Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
4 MART 2005 CUMA CUMHURİYET SAYFA
J l i J v U I M t_fİVJJ. ekonomi(« cumhuriyet.com.tr 13
Ertürk, Avrupa, ABD ve Kanada'dan çok sayıda medya kuruluşunun talip olduğunu açıkladı
Yabancdar Star'a giriyor• TMSF Başkanı Ertürk,
dün Plan ve Bütçe
Komisyonu'ndan geçen ve
kurumun elindeki varlıkların
yabancılara da satışına
olanak veren tasarının
yasalaşmasi halinde Star'ın
satışının kolaylaşacağını
söyledi. Ertürk, TMSF ve
BDDK üyelerinin
maaşlarına sınırlama
getiren tasanyla ilgili
sıkıntılannı dile getirdi.
HACER BOYAC1OĞLU
ANKARA - TMSF Başka-
nı Ahnıet Ertürk, Star Medya
Grubu'na Avrupa, ABD ve
Kanada'dan taliplilerin oldu-
ğunu, ancak medya kuruluşla-
nnda yabancılara dönük sınır-
lamanın devam etmesi duru-
nıunda bu ilginin ortadan kal-
kacağını söyledi.
TMSF ve BDDK üyelerinin
maaşlannın sınırlanmasıyla
ilgili görüşlerini de dile geti-
ren Ertürk özetle şunları söy-
ledi:
Star'a yabancı ilgisi: Med-
yayı bir an önce elimizden çı-
karmak istiyoruz. Bu neden-
Artık medyada yüzde 100 paya sanıv
olabüecekler
JL
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Star
grubunun satışıyla ilgili yasa önerisi, tüm
medya organlannda yabancı sernıayenin
hâkim ortak olabilmesini düzenleyen mad-
deyle genişletilerek TBMM Plan-Bütçe
Komisyonu'ndakabul edildi. RTÜK Yasa-
sı'nda AKP milletvekıllerinin değişiklik
önergesıyle, yabancı şırketlerin medya or-
ganında yüzde 100 pay sahıbi olabilmesi-
nin yolıı açıldı. Ancak hâkim ortak olan ya-
bancı şırketlerin sayısı sektörün dörtte bi-
rini aşamayacak. Yabancı sermaye bölge-
sel ve yerel radyo ve TV kuruluşlarında
hisse sahibi olamayacak
CHP'liler önergeyi, "Dün vatantoprak-
lannı satışa çıkaranlar, bugün gelecek ku-
şaklann beyinlerinin oluşumunu satışa çı-
kanyorlar" diye eleştirdi. Devlet Bakanı
ve Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener,
konuyla ilgili olarak RTÜK yöııetıcilerinın
de görüşünü aldığını söyledi. Ancak ko-
misyondaki RTÜK temsilcisinin, "Kurul-
daki toplanfıda oyçokluğuyla nıcvcut sınır-
lamaıun sürclüı iilıııcsini kararlaştırdı" de-
mesi üzerine komisyonda sert tartışmalar
yaşandı. CHP milletvekillerı, maddenın
öneriden çıkanlması icın verdikleri öner-
ge reddedilince komisyonu terk etti.
le TBMM'de görüşmeleri sü-
ren ve medya grubunun satı-
şını kolaylaştıran yasayı bek-
liyoruz. O yasada da en çok,
medya sahipliğinde yabancı-
lara getirilen sınır tartışılıyor.
Bizim görüşümüz, yabancı-
lar da medyada olmalı. Ama
medyada herkesin tabi olaca-
ğı genel bir kurallar sistemi
de oluşturulmalı. Bu kuralla-
rı oluşturnıak da RTÜK ve
Rekabet Kurulu'nun görevi-
dir. Star'a Avrupa, ABD ve
Kanada'dan medya kuruluş-
ları talip. Ancak mevcut yüz-
de 25 sınırı sürerse, bu şirket-
ler Türkiye'ye gelmez.
Çıkarılanlann tazminatlan
ödenecek: Medya sahibi olma
konumu, en büyük sıkıntımiz.
Bu bizim tercıhimiz değildi.
