yaklaşõrken baklagillerde yüzde 300’ü aşõyor Tarladan markete kâr zinciri Ekonomi Servisi - Rusya doğal- gaz firmasõ Gazprom, Ukrayna’ya doğalgazõ tamamen kestiğini bil- dirdi. Rusya ve Ukrayna’nõn ayrõ ay- rõ verdikleri güvencelere göre bu du- rum Ukrayna üzerinden Avrupa’ya ve Türkiye’ye verilen doğalgazõ et- kilemeyecek. Türkiye’ye Balkan- lar üzerinden gelen Rus doğal gaz hattõ da Ukrayna üzerinden geçiyor. AA’nõn Moskova kaynaklõ ha- berlerine göre Gazprom sözcüsü İgor Volobuyev, dün yaptõğõ açõk- lamada, Ukrayna’ya giden doğal- gazõn önceden planlandõğõ gibi dün saat 10.00’dan (TSİ 09.00) itibaren kesilmeye başlandõğõnõ açõkladõ. Uk- rayna doğalgaz firmasõ Naftogaz sözcüsü de Reuters’a yaptõğõ açõk- lamada, Rusya’nõn Ukrayna’ya ver- diği doğalgazõ kestiğini doğrulaya- rak kesinti başladõktan sonra boru hatlarõnda basõncõn düştüğünü ve rezervlerinden doğalgaz pompala- maya başlayacaklarõnõ söyledi. Naf- togaz’õn 17 milyar metreküp doğal gaz rezervi var. Bu da yõllõk tüketi- min yaklaşõk yüzde 20’si kadar. Gazprom Başkanõ Aleksey Miller, önceki gün Ukrayna heyetiyle do- ğalgaz fiyatõ konusundaki görüş- melerin başarõsõzlõkla sonuçlandõğõ- nõ, 1 Ocak’tan itibaren Ukrayna’da- ki tüketicilere sağladõklarõ doğalga- zõ keseceklerini açõklamõş, bu duru- mun Avrupa’ya, Ukrayna üzerinden taşõnan doğalgazõ etkilemeyeceği güvencesi vermişti. Avrupa Komisyonu başkanõ Jose Manuel Barroso da önceki gün yayõmladõğõ açõklamada, Ukrayna Başbakanõ Yulia Timaşenko ile te- lefonda görüştüklerini, Timaşen- ko’nun, gaz sevkiyatõnda kesinti yapmayacaklarõ konusunda kendi- lerine güvence verdiğini belirtmişti. Benzeri bir durum Ocak 2006’da yaşanmõş, ancak Rusya gazõ kesin- ce Ukrayna yönetimi de Avrupa’ya giden gaza el koymuştu. Bu olasõlõk AB ülkelerini endişelendiriyor. Rus Gazprom AB ülkelerinin doğalgaz ihtiyacõnõn yüzde 25’ini karşõlõyor. AB ülkelerine giden Rus doğalga- zõnõn yüzde 80’i de Ukrayna üze- rinden geçen borularla ulaşõyor. 1 Kriz dönemlerinde müşterilerin gerçek- ten ne istediğini iyi anlamak, onlarõn talepleri- ne odaklanmak ve müşteri- nin istemediği hiçbir şeyi yapmamak gerekiyor. 2 Arz ve talep deği- şimlerinin ürün port- föyünüzü nasõl et- kileyeceğini anlayõn. Ürün portföyünüzü ve fiyatlama stratejilerini tüketici tale- bindeki değişikliklere göre değerlendirin. Ürün kate- gorilerinizin hangilerinin konjonktüre ters olduğunu ve hangilerinin durgunluk döneminde büyüyebilece- ğini saptayõn. Artan benzin fiyatlarõnõ düşünerek müş- terinizin mağazanõza gel- meden alõşveriş yapmasõnõ sağlayabilecek her türlü çö- zümü göz önünde bulun- durun. 3 Müşterilerinizin fi- yat beklentilerini karşõlayabilmek için alternatif tedarik yollarõ planlayõn. Tüketicilerin han- gi özelliklere daha az önem verdiğini ve hangi özellik- ler için ek maliyete katlan- mak istemediklerini belir- leyin, fiyatlarõnõzõ buna gö- re ayarlayõn. Fiyatlandõrma ve satõş stratejinizi tüketi- cilerin değişen satõn alma davranõşõnõ yansõtacak, doğ- ru ürün portföyü ve hacmi elde etmenizi sağlayacak şekilde gözden geçirin. 4 Kârlõlõğõnõzõ iyi analiz edin. Kârlõlõğa katkõda bulunmayan öğeleri gi- dermek için şirketlerin kâr- lõlõklarõnõ ürün, ürün kate- gorisi, satõcõ ve lokasyon gi- bi farklõ kesitler itibarõyla saptamasõ gerekiyor. İş per- formansõna katkõsõ olma- yan ancak mevcut iş mode- linde o güne kadar destek- lenmiş olan öğelerin sorgu- lanmasõ ve iyileştirilmesi de genel anlamda kârlõlõğõ artõrabilir. 