Katalog

3 AĞUSTOS 2006 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi?cumhuriyet.com.tr EÜD Başkanı Karaduman’dan Bakan Güler’in ‘Doğalgaz pahalı değil’ yönündeki sözüne sert tepki: 13 İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER 284 doların neresi ucuz! MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI: Feminizmden Femine Kadın haklarında ülkemizde simge olmuş arkadaşımız Duygu Asena’nın ölümü ile gündeme gelen tartışmalar, ister istemez feminizmden femine geçilen yoldaki gelişmeler üzerinde düşünmeyi de getirdi. Nasıl oldu da dünyada, ülkemizde 1980’li yıllarda kadın haklarında etkin örgütlenmeler yaşanmış, haklarda sonuçlar alınmışken, kendimizi bir geriye gidiş sürecinin içinde buluverdik!.. Bosna’da sistemli kadın tecavüzleri yaşandı. Irak’ta ABD işgali ile demokrasiye açıldığı varsayılan Iraklı kadınlar, fanatik İslamcılar tarafından vuruldular. Ölmemek için giderek daha fanatik çarşaflarla kapandılar. Filistin’de, Lübnan’da, İran’da ellerinde silah, her yerde yüzleri görünmez örtülerin arkasında kaldılar. Hiç aklınıza gelir miydi ki bu çağda, bugünlerde İsrail, kimi savlara göre kimyasal silahlarla da evleri bombalarken altında çoğunluk kadınlar, çocuklar kalacak, insanlık bunları seyredecek?.. Düşünebilir miydik ki direniş, kurtuluş, İslami terör örgütleri, ayakta kalabilmek, Amerikan, İsrail bombalarından korunabilmek için kadınları, çocukları siper edecekler. 1980’li yılların anlamlı kadın hakları savaşımı, örgütlenmeleri sayesinde başta gelişmiş ülkeler, hele de AB ülkelerinde, Türkiye’de yasal düzenlemelerde önemli hak kazanımları, siyasette, sendikal, demokratik yaşamda var olma yolları, kotalar elde edilmişken bugünkü gelişim tablosu daha karanlık olacak... AB ülkelerinde vitrinde kadını kullanarak yapılan siyasal yaşamda, örgütlenmelerde kadın varlığında sayısal patlamalar olmuşken, serbest piyasanın kuralları nedeni ile kadın emeği sömürüsü katlanacak. Kadınlar işsizlikte evlere postalanacaklar. Ev eksenli ekonomide kadınçocuk emeği sömürüsü sınırsız artacak... ??? Yoksul ülkelerde işler elbette daha sarpa saracaktı. Hele de vahşi kapitalizm, emperyalist sömürü düzeni, kuralsız düzenin kuralsız savaşlarında ayrımcılık ırklar, dinler ekseninde yaşanırken... Dinlerin fanatizminde, hortlayan yobazlık, tarikatlar elinde kadının yerinin ne olacağı besbelli. Öyle de oldu. Feminizm, kadın hakları ekseninde yol aldığımızı sanırken, kendimizi femin olarak kurtarmaya çalışan kadınlar arasında bulduk. Çoğunluk için geçerli ağır hak kaybını, ezilmenin boyutlarını kendi yaşamında en aza indirebilmek üzere erkek egemen kültüre boyun eğen, olabildiğince daha fazla femin olarak kedilerini kurtarmaya çalışan kadınların sayıları, femin refleksler elbette artacaktı... İş yaşamındaki yarışta, hele de toplumlarda olup bitenlerin aynası medyada, en çok kuralsız savaşların acımasızlığında, yaşamın her alanında kadın kimliği ile var olma savaşımının modası geçecekti. Şimdi seçiminiz hangi yaşam biçimi, hangi kültür, hangi cephe olursa olsun, kadın olarak öne