Katalog

30 EYLÜL 2007 PAZAR CUMHURİYET SAYFA KÜLTÜR kultur?cumhuriyet.com.tr Savaş kurbanı bir genç insanın anısına kurulan minyatür kente oyuncak asker koyma ayıbı kimin? 17 ESİNTİLER ZEYNEP ORAL Oyuncak asker olmasa!.. Amerika Birleşik Devletleri, her ne kadar dünyanın istediği köşesine askerlerini gönderse de, kendi toprakları da yabancı askerler tarafından işgal edilmiştir. Hem de, Birinci Dünya Savaşı’ndan az önce! 1900’lü yılların başında, Avrupa ülkelerinin askerleri bir geminin ambarında Amerika’ya doğru yola çıkarlar.Yolculuk boyunca ne bir lokma yerler, ne de güverteye çıkarlar temiz hava almak için. Böyle bir gereksinimleri yoktur, çünkü sandıklar içindeki askerlerin hepsi de oyuncaktır! Amerika’da çocukların oynadıkları ilk oyuncak askerlerin üstünde Avrupa ülkelerinin üniformaları vardır. Ama Amerika, Birinci Dünya Savaşı’nın ardından kendi oyuncak askerlerini üretmekte gecikmez. Ne var ki, “Waren” adlı Amerika firmasının karşısına “Hauser” adlı güçlü bir fabrika dikilir çok geçmeden! Hauser’in renkli ve bol figürlü oyuncak askerlerden oluşan ordusu, Amerika askerlerinin Avrupa’ya çıkarma yapmasına engel olur. Avrupalı çocukların çoğu annelerine, babalarına Hauser’in askerlerinden almaları için yalvarmakta, Amerika’dan gelen oyuncak askerlere yüz vermemektedir. “Elastolin” adı verilen bu serideki askerlerin kollarında gamalı haç vardır. Amerika, İkinci Dünya Savaşı’nda Alman ordusunu yenilgiye uğratmış olsa da, savaş öncesinde oyuncak askerleri Avrupa pazarından pay kapma savaşını Nazilere karşı kaybetmiştir! İkinci Dünya Savaşı öncesinde, Yahudi çocuklara getirilen yasaklardan biri de savaş oyuncaklarıyla oynamamaktır. En eski oyuncak askere Mısır’daki mezarlarda rastlanılır. Ortaçağda ise Avrupalı kral ailelerinin çocuklarına savaş eğitimi verilmekte kullanılırlar. İlk oyuncak asker fabrikası ise 1780 yılında Nürnberg’de üretime başlar. Bu fabrikanın askerleri herhangi bir hareket, girinti ya da çıkıntıya sahip olmayıp, düz bir yapıdaydılar. Fransızların 1800’lerde düzlüğü ortadan kaldırmasıyla ilk oyuncak asker savaşı da başlamış olur. Çocukların düşlerinin ele geçirilişi Hrant’a ve Bu Ülkeye Borcumuz Umut Yeşerten Matematik Köyü Yarın 1 Ekim. Hrant Dink cinayetiyle ilgili yargılamaya yarın sabah İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’nde (Beşiktaş) devam edilecek. Bir yandan failleri öven, yücelten, “kahraman” ilan eden klipler bilgisayar ekranlarından ortalığa saçılırken öte yandan basına da yansıyan, emniyet görevlilerinin cinayet öncesi ve sonrasındaki telefon konuşmalarını dehşet içinde okuyorum! Bu mu benim ülkem! Bugüne dek duruşmaların seyrini, varılan noktayı izlediyseniz, sözde hukuk devletinin içine düştüğü inanılması güç durumu, acınacak halini görmüşsünüzdür… Ülke gündemindeki iki konuya, “Malezya olur muyuz” ve “Mahalle baskısı”na ayıracaktım bugün bu köşeyi. Ancak, hukuk devleti olup olmamamız da bu iki konudan ayrı değil. Hepsi bir bütün! Nasılsa öteki iki konuda daha çok konuşacağız, tartışacağız. O