Medyanın yayın cephesiyle il-
gili rahatsızhklar oluyorsa;
bunlar da bilinçli yapılmamış-
tır. Ama şu unutulmasın ki
hırsızları kollamak için yayın
yapılıyorsa bu yayın özgürlü-
ğü kapsamında değildir. Mü-
dahale varsa, buna olmuştur.
Bizim dönemimizde işten çı-
karılanlara tazminatlarını
ödemek, bizim önceliğimiz.
Ara dönemde yapamasak bi-
le satış bedellerinden tazmi-
natlan ödeyeceğiz.
; bizden önemli?'
Biz de MB kadar önemüyiz:
Bankacılık yasa taslağında,
BDDK ve TMSF üyelerinin
maaşlarının sınırlandığının
anımsatılması üzerine: Tasla-
ğın önceki şeklinde TMSF ve
BDDK'de maaşların Merkez
Bankası Başkanı çerçevesin-
de belirlenmesi öngörülmüş-
tü, ama sanırım bu değiştiril-
miş ve maaşlar Başbakanlık
Müsteşan düzeyine çekilmiş.
Öncelikle, Merkez Banka-
sı'nın neden farklı bir statüde
olduğunu anlayabilmem la-
zım. Bizim önemli olduğu-
muzu kabul etmeyen devlet,
Merkez Bankasf nın önemli
olduğunu nasıl kabul ediyor...
Bunıı merak ediyorum.
Aylık enflasyon
* > T ketlcı
(> Umtıcl riyatlan Endeksı
2.1
Şub
0.02
Ock Şub
Enflasyonda
şubat sürprizi
Ekonomi Servisi - Dev-
let lstatistik Enstitüsü' nün
(DİE) 2003 yılını baz ala-
rak oluşturduğu ycni se-
petten oluşan endeks de-
ğerlerine göre şubat ayııı-
da üretici fiyatları endeksi
(ÜFE) binde II, tükelici
fiyatları endeksi (TÜFE)
on binde 2 arttı; toplam
imalat sanayi endeksi de
binde 14 yükseldi.
ÜFE ıçin piyasa tahmin-
leri ortalama yüzde 0.59
yönündeydi. TÜFH için de
bu tahminler sırasıyla yüz-
de 0.69 ve yüzde 0.71 ar-
tış olarak belirlenmişti.
Analistler, özellikle ta-
nm fiyatlarının mevsimsel
faktörlere rağmen eksi çık-
nıası ile Tekel ürünlerine
yapılan yüzde 20-30'luk
zamma rağmen tüketicı
endeksinin sıfır düzeyiııde
kalnıasını süpriz olarak de-
ğerlendirdiler. Kurdaki dü-
şüşe karşın akaryakıt fiyat-
larındaki artış nedeniyle
imalat sanayiinde daha
yüksek artış bekleniyordu
Söz konusıı sonuçlar, fa-
izlerde yarım puanlık dü-
şüş bekleyen piyasada 1
puanlık indirim beklentısi
yarattı Daha önce yüzde
8'ler civarında sonuçlana-
cağı tahmin edilen yıllık
enflasyon beklentisini de
7'leredoğruçekti.
KISA... KISA... KISA... KISA.
Nema ödemesi 8 Marfta
I Ekonomi Servisi - Hazine, çalışanların
tasarruflarını teşvik hesabının tasfiyesi ve bu
hesaptan yapılacak ödemelere dair kanunun altıncı
maddesi çerçevesinde yapılacak beşinci taksit
ödemelerin Ziraat Bankası şubeleri aracılığıyla 8
Mart'ta başlayacağını açıkladı. Kişisel başvurularda
ödemeler tasarrufu teşvik hesap numarasmın son
hanesine göre sırayla yapılacak. Buna göre,
tasarrufu teşvik hesap numarasmın son hanesi;
1 olan hak sahiplerine 8, 2 olanlara 9, 3 olanlara
10, 4 olanlara 11,5 olanlara 14, 6 olanlara 15, 7
olanlara 16, 8 olanlara 17, 9 olanlara da 18 Mart
tarihlerinde ödeme yapılacak.
