Katalog

20 EYLÜL 2004 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ BASIN Irak'ta akan kanın durmaması, Usame bin Ladin'in George W. Bush'u tuzağa düşürdüğünün belirgin göstergelerinden biri 11 EylüTdenFelluce'yegiden yol• ABD, 11 Eylül sonrasmda halkı saran korkuyu kullanarak bunu bir 'ABD çılgmhğı'na dönüştürdü. Bu çılgmhk, aşırı milliyetçilik ve militarizmin, karşı karşıya olunan tehdide en iyi yanıt olduğunu öngören bir ruh halini aldı. Ancak 11 Eylül'ün üzerinden geçen dördüncü yıla girdiğimizde hepimiz Felluce'de yaşananlann saldınlara verilecek doğru yanıt olmadığmı anlamalıyız. R\MİG.HURİ A slında işin başında kaçınılmaz bir son gi- bi görünmüyordu. Ancak durum ortada! 11 Eylül'de, New York ve WashingtorTda düzenlenen salduılann ardından üç yıl geçti ve şim- dı ABD ordusu uçaldannı Irak'ın Felluce kentin- dekı evleri bombalamak ıçın kullanıyor. Ameri- kan uçaklan beş gündür Felluce'deki hedefleri bombalıyor. Her bombalamada 15-20 kişı ölüyor. ABD ordusu, bombalı saldınların gerekçesini, "El Kaide'yle bağiantısı olan Ebu Musab el Zer- rüyonız" diyerek açıklıyor. Ancak Irakhlar. ölen- lerın çoğunun örgütle bağlanOsı olmayan siviller olduğunu söylüyorlar. ABD Başkanı George VV.Bush, Irak'ınteronzm- le savaştaki en önemlı cephe olduğunu savunuyor. Eger bu doğruysa -kı dünyarun büyük bölümünün bu konuda şüphesı var- 11 Eylül'de patlak veren ikı büyük sorun var demektir. Ilki teröre karşı açı- lan savaşın "kazanıhnıyor" olması. tkincisi ise terör örgütlen ve eylemlenn dünya çapında yay- gınlaşıyor olması. Bush ve katı kalplı Cumhuri- yetçi stratejistler, 11 Eylül sonrasında Amerika- lılan saran şok, korku ve kugınhğı kullanarak bu duygulan bir "ABD çılgnhğı"na dönüştürdüler. Bu çılgınlık, abartılı bir aşın milliyetçilik ve milita- rizmin karşı karşıya olunan tehdide en ıyi yanıt olduğunu öngören bir ruh hali oldu. Asyalı Arap- lar da buna benzer bir duygu içindeler. Bu duy- gu, toplumlarda üç farkJı şekilde yorumlanıyor: • Bombacılar ve katiller -çoğunlukla da suçsuz sivillere karşı- daha aktif şekilde işbaşında. • Otoriteler terörün kökünün kazınmasını sağ- lamak için polise eskisinden fazla yetki veriyor. • Yaşananlann sonucunda Arap toplumlan- nın büyük bölümü insani duygularını, değerleri- OGLUNAAĞLJYOR-ABD'nin, 'teröryuvalaruutemizfiyoruz' gerekçesiylebombayağmurunatuttuğu FeUuce'deçocuğunu kaybeden bir baba_. Cenazesini kaldırdığı sekizyaşındaki oğlunun mezaruun başındayasuututuyor. Ve," terörist öldüriirken' sivilleri de öldürenleri gözyaşlanyla lanetiiyor. (REUTERS) nı kaybetmiş durumda. Ne terönstleri lanetliyor- lar, ne kendi hükümetlerini destekliyorlar, ne de ABD önderliğindeki savaşı destekliyorlar. Misilleme yapıyorlar Bu iki farklı dünyada egemen olan farklı siya- si hava korkutuyor. ABD Başkanı askeri jetlerini ateşliyor. İslamcı teröristler ise ülkelerindeki ya- bancılann kafalannı