Katalog

i 6-IAZİRAN 2OC5 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA dishab(S cumhuriyet.com.tr 11 Avustralyalı rdiine kıptarridı H >ış Haberier Servisi - Ink'ta 6 hafta-dıı rehin totdan Avustralyalı E>oıglas Wood <dûn senest bırakıldı. Lraı hükûmetı. 'V/ood'un, Baidat'ta. Irak asken gûaerinin düzenlediği feir jperasyonla kuranldıgını bUdırdi. AJD'nin Kalıfonüya eya.etınde yaşayan Avtstralyalı mülendis Wbxl (63), nısan ayında, "Micahid Şurası" adı ver^en bir örgüt toraîndan kaçınlmıştı. Orgit militanlan, W(X>d'un serbest btraiilması karşıhğında, Avıstralya yönetiminin atslcerlerini Irak'tan çekmesini talep e-ttrışlerdi. başkanlığnın lıir anlam yok' • ANKARA (Omhuriyet Biirosu) - Dışijleri Bakanlığı Sözcüsü Namık Tan, K.ûrdistan Demokratik Part3İ(KDP)lideri Vlesud Barzanı'nin yerel naecısçe "Kürdistan tKÖlgesi başkanı" seçılmesinin, "pek bir şey ıfade etmedığini" scyledi. Tan basın toplantısında. Irak anayasasının federal yapıyı öngöreceğınin ınlaaldığını söyledi. Fsederalizmin etnik ve ınezhebi esasa göre değil, cografi ve idan kıstaslara g«öre tanımlanmasının ömgörüldüğünü ifade edenTan, "Irak'ın yapısı anayasanın tamamlanmasıyla nihai şeklini alacak" dedi. Fan, anayasa yazılmadan Barzani'nin "başkan" seçilmesinin ne ifade ettiği sorusuna. " Bizım için pek bir şey ifade etmemektedir" yanıtını verdi. Hum yönetimi elçiik açamaz* • ANKARA (Cumhuriyet Biirosu) - Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Namık Tan, "Türkıye'nin tanımadığı fdbns Rum yönetiminin Avnkara'da temsilcilik açmasının söz konusu olamayacağını söyledi. Tan, haftalık basın toplantısında, Rum yönetiminin büyükelçılik açma taleplerine ilişkin haberlerin sorulması izerine şunlan kaydetti: " Bu konuda Tûrkiye'nin tutumu açıktır. Türkıye, Güney Kıbns Rum Yönetimi'ni tanımamaktadır ve tanımamaya da devam edecektir. Dolayısıyla tanımadığı bir yönetimin burada temsilcilik açması veya buna benzer talepleri söz konusu olamaz." DEstaing Türkiye'yi suçladı • NEWYORK(AA)- Fransa ve Hollanda'da düzenlenen referandumlarda reddedilen AB Anayasası'nın miman Valery Giscard d'Estaing, "hayır" denilmesinden Tûrkiye'nin üyeliğini sorumlu tuttu. Eski Fransa Cumhurbaşkanı d'Estaing, New York Times gazetesine verdiği demeçte, "AB lıderleri Tûrkiye'nin üyelik olasılığını açık bırakmasalardı, anayasa rnuhtemelen Fransa'da kabul edilecekti" dedi. d'Estaing, mükemmel olarak nitelediği anayasanm kendi ülkesinde bile reddedilmesinden dolayı Jacqu.es Chirac'ı eleştirdi. Yüzlerce Türkmen ve Arap tutuklanarak gizlice Erbil ve Süleymaniye'deki cezaevlerine gönderildi Kürtler Kerkük'tekorku salıyorDış Haberier Servisi - Irak'ta Kürtlerin Kerkük kentinde yüz- lerce Türkmen ve Arap'ı tutukla- yarak Kuzey Irak'ta Erbil ve Sü- leymaniye'de bulunan cezaevleri- ne gizlice gönderdiği bildirildi. Washington Post gazetesinin, ABD hükümetinin belgelerine ve tutuklananlann ailelerine dayana- rak dün verdiği habere göre, Kürt güvenlik birimleri, Kerkük sokak- lannda Türkmen ve Araplan tutuk- ladı. Bu tutuklamalar, bazen ABD güçlerinin bilgisi dahilinde yapıl- dı. Gazete, Dışişleri Bakanhğı'nca Beyaz Saray, Savunma Bakanlığı (Pentagon) ve ABD'nin Bağdat • ABD Dışişleri Bakanlığı'nın Beyaz Saray ve Pentagon'a gönderdiği telgrafi ele geçiren Washington Post gazetesi, yasadışı