Motorin 5 kuruş zamlandı
• ANKARA (AA) - Motorinin rafineri çıkış
fiyatında dünden geçerli yapılan ayarlamanın
ardından, pompa satış fiyatları litrede 5 Yeni Kuruş
civarında arttı. Rafineri çıkışındaki artışlar, pompa
fiyatlanna yüzde 2.7-2.5 oranında yansıdı.
Buna göre motorinin vergiler dahil tüketiciye
maliyeti, litrede normal motorinde 1.80 YTUden
1.85 YTL'ye, 50 PPM düşük kükürtlü motorinde
1.93 YTUden 1.97 YTL'ye yükseldi.
Dünya Bankası: Wolfovuitz aday değil
• BRÜKSEL (AA) - Görevi devredeceği kışinin
"kendısini yoksullukla savaşa ve kalkınmayı
hızlandırmaya adamış biri olması gerekliğini" ifade
eden Dünya Bankası Başkanı James VVolfensohn,
ABD Savunma Bakan Yardımcısı Paul Wolfowitz'in
muhtemel kışiler arasında bulunmadığını söyledi.
Wolfensohn, "Sayın Wolfowitz'in artık bu görev için
düşünülen kişiler listesinde olmadığını sanıyorum.
Bu konuda yoruma gerek yok" dedi.
Tecil faizine de indirim
• ANKARA (AA) - Amme Alacaklannın Tahsil
Usulü Hakkında Kanun'un Maliye Bakanlığı'na
tanıdığı yetki çerçevesinde, gecikme zammındaki 1
puanlık indirimin ardından, tecil faizinin de aşağı
çekilmesi kararlaştınldı. Hazırlanan tebliğ taslağı ile
halen yıllık yüzde 36 olarak uygulanan tecil faizinin
yüzde 30'a çekilmesi öngörülüyor. Buna göre, tebliğ
yayımlanınca aylık tecil faizi yüzde 3'ten 2.5'e inecek.
Türk-lş'in 'işyerlerini terk etmeme' karanna DİSK ve KESK destek veriyor
EmekçL, lıükümeti uyaracak
• Türk-lş Başkanı Kılıç
bugünkü eylemle "hükümeti
uyaracaklarını" belirtirken Tes-lş
Başkanı Kumlu, "Yaptım oldu,
anlayışı her hükümet için sonun
başlangıcıdır" diye konuştu.
ANKARA(CumhuriyetBürosu)-Türk-
Iş'in özelleştırme uygulamalarını protes-
to için işyeri terk etmeme eylemı, bugün
tüm yurtta gerçekleştirilecek. Türk-lş Ge-
nel Başkanı Salih Kılıç, eylemin uyarı ni-
teliğinde olacağını belirtti.
Tes-fş Başkanlar Kurulu dün sendika
genel merkezinde toplandı. Türk-lş Baş-
kanı Kılıç burada yaptığı konuşmada hü-
kiimete,"Akıllanıubaşlannaalsınlaı" di-
ye seslendi Kılıç şöyle devam etti:
"Sayın Başbakanımızın, kamuoyuna
yansıılığı gibi, bize' Fabrikayı size verelim,
ışletın' gibi bir yaklaşımı olnıadı. Ancak,
Sayın Orman Bakanı Pepe, 'Size verelim,
siz ışletın' dedi. Başbakan, kendisine,
'Türk-lş'in fabrıkanın devam etmesi, ara-
zisininse belediyeye devredilmesi yönüıı-
de cıddi teklifi var Böyle olumsuz şeyle-
ri ortaya sürme' diyerek latinı kesmiştir.
Bu nedenlc kamuoyunun bunu bilnıesinde
yarar vardır." Türk-lş Genel Sekreteri ve
Tes-İş Genel Başkanı Mustafa Kumlu da
eylemle her yerin SEKA olacağını belirt-
ti. Hükümetin, toplumsal muhalefeti gör-
mezden, duymazdan geldiğini, halkmı yok
sayarak onun üzerine "tanklatoplagitme-
yi bile reva gördüğünü" belirten Kumlu,
"Devletin gücünü halka karşı kullanan,
halkını vc onun taleplerini yok sayan her
hükümet, bunun bedclini bir biçinıde öder
ve bu hükümet de ödeyecektir" dedi.
