Katalog

2 2 TEMMUZ 2005 CUMA CUMHURtYET SAYFA SAGLIK Uzmanlar, büinçli ilkyardımla ölümlerin yamının önünegeçilebileceğini vurguladılar Yaz kazalanna dikkat!ŞULEKÖKTÜRK Aşın sıcak havalarda, gerek güneş çarp- ması, gerek yüzme bilmeyenlerin serinle- mek amacıyla denize girmesi, artan seya- hatlerle trafik kazalan sayısındaki yükseliş, yaz aylannda ölüm tehlikelerini de berabe- rinde getiriyor. Uzmanlar, çeşitli önlemler- le, bu yaz hastalıklannm ve kazalann önle- nebileceğini belirtirken bilinçli ilkyardım- la ölümlerin yansının önüne geçilebilece- ğini \iırguluyorlar. Kaza sonucu ölümlerde ilk sırayı trafik kazalan alıyor. Emniyet Genel Müdürlüğü verilenne göre, geçen yıl Türkıye'de mey- dana gelen 422 bin 304 trafik kazasında toplam 2 bin 818 kişi öldü ve 95 bin 328 ki- şı yaralandı. Boğulma ise kaza sonucu gö- rülen ölümlerarasında üçüncü srrada yeralı- yor ve 5-44 arasındaki yaş grubunda da tra- fik kazalanndan sonra en sık gö- rülen ikincı ölüm nedem. Uzman- lara göre, boğulma nedeniyle l^ görülen ölüm oranıson 20 yü- da artmış. Bu artış, yüzme ha- vuzlannın çoğahnası ve nüfus artışıyla açıklanıyor.'Avrupa Acil Tıp Bırlığı Başkanvekilı Dr. Ülkü- men Rodoplu, kazalardan sonra bi- lmçlı ılkyardım ve doğru organi- ze edilmış acil tıp sistemi sayesin- de ölüm \ e yaralanmalann yan yanya azal- tılabıleceğinı \Tirguladı. CÖNÜLLULER ARTTIRILSIN Kazalarda ölümleri yan yanya azaltacak olan bilinçli ilkyardım, yani temel yaşam des- teği (TYD), "hava yohinun açılnıaa. suni so- hınum ve kalp masajmT içenyor. acil tıp sis- temi (ATS) ise "ilkyardım gönüllükri, can- kurtaranlar ve acil serviskr rı üçlüsünden oluşuyor. Avrupa Acil Tıp Birlıği Başkan- vekili Dr. Rodoplu, ATS'nin her ayağının ayn ayn önem taşıdığını belirterek "Dün- yanın en i>i acil servisine veya ambulansma sahip olsanız da eğer ilk>ardmı gönüllüleri- nizazsave insanlar 112'yiaramayıbünûyor- sabunlarhiçbirişevaramaz" dedı. Rodop- lu, herkesin ılkyardımı bıuııesı gerektiğini vurguladı. Rodoplu, ılkyardım gönüllüsü sayısının arttınlabilmesi için "ilkokıü, Bse ve üniversitede zorunlu ilkyardım dersi kon- ması gerektiğini ve bu kişilerm, bügikrini iki yılda bir yenilemesi gerektiğüıi" söyledı. şın sıcak havalarda, gerek güneş ^çarpması, gerek yüzme bilmeyenlerin lize girmesi, artan seyahatierie trafik karalan sayjsmdaki yûksefiş, yaz aylannda ölüm tehliketerini de beraberinde getiriyor. CÜNEŞ YANIĞINA BUZ KULLANMAYIN • Soğuk su ile soğutma yapın. • Asla diş macunu. yoğurt, yağ. salça gibı maddeler sürmeyin. • Yaralan soğuttnak için buz kullanmayın. • 48 saat içinde iyileşmenin ohnadıği ve tazanklık ıle ağnnın devam ettiği yanıklarda bir sağlık kuruluşuaa başvurun. Ağızdan ağn kesua ilaçlar verüebüir. ĞlTilviSlZSENlZ DOKUNMAYIN • Ilkyardım konusunda eğıtımıniz yoksa yaralıya dokunmayın. • Trafik kazasını öncelikle 112'ye haber verin ve kaza yerine profesyonel sağlık ekibi çağınn. • YardnngelenekadarçevTe tedbirleri alın. • Araç içinde sıkışıp kalan yaralı varsa yardımgelmedençıkarmayaçalışmayın. Yardımgelene kadaryarahyı güven verici sözlerle sakinleştirmeye çalışın. • Yaralının boynunun korunması çok önemlidır. Herhangı bir kanama varsa durdurmak için üzerine temiz bir bez yardımıyla bastrnn. ÜNEŞ ÇARPMALARI Baş ağnsı, mide bulantısı, kusma, baş dönmesi, aş,ın yorgunluk ve halsizlik be- lirtüeri ile kendinı gösteren sıcak çarp- masında ilk hedef, vücut ısısını düşürmek olmah. Hastayı sıcak ortamdan uzak- laştınn, yatırarak veya oturtarak dinlendirin. » Üzerindeki fazla giysileri çıkann. • Bilinci yerinde değilse kesınlikle ağ- zından sıvı vermeyin. • 30 dakika içinde iyileşme görülmezse, bi- linci bularuklaşırsa ve vücut ısısı düş- mezse hastayı en kısa sürede hastaneye ulaştmn. 