Katalog

2 9 MAYIS 2005 PA.ZAR CUMHURİYET SAYFA İ V U J_i 1 U İ V kultur@cumhuriyet.com.tr 15 KULE CANBAZI SUNAY AKEV Ender bir sanatçı!..Her şey ölü yunuslann Kilyos sahiline vur- masıyla başlar... Genç adam. insan dostu olan yıınusların ölümünden öylesine etkilenir ki, doğanın sonunun yaJdaştığını, çevre kirliliği- nin tüm güzellikleri hızla tükettiğını hisseder. Bu düşüncelerle Nuh'un Gemisi'ni yeniden yapmaya koyulur!.. Sanatçılann kürek: çekeceğı bu gemi San- yer'den yola çıkacakc, Boğaz'dan geçerek Ha- liç'e ulaşacaktır. Nuk'un Gemisi'nin Istanbul Boğazı'ndan geçışıy le başlayacak ve bir hafta sürecek etkınlık boyunca başka ülkelerden ge- len tiyatro, dans ve rnüzık toplulukJan göste- riler düzenleyecek ve doğaya karşı sorumJuluk duymamız istenecele... Nasıl?.. Sizlere, haziran ayında Nuh'un Ge- misi Istanbul'dan geçecek desetn, böyle bir sa- nat etkinlığını kaçınr mısınız? Düşünsenize bir kere, bir ressamırı boyadığı koca bir gemi geçiyor Boğaz'dan ve ardından Haliç'te bir haf- ta boyunca sanat etkLnlikleri dilzenleniyor. Is- tanbul'u tüm dünyaya tanıtacak bundan daha güzel bir düşünce olur mu°.. Şampiyon KuJüpler Kupasının final maçı ve Formula 1 yanşıyla Istanbulun daha ıyi tanı- tılacağını savunanlann gönlü rahat olsun! Nuh'un Gemisi projesi 1993 yılında gerçekleş- ti, herşey oldubittiL. Nuh'un Gemisinden arta kalanlar Gördüğü ölü yunuslarla rüyalan kaçan res- sam ve heykeltıraş Ender Güzey, düşlerini gerçekleştirdi ve sanat esenne dönüştürdüğü bir mavnayı Nuh'un Gemisi gibi tstanbul Bo- ğazı'ndan geçirerek Haliç'te yaktı!... Evet, yaktı!.. Çünkü performansın sonunda bir be- yaz güvercin uçurulduktan sonra Nuh'un Ge- misi'nin yakılmasını istiyordu. Kurtuluş ge- misini ateşin dıllerinin yutması büyük bir uya- nydı insanlar için: Doğayı korumak ıçin bir şeyler yapmazsakNuh'un Gemisi bile bizi kur- taramayacak! Bu mükemmel etkinlik on ikı yıl önce Istan- bul'da yaşandı... Ama siz, Nuh'un Gemi- si'nden arta kalanlan görmek ıstiyorsanız 10 Haziran'a kadar vaktiniz var; çünkü, Ender Güzey'ın eserleri bu tarihe kadar tş Kuleler'de- ki sanat merkezinde sergileniyor. Sanatçının resimlerinin ve heykellerinin yanı sıra, yablan Nuh'un Gemisi'nin tahtalannın da yer aldığı sergi kaçınlmaması gereken bir sanat şöleni- dir. Galata Mevlevihanesı'nin bahçesinde oy- * nayarak büyüyen bir çocuk Kandinsky, Marc ve Kubin tarafından kurulan. Klee, Kubin ve de Mecke gibı sanatçı lan yetıştıren Münih Gü- zel Sanatlar Akademisi 'nde boyalarla haşır ne- şir olursa neler yapar? Bu sorunun yanıtı mut- laka görülmesi gereken sergide sızleri bekliyor. Benden söylemesi!.. Ender Güzey, hocası olan ünlü sürrealist Mac Zimmermann'a kendisiyle çatıştığı hal- de neden asistan olarak yanına aldığım sorun- ca şu yanıtla karşılaşır:"Kendine ait fikirle- rin olduğu için!.." Sanatçının doğayla kurduğu köprü 1993 'ten daha eskilere dayanır. Ender Güzey, Alman- ya'nın Mönchengladbach kentindeki okulda "Güzel Sanatlar ve Yaratıcılık Böliim Baş- Er kanlığf'nı yürütürken tüm nimetlere sırt çe- virir ve Ammersee'de pencereleri göle ve Alp Dağlan'na bakan bir atölye kurar kendine. Iş- te bugünlerde yolda bulduğu bir çit kütüğünü dans ederek oymaya başlar... Tamamiyle için- den geldiği gibi, hiçbir form düşünmeksizin yaptığı bu oyma işlemi sonunda, elinde bir kuş tuttuğunu görür ve şunu söyler neşe içinde: "Kütüğü soyup içinden kuş çıkardım." Sergideki 'Tilki Kuş', 'ErkekKuş' ve 'An- ka Kuşu' gibi heykeller, Ender Güzey'in kart- ' nder Güzey, yalnızca doğada bulduğu nesneleri birer sanat eserine dönüştürmez, aynı duyarlığı kentte de gösterir. Sanatçı, Istanbul da bir apartmanın bodrum katından demir levhalar çıkaran işçileri görünce onlara yaklaşır ve şu teklijı sunar: "Gelin, bu parçalarla birlikte bir heykel yapalım!"