DİSK veKESk'ten destek
DİSK, lürk-İş'in özelleştirmeleri pıo-
testo için yapacağı eylenıe destek verece-
ğını bildirdi. DÎSK'ten yapılan açıklama-
da, özelleştirmelerin yıllardır hiçbir ekono-
mik ve sosyal hesap yapılmaksızın yürü-
tüldüğü savunuldu. Açıklamada, DlSK'ın
tüm birımleriyle "iktidarın başlathğı çok
yönlii saldırılara" karşı ortak mücadele ha-
zırlıklarını başlattığı duyuruldu.
KESK Genel Başkanı Sami Evren de
"Biz KESK olarak eylemi sahipleniyoruz.
4 Mart'ta alanlarda Türk-tş ile omuz
omuza olacağız" dedi.
Öğrenciler SEKA için yürüdü
SEKA İzmit Fabrikası'nın kapatılması ka-
rarını protesto eden Ankara Üniversitesi öğ-
rcncileri, Özelleştirme İdaresi önünde ey-
leııı yaptılar. Ankara Üniversitesi Cebcci Kampusu önünde toplanan yaklaşık yiu kişilik gnıp, bu-
radan Özelleştirme İdaresi'nin önüne doğru yürüyüşe geçti. "SEKA işçisi yalnız değüdir", "SEKA
kıvılcım, Tekel yangın olacak" sloganlan atan eylemciler, polisle yaşanan kısa bir gerginliğin ardın-
dan ulaştıklan Özelleştirme İdaresi önünde bir basın açıklaması yaptılar. Açıklamada, SEKA'da iş-
çilerin verdiği hak mücadelesinin, Tekel ve Denizcilik Işletmeleri işçilerine de örnek olacağını kay-
deden eylemciler, öğrenci gençliğin de bu mücadeleye destek olacağını dile getirdiler. (Fotoğraf: AA)
IMF'nin önkoşulu olan Gelir îdaresi Taslağı TBMM'de
Denetimde tek çatı yine yok
ANKARA (CumhuriyetBüro-
su)-IMI 'nınönkoşullanarasın-
da bulunan Gelirler İdaresi Yasa
Tasarısı, denetim elemanlarını
kızdıracak. TBMM'ye sevk edi-
len tasarıda, vergi denetmenleri
ve gelirler kontrolörlerinin is-
temlerini karşılayan bir düzenle-
me yapılmadığı dikkat çekerken;
Başbakanlık'ın müdahalesiyle
gelirler personeline dönük per-
formans ödeneği uygulaması ta-
sarıdan çıkarıldı.
IMF'yle yeni stand-by'ın im-
zalanması için yasalaşması gere-
ken gelir idaresi yasa tasansı, dün
TBMM'ye gönderildi. Başba-
kanlık'ta rötuşlanan tasarıda, de-
ğişen düzenlemeler özetle şöyle:
•" Deııetimin tek çatı altında
toplanması ıstenıleri, tasanya
yansıtılmadı. Denetim elemanla-
rı, Maliye Bakanlığı ve Gelirler
İdaresi Başkanlığı kapsamında 2
ayrı yerde örgütlenecek.
•• Gelirler tdaresi Başkanlığı,
yan özerk olarak değil; Maliye
Bakanlığı'na bağlı olarak yapıla-
nacak.
• Performans ödeneği uygu-
lannıayacak.
>/ Başbakanlık, gelirler politi-
kasının belirlenmesi ve uygulan-
masında birçok kurul ve müdür-
lüğiin söz sahibi olmasına ilişkin
düzcltmeleri de rötuşladı. Baş-
bakanlık'ın yaptığı değişiklikle,
gelirler konusunda etkili olacak
kurul sayısı azaltıldı.
NOTDEFTERİ
ZEKERİYA TEMİZEL
Havı Dökülen Hükümet
AKP'ye yönelik eleştirilerin yoğunlaşması, ikticlar
çevrelerinde bile "birileridüğmeyemi bastı" soru-
larını gündeme getirdi.