1 OĞULMALARDA İLK YARDIM • Boğulan kişiyı sudan hızla ve dikkatlice çıkann. Öncelikle 112'yi arayarak olay yerine profesyonel yardım çağınn. • Boğulma öncesinde boyun yaralanması olabileceğini düşünerekboynu, boyunluk veya elbıseyle hareketsiz hale getirin. • Hastayı ısıtmaya çalışın. • Hastayı ters çevirerek ya da başaşağı tutarak içindeki sıvıyı çıkarmaya çalışmayın. • Olay yerine profesyonel yardım gelene kadar, boğuhnuş olan kışiyi, sırtüstü sert bir yere yatırarak TYD uygulamalanna başlayın. DEZENFEKTE EDİLMEMİŞ HAVUZ BİRÇOK H/\STAUĞAYOL AÇIYOR avuz mikrop saçıyor Uzmanlar "havuza girmeden önce ve çıktıktan sonra duş alınması ve iyice kurulanılması" uyarısında bulunuyor. IstanbulHaber Servisi-Yetenncetemızlenme- yen havuzlann getırdıği enfeksiyonlar sağlığı- mızı tehdit ediyor. Anadolu Sağlık Merkezi En- feksiyon Hastalıklan ve Klinık Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. EMHakko havuzlann yeterince de- zenfekte edilmemesi, suyun değişimı ve filt- relendirilmesinin yetersiz olması duru- munda havuzlardan birçok hastahğın bulaşabileceğini belirterek temizliğin- den emın olunmayan havuzlara girilme- mesi gerektiğini vurguladı. Alerjik bünye- ye sahip kişilerin özel dikkat göstermeleri ge- rektiğiru vurgulayan Hakko, "havuza girme- den önce ve çıknktan sonra mutlaka duş ahnma- 9 ve iyice kurulanılması'' uyansında bulunuyor Mântar enfekSİyohll: Havuz veya'de- nizden en sık bulaşan hastalık. Tüm deride olu- şabilen hastalık en çok ayakta görülüyor. YÜZÜCÜ kUİağl: Kulağa su kaçması son- rası "yüzücü kulağT dıye isimlendirilen kulak enfeksiyonlan görülebiüyor. Ağn ve kulakta akmtı ile seyrediyor. Vajlnal mantar: Bayanlarda vajinal akın- tıya neden olan mantar ve bakteriyel enfeksiyon- lar da görülebiliyor. ishal nedeıii mlkroplar: Dezenfeksıyo- nun yetersiz olduğu havuz sulanndan ishale ne- den olabilen mikroplar, hepatit A virüsü ve parazıtler bulaşabiliyor. Göz enfeksiyonlan-. Gözde oiuşan enfeksiyonlar, gözde kızanklık ve kaşıntı- ya yol açar. Deii tÜberkÜIOZU: Bunlar dışın- da daha nadir olarak deri tüberküloz- lan da havuz sulanvla bulaşabiliyor. Klor alerjİSİ: Enfeksıyonlar dışında havuz suyu özellıkle de klor aler- jik ve astımlı kişilerde deri ve solunum aler- jilerine neden olabiliyor. Deride egzemaya yol açabiliyor. DİŞİerde aşinma: Sporcu yüzücüler gibi uzun süre havuz suyuna maruz kalan kişilerin dişlerinde aşınma ve renk değişiklikleri görülebiliyor. Organlara zarar vermemek için tansiyonunuzu normal düzeyde tutacak tedaviler uygulayın Tansiyonu haflfe almayımı Prof. Dr. Coşkun ÖZDEMÎR Bir tıp kongresi nedeni ile Cumhuriyet gazetesin- de, hipertansiyon hastalannm çoğunluğunun hasta- hklannm farkında olmadığını bildiren açıklamalar yapıldı. Bu yazıda hastahğın önemi ve de sonuçlan vurgulanryordu. Ben yanm asrrlık hekim olarak tan- siyon hastalığıyla