Katalog

5 HAZİRAN 2005 PAZAR CUMHURİYET SAYFA DM Avrupa Birliği 2001 Yılı llerleme Raporu: Türkiye daha uzlaşmacı olmalı a- KIBRIS "Türk Hükümeti BM Genel Sekreteri'nin Kıb- nssorunununkapsamh birçözüme kavuşturulma- a konusundaki gayrederini desteklediğini ifade et- tniştir. Aneak bu destek ifadeleri, henüz sürecin üerlemcsine yardımcı olnıamışar. Hükümet, Kıb- ns Türk Toptumu bderinin 2000yıhnda başlaolan uzlaşma görüşmekrinden çeküme karannı ve Ey- lül 2001'de New York'taki görüşmelere kaülması yolundaki BM Genel Sekreteri'nin davetini ret ka- rannı anlayışla karşüadığını ifade eontştir." b- ACSP "Türkiye'nin AGSP'yleflgih'ka- rarlan iştiraki.çözüme kavuşturulamamış bir sorun oiarakkahnıştır.HaKhazırdaAB, AGSP'yi işlevsel hale getirmek için üeri admılar atmaktadır. ABfleAB üyesi oünayıpNA- TO üyesâ olan (Türkiye dahil) 6 ülke arasında, NA- TO kavnak ve imkânlannı kıülanarak, AB'nin yönlendireceği operasyonlann mahiyeti ve işlevi konusuyia UgiB sorunlar hakkmda ve AB-NATO bağtaıtımda çeşitü toplanülardüzenlenmiştir. Tür- khe.AB'nin>cinlendireceğioperas\x)nlarhakkın- dakikararlaraiştiraketn»ekiçingerektiuygıılaına şartlan konusunun çözüme kavuşturulmasında daha uztaşmacı ohnahdır." C-DCM "DGM'nin yeniden yapılandınlması ile UgiK ya- pdan değişiklikler netkesinde DGM'nin tüm üyeleri, arûk srvü yargıdan atanmaktadır. Bu- nunla birlikte, avııkatlaıia görüşme ve bu mahkemelerin shiller ile ilgiliyargıyetkisin- de okhığu gibi, DGM'de adü yargüamanın sağlanması amaayla ete ahnması gereken birtakım sorunlar hâlâ mevcuttur." ç-MCK "Anayasa reformu paketininbirpar- çası oiarak, MGK'nin rolü ve ya- ptsına üişkin 118'inci madde hük- mü değiştirilmiştir. MGK'nin askeritemsilciJerinin sayısı 5'teb»- rakıhrken srvüüyeterinsayısı5ten 9'a yükseitümiştir. Ayncayeni me- tin. bu kurumun rolünün tavsiye- lerlesmırhokhığunadikkatçeke- rekistişari yapısına vurgu yapmaktadır. Hü- kümet, aruk MGK karaıİannı öncetikk dik kate almak yerine, değeıiendirecektir. Ordu üzerinde füti sivil denetimin anayasa deği- pkiiğhie ne ölçüde artünldjğının izlenme- si gerekecektir. MGK taranndan tasarla- nan Güneydoğu'ya iüşkineyiemplanı ka- muya açıklanmamakla birtikte, shil ma- kamlar taranndan uygulanmaya kon- muştur. MGK'denbirtemsikininRad- yo ve Televizyon Cst Kurulu'na atan- masmı içeren ve radyo ve tetevizyon- lann hukuksal cerçevesinin gözdenge- çirihnesme üişkin kanun, Haziran 2001'de Cumhurbaşkanı taranndan veto edümiştir" AB: Türkiye'nin onayıyla AGSP'nin önü açıldı KıbnsAB yolunda çjpemli engel 2002 Yılı llerleme Raporu a-MGK "MGK'nin yapıs ve rolüne yö- nelikanayasa değişiktikleri uygula- maya konulmuştur. Bu değtşikükle- rin uygulanmasma dairbirkanun ta- sana halen TBMM'de bulunmakta- dır. Beş askeri üyesi buhınan kurul- da, stvfl üyelerin sayısı 5'ten 9'a çıka- nlmışor. MGK' nin askeri üyeleri.yü içinde çeşitü zamanlarda verdikleri beya- naûarda, yapOklan konuşmakrda ve medyadaki demeçJerinde, shasi.sosval ve dtş poütika konuianndaki