Katalog

17 MAYIS 2008 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMt ekonomi@cumhuriyet.com.tr 15 Uzmanlar, Türkiye'nin gıdadaki hızlı fiyat artışlanndan ilk etkilenecek ülkelerden biri olduğunu söylüyor Güzel günler geride kaldı T anm ve gıda, dünyadaki dalgalanmadan en çok etkilenen sektörler arasında yer alırken uzmanlar, büyük ölçüde ithalatçı olan Türkiye'yi zor günlerin beklediğine dikkat çekiyor. MURAT GÜLDEREN ABD'de başlayan mort- gage (tut-sat) krizine pa- ralel fiyatı fahiş oranda ar- tan gıdadaki gelişmeler pek çok ülkeyi kara kara düşündürüyor. Uzmanla- ra göre, Haiti, Mısır ve Somali'de ölümlerle so- nuçlanan protestolara ne- den olan gıda fiyatlan açısından Türkiye adına iyimser olmak mümkün değil. Türkiye'nin büyük ölçüde ithalatçı konumda olduğuna dikkat çekcn uzmanlar, üretimin özen- dirilmesine dönük ön- lemlerin bir an önce ya- şama geçirilmesi çağrısı- nı yapıyor. 'Dışa bağımlılık büyüksorun' Gıda Muhendisleri Odası (CMO) Baskanı Atakan CÜnay: Mortgage krizinin en çok yarala- yacağı ülkelerden biri, ekonomisi büyük ölçüde dışa ba- ğımlı olan Türkiye. Dünyadaki gelişmelere bakıldığında umutlu olmak mümkün değil. Petrol fıyatlannın son yıl- larda rekorlar kırarak artması, Türkiye gibi ülkeleri bi- yoyakıt üretimine zorladı. Bu da gıda fiyatlarını ciddi derecede arttırdı. Kısa vadede fahiş denilcbilecek fıyat artışlan bir süre daha gündemde kalacak, uzun vadede ise artış hı- zı yavaşlayacak, ancak eski fi- yatlar artık yakalanamaz. Ayrı- ca düşük döviz kuru nedeniyle YTL'nin reel düzeyinin çok üs- tünde. Bu durum, girdi maliyet- lerinin dünya fıyatlarına göre yüksek olması gcrçeğiyle örtü- şünce gıda maddeleri ürcticisi sektörden kaçıyor. Kalmakta di- renenler ise üretinı kısıtlaması- na gidiyor. Bu da istihdama ilişkin sorunları beraberinde getiriyor. Sektörde kapasite kullanımı ve istihdam azalıyor. Bugün için tanmsal ürünlerde yapılmakta olan ihracat minimum düzeye inerken ithalatta yoğun bir ar- tış yaşanmaktadır. Türkiye, üretinıi arttırmah. ZMO Baskanı Gökhan Cünaydın: Bedeli üretici ve tüketici ödüyor Gıda fiyatlarındaki artış en çok tüketiciyi etkiliyor. ZMO Baskanı Gök- han Cunaydın: Tür- kiye tanm sektörü 1980'li yıllardan bu yana gerile- me içerisinde. 2000-2008 aralığında tanm istihdamı 8 milyondan 5.9 milyona düştü. Tanmdan kopanlar büyük oranda işsiz kaldı- lar. 2004 ve 2005 yılla- rında 2.5 milyar dolar olan tarımsal hammadde ithalat-ihracat farkı, 2006- 2007 yıllarında 3 milyar dolarlık bir negatif den- geye oturdu. Tanm ürünleri arzının kırılgan, talebinin esnek olmadığı bir yapıda, bes- lenme ve gıda sektörü hammadde ihtiyacına yö- nclik üretim açığının it- halat ile kapatıldığı bir dönem başladı. Türkiye, 2008 yılında dış piyasa- larda yaşanan tanmsal fı- yat patlamasının etkisiy- le tarımdaki çöküşünü