çıkma, var olmanın yolu femin olmaktan geçiyor. Ne kadar güzel olabilir, ne kadar çevrenizdeki erkeklerin kadın imajına, beklentilerine uygun hareket ederseniz yaşamınız o ölçülerde kolaylaşır?.. Kabul, 1980’li yılların modası, medyatik yaklaşımı, kadının vitrinde kullanılması hâlâ çok önemli, getirisi var. Çünkü günümüzde siyaset, toplumsal yaşam kavgası kadın vitrinde, simge kullanılarak sürdürülmekte. Bush’un poltikalarını önde yürüten Rice’ı var. Başbakan Erdoğan’ın karısı hep kolunda, türbanı bayrak yapan savaşımın öncüsü. İran’da ABD karşıtı protesto eylemlerinde, en çok direnen, sapına kadar siyasallaşmış, ama giderek kapatılan kadınlar var. Blair, AB solu, hatta sağı, seçimleri, yeni sol rüzgârlarında, Almanya’da Merkel ile kadınları öne çıkararak kazandılar. Tek ideolojili siyasette, sağ ve sol birbirleriyle ilke, program farkı olmadan, kadını medyatik, vitrinde kullanıyorlar. Sonuçta biçimsel kadın hakları adına sık sık kullanılan eşitlik sözcüğü, insan hakları, sosyal haklar için rafa kaldırılınca, kadın hakları savaşımı gerilere düşüyor. Günümüzde kadın, hangi siyaset, örgütlülüğün içinde olursa olsun, vitrinde, erkek egemen kültürün yaptığı siyasette, vahşi savaşlar, insan hakları gaspı, kuralsız savaşlarda en çok olmak üzere, kendisine biçilen role uymaya eskisinden de fazla, acımasız zorlanmakta.. Sıkıysa ülkesinin kurtuluş savaşı içinde olduğunu söyleyen İranlı, Hamas’lı, Filistinli, Iraklı, Afganistanlı kadınlar, kendileri için öngörülen, eskisinden çok fanatik kapanma biçimlerine uymasınlar. Daha önemlisi tüm acımasız, kuralsız, günümüz savaşlarında, ister terör, ister devlet terörü cephesinde olsunlar, kendilerine biçilen kurbanlık rollere karşı çıksınlar. Ülkemizde kimileri askılı, beli açık elbiseli ile türbanlı, çarşaflı kadınların yan yana görüntülerini hoşgörünün simgesi olarak okumak istiyorlar. Bana göre kadına biçilen femin role boyun eğmenin, kadın bilinci ile, haklarını kaybetmenin ötesinde bir anlamı yok.. soner?cumhuriyet.com.tr BOTAŞ zararda zamlar sürecek ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Makina Mühendisleri Odası Başkanı Emin Koramaz, doğalgaza yapılan zamma rağmen BOTAŞ’ın zararda olduğunu belirterek zamların süreceğini açıkladı. Koramaz, fiyatın, BOTAŞ’ın bin metreküp için 260290 dolar aralığında olduğu tahmin edilen gaz alış fiyatları ve işletme giderlerinin altında olduğunu ifade ederek zamma rağmen bu fiyatlarla satışın BOTAŞ’ın zararına olduğunu aktardı. Koramaz, sorunun çözümü için şu önerilerde bulundu: ‘‘Doğalgaz temin anlaşmaları yeniden görüşme konusu yapılmalı. Enerji politikalarında doğalgaza aşırı bağımlılık azaltılmalı. Yurtiçinde doğalgaz ve petrol aramaları hedeflenmeli. Doğalgaza uygulanan KDV düşürülmeli, ÖTV kaldırılmalı. Elektrik üretimi içinde doğalgazın yüzde 45’lere ulaşan payı düşürülmeli.’’ ? Enerji Bakanı’nı eleştiren Karaduman, ‘‘Doğalgazı 284 dolara alıyoruz. Kâr etsem kapatır mıyım? Bakan EÜAŞ’ın maliyetini sır gibi saklıyor’’ dedi. ANKARA / İSTANBUL (Cumhuriyet) Elektrik Üreticileri Derneği (EÜD) Başkanı ve Akenerji Genel Müdürü Önder Karaduman, Enerji Bakanı Hilmi Güler’in, otoprodüktörlerin ucuz doğalgaz aldığı açıklamasına sert tepki gösterdi. Karaduman, ‘‘284 dolara alıyoruz. Kâr etsem kapatır mıyım? Bakan, EÜAŞ’ın (Elektrik Üretim Anonim Şirketi) maliyetini NASA sırrı gibi saklıyor. Mühendisçe konuşsun, mühendis rakam söyler’’ dedi. Karaduman, Güler’in sözlerinin kesinlikle doğru olmadığını, otoprodüktörlerin de Yapİşlet ve YapİşletDevret santrallarına verilen fiyattan doğalgaz aldığını belirtti. Üç santralını kapatma kararı alan Akenerji Genel Müdürü Karaduman, Güler’in açıklamasını üzüntüyle okuduğunu ifade ederek, ‘‘Hayret ettim. Bu, Sayın Bakanın bizi anlamadığı anlamına geliyor. O hala bizim bu işten kâr ettiğimizi düşünüyor. Kâr eden biri olsak niye santralı kapatalım ki’’ dedi. Doğalgazdan elektrik üretiminin toplam üretim içerisindeki payının yüzde 44’lere geldiği bir ortamda yüzde 75’lere ulaşmış doğalgaz zammının nasıl olup da özel sektörü rahatsız ederken, kamuyu rahatsız etmediğini soran Karaduman, ‘‘BOTAŞ’ın herkese sattığı fiyat neyse o fiyattan alıyoruz. Bize özel bir fiyat uygulanmıyor. Özel fiyatı Organize Sanayi Bölgeleri’ne uyguluyorlar. Biz 1000 metreküpü 284 dolara alıyoruz’’ diye konuştu. Güler’i, elektrik üretimi için otoprodüktörlerden daha pahalı gaz aldığını iddia ettiği EÜAŞ’ın maliyetlerini saklamakla suçlayan Karaduman, ‘‘NASA sırrı değil yani saklamasın söylesin. Sayın Bakan şeffaflık politikası izlesin, böyle soyut laflar söylemesin. Mühendisçe konuşsun, mühendis rakam söyler’’ dedi. Sanayiciden de tepki Doğalgaza zammın ardından elektrik fiyatlarına da zam yapılması gündeme gelirken Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, elektriğe olası bir zam yapılmasının sanayiyi olumsuz yönde etkileyeceğini belirterek, ‘‘Elektriğe bir zam yapılmasının düşünülmesi Türk sanayisi olarak rekabet gücümüzü menfi yönde çok şiddetli etkiler. Bunu kabul etmemiz mümkün değil’’ dedi. Enerjide herhangi bir kriz olmadığını savunan Bakan, yine üreticiye yüklendi LİSANSIN İPTALİ İSTENDİ EGO’nun borcu zam getirdi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) BOTAŞ’ın doğalgaz fiyatlarına yaptığı yüzde 6.8’lik zammın altında Ankara Anakent Belediyesi’ne bağlı EGO’nun BOTAŞ’a olan borçlarının bulunduğu belirtildi. 2005 sonu itibarıyla, kamuya ait doğalgaz şirketi BOTAŞ’ın, EGO’dan alacağı miktar 405.7 milyon YTL’ye çıktı. BOTAŞ, EGO’ya, 2006 içinde de, 18 Temmuz 2006’ya kadar 454.8 milyon YTL’lik gaz sattı. Buna karşın EGO, BOTAŞ’a sadece 307.6 milyon YTL ödeme yaptı. Aradaki fark ve önceden gelen borçlar nedeniyle EGO’nun ödemesi gereken gecikme zammı 323 milyon YTL’ye ulaşırken kur farkı nedeniyle EGO’nun BOTAŞ’a ödemesi gereken miktar da 30.2 milyon YTL olarak gerçekleşti. Böylelikle 2005 yılından devreden borca 2006 yılı rakamları da eklendiğinde BOTAŞ’ın EGO’dan 906.1 milyon YTL’lik alacağı bulunuyor. Öte yandan EGO’dan alacağı olan BOTAŞ, belediyenin gaz dağıtım lisansının iptalini istedi. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, BOTAŞ’ın başvurusunu değerlendirecek. EGO’nun lisansı iptal edilirse şirket belediyeden alınarak kayyuma devredilecek. İki ay içinde de EPDK Ankara için yeniden ihaleye çıkacak. Güler: Kârı azalan konuşuyor UĞUR KUTLUKAYA Hattat’tan 2 milyar dolarlık yatırım planı Hattat Holding’in Türkiye Taşkömürü Kurumu’ndan (TTK) devraldığı ve 20 yıldır atıl durumda kalan kömür havzası tesislerinde üretim yeniden başladı. Hattat Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Hattat, yılda 1 milyon ton kömür üreterek yıl sonuna kadar çalışan sayısını 1000 kişiye çıkartacaklarını söyledi. Gökçeler tesislerine şu ana kadar 15 milyon dolarlık yatırım yaptıklarını anlatan Hattat, yatırımlar tamamlandığında toplam 200 milyon dolar yatırımla 2 bin kişinin istihdam edileceğini bildirdi. Hattat, Batı Karadeniz Bölgesi’ne toplam 2 milyar dolarlık yatırım yapmayı planlanıyor. EREĞLİ Batı Karadeniz’de Hattat Holding’e ait Gökçeler Kömür işletmelerini hizmete açan Enerji Bakanı Hilmi Güler, elektrik üretim maliyetiyle ilgili tartışmada yine üreticiye yüklendi. Güler, 13 ilde kesinti yaşanmasıyla başlayan arz güvenliği sorunu karşısında izlediği politikayı değiştirmedi ve ‘‘Kriz söylentisini kârı azalanlar çıkarıyor’’ dedi. Enerjide bundan sonra yerli kaynaklara ağırlık veren politikalar izleyecekleri belirterek, ‘‘Birtakım grupların menfaatlerine dokunmak pahasına yerel kaynakları kullanmaktan vazgeçmeyeceğiz’’ dedi. Bakan Güler, Türkiye’nin herhangi bir enerji kriziyle karşı karşıya olmadığını ifade ederek, ‘‘Hangi enerji krizinden bahsediyorsunuz. Bu konuyu devamlı gündemde tutan sadece küçük bir grup var. Bu gruplar eskiden daha fazla kâr ediyordu. Kriz yok, sadece belli grupların kârı azaldı. Halbuki biz onlara herkesten daha ucuz doğalgaz veriyoruz. Hatta kendi aldığımız gazın da altında fiyattan veriyoruz. Biz buna rağmen zarar etmiyoruz. Enerji KİT’lerini 2,3 katrilyon lira borçla devraldık. 3,5 senedir Hazine’ye yük olmadan bunu ödediğimiz gibi zam yapmadan da elektriği başarıyla götürüyoruz’’ diye konuştu. Avrupa’da yaklaşık bir gün, Türkiye’de ise bir hafta emek harcamak gerekiyor 166 saat iş = 1 buzdolabı Ekonomi Servisi Bir işçi 200250 litrelik bir buzdolabını alabilmek için Avusturya’da 17 saat, Danimarka’da 19 saat, Fransa’da 32 saat, Almanya’da 11 saat çalışıyor. Türkiye’de ise bu süre 166 saat olarak saptandı. Uluslararası Metal İşçileri Federasyonu, otomobil fabrikasında çalışan işçilerin satınalma güçlerini karşılaştırdı. Buna göre Türk işçileri aynı mal veya hizmeti alabilmek için Avrupa’daki meslektaşlarına gö ? Uluslararası Metal İşçileri Federasyonu’nun belirlemelerine göre, Türk işçisi birçok ürünü alabilmek için Avrupalıdan çok daha fazla ter döküyor. re çok daha fazla çalışmak zorunda. Bir otomobil işçisinin 1 kilo şeker alabilmesi için Fransa’da 7, Avusturya ve İngiltere’de 6, Danimarka’da 2.5, Türkiye’de ise 26.5 dakika çalışması gerekiyor. Bir kilo dana eti için Avustur ya’da 50.5 dakika, Almanya’da 20 dakika, İsveç’te 34.5 dakika çalışma yeterken, Türkiye’de gereken süre, 2 