5 Ayakta kalabilmek için değişen koşul- lara hõzla uyum sağ- lamak, sorunlara esnek çö- zümler üretmek gerekiyor. Öte yandan tüketicinin kriz dönemlerinde nasõl bir satõn alma eğilimi ile hareket et- tiğini anlayabilmek kritik derecede önemli. Fiyat farklarõnõ aylõk olarak takip ettiklerini belirten Bayraktar, tüketici fiyat seviyelerinin üreticiden kaynaklanmadõğõnõ belirterek “Krizin zaten halkõn alõm gücünü azalttõğõnõ ve düşürdüğünü dikkate alarak sağduyulu davranõlmasõ” gerektiğini söyledi. Ekonomi Servisi - Türkiye Ziraat Odalarõ Birliği (TZOB) Genel Başkanõ Şemsi Bay- raktar, “Birliğimizce aralık ayı için yapılan tespitlere göre, üretici ve tüketici fiyatları arasındaki farklara baktığımızda, yaş seb- ze ve meyvede yüzde 468.7, baklagillerde yüzde 351.5, kurutulmuş ürünlerde yüzde 346.4, pirinçte yüzde 273.2’lere ve hayvan- sal ürünlerde yüzde 269.6’lara kadar çıktı- ğı görülmektedir” dedi. Üretici ve tüketici fiyatlarõnõ takip ettikleri- ni hatõrlatan Bayraktar, aralõk ayõnda bazõ ürenlerdeki farkõn uçurum boyutuna ulaştõğõ- nõ dile getirerek “Üretici ve tüketici fiyatla- rı arasındaki farka bakıldığında, tüketici fi- yat seviyelerindeki yüksekliğin üreticiden kaynaklanmadığı görülmektedir. Tüketi- cilerimizin gıda ürünlerini pahalıya tüket- mesinin sorumlusu üretici değildir. Bilakis ürünün üreticiden tüketiciye ulaşıncaya ka- dar geçtiği hal, pazar ve market zinciri halkalarının, fiyat artışlarında önemli rol oy- nadığı anlaşılmaktadır” dedi. TZOB Genel Başkanõ Bayraktar yaptõğõ açõklamada, çiftçinin hak ettiği geliri elde edebilmeleri bakõmõndan üretici birlikleri ka- nalõyla ürünlerin pazarlanmasõnõn sağlanmasõ gerektiğini belirterek “Hazırlanan Hal Ka- nunu Tasarısı bir an önce yasalaştırılmalı, üretici ve tüketici arasındaki zincir kısaltıl- malıdır. Mevcut sistemde tüketicinin ödediği fiyat üreticiye yansımadığı gibi bu durum- dan ne üretici ne de tüketici kârlı çıkmak- tadır. Bu sistem böyle devam ettiği sürece dar gelirli insanlarımızın bu ürünlere ulaşması giderek zorlaşmaktadır” uyarõsõnda bulundu. Yaşanan ekonomik krizin halkõn alõm gücünü azalttõğõnõ da söyleyen Bayraktar, talepte mey- dana gelen daralmanõn başta üretici olmak üze- re tüm sektörü sõkõntõya soktuğunu belirtti. So- rumlu tüm kesimleri sağduyuya çağõran Bay- raktar, stokçulara ve fõrsatçõlara fõrsat veril- memesi gerektiğini ve dar gelirli yurttaşõn ucuz gõdaya ulaşmasõnõn sağlanmasõ gerekti- ğinin altõnõ çizdi. Bayraktar, aralık ayında market raflarındaki fiyatlara bakıldığında patlıcanda yüzde 16.2, salatalıkta yüzde 11.2, ıspanakta yüzde 8.6, kuru incirde yüzde 6.9, armutta yüzde 5.7, domateste yüzde 4.8, sivri biberde yüzde 3.9 artış görüldüğünü anlattı. TAYSAD EĞİTİMLERE BAŞLIYOR DÜNYADA 11. SIRADA YER ALIYOR Ukrayna karakışa teslim Rusya, üç yıl önce de Ukrayna’nın gazını kesmiş, Ukrayna da Avrupa’ya giden doğalgaza el koymuştu. Bu kez hem Rusya hem Ukrayna, Avrupa’ya doğalgaz akışının sürdürüleceği konusunda güvence verdi ama durum kaygı ile izleniyor. Müşteriye odaklanın, krizi aşın Ekonomi Servisi - Küresel ekonomik durgunluğun en faz- la etkilediği sektörlerden biri olan perakende sektörü değiş- ken döviz kurlarõyla birlikte azalan talebin ve daralan kre- di piyasasõnõn baskõsõ altõnda. Deloitte tarafõndan hazõrlanan “Ekonomide Yaşanacak Fır- tınaya Hazırlanmak” başlõklõ rapor, “Perakendeciler Zor Zamanlarda Nasıl Başarılı Olur?” sorusunu önerilerle ya- nõtlõyor. Deloitte uzmanlarõ, perakendecilerin kriz döne- minde izlemesi gereken strate- jileri şöyle sõralõyor: Yõllõk artõş yüzde 13 Ekonomi Servisi - İstanbul Ticaret Odasõ (İTO), perakende fiyatlarõn 2008 yõlõnda ortalama yüzde 12.95, toptan fiyatlarõn ise yüzde 11.44 artõş gösterdiğini açõkladõ. İTO’dan yapõlan açõklamaya göre, perakende fiyatlar, aralõk ayõnda yüz- de -1.11 azalõş gösterirken, 2008 yõ- lõnda yõllõk ortalama yüzde 12.95 ora- nõnda arttõ. Perakende fiyat hareketle- rinin göstergesi olan Ücretliler Ge- çinme İndeksi’nin 2008 yõlõ yõllõk ar- tõş oranlarõ bu yõl için programda be- lirtilen TÜFE enflasyon hedefini aştõ. Aralõkta giyim harcamalarõndaki fi- yat azalõşlarõ genel indeks azalõşõnda etkili olurken yõllõk ortalama bazda kül- tür-eğitim ve eğlence ile gõda ve konut harcamalarõ gruplarõndaki artõşlar enf- lasyona hõz kazandõran gruplar oldu.