fark etti. Buğday, pirinç, pamuk, yem sanayii gir- dileri üretim açıklan ve iç piyasa regülasyonunun yapılamamas! tüketici fi- yatlarını yükseltti. Üreti- ci maliyet artışlannı fi- yatlarına yansıtamazkcn aracıların etkisiyle kat- lanan fıyatlar, tüketici- nin gıdaya ulaşma hakkı- nı engelledi. Başta mazot, gübre ve ilaç maliyetleri muhakkak düşürülmcli. Sektörün en büyük öncelikleri arasın- da tanmsal girdiler üze- rinden vergi yükünü kal- dırması, yatınmların ni- telik ve niceliğinin yük- seltilmesi, tanmda örgüt- lenmenin gerçekleştiril- mesi ve pazarlama ka- nallannm üretici-tüketici lehine ycniden yapılan- dınlması geliyor. 'îşletmeler büyükstoktan kaçınmalı' Türkiye Gıda Sanayll işverenieri sen- dlkası Baskanı Necdet Buzba$: Buğdayda- ki yüzde 130, mısırdaki yüzde 30, yağlı tohumlarda yüzde 80, kahve ve kakaodaki yüzde 40'lık artışla- rın, eğer ithalatçı bir ülkc iscniz gıda pazannızı et- kilememesi mümkün değil. Çünkü bu hammadde- ler unlu mamuller, et, süt, bcyaz et gibi tüm nihai gıda maddelerinin ana girdileridir. Şu andaki dün- yadaki aşırı fıyat artışlan spekülatif. Öncelikle pa- nik havasından kendimizi korumalıyız. Îşletmeler büyük stoklardan kaçınmalı, arz-talep dengelerini gözeterek üretim yapmalıdırlar. Gıda sanayiinin özel durumu nedeniyle haınmaddelerini seçerken kaliteden taviz vermemeye dikkat göstermeliler. zbaş Gençler Türkiye 'yi tanımıyor tşyaşamı boyunca iş dünyasıyla ilgili sivil toplum örgütle- rinde de aktif katı- lımcı olan Kocabı- yık, TÜStAD ve TOBB ile ilgili de de- ğerlendirmelerde bu- lundu. TÜStAD'da Yüksek tstişare Kon- seyi 'nde 15yıl görev aldığım söyleyen Ko- cabıyık, ' Şimdiki he- yetfarklı bir statüye sahip. Üyeler iyi tah- sil görmiiş, yurtdı- şında eğitim almış, hazırlıklı insanlar" değerlendirmesinde bulundu. Ancak Ko- cabıyık, şu tespiti yaptı: "Benim ço- cuklarım dayabancı memleketlerde oku- dular. Bunlar Türki- ye'yi daha az tanı- yorlar diye birfikrim var." Kocabıyık, TOBB ile ilgili değerlendir- mesinde de "Çokya- km tammıyorum. Beş yıldan beri Jiilen iş- lerin içinde değilim. Ancak başkanmı (Ri- fat Hisarcıklıoğlu) tanıyorum, beğeni- yorum. Şimdi odanın faaliyeti daha müs- takil, ama yeterli de- ğil " dedi. 'AKP'ye dava, yatınma engel değil' Borusan Holding Kurucusu ve Onursal Baskanı Asım Kocabıyık, yabancı yatırımcıların tereddüdü olmadığını söyledi Ekonomi Servisi - Borusan Hol- ding Kurucusu ve Onursal Baska- nı Asım Kocabıyık, yabancı yatı- nmcıların Türkiye'ye ilişkin bir tereddüdü bulunmadığını ve yatı- rımlarda duraksama olmadığını söyledi. Kocabıyık, baskanı olduğu Asım Kocabıyık Kültür ve Eği- ^ tim Vakfı (AKKEV) | ^ tarafından yaptırılan Uludağ Üniversitesi Gemlik Sunipek Yerleşkesi Hukuk Fakültesi hakkında bilgi vermek için sohbet toplantısı dü- zenledi. Güncel konular- la ilgili sorulan da