görüşleri- ni açıklanuşür. L yekrinin çoğunhığu- nun shiDeşorihnesiverolünündamşma organı düze\1neindirgenınesinin, frilh-at- ta MGK'nin çauşma tarzını değiştinnediği görül- mektedir. Kararlaroyçotduğu ile ahnsa da askeri üye- lerin görüşleri ağırhğını konunaya devam etmektednf b- AZINLIK HAKLARI "üygulamada, kültürel kimlik ve ortakgelenekleri bu- lunan etnikgmplann üyelerinin kendi dil ve kültürel kim- Kklerini ifade edebilmelerine vönetik gelişmeler suurta ol- muştur. Türkiyç, l lusaJ Azuınklann Korunmasi İçin Av- rupa KonseyiÇerçeve Sözleşmesi'ni henüzimzalamamış- nr ve Lozan Anüaşması ile tarif edilenlerden başka azm- hklan tanımamaktadır." C- ACSP "Türkiye ODGP'nin bir parçaa olan AGSP gefişimini yakmdan izlemekte ve bu alanda, hetn AB+15 formatı (AB üyesi ohnayan NATOüyesiAvrupa ülkeJeriveAvrupa Birtiğı'ne adav ülkeler), hem de AB+6 formatı (AB üyesi olmayan NATO üyesi Avrupa ülkeleri) çerçevıesinde AB ile yapdan görüş ahşverişine aktif oiarak kanünaktadır. AGSP çerçe\esinde, AB Bderüğinde ve NATO imkân- lan kuDanılarak yapdacak operasyonlara iUşkin karaıia- ra Türkiye'nin kanhm modaüteleri sorunu konusundaki çözümsüzlük devam etmiştir." 2003 Yılı llerleme Raporu a- KIBRIS Aynca Türkrye. Kıbns sorununa kapsanv- h bir çözüm «etirilmesi çabalan için ka- rarh bir desteksaglamahdır. Sorunun çö- zümsüz kalması Tiirkhe'nin AB'ye yö- neük nedeflerinde önemh' birengelohış- turabiBr." C- ACSP "NATOüyeaoiarakTürid\«'nin,AB üyesiohnayan NA- TOüyelerinin. NATOkaynaklannın kuDanıkhğıABBder- hğindt' operasyonlara kanlması ile ilgili yöntemleri onav laması A\rupa SaMinma ve Güvenük Pothikası yönünde önemh bir engeti ortadan kaknnmşbr." ç- KÜLTÜREL HAKLAR "Türkçe dışında dillerde radvo. televizyon vavinı vıe eği- timde yasaklan kaknrantedbirkre karşm u>gulamada bir değişiklik gorülmemektedir.'" Avrupa Birliği, 2000yılı Katılım Ortaklığı BelgesVnde Türkiye 'den kültürel haklann korunmasını istedi OHAEe son verilsin, yasaklarkaldınlsın SURECİNDE GUVENLİK Katılım Ortaklığı Belgesinde Silah- lı Kuvvetler ve Güvenlik İle İlgili Bö- lümler (1) 4 Aralık 2000 Katılım Ortaklığı Bel- gesi a- KISA VADELİ ÖNCELIKLER Güçlendınlnuş sıyasal dıyalog ve sıyası ölçütler "Helsinki Sonuçlar Bildirgesi'ne uygun oiarak,siyasaidiyalogbağlammda, BM Ge- nel Sekreteri'nin Kıbns sorununa kapsam- h bir çözüm bulunması sürecini başanh bir sonuca bağlamaya yönclik çabalan güçlü bir biçimde desteklenmeüdir. Türk >atan- daşlanmn kendi anadilkrinde televİAon ve radyo yayını yapmalanm yasaklayan her türtü yasal hükünı kaldınlmabdır.