tutuklamaların bazen ABD güçlerinin bilgisi dahilinde yapıldığım yazdı. Tutuklamalar, artan bir kışkırtıcı tavırla otoritelerini uygulama peşindeki Kürt gruplann, planlı bir girişimi olarak görülüyor. Büyükelçiliği'ne gönderilen ve yasadışı tutuklamalar ile cezaevi- ne nakiller konusundaki kaygıla- nn ifade edildiği gizli bir telgrafi ele geçirdiğini yazdı. Dtşişleri'nin uyansı Gazeteye göre tutuklamalar telg- rafta, "Kerkükte artan bir kışkır- ücı tavır içinde otoritelerini uygu- lamar amacındakı Kürt siyasi par- tilerinin "planh veyaygın girişimi- nin* parçası olarak ifade edildi. Ga- zete "5 Haziran tarihli telgrafta zoria yapdan rutuklamalann, etnik gruplar arasındaki geriHmi artür- dığıve ABD'nin güvenilnüğini teh- likeye aröğı befirtiByor" diye yaz- dı. Aynca, Kerkük'ün güvenliğin- den sorumlu 116'ncı Savaş Tuga- yı ekibinden ABDTi görevlilerin Kürt yetkilileri bu uygulamalara son vermeleri konusunda uyar- dıklan da belirtiliyor. Washington Post, Arap liderle- ri, Kerkük polisi ve Amerikah yet- kililerın, "Türkmen ve Araplara yöneük rutuklamalann, iki Kürt partisinin Kerkük'te kontrolünü sağlamlaşürdığı 30 Ocak'taki se- çimden sonra hız kazandığını" söy- lediğinı de yazdı. Sorun yaratan uy- gulamalar Musul'a da yayılırken ABD kaynaklanna göre 180, Arap ve Türkmen politikacılara göre 600'den fazla vaka kaydedildiği belirtildi. Biriikte hareket ediyorlar Kerkük'teki Kürt yetkililer ıse, uygulamanın kalabalık eyaletler- deki cezaevlerinde bulunan mah- kûmlann başka cezaevlerine trans- fer edilmesinden ibaret olduğunu ve Erbil ve Süleymaniye'ye mah- kûmlann gönderilmesinden ABD güçlerinin haberi olduğunu söyle- diler. Geçen ay serbest bırakılan bir mahkûm, yapılabilecek bir şey ol- madığuıı söyleyerek, "Amerikah- lar ve Kürtler biriikte hareket edi- yor, aynı yöntemi kullanıyortar" dedi." Saddam Hüseyin döneminde, Kerkük kentinin etnik dengesini değiştirmeyi amaçlayan "Arap- laşürma" siyaseri, Türkmenler ve Kürtlerin tepkisini çekmişti. Irak'm işgalinden sonra çok sayıda Kürt kente dönmüş ve kent üzerindeki kontrollerini arttırmışlardı. /„rak'ta dün düzenlenen çeşitli saldınlarda asker ve polisler kurban seçildi. Halis'teki askeri üsse düzenlenen intihar saldınsında 23 kişi öldü. Bağdat'taki saldın 8 polisin ölümüne yol açtı. (Fotoğraf: AP) olisler ve askerler hedefolduDış Haberier Servisi- Irak'ın Halis bölgesinde, bir askeri üs- sün içindeki restoranda dün dü- zenlenen intihar saldınsında 23 kişi öldü. Ordu yetkilileri, 29 ki- şinin de yaralandığı saldınyı dü- zenleyen intihar komandosunun askeri üniforma giydiğini kay- dettiler. Yetkililer, intihar ko- mandosunun, saldınyı düzenle- mek üzere, askerlerin öğlen ye- meği için restoranda toplanma- lanru beklediğini belirttiler. Bağdat'ta bomba yüklü araç- la düzenlenen intihar saldınsın- da da 8 polis öldü. Savunma Ba- kanlığı'ndan bir kaynak, "Bağ- dat'm güneyindeki Zeferaniye mahaDesinde, intihar saldırga- nının içinde buhınduğu bomba yüklü araa padatüğınr belirt- ti. Içişleri Bakanlığı'ndan bir kaynaksa saldınyı doğruladı, an- cak ölü sayısına ilişkin bilgi ver- medi. Başkent Bağdat'ın kuzeydo- ğusunda. bir Ingiliz konvoyu- nun yol kenanna yerleştirilmış bombaya çarpması sonucu çok sayıda asker yaralandı. Askeri bir aracın bir kanala uçması so- nucu iki