Katalog

2 6 TEMMUZ 2005 SALI CUMHURİYET SAYFA IV 1 J I i I I J 11 kultur(g cumhuriyet.com.tr 15 Ölümünün 1. yılında özlemle andığımız gülmece ustası Oğuz Aral anlatıyor 4 Biz mizahla karşı çıkanz'CTİHAJV DEMtRCİ Geçen yıl 26 Temmuz'da, 68 ya- şında yitirdiğimiz Türk mizahının büyük ustalanndan Oğuz Aral, ka- labalık karşısındaki söyleşilere sı- cak bakan biri değildi. Son yıllan- m geçirdiği Mecidiyeköy'deki atöl- ye dairesindenpek dışan çıkmıyor- clu. Ne de olsa 'Huysuz thtiyar'dı ya! 9 IMart 2002 günü de evinden epeyce uğraşarak çıkarmış, Beyoğ- lu'ndaki Curnhuriyet Kitap Kulü- bü'nde, Karikatürcüler Derne- ği 'nin etkinJiğinde bır söyleşi yap- mıştım. O gün benim için unutul- maz bir gündü. Onu, 1. ölüm yıldö- nümünde, kendi sözleriyle anma- ntn daha doğru olacağını düşün- düm. Şimdi o söyleşiden seçtiğim. zihin açıcı bazı 'Oğuz Aral' görüş- lerini ilk kez Cumhuriyet okurla- nyla paylaşıyorum. 'Cazete ve dergl karikatürcülüğü "...Karikatür sanatı aslında mizah dergileriyle yücelmiş ve gelişmiştir. Herkes zanneder ki gazetelerde karikatür çıkınca ka- rikatür sanatı şan kazanır, para kazanır. Hayır!.. Gazete karika- türcülüğü berbat bir şeydir. Sa- bah bütün gazeteleri okuyacaksı- nız, haberleri dinleyeceksiniz, ga- zeteye soracaksınız önemli bir şey var mı diye. Jûsacası, bir-iki sa- atiniz ya vardır, ya yoktur. Oysa mizah dergisine karikatür çizer- ken günlerce düşünme, eskiz yapma; beğenmediğinizi buruş- turup atma, bir daha çizme im- kânınız vardır. Dünyada da kari- katür mizah dergiciliğiyle patla- mıştır. İlk mizah dergisi, 'Chari- vari' adında bir Fransız mizah dergisidir. İlk Türk mizah dergi- si de dergiden 75 yıl sonra çık- mıştır. Halbuki matbaa Batı'dan tam 300 yıl sonra gelmiştir. Fakat mizah konusunda o kadar bek- lenmemiştir, çünkü bu topraklar- da potansiyel hazırdır. Tarihteki ilk üretim şenlikleri Anadolu'da yapılmıştır. Bence, insanoğlu ilk defa Anadolu toprağı üzerinde mağaradan çıkıp üretime geçmiş ve üretim şenliklerine başlamış- tır. Şenlik olunca da komikJik olur, mizah olur, şiir olur... tşin ta burdan başlayan bir kökeni var. Büyük Iskender'e; 'Gölge etme başka ihsan istemem' diyen Diyo- jen Sinoplu. Batı edebiyatının kö- keninde olan Ezop Anadolulu, Adanalı. Noel Baba, çok şirin bir adam filan, o da Antalyab. Var bunda bir iş canım, kanşık bir iş! Anadolu insanı, çok çiğnenmiş bir insan. Gelen geçen çiğnemiş onu. Belki kıhcıyla, sopasıyla faz- la karşı çıkmayı beceremiyor or- dulara karşı da mizahıyla karşı çıkıyor..." 'Batı'da mizah nerde, blzde nerde? 1 "Çok farklı bir yerde. Yurtdı- şındaki üniversitelerde pek çok konferans verdim. O zaman du- rumu çok daha iyi gördüm. 