ilgili bir başka gerçeğe bu sütun- larda dikkat çekmek ıstiyorum. Hiç de ender olmayarak okuryazar, eğıtımli insan- lann tansiyon yüksekliğini umursamadıklanna, onu göz ardı ettiklerine tanık oluyorum. Yani biliyorlar, farkmdalar ama pek aldırmıyorlar. Tansiyonunuz nasıl diye sorduğumda,"Yüksekganba ama bana do- kunmuyor hocam" diye cevaphyorlar. Ya da "Tan- siyonum yüksekama ikç ahyorum" diyorlar. Her iki durumda da ölçtüğümde tansiyonlarmı yüksek bu- luyorum. Birinci gruptakiler hıç ılaç almıyor, buna gerek duymuyorlar.tidncigruptakiler ise ilaç alıyor ama bu ilaç tansiyonu normale düşürüyor mu, onu merak etmıyorlar. Tansiyon yüksekliğinin ciddi bir hastalık olduğu- nu yüksek tansıyonun her dakika organlanmıza za- rar verdiğıni yineleyehm. Damar sertliğinde önde ge- len bir risk faktörü olduğu, beyin kanamasına yol aç- tığı, kalbi büyüttüğü, böbrekleri bozdugu iyi bilini- yor. Bunlan önlemek için büyük bir diîckatle, titiz- likle tansiyonu normal düzeyde rutacak tedavileri uzman hekimlerin gözetiminde uygulamak lazım. Bu günlerde yurdumuzda bulunan ve Amerika'da büyük ün kazanmış olan kalp cerrahı Prof. MehmetÖz, nor- mal tansiyon olarak 11-7 düzeyini kabul ediyor. Onun sağlıkh yaşam için çok ilginç egzersiz ve bes- lenme tavsiyelen \ar. Bunlann detayı için herhalde kitabım okumak gerekir. Benzer tavsiyelerin bizim hekimlerimiz ve kardıyologlanmız tarafindan da ya- pıldığmı pekâlâ biliyoruz. Peki, nasıl oluyor da ıyi eğitimli insanlar tansiyon- lannın yüksek ohnasına ve öyle kalmasına önem venniyorlar. Ben bu vahim ıhmalkârhğı yazar, çizer, gazetecı, sanatçı, kitap sahıbı, banka müdürü, avu- kat dostlanmda da sıkça gözlemliyorum. Şeken olup ona dikkat etmeyenler, tansiyonuna ve şekerine bir paket sigarayı ekleyenler de az değil. Peki, nasıl açıklarsınız ülkemizde oldukça yaygm olan bu tutumu. Kimse alınmasın ben bunu tarihimizden gelen bilimsel düşünce, bilim- sel mantık, bilrme öncelik verme unsurunun eksikliğine bağlıyorum. Ortalama 4 yıl egitim görmüş halkım, rahathkla kendisini şarlatan- lara, üfiirükçülere teslim ediyor. Ama ne yapalım ki yeterli eğitim görmüş insan- lanmız da kendi sağlıklan için dahi ol- sa bilime yeterince saygılı vt inançlı de- ğiller. Atatürk'ün bize miras bıraktığı akıl ve bilimı yeterince içselleştiremedi- ğimizden de kuşkum yok. Bilime, bilimselliğe, bilimsel düşün- ceye uzaklığımız asırlardır bize çok şeye mal oluyor. MALK;OÇ:ÇERNOBİLTETİKLEDİ AHMETŞEFİK Ailesinden 11 kişiyi kaybetti TRABZON-Karadeniz'de gün geçmiyorki yeni bir kanser ölümü duyulmasın. NeTedey- se herkes ailesinden bir ya da birkaç kişiyi kan- sere kurban vermiş. Bugüne kadar gerek Sağ- lık Bakanlığı ve gerekse üniversiteler tarafin- dan ciddi bir çalışma yapılamadığı ve geçmi- şe yönelik sağlıklı veri toplanamadığı için de kanserdeki artışın düzeyi ve nedenleri konu- sunda bilimsel bir sonuca ulaşılamıyor. Kanseri en yakından yaşayanlardan biri Trab- zon 'da avukathk yapan Ve>-selMalkoç. Aynı za- manda Lösemili Çocuklar Yardımlaşma Der- neği Genel Sekreteri de olan Malkoç, 1991 'den bu yana 14 yıl içinde ailesınden tam 11 kişiyi kansere kurban vermiş. Babası 60 yaşmda, amcası 58 yaşmda, amca- sının oğlu 34 yaşmda, yengesi ve üç kuzeni, onlann ardından da am- casının iki oğlu ölmüş. Son olarak 2 ay önce