Bulgar askeri hayatını kaybetri. Musul ve civannda ön- ceki gece düzenlenen bir dizi si- lahlı saldında 3 Iraklı öldü. Po- lis kaynaklan, öldürülenlerden bi- rinin polis, diğer ikisinin sıvil olduğunu, silahlı kişilerin ayn- ca bir kişiyi kaçırdıklannı. ço- cuğunu ise yaraladıklanru be- lirtti. Bağdat'ta Amerikan as- kerlerine roketatarla düzenlenen saldında bir asker öldü, iki as- ker de yaralandı. Bağdat ve kuzeyindeki Tela- fer kentinde düzenlenen iki ha- van topu saldınsında toplam 12 kişinin öldüğü, 21 kişinin de ya- ralandığı bildirildi. Irak Içişle- ri Bakanlığı'ndan yapılan açık- lamada. "Bağdat'ın batısın- daki Korta Rabia mahallesi- ne bir havan topu mermisinin düşmesi üzerine 5 sivil öldü, 6 sivil yaralandı" denildi. Te- lafer kentinde düzenlenen bir ikınci havan topu saldınsında ise 7 kişinin öldüğü. 15 kişinin ya- ralandığı ifade edildi. EÇİM ÖNCESİ GERGtNLÎK İran'da Barzani kutlamalannda çatışma çıktı • Mahabad'daki Kürtlerin, Barzani'nin Irak Kürdistan Bölgesi Başkanlığı'na getirilmesini kutlarken çok sayıda araca zarar verdiği, gösteriyi dağıtmak üzere olay yerine gelen güvenlik güçlerine taş attığı öne sürüldü. Dış Haberier Ser\isi - Iran'ın Mahabad kentinde, önceki gün yüzlerce Kürtle güvenlik güçleri arasmda şiddetli çatışmalar çıktı. Olaylar, cuma günü yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimine birkaç gün kala yaşandı. IRNA haber ajansı, Mahabad'daki Kürtlerin, Irak Kürdistan Bölgesi Başkanlığı'na seçilen Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) lideri Mesud Barzani'nin Erbü'deki yerel parlamentoda ant içmesini kutlamak için sokaklara döküldüklerini kaydetti. Ajansa göre. 300 kişilik coşkulu bir kalabalık kutlamalar sırasuıda çok sayıda araca ve dükkâna zarar verdi. Kürtler, gösteriyi dağıtmak üzere olay yerine gelen güvenlik güçlerine taş ve tuğla attılar, lastikler yakarak seçim posterlerini yrrttılar. Olaylar önceki gece yansına doğru duruldu. Ülkedeki Kürt azrnlığm yaşadığı, Iran-Türkiye sınırındaki Mahabad kenti, Kuzey Irak'a 55 kilometre uzaklıkta bulunuyor. Mesud Barzani'nin babası Molla Mustafa Barzani, 1946'daMahabad'da patlak veren ayaklanmaya öncülük etmiş, isyanın ardından kurulan kısa ömürlü Kürt Mahabad Cumhuriyeti'nin başkanı olmuştu. Mahabad Cumhuriyeti, 1947'de Iran ordusunun müdahalesiyle yıkıhnıştı. Köprülü: Ne ABD, PKK konusundaki beklentiyi ne de Türkiye, Suriye konusundaki beklentiyi karşılayabiliyor Stratejik ortaklığın bittiğiııi lıerkes biliyor • ARI Hareketi Kurucu Başkanı Köprülü. ABD'de AKP'ye duyulan sempatiyle biriikte, ılımlı Islam modelini dile getirenlerin sayısının da azaldığını söylüyor. " Suriye'de rejim değişikliği artık ABD'nin gündeminde" diyen Köprülü'ye göre Washington, AKP'nin Tûrkiye'nin 50 yıllık dış politikasından sapıp sapmadığını soruyor. ÖZGÜRLTLUSOY Başbakan Recep Ta\yq) Erdoğan'a göre Türkiye-ABD ilişkileri stratejik ortaklık düzeyinde. Washington'da yoğun lobi fa- aliyetleri sürdüren ARI Hareketi'ne göre ise Türkiye, ABD'nin Suriye konusundaki bek- lentilerini, ABD de Türkiye'nin PKK ko- nusundaki beklentilerini karşılamazken, bir stratejik ortaklıktan söz etmek, kamuoyu- nu yanlış yönlendiren, tehlikeli bir laf. ARI Hareketi'nin kurucu başkanı ve koordinas- yon kurulu üyesi Kemal Köprülü, resmi ağızlann "stratejik ortakhktan" söz etme- y\ bırakması gerektiğini söylüyor. - ABD-Türkiye arasında stratejik ortak- lığın bittiğini söylüjTorsunuz™ KE>L\L KÖPRÜLÜ - Aslında biz stra- tejik ortaklığın bittiğini uzun zamandır söy- lüyoruz. tlk kez, 1 Mart tezkeresinden 16 gün sonra açıkladık. 