yanıtlayan Kocabıyık, pi- yasalardaki gelişmeler ile AKP hakkında Anayasa Mahkemesi'nde açılan kapatma davası arasında doğrudan bir ilişki kuramadığını kaydetti. Borusan 'ın yatırımlanna devam ettiğini hatırlatan Kocabıyık, Arcelor - Mittal ile birlikte Borusan Demir Çelik'te yaptıkları 500 mil- yon dolarlık sıcak sac haddehane- si yatırımının temelini eylül ayında atacaklannı bildirdi. BöylelikJe üre- tim kapasitelerinin 1 milyon 600 bin tondan 4 milyon 600 bine çıkacağını kaydeden Kocabıyık, sözlerini şöy- le sürdürdü: "Ne yabancılann ne de hi/im Türkiye'ye ilişkin bir te- reddüdümüz var. AKP, Anayasa Mahkemesi'ne düştü diye yatın- ma engel olan bir durum yok. Ya- bancı ortaklarımız kapatma da- vasını bize hiç sormadı. Bunu Türkiye'nin iç meselesi olarak gö- rüyorlar." 4 milyon YTLy ye mahkeme salonlu fakülte Kocabıyık, yaklaşık 4 milyon YTl. 'lik hir yatınmla Gemlik 'e güzel bir fakülte kazandır- dıklannı söyledi. Fakültenin diğer hukuk fakültelerinden jarklı olarak 6 yü olarak eği- tim vereceğini belirten Kocabıyık, 200 kişi kahul edecek fakültede ayrıca ağır ceza mah- kemesi standartlanna uygun bir mahkeme salonu bulundu- ğunu ifade etti. Borusan 'ın Gemlik tesislerinde bugün 1300 kişinin çalıştığını belirten Ko- cabıyık, ilçedeyaşayan nüfusun vaklasık viizde 10 unun Borusan ile ilgilisi olduğunu, çalışan sayısınm gelecek yılın sonunda 2 bine çıkarılacağını bildirdi. 60 YILDIR BÖYLE KRİZ GÖRMEDİM Bugün Türk piyasasını dünyadan ayrı düşünmenin imkânı olmadığını vurgulayan Kocabıyık, "Dünyada bir kriz var. 60 yıldır iş hayatındayım, bu yılki büyük değişikliği hiç yaşamadım. Demir-Çelik fiyatlan 5.5 kat arttı. To- nu 200 dolar iken 1100 dolarlara çık- tı. Petrolün fiyatının 2.5 dolar oldu- ğunu bilirim. Şimdi 150 dolara gidi- yor" dedi. Gıda fıyatlannda böyle bir ar- tışa hiç rastlamadığını anlatan Kocabı- yık, "Ancak bu atmosfer Türkiye'ye mahsus değil. Çin ile Hindistan bu ka- dar büyük sanayiye girince dünyanın dengesi değişti" diye konuştu. • Petrol 128 dolara yaklaştı LONDRA (A.A) - Uluslararası piyasalarda ham petrol fiyatlan ABD Dolan'nın değerinin dü- şük olması, Çin'in dizel yakıt talebinin artacağı beklentilcri vc Goldman Sachs'ın petrolfiyatıtah- minini artırması üzerine 128 dolara yaklaştı. ABD ham petrolünün varil fiyatı Haziran ayı teslimi 127.82 dolan gördükten sonra 126.70 do- lardan işlem görmeye başladı. Londra Brent ti- pi ham petrolün varil fiyatı da 126,16 dolara ka- dar çıktı. Enerji piyasalanndaki en aktif yatınm bankası Goldman Sachs, bu yılın ikinci yansı için ortalama petrol fiyatı tahminini 107dolardan 141 dolara çıkardı. Dizayn, bir dönümden 80 ton domates üretti NERtMAN ÖZCAN ANTALYA - Dizayn grup, bu yıl dördüncüsü düzenlenen "Beyin Gö- çüne Karşı Beyin Cücünü Teşvik Ediyoruz" kampanyasının geçen yıl- ki ayağında