Katalog

17 EYLÜL 2005 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA D I S H A D E R L J L L R dishab@cumhuriyet.com.tr 11 Afganistarîda seçim gerüimi • Dış Haberkr Servia - Afganistan "da, yannki seçimler öncesinde tansiyon giderek yükseliyor. Önceki gece geç saatlerde Helmand bölgesindeki Azar Juft'ta milletvekıli adayı Abdül Hadi silahh kişiler tarafından öldüriildü. Saldınyı daha önceki altı milletvekilini öldüren Taliban militanlannın gerçekleştirdiğinden şüphelenilıyor. Öte yandan Taliban, "seçim günü işgalcı güçleri hedef alacaklannı ve oy kullanacak Afgan vatandaşlannın da bu saldınlardan etkilenebileceğini" söyleyerek Afgan halkından seçimleri boykot etmesini istedi. Nüfusu 28 milyon olan Afganistan'da seçime yaklaşık 12 milyon kişinin katılacağı belirtiliyor. B Zerkavi'ye uyam • BAĞDAT(AA)- Irak'taki Sünnilerin önde gelen örgütü Ulema Şûrası, El Kaide örgütünün Irak lideri Ebu Musab el Zerkavi'nin Şiilere karşı "topyekûn savaş" ilan eden açıklamasını "çoktehlikeli" bulduğunu bıldirdi. Şûra tarafından yapılan yazıh açıklamada, "El Zerkavi'nin açıklaması çok tehlikelı. Bu tam da işgalcının isteklenni yerine getirecek ve ülkeyi parçalayarak dini gruplar arasında savaş çıkaracaktır" denildi. El Zerkavi'nin "tehditlerini geri çekmesini" isteyen Sünnı ulema, bu tehdıtlerin, "cıhada gölge düşürdüğünü" kaydettı. İsyeçte 15 bin mülteciye at yok • STOCKHOLM (AA) - îsveç hükümeti. haklannda sınır dışı edilme karan verilenler hakkında af getirilmeyeceğinı açıkladı. Haklannda sınır dışı edilme karan verilen, ancak " af çıkacak' umuduyla zor şartlarda yaşamaya devam eden yaklaşık 15 bin mültecinin umutlan suya düştü. Haklannda sınır dışı edilme karan alınan mülteciler, tsveç makamlanna izlerini kaybettirerek ülkede kalmaya devam ediyordu. Bir yıldır af çıkmasını bekleyen göçmenlerin durumu Tsveç Meclisi'nin yeni yasama yılına başlamasıyla birlikte tartışmaya açıldı. îktidardaki Sosyal Demokratlar, ülkede kaçak olarak yaşayan mültecilere af getirilmesine karşı olduklannı açıkladı. Leeds'te operasyon • LONDRA(AA)- îngiliz polisi. 7 Temmuz'da Londra'da düzenlenen bombalı saldınlarla ılgıli olarak bazı yerlerde aramalar yaptı. Scotland Yard'dan yapılan açıklamaya göre yerel polıs ve terörle mücadele bırimleri, tngiltere'nin kuzeyindeki Leeds kentinde bazı ev ve işyerlerine baskınlar düzenledı. Operasyonun halen devam ettiği belirtilen açıklamada, henüz gözaltına alınan olmadığı bıldirildi. Almanya'da halk yann sandık başına giderken yeni hükümeti kimin kuracağı hâlâ belirsizliğini koruyor Berlin'de soluklartutulduGÜRAY ÖZ / OSMAN ÇTJTSAY FRANKFUKT - Federal Almanya'da yann yapılacak genel seçimlerin, ülke- deki yerleşik siyasetin çehresini önem- li ölçüde değiştireceğine inanıhyor. Er- ken seçimlerden, Hıristıyan Demokrat- lar(CDU' CSU) ile liberallerin(FDP)mi, yoksa