kesmek için bıçaklannı bili- yor. ABD ordusu nisan ayında Felluce'yi kuşat- tı ve bombaladı. Yüzlerce Iraklı öldü. Ancak Or- tadoğu ve dünya kamuoyundan çok sert tepki al- dığı için geri çekildi. Şimdi hemen hemen her gün Irak'taki hükümet binalanna ve işgalci ABD ordusuna yönelik saldınlann yaşandığı çok fark- h bir siyasi iklimde, .ABD birlikleri Felluce"ye yeniden saldınyorlar. ABD'lilere ve Irak'ın res- mi makamlannın merkezlerine yönelik saldınla- nn artması, nisanda Felluce'ye yönelik saldınla- nn ve yara alan diğer Irak kentlerine düzenlenen saldınlann misillemesi niteliğinde. Amenkalıla- nn anavatanlannı savunmaya çalışan lrakhlara yönelik düzenlediği her saldın, ABD'li öldürmek isteyen öfkeli Iraklıların sayısını arttınyor. Bu durum, hem ABD hem de dünyaya karşı çok büyük ve haklı gösterilemeyecek bir suç olarak ni- telendirilen 11 Eylül saldınlanndan üç yıl sonra kendımizi içinde bulduğumuz acı bir durum. Bush'un mılitan bir söylemle, hislerine kapüarak terorizmle savaş adında yürüttüğü dış politikası, teröre neden olan, onu körükleyen bir unsur oldu. Necef, Felluce, Bakuba ve diğer Irak kentlerinin, üç yıl önce ABD'nin siyasi gündeminde adı bile anılmazdı. Şimdi bukentlerdeki birçokkişi ABD'li- leri öldürmek istiyor. Dolayısıyla bu kentler de ABD'nin gündeminde önemli yer tutuyor. Bu açı- dan bakarsak Usamebin Ladin'in Bush'u tuzağa düşürdüğünü söyleyebiliriz. Baska bir yanıt bulunmalı 11 Eylül'den Felluce'deki bugünkü duruma na- sıl geldık? Benim görüşüme göre geçen üç yılda yaşanan en büyük hayal kınklıklanndan biri, ABD'nin terorizme karşı açtığı savaşın etkinliği ve şeklinin değerlendirilmesi için gereken ilginin gösterilmemesi. Böyle tüm dünya üzerinde etkisi olan bir çaba, Bush, Beyaz Saray ve Cumhuriyetçi Parti'nin in- sanlık dışı siyasi operasyonlanna indirgenerek değerlendirilmemeli. ABD'nin 11 Eylül saldın- lanna daha etkin ve rasyonel şekilde yamt vermek için dünyanın yardımına gereksinimi olduğunu da görmezden gelmemeliyiz. Felluce'ye nasıl geldiğimiz kadar Felluce me- selesinin içinden nasıl çıkacağunız da önemli. Ve, bundan sonra küresel terör endüstrisini durdurmak için ne yapabileceğimizi düşünmek de çok Önem- li. Dünya için hem ahlaki hem de siyasi anlam- da kabullenilemeyecek bir şey varsa o da televiz- yon ekranlannda Usame bin Ladin ve ABD Sa- vunma Bakanı Donald Rumsfeld'in gladyatör kı- lığında karşı karşıya gelmelen. Çünkü sonuç, bir- birlerini ve toplumlanndakı suçsuz insanlan öl- dürmekten başka bir şey olmayacak. 