... tşçilerin "Zevkli iş, yapalım abi" demesiyle ortaya çıkan heykele sanatçı şu adı koyar: 'Istanbul Medeniyeti'. vizit yerine yaratıcılığın kanatlarını tercih et- tiği bu öyküsünü anımsattı bana. Ender Güzey, yalmzca doğada bulduğu nes- neleri birer sanat eserine dönüştürmez, aynı duyarlığı kentte de gösterir. Sanatçı, tstan- bul'da bir apartmanın bodrum katından demir levhalar çıkaran işçileri görünce onlara yakla- şır ve şu teklifi sunar: "Gelin, bu parçalarla birlikte bir heykel yapalım!"... Işçilerin "Zevkli iş, yapaİım abi" demesiyle ortaya çı- kan heykele sanatçı şu adı koyar: 'tstanbul Medeniyeti'. Güzey, performanslanndan biri- ni de Münih Kültür Merkezi'nın önünde ger- çekleştirir. Nakliyat işinde kullanılan koca san- dıklann üstüne 'Aşk\ 'Düş\ 'Nefret', 'U- mut', 'Cinsellik', 'Barış', 'Mutluluk' gibi sözcükler yazan sanatçı. bu duygulann paket- lenmiş halini gelişi güzel olarak dağıtır... San- dıklar arasında paten kayan bir çocuk, Ender Güzey'e yaklaşarak şunu söyler: "Aç o kutu- yu da içindekini göreyim"... Güzey, çocuğun bu isteğine "Eğer açarsam duygular uçar, gi- der..." karşılığını verir. Bunun üzerine çocuk, sanatçının performasına derinlik katan şu söz- leri söyler: "O zaman o duygunun uçuşunu göreyim!" Bir bllge çocuk... Değerli eleştirmen Kaya Özsezgin şöy- le tarutıyor bizlere sanatçıyı: "Güzey'in bütün amacı, insan varlığının kökensel değerlerini, o varlığın doğasında var olan eylemlerin ışığında irdelemek ve buradan yola çıkarak insanın kendisin- de saklı olan gerçeklerin sanatsal yoru- munu yapmaktır. Bir an gözlerini kapa- yıp boşlukta uğuldayan sesi dinlemek- te ve ancak duyarlı bir kulağa yansıya- cak olan o gizemli sesin anlamını çöz- nıeye çalışmaktadır." Ender Güzey, her eseri yaratıcılığın at- lannın sırtına birer kamçı gibi inen bir sa- natçı... O, Nuh'un Gemisi'nin kaçak yol- cusu, doğayı oyuncağı yapan bir bilge ço- cuk ve ateşin etrafında dans eden son şa- man!.. Güzey'in 35 yıllık sanatçılık yaşa- mından seçme eserlerden oluşan serginin 10 Haziran'a kadar İş Kuleler'deki sanat merkezinde gezılebileceğinı bir kez daha anımsatarak son sözü Dara Çolakoğlu'na btrakıyorum: "Kırgın ama küskün değil, radikal a- ma sivri değil... Anka Kuşu'nu uçura- bildiği kadar gemi de yiizdiirebiliyor. Bulut gibi soyutla tahta kadar somut arasındaki çizgide, büyük arenada gü- reşiyor. Talaş, kum, demir tozu, kıllar ve püsküller elinde kil olmuş. Boyalı ateş- leri harlı, soluk suları dingin... Ender Güzey şaşırtıyor!" ESİNTlLER ZEYNEP ORAL Yazarımız yurtdışında olduğundan yazısını yayımlayamıyoruz. Pferschy'nin arşivi Istanbul Modern'de Belge fotoğrafının cumhurivet dönemindeki en önemli ve ilk temsilcilerinden olan sanatçının yapıtlarından biri. Fotoğraflarla Genç Türkiye... Kültür Bakanlığı 'ndan yanşmalar... Kültür Servisi - Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Klasik Türk Edebiyatından Oyun Uyarlama, Türk Masallarından Ço- cuk Oyunu, Klasik Türk Müziğinde Az Kullanılan Makam ve Usullerde Beste ile Opera ve Bale Eserleri Beste yanşmalan açıl- dı. Devlet Tiyatrolan'nca oyun yazarlığımn teşvik edilmesi, Klasik Türk Edebiyatı'nın seçkin örneklerinden oyunlann tiyatro literarürü- ne kazandınlması amacıyla düzenlenen Klasik Türk Edebiyatından Oyun Uyarlama Yanşması'na son katılım tarihi 1 Kasım 2005 olarak belirlendi. Yine Devlet Tiyatrolan tarafından çocuklara yönelik oyun yazarlı- ğınm teşvik edilmesi amacıyla düzenlenen Türk Masallarından Ço- cuk Oyunu Yanşması'na katılım tarihi de 1 Kasım 2005. Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü'nce konulan ve kayna- ğını ulusal kültürden alan opera, bale, müzikal, çocuk operası, sahne müziği yapıtlannı repertuvara kazandırmak amacıyla düzenlenen Opera ve Bale Eserleri Beste Yanşması'nın toplam ödülü ise 115 bin YTL olarak belirlendi. Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü'nce düzenlenen Klasik Türk Mü- ziğinde Az Kullanılan Makam ve Usullerde Beste Yanşması ise 50 yıldır sınırlı makam, form ve usul içerisinde kalan Klasik Türk Müziği'ne yülardır kullamhnayan makamlarda eserleri kazandırmayı amaçhyor. Son katılım tarihi 1 Kasım 2005 olarak belirlenen yanş- manm şartnamesinin, Güzel Sanatlar Genel Müdürlügü'ne teslim edilmesi gerekiyor. Kültür Servisi - Türkı- ye Cumhunyetı'nin kuru- luş yıllannda, fotoğrafla- nyla genç Cumhuriyet'in ve Türk insanının dünya- ya tanıtılmasında büyük bir görev üstlenen Oth- mar Pferschy'nin tüm ar- şıvi Istanbul Modern Sa- natlar Müzesi Fotoğraf Arşivi'ne bağışlandı. A\ r usturyalı fotoğrafçının Alanya'da yaşayan kızı Astrid von Schell. bu eş- sız arşivi tüm negatifleriy- le birlikte îstanbul Mo- dern Sanatlar Müzesi Fo- toğraf B_ölümü Küratörü Engin Özendes'e teslim ettı. Astrid von Schell, ba- bası Othmar Pferschy'nin anısını yaşatmak ve onu genç kuşaklara tanıtmak istediğini belirtti. Belge fotoğrafının cumhuriyet dönemindeki en önemli ve ilk temsilcilerinden olan Othmar Pferschy (1898-1984), ülkemızı dolaşarak binlerce fotoğ- raf çekti. Genç Türkı- ye'nin gelişen ve yenile- şen yüzünü tüm dünyaya tamtmak için 'Kemalist Türkiye'nin uzman fo- toğrafçısı' olarak 1935'- ten 1940 yılına kadar Da- hiliye Vekâleti Matbuat Umum Müdürlüğü'nde çalışan Pferschy, çalışma- lannıl970'liyıllara kadar sürdürdü. Cumhuriyet döneminin ilk evrelerinde yapıtlany- la öne çıkarak sivrilen ve kısa süren kendi dönemi ile daha sonraki dönemle- n de etkileyen Othmar Pferschy, 1926 yılında Türkiye'ye yerleşti.Türk vatandaşı olmayanlann fotoğrafçılık gibi bazı mesleklerde çalışma yap- masını yasaklayan yasa sonucu bir süreliğine Is- kenderiye'ye gitti, yasanın ertelenmesi üzerine tekrar Türkiye'ye dönerek aynı stüdyoda çalışmalanm sürdürdü. 1947 yılında başvurmasına rağmen va- tandaşlığa kabul edılme- &. (0212 334 73 00) Arkeo-Arr sergisi Almanya'da • AJNTALYA (AA) - Akdenız Üniversitesı Güzel Sanatlar Fakültesi'nin Almanya'da açtığı 'Arkeo-Art' sergisi, Alman sanatseverlerce beğenildi. AÜ Güzel Sanatlar Fakültesi'nden 7 öğretim görevlisinin, Türkiye'nin tarihi ve arkeolojik değerlerini çağdaş sanat anlayışıyla yorumladıklan yapıtlardan oluşan 'Arkeo-Art' konulu serginin Almanlar tarafından ilgiyle karşılandığı belirtildi. Sanatçılann, dünya medeniyetine beşiklik yapmış Anadolu kültürlerine ilgilerini çekmek ve Anadolu kültürünün dünyaya tamtılmasını amaçlayan sergi, 31 Mayıs tarihine kadar Almanya'da açık kalacak. www.perareklam.com.tr • (0212) 293 89 78 MEUHBM6S MMZBU mumam ttepimiz, kilitlerimizi açacak kişiyi bekîeyen birer iz... HVJ>BKJE<Mmi.SPeCTPIMU 5613330 11 <0- - 320-1'30-19«-21 50