nedenle bugün gidin, izleyin, tanık olun Hrant Dink sanıklarının yargılanmasına diyorum. Sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte siz de mahkeme kapısında olun. Gidin görün ki, nasıl bir ülkede yaşadığımızı kavrayın, nasıl bir ülkede yaşamak istediğinize dair kararınızı verin! Hava kurşun gibi ağır… Kurşunu eriten bir habere geçiyorum: rak, özveriyle. Başlarında tasarımcı ve uygulamacı olarak Sevan Nişanyan vardı. Göz yaşartıcı bir imece örneğiydi. Böylece 12 yıl gecikmeyle de olsa Aziz Nesin’in bir vasiyetini daha yerine getirmiş olduk. Mutluluğumuza diyecek yok. 70 kadar matematik öğrencisi 45 gün süren yaz okuluna katıldı. On yıldır düzenlediğim yaz okullarının en keyiflisi ve en verimlisiydi. Gençler göz yaşartıcı bir dayanışma içindeydi. Kız erkek demeden hepsi kan ter içinde çalıştı. Sadece matematik çalışmadılar, inşaattan bulaşığa, temizlikten ağaç sulamaya kadar her işe seve seve koştular. Jandarma evlerden çıkmamızı emrettiğinde gıkları çıkmadı, kazmayı küreği kapan çadır kuracak alan arayışına girdi. Ders yapacağımız mekân mühürlenince, kocaman bir çardak kurduk ve tüm baskılara direnip kahramanca yaz okulunu öngördüğümüz tarihe kadar sürdürdük. Meğer nasıl acil bir ihtiyaçmış bu Matematik Köyü... Oğlunu, kızını, yeğenini, kuzenini kapan geldi. Ziyaretçiler otobüs otobüs akın etti. Köyde resmen izdiham yaşandı. Gelecek için umutsuzluğa kapılmak yanlış. Gençlerde iş var.. hem de çok iş var. Önemli olan onlara enerjilerini olumlu bir biçimde kanalize edebilecekleri imkânlar sunmak. Matematik Köyü seneye 1 Mayıs’tan 29 Ekim’e kadar açık olacak. Matematik merkezli olması koşuluyla, proje sunmak isteyenler bana yazsın lütfen. Matematik Köyü’nün hem Nesin Vakfı’na maddi ve manevi hem de matematiğe önemli bir katkısı olacaktır. Gelecek yaza kadar 100 genci barındıracak kapasiteye çıkarmak istiyoruz. Tahminlerimize göre 400 bin YTL’ye ihtiyacımız var. Zenginler bize pek yüz vermiyor. 400 kişi Matematik Köyü için 1000 YTL bağışta bulunursa bu işin altından hep birlikte kalkarız. Bağışta bulunanların adlarını köyün girişine mermer bir levhaya yazacağız. Matematik Köyü için özel banka hesapları açtırdık: Nesin Vakfı, İş Bankası Parmakkapı Subesi: (1042) 0687054 ve Nesin Vakfı, Vakıfbank Çatalca Şubesi: (237) 158007272068355…’’ Yerim bitti… Haydi iş başına… Yarını ve umutları yeşertmek için… eposta: [email protected] faks: 0 212 287 31 17 İkinci Dünya Savaşı sonrasında kurşun asker yapımı yasaklanır ülkemizde. Bunun nedeni, oksitlenme yapması ve çocuğa zarar vermesi olarak gösterilir. Define Adası’nın yazarı Stevenson’dan ünlü politikacı Churchill’e kadar pek çok insanın ilgilendiği, yazılar yazdığı kurşundan yapılan oyuncak asker, 1950 yılından sonra pek çok oyuncak gibi plastiğe yenik düşer… Plastik su şişeleri doğaya savaş ilan ettiğinde, aynı maddeden yapılan oyuncak askerler de oyunları kirletmeye başlamıştır. Plastiğe geçişle çok sayıda asker paketler içinde ucuz fiyata satışa sunulur. Üreticiler bu durumu, “az parayla çok