saat 27 dakika olarak hesaplandı. Türkiye’deki bir otomobil işçisinin bir çift ayakkabı alabilmesi için 16 saat 36 dakika çalışması gerektiği belirtilen araştırmada, Belçikalı bir işçinin 4 saat, Alman işçisinin 3 saat 15 dakika, İngiliz işçisinin 5 saat 28 dakika, İtalyan işçisinin ise 1 saat 58 dakika çalışması gerekiyor. Zarar eden uçuş noktalarında ısrar etmekle suçlanan Kotil: Ali Koç’a yeni görev ? Ekonomi Servisi Koç Holding Bilgi Grubu Başkanlığı görevini yürütmekte olan Ali Koç, kurumsal iletişim ve bilgi grubu başkanlığına getirildi. Holdingden İstanbul borsasına gönderilen açıklamaya göre, kurumsal iletişim grup başkanlığını yürütmekte olan Hasan Bengü, dış ticaret ve turizm grubu başkanlığına getirildi. THY’ye eleştiriler haksız ? Türk Hava Yolları Genel Müdürü Temel Kotil, yeni uçuş noktalarıyla çok hassas çalışmalar yapıldığını ve bunun arka planının bilinmediğini belirtti. İSTANBUL (AA) Zararda olan uçuş noktalarında ısrar etmekle eleştirilen THY’nin Genel Müdürü Temel Kotil, bundan sonraki büyüme hedeflerinin Güney Afrika ve Güney Amerika olduğunu belirterek, havacılıkta en büyük pasta olan UzakdoğuAvrupa hattında da iddialı olduklarını söyledi. til, yeni hatların açılışının da bu doğrultuda yapıldığını söyledi. Hassas hesaplamalar Yeni bir hattı açarken çok hassas hesaplamalar yapıldığını anlatan Kotil, bir hatta yüzde 26 doluluk oranının yakalanması halinde o hattın masraflarını karşıladığını, yüzde 40 doluluk oranında ise hattın genel giderleri de kapsayarak para kazandırdığını anlattı. Kotil, Orta Asya’daki hatlarda doluluk oranlarının oldukça iyi olduğunu ve bu bölgeye yeterli kapasite sunamamanın üzüntüsünü yaşadıklarını belirtti. Turkcell’de genel müdür arayışı ? Ekonomi Servisi Turkcell İletişim Hizmetleri, haziran ayında Muzaffer Akpınar’ın istifa etmesinin ardından başlayan genel müdür arayışı ile ilgili KPartners International Danışmanlık Şirketi’nin görevlendirildiğini bildirdi. Şirketten İMKB’ye gönderilen açıklamada, şirket Kurumsal Yönetim Komitesi’nin, yeni genel müdür arayışı ile ilgili süreci yürüttüğü belirtildi. FİLO GENİŞLİYOR Boeing, THY’nin Eylül 2004’te verdiği 15 adet 737800 siparişi kapsamındaki 2 uçağı daha teslim etti. Boeing’den yapılan açıklamaya göre, yeni teslimatla beraber, THY’nin filosundaki uçak sayısı 98’e ulaşırken Boeing 737’lerin filodaki payı da yüzde 56’yı geçti. yeni hat açabildiğini kaydetti. THY’nin 2003 ve 2004 yıllarında oluşturulan büyüme politikasının 2005 yılında uygulamaya konulduğunu anlatan Ko İş Bankası, Avea payını satıyor ? Ekonomi Servisi İş Bankası Yönetim Kurulu, banka iştiraklerinden Avea İletişim Hizmetleri’nin sermayesinde TİM International N.V’nin sahip olduğu payların tamamının Türk Telekomünikasyon’a devredilmesine onay verdi.Gerekli görülecek belgelerin müzakere edilmesi ve imzalanması hususlarında genel müdürlüğün yetkili kılındığı duyuruldu. THY’nin açılışı tamamlanan 24 yeni hattıyla ilgili Kotil, yeni bir hat açmanın birçok zorlukları bulunduğunu ve THY’nin geçmiş yıllarda en fazla 6 CUMHURİYET 13 K