Son olarak da Ingiliz Reuters Ajansı, "Başbakan
Recep Tayyip Erdoğan'/n siyasi 'cilasını' kaybet-
meye başladığını ve hem AB hem de IMF nezdin-
de hayal kırıklığı yarattığını" ileri süren birdeğerlen-
dirme yaptı.
Daha düne kadar, iç ve dış çevrelerde, yere gö-
ğe sığdırılamayan, karizmatik lider olarak gösteri-
len Başbakan ne yaptı (ya da ne yapmadı) da bir-
den eleştirilerin odağına oturdu?
Daha önceki övgülerin nedeni AKP'nin ekonomik
ve sosyal politikalarının başarısı ise şimdi ne değiş-
ti?
Acaba AKP iktidarı, daha önce hazırlanan ve be-
deli zaten başka iktidarlar tarafından ödenen eko-
nomik programı, virgülüne bile dokunmadan, uygu-
lamayı kabul ettiği için mi övülüyordu?
Yoksa hükümet IMF'nin bazı sosyal kesimleri pe-
rişan etme pahasına yarattığı ekonomik program
dalgasının üstünde kayıyordu da şimdi 'deniz mi
bitti'?
Eleştiriler de, yeni bir dalga oluşturmayacağı, kı-
yıda olanları da denize çekeceği için bir türlü so-
nuçlandırılamayan, IMF ile yapılacak 2005-2007
dönemi stand-by anlaşmasına hükümeti zorlamak
için mi?
• • •
Aslında hükümetin bu noktaya geleceğinin işa-
retleri epeydir vardı. Sorunun kaynağını da devleti
yönetme anlayışı oluşturuyordu.
Anlatmak istediklerimizi kamu yöneticilerinin çok
iyi bildikleri bazı gerçekleri tekrarlayarak açıklama-
ya çalışalım.
Demokratik sistemlerde iktidarlar devleti, kamu-
sal birikımi siyasi hedefleri doğrultusunda kullana-
rak yönetir. Uygulama için, kamunun var olan biri-
kimi yetersiz kalıyorsa, yeni araştırmalara girişilir.
Daha önce hiç değerlendirilmediği söylenen alan-
larda araştırmalar yaptırılır. Amaç ne kadar parlak
görünürse görünsün, olanaklar amaca ulaşmada
yetersiz kalıyorsa eksik araçlarla ülke maceraya sü-
rüklenmez.
Yönetim, kamusal birikimden yararlanmıyorsa,
var olan araştırmaları yeni araştırmalarla geliştirmi-
yorsa, özellikle de devletin sürekliliği açısından ya-
pılması gereken araştırmalar sürdürülemiyorsa, si-
yasi iktidar açısından tükeniş başlar. Devletin zaten
sınırlı olan yetışmiş ve deneyimli kadrolarının siyasi
nedenlerle tasfiyesi de kamusal birikimi durdurur.
Bir hükümetin miras kalan birikimi, üzerine bir
şey eklemeden, hatta henüz tamamlanmamış ve
uygulanacak hale gelmemiş projeleri apartopar uy-
gulamaya koyarak harcaması bu tükenişi hızlandı-
rır.
Örnek mi isteniyor?
9. Beş Yıllık Plan hazırlıkları.
8. Beş yıllık Plan'ın uygulama süresi 9 ay sonra
bitiyor. ANKAAjansı'nın araştırmalarına göre hükü-
metin 2006-2010 dönemini kapsayacak olan 9. Beş
yıllık Plan'ın hazırlıklarına başladığı konusunda hiç-
bir işaret yok. Planın temelini oluşturacak araştır-
maları yapacak ihtisas komisyonları kurulmadı.
önümüzdeki dönemde Türkiye'nin büyüme ve ya-
tırım stratejileri, araştırmalar yerine, sığ yöneticile-
rin cilalı sözlerine dayanacak. Hızlı trenden, SSK
hastanelerinin apartopar Sağlık Bakanlığı'na dev-
rinden de ders alınmadı.
• ••
Ünlü düşünür Çicero, "Dostluk erdemin yar-
dımcısı olarak doğmuştur, hataların yardakçısı
olsun diye değil" der.