oyuncak sahibi olmak” diye savunsalar da, çocukların oyunları eli silahlı bir yığın insan figürünün işgaline uğrar. Oyuncak ambülans arabalarının sirenleri, çocukların düşlerinin askerler tarafından ele geçirilişini engelleyemez. Bu değişimin nelere yol açtığını, Mehmet Yaşın’ın “Sevgilim Ölü Asker” adlı şiir kitabındaki, “Ülkenin birinde ‘cık’ denirmiş her şeye” dizesiyle başlayan “Oyuncak Askerciklerin Masalı” adlı şiirinde görürüz: Vatana ‘cık’ demişler, o vatancık olmuş / en sonunda çocukları / Matchbox ambalajında oyuncak askercik olmuş. / Dileyen satın alıp savaşçılık oynayabilir / hem naylondan kırılmaz, hem de çok ucuz / gümrüksüz geliyor Hong Kong’dan / dükkâncığımızdan temin edilebilir. Maduro ailesi genç yaşta ölen oğulları George adına bir anıt yaptırmaya karar verir. O yıllarda, Boon van der Starp da, tüberkülozlu çocuklara yardım amacıyla, İngiltere’nin Beaconsfield kentindeki minyatür kenti Hollanda’da kurmak çabasındadır. George Maduro’nın ailesi Starp’ın düşlerini gerçekleştirmek için oldukça büyük miktarda para yardımı yaparlar. Den Haag Belediyesi’nin yer vermesiyle de, 2 Temmuz 1952 tarihinde oyuncak kent “Madurodan” kurulmuş olur. Pek çok insanın görmeyi düşlediği Madurodan’a zaman içerisinde Hollanda’daki saray, kilise, havaalanı, liman gibi birçok ünlü yerin maketi eklenir. Dünyaca tanınan Madurodan’ın bir köşesine oyuncak askerler de konur. Yeşillik bir alana inen helikopterin etrafındaki oyuncak askerlere hayranlıkla bakan çocukları gördüğümde ürperdim!.. Ürperdim çünkü, oyuncak kente adını veren George Maduro, II. Dünya Savaşı’nda, Almanya’nın Dachau toplama kampında öldürülen sayısız masum insandan biridir! Sahi, savaş kurbanı bir genç insanın anısına kurulan minyatür kente oyuncak asker koyma ayıbı kimin?.. Şu soruyu soralım bir de: Amerika Irak’a saldırmaya hazırlanırken, savaşı durdurmak isteyen barış yanlısı bir avuç insan, “canlı kalkan” olarak Bağdat’a doğru yola çıkar… Oyuncak asker var da, oyuncak canlı kalkan neden yok!? Ali Nesin’den mektup var Yaz ayları boyunca, Cumhuriyet’te okudunuz, Ali Nesin’in Şirince’de gerçekleştirdiği Matematik Köyü’nün haberlerini. Tüm baskılara, engellere karşın başarıyla sonuçlandı. Bugün Ali Nesin’den mektup var… Yerim dar, kısaltıp paylaşıyorum: “Sevgili Dostlar, Bugüne kadar kimsenin aklının ucundan geçmemiş bir düşünceyi gerçekleştirdik, bir Matematik Köyü kurduk. Tam anlamıyla dağ başında. Kavgadan, gürültüden patırtıdan uzak, bayağılıktan ucuzluktan muaf, radyosuz, televizyonsuz, ortak müzik yayını bile olmayan bir köy... Evler taş, çamur ve samandan, doğa en katıksız haliyle ne sunduysa... 7’den 70’e herkesin (her köylünün!) her seviyede ve aynı anda matematik yapabileceği, yoğunlaşmayı engelleyebilecek her türlü öğeden arınmış muhteşem bir doğa içinde, çam ve zeytin ağaçlarının altında bir yerleşim. Vakıf çocukları, öğrencilerim ve gönüllüler çalıştı inşaatta. Aşkla, şevkle, inana Hamburg Film Festivali başladı ? Kültür Servisi 15. Hamburg Film Festivali, görkemli bir galayla başladı. Galaya Hamburg Eyaleti Başbakanı Ole von Beust, Festival Şefi Albert Wiederspiel ve Fransa’nın tanınmış yazarlarından EricEmmanuel Schmitt ve “Altın Ayı” ödüllü Sibel Kekilli de katıldı. 