80'li yıllarda konuştuğum bir üniversitede, bir profesör şöyle demişti bana: 'Sizin için mizah çok doğal bir şey. Ben bu üniver- sitede profesörüm. Okuldan çı- kınca benim hangi saatte hangi metroya bineceğim, eve gidince yemekte ne bulacağım, ay başın- da hangi aylığı alacağım, hangi yaşımda emekli olacağım, emek- li olduktan sonra kaç para maaş alacağım, bütün bunlar bellidir..' O sıralarda Türkiye'de Kenan Evren dönemi, o profesör şöyle devametti: 'OysasizTürkiye'ye döndüğünüzde başınıza neler ge- lir belli değil. Bu kadar belirsiz, bu kadar heyecan içerisinde bir ülkeden tabii böyle mizah çıkar'. Aslında biz buralarda kıvame- • "Dünyanınen kolay şeyi otoriteye muhalefettir. Şimdi ben bir başbakana ya da işadamına giydiririm, siz de buna bayılırsınız. Bunun bir evresi daha var, bir başka kişiyle dalga geçmek yerine ben kendimle dalga geçerim. Yani bir anlamda kendime muhalefet yaparım, siz de gülersiniz. Işte Huysuz îhtiyar'da olduğu gibi. Bunun bir diğer aşaması daha var, bir üçüncü kişiye değil, kendime değil, bu kez size muhalefet ederim. Yani okuru hedefalınmkien zoru budur." ti koparırken Batı'da mizah nerdeyse bitmişti o zamanlar. Bunu da şöyle düşündüm ben; birincisi, okur mizahçıyla aynı heyecanı paylaşmalı. Mesela, bir karikatür çizdin, o karika- türe dava mı açarlar, mahkûm mu ederler, belli değil. Ama çiz- meden de duranıazsınız. Bir de yazıişlerini dalgaya düşürüp mutlaka gazeteye sokup bastı- rırsınız ya da kendi derginizde yayımlarsınız. Şimdi okur ade- ta altında ağı olmayan bir tramplenci seyreder gibi heye- canla sizi izliyor. Bu adamı asarlar mı, keserler mi diye hep heyecan içinde. Batı'da ise pay- laşacak heyecanı kalmadı kari- katüre bakmanın. Bu bir... tkincisi daha da önemli; tele- vizyon! Batı'daki karikatürcü arkadaşlarla bunu zamanında çok tartıştık, şimdi biz de aynı noktaya geldik. Şimdi düşünün, bilmem kaç tane kanal, her ge- ce yüzlerce görüntü patlıyor, binlerce reklam, bir saniye için- de üç-dört plan geçiyor. N'olu- yor, biliyor musunuz? lnsanda göz aşınması oluyor. Göz aşın- ması olmuş birinin, bir karika- türdeki ifadeyi kolay kolay an- laması ve algılaması mümkün olmuyor. Karikatür biraz da e- mek sanatıdır. Bir karikatüre bakarsınız, birden siniriniz bo- zulur, ama bilmem ne kadar baktıktan sonra olur bu, baş- larsınız o sinir bozukluğundan deli gibi gülmeye. Göz aşınma- sına uğramış bir kuşaktan faz- la bir şey beklemeye hakkımız var mı, bilmiyorum..." Karlkatürden muhalefet kalkmazi' "Şimdi muhalefet derken he- pinizin aklına otoriteye muhale- fet geliyor. Dünyanın en kolay şeyi otoriteye muhalefettir. Şim- di ben bir başbakana ya da işa- damına giydiririm, siz de buna bayılırsınız. Bugüne kadar mu- halefet denince akla hep bu ge- liyordu, çünkü hep böyle yapıl- mıştı ve hâlâ böyle yapılıyor. Bunun bir evresi daha var, bir başka kişiyle dalga geçmek ye- rine ben kendimle dalga geçe- rim. Kendimle dalga geçtiğim zaman siz de gülersiniz. Işte Huysuz thtiyar'da olduğu gibi. Ben kendimle dalga geçerim, yani bir anlamda kendime mu- halefet yaparım. Bunun bir di- ğer aşaması daha var, bir üçün- cü kişiye değil, kendime değil, bu kez size muhalefet ederim. Yani okuru hedef alırım ki en zoru budur. Belki bugünün ka- rikatürü en büyük muhalefeti kendi okurlarına yapıyor. Ama karikatürden