Erdemin yardımcısı olanlar iki yıldan beri devlet
yönetiminde yapılan hataları göstererek uyarı
görevlerini yerine getiriyorlardı.
Bu uyarılara kulak tıkanarak kamunun var olan
birikimi de hoyratça harcanarak, yeni birikim yaratıl-
mayarak çok kısa sürede sonun başlangıcına gelin-
di.
Hükümete yönelik eleştirilerin yoğunlaşmasında
başka anlamlar aramaya gerek yok; hataların yar-
dakçısı olanlar bile umuflarını yitirdi.
temizek" cumhuriyet.com.tr
TUPRAŞ'ın stıtısı ampsaçı
Ekonomi Servisi - Is-
tanbul Menkul Kıymet-
ler Borsası Başkanı Os-
man Birsen, TÜPRAŞ
hisselerinin yüzde
14.76'lık bölümünün,
yurtdışında yerleşik ku-
rumsal yatınmcılara ya-
pılacak satışma ilişkin
henüz onay vermedikle-
rini bildirdi. ÖİB'den ko-
nuyla ilgili yapılan açık-
lamada, söz konusu his-
selerin satışının ilgili
borsa onayının günlük
bültende duyurulmasını
izleyen işgününde yapı-
lacağı bildirildi.
Bu arada Petrol-Iş
Sendikası, TUPRAŞ'ın
yüzde 14.76 oranmdaki
hissesinin yabancı yatı-
rımcılara İMKB'de satı-
şının durdurulması ve ip-
tali için önceki gün An-
kara Nöbetçi ldare Mah-
kemesi'ne başvurdu. Da-
va dilekçesinde, satışa
ilişkin bir ÖYK kararı
bulunmadığı belirtilerek
idarenin yetkisiz olduğu
kaydedildi.
MALİYE YAŞAMINDAN /MUSTAFA PAMUKOÖLU pamukm(/superonline.com
Değerlı okuyucular, mart ayına yanı
vergi ayına gırmiş bulunmaktayız. Bu-
gün kıra gelirlerini, gelecek hafta da
menkul sermaye iratlarının nasıl beyan
edileceğını açıklayacağız.
Konut (mesken) kirası elde eden-
ler
- Bir takvım yılında elde ettiği konut
kıra gelirı 1.800.000.000 lirayı (1.800
YTL) aşanlar beyanname verecekler.
- Konut kira geliri elde ettiği halde
beyan etmeyenler veya eksık beyan
edenler ileride beyan etmek zorunda
kaldıklarında yukarıda belirtilen istisna
tutarından yararlanamazlar. örneğin bir
kişı 5 milyar TL olan mesken kira geli-
rini 2 milyar TL olarak beyan edip 1.8
milyar TL istisnadan yararlanmışsa ile-
ride vergi dairesı eksik beyanı ikmal et-
tirdiğinde bu istisna tutarını uygulatma-
yacaktır.
- Bir konuta birden fazla kişi ortak ol-
muşsa istisna ayrı ayrı herkese uygula-
nacak. Örneğin yıllık 18.750 YTL kira
gelirini 3 kişi elde etmişse kişi başına
düşen 6.250 YTL kira gelirine 1.800
YTL istisna ayrı ayrı uygulanacaktır.
t_ - Bir kişinin birden fazla konut geliri
Kira Gelirlerinin Beyanı
varsa 1.800 YTL istisna tutarı bir defa
uygulanacak. Toplam kira gelirinden
düşülecek.
- Yıllık konut kira geliri konutun ilgili
yıldaki en son emlak vergi değehnin
yüzde 5'inden az olamaz. örneğin
2004 emlak vergi değeri 100.000 YTL
olan bir konuttan yıllık 3.000 YTL kira
geliri elde eden kişi, emsal bedel olan
5.000 YTL üzerinden vergi beyanna-
mesı vermek zorundadır.
- Istisnanın altında kira geliri elde
edenler beyanname vermeyeceklerdir.
- Konut kıra geliri yanında tıcarı, ziraı
ve mesleki kazancı olanlar 1.800 YTL
tutarındaki istisnadan yararlanamaz.
örneğin bir avukatın elde ettiği konut
kira gelirinden bu istisna tutardüşülme-
yecektir.