halasının oğlu Tuncay Atah Almanya'da yaşamını yitirmiş. Bu kişilenn teşhis ve tedavileri- nm farklı yerlerde yapıldığmı be- lirten Malkoç, bir kısmırun hasta- hğı Trabzon'da teşhis edilip teda- vi sürecıni yme burada geçirirken, bir kısmı da Ankara ve Istanbul 'da- ki değişik hastanelerde tedavi gör- düğünü anlattı. Ailesinde görülen kanser has- tahğının nedenini Çemobil'e bağlayan Malkoç, sözlerini şöyle sürdürdü: "Ben Çernobfl'in bir tetikleyici olduğuna ina- nıyorum. Belki kanser hastahğıyemekahşkan- hğı ya da çevresel etmenler nedenh le de ohışu- yordur. Ama Çernobil bu noktada tetikleyici- dir. Bugüne kadar resmi kurumlar konu hak- kmda hiçbir araşbrma yapmadL O nedenle de ne 1986 öncesi ne de 86 sonrasına ait doğru dü- rüst bir veri bulunuyor. Ortaya aalan rakam- lann da gerçekliği inandıncı değü." Kansenn sadece Çernobil'ın yıldönümle- rinde gündeme gelmesinden rahatsızlık duy- duğunu vurgulayan Malkoç, şunlan söyledi: "Hem devlet hem deshiltoplum örgütieri or- takbirçahşmasergilemeliveeşgüdümiçerisin- deprojeüıvtereksorunaçözümgetinnelidir.Çer- nobil'in kanser hastahğnun üzerinde etkisi bi- limsel olarak kanıtianmadı. ancak aksi de ka- nrtlanmadL De\1et burada bir kanser taramaa yapmak zorundadır." RTAKÇALIŞMA BAŞLATILDI Kansere karşı toplumsal dayanışma TRABZON (Cumhuriyet) - Sağlık Bakanlı- ğı ve üniversitelerin bugüne kadar gerek Çer- nobil ve gerekse artan kanseT olaylan konusun- da sorumluluklannı yerine getirmemesi üze- rine Trabzon'da bir araya gelen yerel yönetici- ler, bilim adamlan, çeşitli örgüt temsilcıleri ve gönüllü kuruluşlar ortak çalışma başlattı. ilk toplantıda, çalışmalann kalıcı bir mekâna ta- şınması ve bütün bölgeyi kapsayacak bir an- ket çalışmasmm yapıhnası kararlaştınldı. Trabzon Beledıye Başkanı Vblkan Canaüoğ- lu başkanlığmdaki toplantıya, Maçka Beledi- ye Başkanı Erruğrul Genç, Tabipjer Odası Trabzon Şubesi Başkanı Ahmet Omeroğlu, kanserle ilgili dernek temsilcıleri, bilim adam- lan, sanatçı Volkan Konak, genç yaşmda kan- sere karşı verdiği mücadele ile tanınan gaze- teci Sibel Kalaycı, bazı örgüt temsilcıleri ve gönüllüler katıldı. Sanatçı Volkan Konak, Trabzon dernekleri aracüığıyla Istanbul merkezli bir çahşmanınyü- rütüldüğünü, bu çahşmayı Türkiye'nin önem- li merkezlerine de kaydrracaklannı belirtti. ilk toplantıda olaym bugünkü boyutlan or- taya koyuldu ve bundan böyle nelerin yapüma- sı gerektiği tartışıldı. Tartışmalann odağmda ise Çernobil ve kanserkonusundaki büinmez- ükler vardı. Yetküilerin "Kanserolaylanik Çernobfl ara- smdabirbağkunılamamısor" yaklaşımınınya- nıltıcı olduğunu belırten konuşmacılar, özetle şu noktada birleşti: "Bunun tersi de doğrudur. Yanibu olaylarmÇernobfl'den de ohnadığibel- ü değü. Çünkü bir bilinmezlik var ve önce bu biBnmezlik aşümahdırf Türkıye'de arşivleme ve bilgi toplama konu- sunda büyük sıkıntılar olduğunu belirten katı- hmcılar, geçmişe yönelik bilgi bulunmama- smdan dolayı bugünkü bilgilerle bir karşılaş- tırma yapılamadığmı vurguladı. Bütün bölgeyi kapsayan ve belediyeler eliy- le yürütülecek olan bir anket çahşmasmın yapıl- ması üzerinde düşünce birliğine varıldı. Karadeniz Teknik Üniversitesi'nden kahlun- cı bilim adamlan tarafindan hazırlanacak olan ankette, ailesinden bugüne kadar kanserden dolayı ölenler saptanacak.