muhalefetin kalkması mümkün değildir, he- defler değişmiş olabilir. Muha- lefet değişmez..." cihandemirci@yahoo.com Albümler Eroica Classical Recordings'ten çıktı Zeynep Üçbaşaran ilk albümünü 2006 yılında 250. doğum yıldönümü kutlanacak olan Mozart'a ayırmış. tkinci albümünde ise sanatçı Scarlatti, Beethoven, Saygun, Bernstein ve Muczynski'nin yapıtlarını seslendirmiş. Zeynep Başaran'daniki yeni solo albüm birden Kültür Servisi - Piyano virtüözü Zey- nep Üçbaşaran'ın 2005 yılı başında kay- dını bitirdiği iki solo albüm müzikseverle- rin beğenisine sunuldu. Sanatçının ilk albü- mü 2006 yılında 250. doğum yıldönümü kutlanacak olan W. A. Mozart'ın yapıtla- nna aynlmış. 'W. A. Mozart' adını taşıyan albüm, Mozart'ın piyano için yazdığı ve en sevilen parçalarından olan 'Do majör K.330 numaralı' sonatı ile başlıyor. Al- bümde, bestecinin Duport'un bir menüeti üzerine bestelediği "Çeşitlemeler" ve bu- nun ardından da sevilen 'K. 397 Re minor Fantezisi' yer alıyor. 400 yıllık bir dönemi kapsıyor Sanatçının ikinci albümü 'Scarlatti / Be- ethoven / Saygun / Bernstein / Muczyns- ki' adını taşıyor. Bu CD'nin bir diğer özel- liği içeriğinin piyano müziği tarüıinin ne- redeyse 400 yıllık bir dönemini kapsıyor olması. îlk piyano virtüözü sayılan ve renk- li yazımı ile tanınan Domenico Scarlat- ti'nin sonatlan ile başlayan bu albümde da- ha sonra Beethoven'in 'Op. 33 Bagatelle- rine' ve Ahmet Adnan Saygun'un yapıt- lan yer alıyor. Saygun'un 1934 yılında bes- telediği 'Inci'nin Kitabı'nın ardından 'Ak- sak Tartılar' üzerine yazdığı prelüdlerden seçmeler geliyor. Ünlü şef ve besteci Le- onard Bernstein'ın ülkemizde belki de hiç bilinmeyen 'Touches' (Dokunuşlar) adh 1980 yılında kaleme aldığı bestesi, Ameri- kalı çağdaş besteci Robert Muczynski'nin 1954 yazımı "6 Prelüdü" de albümde yer alıyor. Bu iki çalışma ile birlikte sanatçının Ero- ica Classical Recordings için kaydettiği al- bümlerin sayısı beşe çıkmış oldu. Zeynep Uçbaşaran'ın daha önce çıkan Franz Liszt ve Franz Schuberfin yapıtla- nndan oluşan albümleri uluslararası alanda büyük beğeni kazanmıştı. Üçbaşaran, Mısır, Norveç, tsveç, Danimarka, îngiltere, ABD gibi ülkelerde ve yurtiçinde de Ankara ve Is- tanbul dışında Adana, Mersin, Eskişehir, Van gibi kentlerde resitaller verdi. New Classics eleştirmeni John Pitts sanatçının bu iki al- bümü için şunlan söylüyor: "Bu iki CD'de bize sunulan, dünya klasmanında bir pi- yanistten, aşın gösteriş ve acelecilikten ka- çınılmış virtüöz niteliğinde yorumlar." Üçbaşaran'ın gelecek sezon konser vere- ceği ülkeler arasında ABD, Litvanya, Kaza- kistan, Kırgızistan, Beyaz Rusya; yurtiçinde ise îstanbul, Ankara, Eskişehir, Adana, Mer- sin ve Niğde gibi kentler yer alıyor. DON QUICHOTTE'UN 9. SAYISI ÇIKTI Türk çizerin kaleminden terörKültür Servisi - Avrupa'da ya- yımlanan tek Türkçe-Almanca mi- zah dergisi 'Don Quichotte'un 9. sayısı çıktı. Merkezi Stuttgart'ta olan ve genel yayın yönetmenliğini grafiker, çizer Erdoğan Karayel'in