İşyeri kira geliri elde edenler
- İşyeri kirası elde edenler kira bedel-
lerini aldıklarında stopaj uygulanmakta-
dır. Brüt kira bedeli (stopaj uygulanma-
dan önceki bedel) yıllık 14 milyar TL'yı
aşmayanlar beyanname vermeyecek-
ler, aşanlar gelir vergisi beyanı verecek-
lerdir.
- İşyeri kira geliri yanında konut kira
geliri de elde edenlerde 14 milyar Lira-
yı aşıp aşmama stopaja tabi brüt kira
geliriyle konut kira bedelinin istisna tu-
tarını aşan kısmı toplanarak bakılacak-
tır. Örneğin işyeri brüt kira geliri 12 mil-
yar TL, konut kira bedeli 3 milyar TL
olan bir kişi şu hesabı yapacaktır: 12
milyar TL+3 milyar TL-1.8 milyar
TL=13.2 milyar TL'yı bulacak ve vergi
beyannamesı vermeyecektır.
Kira gelirinin safi iradının hesap-
lanması
- Kira gelirlerinin safı ırat kısmını bul-
mak ıçın ya gerçek gıderler düşülür ya
da yüzde 25 götürü gider düşerek ver-
gi matrahı bulunur.
- Yüzde 25 götürü gider hesabı istis-
na düşüldükten sonrakı rakama uygu-
lanır.
- Götürü gider yöntemini seçen bir ki-
şi ıki yıl bu yöntemı uygulamak zorun-
dadır.
- Gerçek giderlerin neler olduğu Ge-
lir Vergisi Kanunu'nun 74. maddesinde
sayılmıştır. Bu giderle içinde özellik arz
eden giderler şunlardır: Bir kişi konut ki-
rası gelirinden kirayla oturdukları konut
veya lojmanların kira bedelini düşebilir-
ler. Yurtdışında yaşayan TC vatandaş-
ları yurtdışında ödedikleri kiraları gider
olarak düşemezler. Konut olarak kira-
yaverilen bir adet konutun iktisapyılın-
dan itibaren 5 yıl süreyle iktisap bede-
linin yüzde 5'ini hasılattan indirebilirler.
Gider hasılattan fazlaysa bu fazlalık za-
rar olarak addedilmez. 2000 yılından
önce iktisap edilen konutlara bu yüzde
5 indirim uygulanmaz. Konut kredileri-
nin faizleri bu hasılattan düşülür.
Diğer mal ve hakların kira gelirle-
ri
- Binadışındaki gayrimenkuller, mal-
lar ve hakların kiraya verilmesınden el-
de edilen gelirlerin tamamı beyan edi-
lir.
Örneğin imtiyaz hakkının kiraya ve-
rilmesinde stopaj uygulanır. Bu kira ge-
liri ne olursa olsun brüt tutarı beyan edi-
lir ve daha önce stopaj yoluyla ödenen
vergi, beyan edilince çıkacak vergiden
mahsup edilir.
Ne zaman ve nasıl beyanname ve-
rilecek
-15 Mart'a kadar YTL cinsinden dü-
zenlenerek beyanname verilmesi, 31
Mart 2005 tarihine kadar bir taksit, 31
Temmuz 2005 tarihine kadar bir taksit
olmak üzere vergi ödenmesi gerek-
mektedir. (Vergilerinizi vergi dairesine,
belediye sınırları içinde başka bir vergi
dairesine ve yetkili banka şubelerine
ödeyebilirsiniz.)
Örnek
Konut kirasından 6.000 YTL, işyeri
kirasından 12.000 YTL brüt kira geliri
(bu gelir için 2.640 YTL vergi kesintisi
yapılmıştır) elde eden kişinin başkaca
beyanı yoksa, bu kişi beyanname ve-
recektir. (18.000-1.800=16.200 YTL)
(16.200-16.200x%25=12.150). Bu ver-
gi matrahı olacak; buradan 2.737, 50
YTL vergi hesaplanacak. Bu vergiden
2.640 YTL stopaj düşülerek 97.50 YTL
vergi ödenecektir.