desteklenmeye hak kaza- nan 'Miracle projesi' sayesinde to- humda dışa bağımlılığı en aza indire- cek bir gelişmeye imza attı. Dizayn Grup, sera ortamında geliş- tirdiği Miracle projesi ile 1 dönüm tar- lada yüzde 100 doğal 80 ton domates üretimi gerçekleştirdi. Projeyle Türki- ye'nin tohumda dışa bağımlılığı da büyük ölçüde azaltacak. Proje saye- sinde, her yerde satılan hcrhangi bir do- mates tohumundan, doğal şartlarda, hormon kullanmadan daha iyi verim alı- nabiliyor. Dizayn Grup Yönetim Kurulu Baskanı tbrahim Mirmahmutoğul- ları, bu teknoloji sayesinde tohumu su içerisinde büyüttüklerini belirterek su içerisinde tohumun kök salıp büyüye- bilmesi için de özel bir akış sistemi kur- duklannı ifade etti. Mirmahmutoğullan bu sistemin, Dizayn Grup muhendisleri tarafından uzun yıllar devam eden ça- lışmalar sonucu gcrçekleştırildiğini belirtti. Mirmahmutoğullan, tohumu su içerisinde büyüttüklerini belirtti. İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Kadın Üzerinden... Bilinçli, isteyerek mi, elde olmadan mı? Bi- zimkilerin gizliden gizliye tırmanan iktidar paylaşım kavgaları, kadınlar üzerinden medyaya, ka- muoyuna yansıdı. Cumhurbaşkanı, başbakan eşlerinin birbirleri- ni pek sevmediklerini ortaya koyan görüntüler, aslında aynı fotoğraf karesinde görünmeme ça- baları, AKP'nin iktidara geldiği günlerden bu yana gündemde. Ancak Ingiltere Kraliçesi'nin ziyareti ile ilan edilmiş bir savaşa dönüştü. Elbette iki hanıme- fendinin kişisel, özel çatışmaları içerisinde olsa bizi hiç ilgilendirmez. Türbanı, siyasi simge, bayrak yapılan türbanı eşleri, sayesinde kamu alanına taşı- makta başrol oynamış olsalar bile, sonuçta ikti- darda, vitrinde olmayı paylaşamayan iki kadının kadınca rekabetleri, kıskançlıkları denip, gülüm- senip geçilebilirdi. Medya yaklaşımları renkli, magazinel ağırlıklı tu- tulsa da, işin özünde AKP içinde ilk anlamlı ikti- dar çatışmasının, kadın üzerinden patlak verme- si, vitrine, kamuoyuna yansıması sayılabilir. Gerçi Gül'ün cumhurbaşkanı seçilmede di- retmesi, Başbakan Erdoğan'la ilk anlamlı karşı karşıya gelişi olarak değerlendirilir. AKP için Cumhurbaşkanlığı kalesini fethetmek siyaseten çok anlamlı bir strateji, tutku olduğu bilindiğinden çatlak yaratmadı. Tam tersi Gül'ün, Erdoğan hükümetinin icraat ve Meclis kararlarını onay makamı gibi Cumhurbaşkanlığı icraatları, AKP siyasal cephesini mutlu etti. Tam da bu kenetlenme, cepheleşmedir ki... AKP iktidar gücünün arkasında toplanan kadrolaşmalar, yapılanmada sınır tanımaz tutkuları kamçıladı. Siyasal iktidar gücü ile başı dönen kadrolar yaşamın her alanında dayatmalarını arttırdılar. Aile, partili, militan kadrolaşmalar, yasal, yasadışı ik- tidar nimetlerinden pay kapmalar azgınlaştı. AKP'nin siyasal Islamcı icraatları ile laiklik, anayasal hukuk düzenini çiğnediği suçlaması ile