yaptığı dergüün bu sayısının ön ka- paktaki Londra terörünü konu alan karikatürü ise yine Erdoğan Kara- yel'e ait. Arka kapakta ise çizer Hi- cabi Demirci'nin savaş karikatürü bulunuyor. Cihan Demirci, D. Neşe Bi- nark, Muammer Kaylan, Atay Sözer, Varujan Hanamirian'dan sonra bu sayıda mizah yazan Esen Yel de Don Quichorte yazarlanna katıldı. Derginin bu ayki konulan 'Londra Terörü' ve 'Al- manya'daki üçüncü kuşak'. Aramızdan ay- nlışlarının birinci yılında Oğuz Aral ve Ne- cati Abacı'nın da anıldığı sayıda; yabancı çi- zerlerin işlerine de yer verildi. Dergide usta çizer Turhan Selçuk ile yapılan 'Karikatü- rün Picasso'su' adh söyleşi de yer alıyor. Dergiye yeni katılan isimler arasında Gırgır çizeri Şevket Yalaz. Hollandalı çizer Far- had, Almanya'dan Carlos Brito, Marlene DON J* UICHGTTE Pohle ve Steffen Jahsnovvski; Hule Hanu- sic, Bartolmiej Belniak, Randy Bish, An- gel Boligan, Dwayne Booth, Silvia Wich- tiL Peter de Witt bulunuyor. Bu ay dergide tanıtılan yabancı çizer ise Arjantin FECO Başkanı çizer Ana Vön Re- beur. Her sayıda olduğu gibi Bülent Ara- bacıoğlu 'En Kahraman Rıdvan', M. Ali Taşkoparan ise 'Der Panzer' çizgiroman- lanyla sayfalarda yerlerini alıyor Don Qu- ichotte, aynca internetten de (www.donqu- ichotte.at) okunabiliyor. Unîversiteden resim yanşması Kültür Servisi - tnönü Üniversitesi, Türk resim sanatına katkıda bulunmak, resim sanatını daha geniş kitlelere tanıtmak ve sanatçılan üretime teşvik ederek sanatsal verimi arttırmak amacıyla "1. l lusal Resim Yarışması"nı düzenliyor. Serbest konulu yanşmaya, her sanatçı daha önce hiç sergilenmemiş ve herhangi bir yanşmada ödül ahnamış en fazla üç yapıtla kahlabiliyor. Yanşmaya katılacak sanatçılann. yapıtlarını en son 2 Kasım 2005 günü saat 17.00'ye kadar Inönü Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dekanlığı- Malatya adresine elden veya kargo yoluyla teslim etmeleri gerekiyor. Sergilenmeye ve ödüle değer görülen yapıtlar, Prof. Aydın Ayan, Prof. Basri Erdem, Prof. Cuma Ocaklı, Prof. Hasan Pekmezci ve Prof. Mehmet Özer'den oluşan seçici kurul tarafmdan 7 Kasun 2005 j Pazartesi günü belirlenecek. | Sanatçılann kendi tarzlanna uygun yağlıboya-akrilik ve benzeri tekniklerle yaptıklan yapıtlarla katılacaklan yanşmada, 5000 YTL değerinde 5 adet başan ödülü verilecek. Ödül alan ve sergilenmeye değer görülen yapıtlar 11 Kasım 2005 tarihüıde tnönü Üniversitesi Kongre ve Kültür Merkezi Sergi Salonu'nda sergilenecek. | Ben Anadolu' Makedonya'da • Kültür Ser\isi - Güngör Dilmen'in yazdığı, Anadolu'nun kadınlannı anlatan tiyatro oyunu "Ben Anadolu" bu hafta Makedonya'da. Oyun 1 Ağustos'a kadar Ohrid, Bitola ve Usküp'te Makedonyalı sanatseverlerle buluşacak. Engin Alkan'ın yönettiği oyunda Bereket Tannçası Kibele, Hitit Kraliçesi, Bızans Imparatoriçesi Theodora, ilk kadm tarihçi Anna, Şair Nigar Hanım, Halide Edib gibi Anadolulu kadınlar canlandınlıyor. Kısa film öyküsü yarışması • Kültür Servisi - 2004 yılında Türk sinemasının ünlü