15-16 Mart günü, Washington'da yetkililerle görüştük. Tür- kiye'ye dönüşte stratejik ilişkinin, stratejik ortaklığın sona erdiği, kınlma noktasına gelindiğine dair bir rapor hazırladık. Stratejik ortaklık dendiğinde beklentiler gündeme geliyor. Halk, ABD stratejik or- taksa niye 5 bin PKK'liyi bombalamıyor di- ye soruyor. Washington'dakiler de şunu so- GENİŞLETİLMİŞORTADOCUDA GÜVENLİK KONFERANSI ruyor Siz bizim stratejik ortağımızsanız, Su- riye konusunda niye 180 derece zıt bir ta- vır izliyorsunuz? Bütün bunlan alt alta top- landığında insanlar biliyor ki stratejik or- taklık yok. - Türkiye ile ABD hiç stratejik ortak ol- dumu? - Haûrlarsanız ortaklık ka\Tamını, 1999'da Cbnton dile getirmişti. Herkes bunu tuttu tabii Türkiye'de. Son 50 yılda, ilişkilerin zir- vedeolduğuyıldıl999. -5vıldanelerdeğişti? - Birincisi, Bush yönetiminin bölgesel politikalarda tarzı ve yönetimi değişti. ikin- cisi Türk hükümetinin 1 Mart tezkeresin- de yanlış yönetimi etkili oldu. Bunun so- nuçlanrn Washington'daki son göriişme- lerde de gördük. Toplantı iyi geçmedi, sı- kınrüı geçti. Kınlmayı 1 Mart tetikledi. Gü- ven kayboldu, çok boyutlu bir kınlma ol- du. Kınlma 25 ayda bütün kesimlere yayı- lınca ilişkiler ciddi bir erozyona uğradı. Ilişkiyi yeniden tanımlamak gerekiyor- du, bunu tanımlayamadık. -ABD de Türkiye'den teslimiyetçi bir po- u'tika istemedi mi? - Amerika'nın kullandığı tarzlar da hoş tarzlar değildi. Türkiye'yi itti. Müzakere- lerde ağrr ifadeler kullanıldı. 4 Temmuz'da 1999'dan bu yana her yıl uluslararası güvenlik konferanslan düzenleyen ARI Hareketi, bu yıl 23-24 Hazrran tarihlerinde yapacağı konferansın gündemini "Genişletilmiş Ortadoğu'da Demokratikleşme ve Güvenlik" olarak belirledi. Istanbul Hyatt Regency Otel'de 7.'si yapılacak olan İconferansta, NATO'nun Süleymaniye'de olanlar ise bütün sürecin en tatsız anıydı. 4 Temmuz da bundan 20 yıl sonra konuşuluyor olacak, 1 Mart da. - Tûrkiye'nin komşusuyla sa\aşa girme- me hakkı yok mu? - Tûrkiye'nin şunu anlaması gerek: Su- riye sadece Washington'ın konusu değil. Fransa ve Washington son 3 aydır BM nez- dinde biriikte hareket ediyorlar. Aslında iran'da da biriikte hareket edilıyor. -ABD, bölgede demokrasi konusundasa- mimiyse niçin SuudiArabistan'a baskı yap- mazken Suriye'ye yükleniyor? Suudi Ara- bistan prensi ile el ele pozlar veriyor? - Suudi Arabistan, Washington'da da hep önemli bir konu oldu. Washington'da hep eleştiriliyor. Ancak herhalde Bush'un son hedef noktası. Türkiye BOP'ta tam ortak ol- mak istiyorsa, o zaman biriikte hareket et- mek zorunda. Suriye için de rejim değişik- hği artık ABD'nin programına girdi. Biz ka- bul etmeyebiliriz, hakkımız da var. Ama o zaman stratejik ortak olamazsınız. Söyle- meye çalıştığım bu. - Türkiye stratejik ortak olmasa ne oiur? - Bir şey olmaz. Zaten de değiliz. Orta Asya'da, Ortadoğu'da değışiklıkler var, biz izliyoruz. Başbakan Israil'e, Filistin'e top- ' lantı yapalım dedi, n'oldu, iki taraf da red- Afganistan Kıdemli Sivil Temsilcisi Hikmet Çetin