îktidardaki SPD-Yeşiller koalisyo- nunun mu çıkacağı belirsizliğini korur- ken, son kamuoyu yoklamalan, seçme- nin daha çok "BüyükKoalisyon" yanlı- sı olduğunu gösterdı. Gerek SPD, ge- rekse CDU'nunbaşbakan adaylan. Ger- hard Schröder ile Angela Merkel, iki bü- yük parti arasındaki böyle bir koalısyo- na karşı çıktıklannı belirtırken. özellik- le CDU'nun, muhtemel bir "pat duru- mu" ve "BüyükKoalisyotra karşı, şim- dıden yeni bir erken seçime hazırlandı- ğı ileri sürüldü. Kamuoyu yoklamalan, son bırkaç haf- tada durumun büyük ölçüde tersine dön- düğünü gösterdi. Hıristiyan Demokrat- lar'ın öncülüğündeki sağ cephe ile SPD- Yeşiller koalisyonunun. mutlak çoğun- luğu alamayacaklan ortaya çıkınca, Os- kar Lafontaine'ın de katıldığı Sol Parti, bir anda *anahtarparti" konumuna yük- seldi. Türk ve Kürt sol örgütlerinden de geniş destek alan Sol Parti'nin. yüzde 8- 10 arasında bir oy toplaması bekleniyor. Türk seçmen beürkyici olacak m • 18 Eylül'de yapılacak seçimde, siyaset ve ekonominin iki korkulu rüyasımn sonucu belirleyecek güce kavuşması bekleniyor. Yeni hükümeti kimin kuracağmm belirsizliği yaşanırken, sağ ile sol arasında bir u pat durumu" yaşanması, sonucun ya Türk kökenli seçmenlerin ya da Dresden'de 2 Ekim'de yapılacak seçim nedeniyle "doğulular"m eline bakacağmı gösteriyor. Bu, yerleşik siyasetin huzursuzluğunu arttırıyor. SENDİKALAR 'SOL1 DİYOR Bu arada, yeni hükümetin kimin tara- fından kurulacağının seçim akşamı bile ortaya çıkmamasından korkuluyor. 2002 'de sadece 6 bin oy farkla başbakan- lığını korumayı başaran Schröder'in. Hı- ristiyan Demokratlarla arasındaki me- safeyi beklenmedik bir hızla kapatması ve seçime 2 günkalabloklar arasında eşit- liğin sağlanması, gerek Türk kökenli seçmenın gerekse Dresden'deki seçme- nin sonuç üzerinde bire bir etkili olma- sı sonucunu doğuracak. Her iki kesimde de seçmenin sola eği- limlı olması, CDÜ, CSU ve FDP'yi dü- şündürüyor. Bu nedenle seçime 2 gün ka- la Hıristiyan Demokrat kamptan hükü- met partilerine yönelik suçlamalarda yo- ğunlaşma gözlendi. Schröder'in Türk gazetelerini gezerek adeta Türk seçmenden oy talep ettiğini ileri süren CDU'nun güçlü ismi Hessen KRAFTVOLL. . MUTIG. UN-MENSCHUCH. Steuern runter Arbeit rauf Almanya'da yapılacak erken seçim, AB yolundaki Türldye için de çok bü>1ik önem taşıyor. (Fotoğraf. REUTERS) Sayılan 2 bin 200'e varan sendikacı, gazetelere verdikleri yanm sayfalık ilanlarla Sol Parti'yi desteklediklenni açıkladılar. "Sendikacılar Sohı Seçiyor" sloganmm kullanıldığı ilanı, hizmet sektörü konfederasyonu "vertH". tlanı ımzalayanlar ise metal işçileri sendikası "IG-MetaD", inşaat işçilerinin sendikası "IG-Bau", öğretmenler sendikası "GEWTT> ve kimya sanayii işçilerinin sendikası *IG BCE"nin üyesi, temsilci ve yöneticisi aktif sendikacılar oldu. Diğer yandan büyük tekellerin partilere yaptıklan