*' îdan ve adlı kapasıtenın pekıştınlmesi **kamu ida- resinin müktesebaü \iiriirhige koyma ve yö- netme kapasrtesinin. özeilikle eğhim yoluy- la ve yasadışı göçün ve insan ve uyuştunıcu ticaretmin önlenmcsine yöneük etkm smır de- netiminin gdiştirilmesi dahil olmak üzere ilgili bakanhklar arasmda uygun koordi- nasyon yohi)1a" ıyüeştınlmelıdır. b- ORTA VADEH ÖNCELIKLER Güçlendınlmış sıyasal dıyalog ve sıyasi ölçütler "Helsinki Sonuçlar Bildirgesi'ne uygun oiarak. siyasaidiyalogbağjammda, anlaşmaz- Uklann BM Anayasası'na u\ gun şekilde ba- nşçı yoDardan çözülmesi ilkesi kapsamuıda, devam eden anır anlaşmazhklannı ve diğer ilgili konulançözmekiçin her çabayı sarf et- meh'dir. MilB Güvenlik Kurulu'nun hükü- mete bir damşma organı niteüğindeki ana- yasal rolününAB üye ülkelerinin uygulama- lanna uymnlaştınlınaLdır. Güney doğu'da halen devam etmekte olan otağanüstühal kal- dınlmalıdır. Kültürel çeşitliüğin sağlanma- sı ve kökenlerine bakıbnaksızın tüm vatan- daşlann kültürelhaklan gü\t;nce altına ahn- maLu bu haklann kuOanılmasım engelleyen her türlü yasal hükum eğitim alanmdakfler de dahil olmak üzere kaldınhnahdır." ADALET VE İÇİŞLERİ "Smır yÖDetimi güçlendirümeve devam edilmeli ve Schengen Sözleşmesi'nin tam oiarak uyguknnıası için hanrlık yapdmab- dır." Avrupa Birliği, Katılım Ortaklığı Belgelerinde "Milli Güvenlik Kurulu'nun hükümete bir damşma organı niteliğindeki anayasal rolü Avrupa Birliği üye ülkelerinin uygulamalarına uyumlulaştırılmalıdır" denildi. 'Anadildeyayına izin verilmelV 2- 24 Mart 2001 Katılım Ortaklığı Belgesi a- KISA VADELİ ÖIMCELİKLER Güçlendınlmış siyasai diyalog ve sı- yası ölçütler "Siyasi diyalog bağlamında BM Genel Sekretertiği'nin Kıbns sorununa kap- samh bir çözüm bulma sürecinin başanh bir biçimde sonuçlanma- sıyolundagösterdiği çabalara güç- Kidestekvermefidir. Türkvatan- daşlannm kendi anadiDerinde televizyon ve radyo yayını yap- malanm yasaklayan her türtü yasal hüküm kaldınlmaüdır." b- ORTA VAPELİ ÖNCELİKLER Güçlendinlmış siyasai diyalog ve sı- yasi ölçütler "Helsinki Sonuçlar Bildirgesi'ne uy- gun oiarak, siyasai diyalog bağlamında. ankşmazhklarm BM Ânay-asası'na uygun şekilde banşçı yollardan çözülmesi ilkesi kapsamında, devam eden smır anlaşmaz- hklannı \e diğer ilgDikonulan çözmekiçin her çaba sarf edilmelidir. MGK'nin hükümete bir damşma or- gam niteliğindeki anayasal rolü AB üye ülkelerinin uygulamalanna uyumlulaşO- rümahdır. Güneydoğu'da halen devam etmekte olan OHALkakhnhnahdır.Kül- türel çeşitiiliğin sağlanması ve kökenleri- ne bakılmaksızm tüm vatandaşlann kül- türel haklan güvence altına ahnmah, bu haklann kuUanıhnasım engelleyen her türlü yasal hüküm eğitim alanındakiler de dahil ohnak üzere kaldınlmaİHÜr." ADALET VE İÇİŞLERİ "Sınıryönetimnüngüçkndirflmey e de- vam edihnesi ve Schengen Sözleşmesi'nin tam oiarak uygulanması için hazırhk ya- pılmahdır." 3- 14 Nisan 2003 Katıhm Ortaklığı Belgesi Güçlendınlmiş sıyasal dıyalog ve sı- yası ölçütler "Helsinki Zirvesi Sonuçla- n uyannca, shasi dhaktgçerçevesinde. BM Genel Sekreteri'nin m nh et misvonunun ve önerüeri temelindeki müzakerelerin sürdürülmesi yoluyla, nıevcut Kıbns so- rununa kapsamh bir çözüm bulunması yönündeki çabalar kuvvetle desteklen- meli, Helsinki Sonuçlar Bildirgesi'ne uy- gun oiarak, siyasai diyalog bağlammda ve BM Şartı'nm uyuşmazhklann banşçü yollardan haDi ilkesi uyannca. mevcut sı- nır anlaşmazhklannın \e hağlantılı diğer meselelerin çözüme