de bir konuşma yapacak. NATO'nun yanı sıra European Policy Center, Friedrich Naumann Vakfı, Eurasia Vakfi ve Isveç Başkonsolosluğu konferansa destek veren kuruluşlar arasında. Bu yılki konferansa 12 ülkeden toplam 22 konuşmacı katılacak. detti. Türkiye stratejik ortak olsaydı bun- lann göbeğınde olurdu. - Peld ABD niye PKK'ye karşı harekete geçmi\T)r? 5 bin PPK'ti koz mu? - Irak ve Irak'la ilgıli yan konular şu an- da Beyaz Saray hükümetinin belki yüzde 80 zamanını ahyor. Türkiye Washington'ın gündeminde değil. Yumurta-tavuk olayı gi- bi. Amerika ve Israirin Kuzey Irak'ta dev- letin kuruhnası için Kürtleri teşvik ettiği- ne inanılıyor. Bunu önlemek için îran ve Su- riye ile ittifak yapılacak. Biz bunu yapıyo- ruz, öte tarafta Kuzey Irak'ta 5 bin PKK'li- nin bombalanmasını istiyoruz. ABD'de askerler PKK konusunda anla- madılar, ancak iran'da benzer bir dil kul- landılar. Türk-Amerikan Konseyi toplantı- sında Orgeneral Başbuğ, Suriye ve tran ko- nusunda Washington'ın duymak istediği her şeyi söyledi, doğru, çok memnun oldu- lar. Iran konusunda biz nükleer tehditten ra- hatsızız, bu Türk insanlannı tehdit edecek dedi. Ondan sonra bunu sadece askerler söylüyor diye eleştiri geliyor, o zaman sa- dece askerler söylemesin. Iran nükleer bom- baya kavuştuğu gün bizim hükümet rahat- sız olmayacak, problem orada. - Ihmlı Islam öngörülÜTOrdu Türkiye kin_ - Ilımlı demctkratik Islam yanlış bir ya- kıştırma.En son nisan ayında gittiğimizde kimse fazla telaffuz etmedi. Ilımlı Islam modelinin oyuncusu AKP vardı, onunla birleştiriyorlardı. AKP'ye güven azahnca ılımlı tslam modelinden de vazgeçiyorlar. Türkiye model olacaksa, Tûrkiye'nin la- ik. demokratik bir devlet olması modeldir. Ama ıhmlı îslam diye bir model yok Tür- kiye için ve böyle bir modeli Ortadoğu'ya ihraç etmemiz saçma. Onlar ıhmlı Islam de- diklerinde radikal tslamın, terörün karşısın- da ılımlı Islam diyor, biz ise Türkiye'de, la- ik demokratik Cumhuriyete karşı ılımlı Is- lam algılıyoruz. Ilımlı Islam bir alternatif olabilir, ama laik, demokratik Cumhuriye- tin alternatifi olamaz. - ABD başta AKP'\i çok desteklrvordu. Son YVashington ziyareti ise AKP'ye güve- nin azaldığını göstertvor. - ABD hükümetinde Türkiye taraftarla- nnın sayısı çok azaldı. Yönetim hüküme- te büyük bir sempatiyle bakmıyor. Penta- gon'da da Türkiye sempatizanlarının sayı- sı çok azaldı. Başta büyük bir güven vardı. Güven ve sadakat olmazsa stratejik or- takhk olmaz. Ki AKP bunu 2.5 yıl önce yap- tı. Ancak bu kınldı. Kınlınca yeniden inşa etmek zor. Tarafsızlık çok zor. Washington, Ahmet Da\- uto^u'nun tespiti doğrultusun- da stratejik derinlik felsefesinin somut bir politikaya dönüşüp dönüşmediğini öğren- mek ıstiyor. 50 yıllık Batıcı dış politika ek- seninden tarafsızhk eksenine gidiyorsanız bunu bilmek istiyoruz, diyorlar. Stratejik derinlik ayn ayn ilişkiler öngörüyor, ki son 1 yıl içinde bu sık sık ohnaya başladı. Bu kitapla ilgili epey notlan var herkesin. Var mı; 1) Bilmek istiyoruz, 2) Yeni tanımı bu- na göre yapacağız, 3) Siz tarafsız olacak- sanız, biz de VV'ashington olarak sizin tara- flnızda olmayacağız. - Dış poh'tikada sizce bir kopuş var mı? - Biz ARI Hareketi olarak bundan biraz rahatsızlık duyuyoruz. Toplum nezdinde böyle bir tartışmanın yaratılması gerekti- ğini düşünüyoruz.