bağışlarla ilgili rakamlar da tekellerin öncelikli tercihinin Hınstiyan Bırlık CDU olduğunu gösteriyor. Partilere yapılacak bağışlarla ilgili yasa değışiklığinden bu yana (2002) CDU'ya 4 milyon 441 bin Avro bağışlanmış. Kardeş parti CSU 2 milyon 100 bin, SPD 1 milyon 52 bin, Liberal Partı FDP 1.5 milyon, YeşılleT ise 190 bin Avro alabılmış. Sol Parti, sanayicilerin bağış listelerinde yer almıyor. Başbakanı Roland Koch karşı atağa ge- çerken, CDU, SPD- Yeşiller koalisyo- nunun, iktidarda kalırsa emekliler ve iş- sizler başta olmak üzere dar gehrlilerin kemerlerini daha da sıkacak bir listeye sahip olduğunu ileri sürdü. Bu çıkışın, Hıristiyan Demokratlar'ın sosyal hak- lan daha da acımasızca budayacağı pro- pagandasını yayan SPD ve Yeşiller'e karşı düşünüldüğü gözlendi. Esas olarak 598 milletvekilinin seçileceği ve bu ra- kamın "Überhangsmandat" denilen özel uygulamayla 600'ün üzerine çıkacağı belirtilirken, CDU'nun Türkler ve Tür- kiye'nin AB üyeliği konusunu daha ön- ce düşünüldüğü kadar seçim malzeme- si yapmaması dikkat çekti. Merkel, Tür- kiye için "ayncahkta ortakhk" hedefinin seçim kampanyası boyunca tekrar tekrar altım çizdi. Schröder ise CDU, CSU ve FDP'ninTürkiye'nin Almanya ve Avru- pa'mn güvenliği için taşıdığı önemin farkına varamadığını savundu. 'Schröder verdiğj sözleri tutmadı' Almanya'da resmi rakamlarla 5 milyo- na yakın işsizbulunduğunu. asıl rakamın ise 7 milyona yakın olduğunu ileri süren muhalefet partileri, Schröder' in verdiği sözleri tutmadığını belirttiler. Schröder ve Yeşil ortağı ise kampanya boyunca, uluslararası krizin küreselleşmeden de güç alarak ekonomiyi olumsuz etkilediğini, ancak buna rağmen Almanya'nın dün- ya ihracat şampiyonluğunu sürdürdüğü- ne dikkat çektiler. Türkiye'nin en büyük dış ticari part- neri olan Almanya'da, ekonomik büyü- me için gerekli yapısal dönüsümlenn ger- çekleştirildiğini anımsatan SPD- Yeşil- ler koalısyonu, sosyal güvenlik alanın- da dar gelirliyi vuran kesintilerin kaçı- nılmaz olduğunu, ancak bunu beüi sı- nırlar içinde gerçekleştirdiklerini sa- vundular. SPD ve Yeşiller, bir CDU/CSU-FDP iktidannda, çalışan sınıflar, işsizler ve emekliler için durumun çok daha ağır- laşacağı propagandasına ağırlık verdi- ler. Bu arada, Sol Parti'nin ağır topu La- fontaine, varlıklannın halkın üzerine da- ha fazla gelinmesini olanaksızlaştırdı- ğını, Sol Parti nedeniyle gerek SPD ve Yeşıller'm, gerekse CDU, CSU ve FDP'nin daha temkinli hareket etmek zorunda kaldığmı ıddia etti. Neoliberal politikalara muhalif olan parti, güçlü bir grupla parlamentoya girecek Sol Parti politikada ezbeıi bozdu 1 ol Parti, doğuda yüzde 30'lan geçen desteğiyle birinci oldu. Oscar Lafontaine'in de katılımıyla güçlenen parti, tüm Almanya çapında yüzde 8-10'luk bir destekle üçüncü parti konumunda. Sosyal Demokrat Başbakan Gerhard Schröder'in, işsiz- lerin