yapımcılanndan Hürrem Erman anısına başlatılan 'Hürrem Erman Kısa Film Öyküsü Yanşmasf nın ikincisi sonuçlandı. Yazar Mario Lev i, sinema yazan Yeşim Tabak, yönetmen Selim Demirdelen, gazeteci-yazar Rıza Kıraç ve kısa filmci Meral Efe'den oluşan seçici kurul, yanşmaya 'Firenze' rumuzuyla katılan Berna Çağıncı'nm "Kırmızı Kiremit" adh öyküsünü ödüle değer buldu. Fındıkçı Jerash Festivali'nde • Kültür Servisi - Ürdün'de her yıl Jerash Kültür ve Sanat Festivali Yüksek Ulusal Komitesi ve Majesteleri Kraliçe Nur el Hüseyin adma düzenlenen 'Jerash Kültür ve Sanat Festivali' yarın başhyor. Bu yıl ilk kez uluslararası olan festivale eklenen şiir ve edebiyat etkinliklerine, Türkiye'den şair ve çevirmen Metin Fındıkçı katılıyor. 'Harabeler', 'Ve Kalbim Sular Altında', 'Karanfil Mesafesi' ve 'Unutulan' adlı dört şiir kitabı bulunan Fındıkçı'nın şiirlerinden yapılan seçmeler, festival için Ingilizce ve Arapçaya çevrildi. Metin Fındıkçı aynca, Adonis, Mahmud Derviş, Nizar Kabbani, Nazik el Melaike ve Hannan Avvad gibi şairlerin şiirlerini çevirip kitaplaştırmıştı. FestK'al 4 Ağustos'a kadar sürecek. Yazar Edvvard Bunker öldü • LONDRA (BBC)- Amerikalı roman yazan Edward Bunker 71 yaşında yaşamını yitirdi. Romanlannda hapishane hayatmı ve suç dünyasını anlatan yazar, roman yazmayı da hapishanede öğrendi. ilk kez 17 yaşında hapishaneye giren Bunker, yaşamınm 18 yılını hapishanede geçirdi. Aralannda 'Animal Factory', 'Straight Time'ın da bulunduğu birçok filmin senaryosunu da yazan Bunker, Tarantino'nun ilk filmi 'Reservoir Köpekleri'nde 'Mr.Blue'yu oynamıştı. İşçj Öyküleri' yanşması • İZMİR (AA) - Eskı DÎSK Genel Başkanı Abdullah Baştürk'ün anısına, ailesi, Edebiyatçılar Derneği \e Genel-tş Sendikası'nca bir 'Işçi Öyküleri Ödülü' yanşması düzenlendi. Amatör ya da profesyonel tüm öykücülere açık olan yanşmaya, işçiler hakkında yazıhnış her türlü öyküyle katılmabilecek. Ödüle aday yapıtlarda, Türkçeyi kullanmada başan, yazmsal duyarlık da aranacak. Daha önce yayımlanmamış olma koşulu bulunan yanşmaya son başvuru tarihi 11 Kasım 2005. Seçici kurulu Adnan Özyalçmer, Vecihi Timuroğlu, Necati Tosuner, Tuncer Uçarol ve Ahmet Yıldız'dan oluşan yanşmanm sonuçlan, Abdullah Baştürk'ün ölüm yıldönümü olan 21 Aralık 2005 günü açıklanacak. Festival şarkıları bir albümde • Kültür Servisi - îstanbul Kültür Sanat Vakfı'nca (IKSV) 6-17 Temmuz tarihleri arasında düzenlenen 12. Uluslararası îstanbul Caz Festivali'ne katılan sanatçılann en sevilen yapıtlannın yer aldığı albüm çıktı. ÎKSV ve DMC-Universal işbirliğiyle müzik tutkunlannın beğenisine sunulan albüm, festival havasını evine taşımak isteyen cazseverler için özel olarak hazırlandı. Albümde; 40'ın üzerinde topluluk ile 200'ün üzerinde yerli ve yabancı müzisyenin şarkılanna yer veriliyor. Bugün • ENKA AÇIKHAVA TİYATROSU'nda 21.15'te 'Göklerin Hâkimi' adh filmin gösterimi. (0 212 276 22 14) • NÂZIM HtKMET KÜLTLR MERKEZİ'nde 21.15'te 'Belleville'de Randevu' adh filmin gösterimi. ı@ 216 414 22 39)