43 ayrı ülkeden toplam 141 filmin gösterime gireceği festivalin bu yılki konusunun ise göçmenler olduğu belirtildi. MİLLİ PİYANGO ÇEKİLDİ 1 milyon YTL 053103 250 bin YTL 412473 50 bin YTL 102436 1,000 YTL 012171 062238 104560 320763 376642 382954 493182 592499 058809 063048 400 YTL 003244 046809 137918 223651 309043 373149 425725 550095 004809 047633 139914 231897 310954 373882 432903 552393 011554 063901 145648 235368 324209 375489 457815 560344 013027 073201 147339 239942 326648 391637 457947 562105 023019 078477 157696 243718 327606 399087 463097 564152 025020 088361 167582 257016 336071 400407 466786 571314 029691 093170 181610 272302 353719 408809 480285 582444 031767 095212 187992 274965 353833 410115 486531 583838 038407 095626 190198 275997 355600 412132 523396 587020 040796 097438 192086 280245 356816 416725 537392 587090 042353 123109 205269 288100 363017 420032 540999 588512 042862 129797 208136 288182 366126 422294 545625 595564 043375 130088 210738 294079 500 YTL 004127 118705 194954 268645 344893 400242 449328 524866 020664 124781 208501 270298 352275 405304 454006 524956 033710 134384 211032 284953 352427 413845 465699 527282 045651 136143 218288 285026 357762 415231 469005 533861 061768 141381 222998 285159 361438 417315 469270 548422 063351 143250 223529 286670 367280 422728 502073 548909 064053 156307 224688 306499 369113 426588 505036 566511 073351 157070 227062 309273 374192 427372 512863 567939 073914 178591 231323 310622 378514 432869 520566 571565 080669 180590 234270 317619 393152 434701 523616 580666 084662 182234 245227 319446 395146 436347 523840 584894 092719 182606 251231 341833 396607 440184 524547 598525 094992 190862 254462 344834 039148 119002 175368 252651 312677 416146 494477 552372 058616 125681 176483 252811 313449 419650 504260 553816 062655 127360 178473 254359 318530 422291 512388 559620 065863 128808 186181 260118 349912 422807 514303 574846 069155 132769 204870 260499 360664 429833 515255 576304 077370 135306 205104 264232 369440 429949 520626 592080 087704 136748 210075 269743 380764 450302 522655 592776 091799 137964 210374 277652 100 YTL 02679 33278 93485 03418 34965 94154 20585 73540 0475 5332 1560 5615 08863 16728 21748 48157 71761 82424 97603 10800 18229 27454 61407 73517 84480 98065 04805 13272 29892 45604 65622 85357 94596 98483 2764 7039 2769 7173 3469 8247 4130 8641 4278 9542 4424 9624 50 YTL 1728 5849 1743 6245 300 YTL 011696 101187 138640 210675 286588 403521 452365 525506 021539 102686 141614 211896 289653 405497 462641 528608 022022 104560 148447 223540 295586 411638 487168 536470 029351 104723 148740 231757 302782 411762 490320 548108 033435 112229 161067 244585 307246 413262 490937 549207 30 YTL 049 076 102 474 552 711 062 082 260 532 657 906 20 YTL 01 18 31 68 73 Amorti 0 ve 5 CUMHURİYET 17 CMY K