gelirlerini biraz daha kı- san, işten atılmayı kolaylaştı- ran "reformlanna"" karşı, ön- ce kendi partisi SPD'nin için- den ve sendikal çevTelerden, küçümsenmeyecek boyutlar- da, hızla da partileşen bir iti- raz yükseldi. " Seçim içintşve Sosyal Ada- let Partisi" (WASG) kuruldu. WASG, Almanya'nın kariz- matikpolitikacısı SPD'nin es- ki Başkanı Oskar Lafonta- ine' in katılımıyla yalnızca da- ha bir medyatik olmadı. seç- men desteği de kazandı. Doğu Almanya'nın en güç- lü partisi konumundaki De- mokratik Sosyalizm Partisi (PDS) adını değiştirdi. Sol Parti oldu ve WASG'la bir se- çim ittifakı kurdu. Kamuoyu araştırmalanna göre Sol Par- ti'ye seçmen desteği, doğuda yüzde 30'lan geçerek onu bı- nnci parti haline getirirken, tüm Almanya çapında da yüz- de 8-10'luk bir destekle üçün- cü parti konumuna yükseltti. Sol Parti, eski adıyla PDS, Demokratik Alman Cumhu- riyeti'nm iktidar partisi Sos- yalist Birlik Partisi SED'nin devamı. Doğu Almanya'da sosyalizm yıkıldıktan sonra admı değiştirerek varlığını ko- ruyan parti, artık SED politi- kalannın ya da Marksizm- Le- nınizm'in savunucusu değil. tçınde bu görüşleri savunan- lar olmakla beraber, daha ılım- lı sol konumlara kaymış, sos- yal demokratlaşmış bir parti. Kendisini "neoBberal pob- tikalann muhalifr olarak ta- nımlayan partinin, seçimler- de barajı geçerek, güçlü bir grupla parlamentoya girece- ğıne kesin gözüyle bakıhyor. Sol Parti, seçimlerden sonra WASG ile kurduğu seçim it- tifakını tek parti haline gelme adımıyla tamamlamak istiyor. Ortak partide Oskar Lafonta- ine'in hderliği ise şimdiden gündemde. Sol Parti'den Prof. Dr. HakkıKeskin, SPD'nin Schröder politikalanyla aslını inkâr ettiğini söylüyor. Keskin, Türklerin yüzde 30"unun asgari geçhn koşuDannın attmda yaşadığına da dikkat çekiyor. Türklerle yakınlaşacağız' Çakır'a göre Sol Parti başarılı 'Herşey değişecek' WASG Yönetim Kunılu Üyesi ve Basm Sözcüsü Murat Çakır, Alman siyasetinde art arda sürprizler yaşandığını ve hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağının ortaya çıktığım sa\ıındu. Cumhuriyet'e seçim öncesi açıklamalarda bulunan genç politikacı şunlan söyledi: "Sol Parti çıkışumz daha şimdiden bir başandır. Diğer partiler bize bakarak kendikrine çekidüzen veriyor. Henı Almanya'nın hem de Avrupa'nın çehresini değiştirecek bir güç taşıyoruz. Demokratikleşmenin temel payda olduğu bu siyasal tepki, dargelirİiler ve Türkler lehine 18 Eylül seçimlerinden sonra da adım adım yeni kazanımlar elde edecektir. Partimiz sıralanndan en az üç Türkiye kökenli miDetvekili çıkacakür. L nıutluy uz." Murat Çakır iyimser. Sol Parti listesinden meclise gir- mesi beklenen Prof. Dr. Hakkı Kes- kin. sosyal gü\enlık polıtikalan- nın beşıği Almanya'da son yıllar- da yaşananlann, böyle bir çıkışı adeta zorunlu kıldığına dikkat çek- ti. Cumhuriyet'in sorulannı yanıt- layan