kavuştundması için her türtü çaba sarf edilmelidir. Kültürel çeşithük sağlanmalı \« köken- lerine bakümaksızın tüm vatandaşlann kültürel haklan güvence altına ahnmah- dır. Mevcuttedbirteruygulamaya konul- mah ve erişime engel oİan tedbirler orta- dan kaldınhnah, radyo/T\ yayınlanna ve Türkçe dışındaki dillerle yapüan eği- time etkili bir erişim sağlanmahdır. Or- du üzerindeki shil denetimin AB üyesi ül- ke uygulamalan ile uyumlu hale getiril- mesi için MGK'nin işleyişi bu ülkelerin- kine uyarlannıalıdır. Devlet GüvenUk Mahkemelerinin işleyişi A>rupa stan- dartlanfleuyumhı hale getirihneH, istj- naf mahkemelerinin kurulmasına üişkin hazırhklar yapılnıalıdır." BRÜKSEL ZtRVESt SONUÇLARI: Müzakere tarihi alındı ama... 6 Ekim AB Komisyon Raporu Türkiye'nin Ka- tılımı Yönünde llerlemesi Hakkmda 2004 yılı Düzenli Raporu, 17 Aralık Raporu ve 16-17 Ara- lık Brüksel Zirvesi Sonuç Bildirgesi: AB, 17 Aralık'ta Türkıye'yle müzakerelerin 3 Ekim 2005 'te başlanmasına karar vermış ve hazırladığı rapor- larda Türkiye ile ılgıh bırçok olumlu hususlara yer ver- mış olmasına rağmen, anılan rapor ve kararlar Türkiye açısından çok onemlı olumsuzluklan da içermektedir Bunlardan güvenlik ve sılahlı ku\"vetlerle ilgısi olanla- nn başlıcalan şunlardır: (1) "Avnıpa BirUği'nm dayandığL özgürlük, demokra- si, insan haklan ve temel özgüriüklere saygı ve huku- kun üstünlüğü Ukelerinin ciddi bir şekilde ve de\ am- h oiarak ihlal edilmesi halinde komisyon, AB Anlaş- ması ve Avrupa Anayasası'na uygun oiarak müzake- relerin askıya ahnması yönünde tavsiyede buluna- caknr. Buyöndebirtavsiye söz konusu olduğunda kon- sey nitelikli oyçokluğu esasma göre karar alacakür." (2) -Doğası gereği. müzakere süreci, sonucu önceden ga- ranti edilemejecek açık uçlu bir süreçtir. Müzakere- lerin ya da sonradan gelecek olan onaylama süreci- nin sonucu ne olursa olsun, Türkiye ile AB arasmda- ki ilişküer, Türkiy e'nin Avrupa yapılanna tamamen bağh kalmasını sağlanıahdır." (3) "Kabhm sürecini sekteye uğratabüecek nitetikteki çö- zümlenmemiş uyıışmazlıklann, gerektiği takdirde sonuçlandınlmak için Uluslararası Adalet Divanı'na görürülebüeceği yönündeki görüşünü tevit etmekte- dir. Avrupa Konseyi, kay dedilen ileriemeler konu- sunda bilgilendirilecek ve konuyn, uygun göriildüğü takdirde. gözden geçirecektir." (4) "Ermenistan'la olan ilişkilerinin. diplomatik iliş- kilerin kunılması ve halihazırda kapaü bulunan kara suurımn açümasıyla geliştirilmesi gerekecek- tir. Trajik olaylar ve özeilikle 1915-16'da bölgede yaşanılan insani ıstırap konusunda, Türkiye'nin katılım ihtimali. Ernıenistan'la olan ikili ilişkile- rinde iyileşmeye ve bu olaylar açısından uzlaşma- ya vanlmasına yol açmaûdır." (5) -Türkiye'nin kaühnuyia büükte su kaynaklannm ve altyapı projelerinin uluslararası yönetimi (Fırat ve Dicle havzalan üzerindeki barajlar \ e sulama proje- leri, İsrail ve komşulan arasmda su alanında sınırö- tesi işbirhği) AB açısından önemli bir konu haline ge- lebüecektir.* 1 SÜRECEK