Anayasa Mahkemesi'nde yargılandığ bir noktaya gelindi. Bir yandan da çoğunluk iktidar icraat- larında, adam kayırma, yolsuzluk, çıkar, kamu çıkarlarına, çevreye zarar verme yolsuzluk haber- leri başını alıp girti. Üzerine 2. dönem çoğunluk iktidarında, başta ekonomi, bütün işlerde çuvallama üzerine çu- vallamayı ekleyin. Emperyal işgalin, kanlı petrolün yükselişi ile piyasalarda yaşanan balayı günleri de bitti. Tam tersi insanı yok sayan Erdoğan hükümet- lerinin icraatları ile tırmanan işsizlik, yoksullaşma, yoksunlaşma, kayıt dışı patlayan emek sömürüsü, tanm, tüm üretim alanlarındaki kriz, iflaslar.. halkın tepkisini uyandırdı. Artık sadaka düzeninde oy toplama günleri, halkı kolay kandırmanın yolları tıkanıyor. Sonuç olarak birtek AKP'nin kapatılması, Erdoğan'ın yasaklı ol- masına bağlı değil, burada sayılmamış daha pek çok nedenle AKP içinde çatlak gündemde. Günümüzde kadın üzerinden siyaset, iktidar, çıkar çatışmaları, pek moda. İki hanımefendlnin atışması gibi görülen bu medyatik olaya, bir de iç ve dış odakların AKP içinden yeni oluşumlar, al- ternatif liderlik, kadrolaşma, hatta siyasal Islam yorumlu ittifak arayışları olarak bakabiliriz. soner@cumhuriyet.com.tr LÎKÖR FABRtKASI ARAZlSl İhale iptal, Kiler kararlı Rkonomi Servisi - Kiler Gayrimenkul Yatı- nm Ortaklığı'nın (GYO) tek katılımcı olarak yer aldığı Mecidiyeköy'deki eski likör fabrikası ara- zisinin satış ihalesi yeterli rekabet koşullan oluş- madığı için iptal edildi. Kiler, 297.5 milyon YTL muhammen bedel- le 30 Mayıs'ta yapılacak yeni ihalcyc de gire- ccğini açıkladı. Arazinin 25 Nisan'daki satış iha- lesinde tek katılımcı olan Kiler GYO, ihale onay- lansa araziyc alışvcriş merkezi ve rezidanstan oluşan arazi bedeli hariç toplam 350 milyon do- larlık bir proje yapmayı planlıyordu. thalenin onaylanmama gerekçesi olarak "iha- leye sadece tek firma katılması, bundan do- layı kamuoyunun vicdanının huzursuz ola- bileceği" gösterildi. Kiler Holding Yönetim Ku- rulu Baskanı Nahit Kiler, ihalenin iptaline yö- nclik mahkemenin vermiş olduğu karara sonu- na kadar saygılı olduklannı açıkladı. G Ü N Ü N İ Ç İ N D E N THY'den 123 milyon YTL 'lik zarar TürkHava Yolları 'nın (THY) 2008 Ocak-Nisan dönemindeki yolcu sayı- sı geçen yılın aynı dönemine göreyüz- de 14.8 artışla 6.3 milyona yükseliş gösterirken, THYyılın ilk çeyreğinde 123 milyon YTL net zarar ettiğini açıkladı. Teknoloji Fast50 başvuruları başladı Deloitte Türkiye 'nin en hızlı büyüyen 50 teknoloji şir- ketinin belirleneceği "Deloitte Teknoloji FastSO Türkiye 2008 Prog- ramı "na başvurular başladı. Başvurular 20 Ha- ziran 2008 tarihine kadar devam edecek. İki lintan ö'zeleştirildi Bandırma Limanı 175.5 milyon dolara Çelebi 'ye ihale edilirken, Samsun Limanı ihalesinde ise en yüksek teklif 125.2 milyon do- larla Ceynak 'tan geldi. ' ' ; J