Keskin. SPD- Yeşillerhükü- metini ağır biçimde eleştirdi ve SPD'nin, Schröder politikalanyla aslını inkâr ettiğini söyledi. Keskin. şöylekonuştu: "Fakirden ahp zengine verenbir sistem.kiire- seÜeşme maskesi alünda topluma kabul ettirilmeye çahşıldı. Sol Par- ti, SPD-\eşiller poütikalannın bir sonucudur. Yani değiştirilen ve dar geürlilerin aleyhine dönüştürülen toplumsal koşuüar bu partileşme- yi doğurdu. SPD, Willy Brandt. Bruno Kre- isky ve Olaf Palme'lerin felsefe- sinden koparak, uluslararası tekel- lerin daha fazla kâr istemlerini felsefe kabul etti. Sosyal devletin çağdaş bir uygulamaolduğu unut- turubnaya, ortadan kaldınlmaya çahşılınca, böyk bir tepki kaçınıl- mazdL" Türklerin toplumun yoksul ke- simleri arasında yer aldığuıa dik- kat çeken Keskin, "Türklerin yüz- de30' u asgarigeçimkoşuflannın al- tmda>-aşryw.Türkler arasındakiiş- sizfik oranı da \1izde 26 ile ülke or- talamasmm 2 katmdan daha fazfcT dıyerek, sosyal adalete dayalı Sol Parti'ye duyulan yakınlığın olağan karşılanması gerektiğine dikkat çekti. Keskin, "SolPartibenimüze- rimden Türktoplıımunabir mesaj vermiş oldu. Bazıönyargılan kınp Türk toplumuyla daha da yakın ilişkiler kuracağE" diye konuştu. Lafontaine ile görüş aynhğı Sol Parti'nin Türkiye- AB iliş- kilerinde Türkiye karşıtı olmadı- ğını hatırlatan Keskin, Oskar La- fontaine ile arasındaki görüş ay- nhğını partide gündeme getire- ceğini belirtti. Demokratikleşen bir Türkiye le- hine girişımlerde bulunmasının do- ğal karşılanacağını söyleyen Kes- İcın. "SolParti,Türkhe'nhi dışlan- masuıa karşı karar aldı. Ben de bu konuda bir ortakyolbulacağnruza, Türkiye'nin önemini anlatabilece- ğimizi düşünüyorunT dedı. DU'YADESTEKAZ Türklerin ilk tercihi Schröder • En fazla Türkiye kökenli aday Sol Parti'nin listesinde bulunuyor. 12 adaydan 3n ünün seçilmesine kesin gözüyle bakıhyor. Türk kökenli seçmenlerin oy tercihlerinde SPD birinci sıradaki yerini koruyor. SPD'yi Yeşiller ve onu da Sol Parti izliyor. Bazı kamuoyu araştırmalanna göre Türkiye ve göçmen politikalan beğenilmemekle birlikte CDU'yu tercih eden Türklenn oranı yüzde 4 civannda. Listelerinde en fazla Türk adaya yer veren parti, 12 adayla Sol Partı. Sol Parti'den seçileceğine garanti gözüyle bakılan adaylar Berlin'de Hakkı Keskin, Kuzey Ren Vestfalya'da Hüseyin Aydm ve Sevim Dağdelen.SPD'den şu anda milletvekili olan Lale Akgûn Türk kökenli seçmene güveniyor. Berlin Kreuzberg'te SPD adayı olan Ahmet İyidirli'nin rakipleri ise Yeşillerin güçlü adayı Ströbek ile şu anda Kreuzberg- Friedrichshein'ın Sol Partilı Belediye Başkanı. Her ikisi de kamuoyu yoklamalannda İyidirli'nin önünde yer aldı. Yeşiller'den ise Eldn Deügöz'ün tekrar milletvekili seçileceğine kesin gözüyle bakılırken, yıllardır CDU'da politika yapan Bülent Arsîan, arka sıralarda yer ahnasına karşın seçilme sansı olduğuna inanıyor.