11 Eylül'ün üzerinden geçen dördüncü yıla gir- diğimizde hepimiz -hem Arap dünyasvndakiler hem ABD'dekiler-Felluce'de yaşananlann 11 Ey- lül'e verilecek yamt olmadığmı anlamalıyız. Da- ha iyi bir yanıt bulunmalı. Bu yanıt, Washington ve dünya arasında daha yakın ilişkınin getireceği siyasi ortaklıkla -ki bu ortaklık sayesinde günü- müzde ABD ve Araplarda egemen olan çılgınlık, yerini rasyonaliteye, mılitarizm ise yerini makul dış politikaya bırakacaktır- bulunabilır. (The Jordan Times, Üntiirt, 15 Eylül) Çekilmeplanı Filistin için zufersayılamaz EFRAIM1NBAR balannın boşa gitmesine neden oldu. Arafat'ın savaşı sırasında tsrail top- lumu, Filistin'in terorizmine teslım ol- mamak için büyük kararlılık ve sağlam- lıkgösterdi. îsrail, Filistin'in hedefleri- ni inkâr etmeyı ve Filistin yönetımınde- ki topraklarayönelik askeri müdahale ko- nusundaki özgürlüğüne uluslararası ka- muyonun getirdiği sınırlamalan aşma- yı başardı. İntihar saldınsı planlannın yüzde 90'ına yakınırun îsrail güvenlik güçleri tarafından engellenmesi kayda değer bir başan. F ilistinliler dört yıl önce tsrail'e sa- vaş açtı. 0 dönem, Başbakan ve Işçı Partisi lideri Ehud Barak'ın liderliğindeki hükümetten sağlanan çı- karlann daha fazlasuu elde etmek için tasarlanmış bir savaştı. Filistin, Gaz- ze'nin tamamı ve Batı Şeria'run yüzde 90'ından fazlası önerildikten sonra Is- rail'e savaş açmıştı. Filistinlilerin akıl- lanndan geçen, tsrail'in teröre boyun eğip Filistinli mültecilerin akınım kabul- leneceğiydi. Ancak, bu savaş incelendi- ğinde Fiüstin'in uyguladığı şiddetinken- disine döndüğünü ve gösteriyor. Filistin'in ulusal hareketinin sembo- lü Yaser Arafat, Ramallah'taki merke- zinde "karantina altma" alındı ve adım adım izole edildi. Devlet Başkam Ara- fat'ın Filistinlileri radikal söyleme yön- lendiren kişi olduğundan emin olan uluslararası ka- muoyu, tsrail ve ABD'nin yanında yer aldı. Arafat' ın otoriterveyolsuzluklarla .. , .. . , . doiu îideriiği ve devlet yonetebıleceklenne kurma alamndaki yeter- İnanmayanlarm railboşaltüğıtopraklarkar- sizliğigözlerönüneseril- s a y ı s ı n e r g e ç e n gün şılığmda bir şey almaya- dl. O ve FlllStin Ulusal J „•;!„„*?; ° ™W AnraV kraiVin «OP- Hareketi'nde yanında olanlar ilk "modern de\- Filistinlilerin başanlı şekilde kendi kendilerini İsrall İçin yenllgl deâll 11 Eylül, Israil-Filistin savaşında bir dönüm noktasıydı. Bu saldınlar, başta ABD olmak üzere tüm dünyayı Israil'in terorizmle mücadelede yaşadığı ikilem- lere karşı daha duyarh hale getirdi. Isra- il'in terörle mücadele yön- temlerine dahaçok anlayış gösteriliyor. Yerleşim bi- rimlerinden tek taraflı çe- (Bush'unrakibiKerrv'ninmhingkonuşmasından bir kesit!) Çocuk ilgi bekler FIONAPHILLIPS C hildlıne'ın (îngütere'de ço- cuklara yönelik çalışmalar yapan sivil toplum kuru- luşu) venlenne göre kendine za- rar veren çocuklann sayısı her ge- çen gün artıyor. Yediyaş kadar kü- çük bir yaştaki çocuklann sinir- den kollannı, bıleklerini kesme- leri sizde şaşkmlık mı yaratıyor? Benim için sürpriz değil. Ben beş yaşmdayken beni her gün okula annem götürür, okul- dan alırdı. Öğle ve akşam yemek- lerinı beraber yerdik. Okula gider- ken ve okuldan alırken mutlaka kucaklaşırdık. Benim beş yaşın- daki oğlum pazartesi okula gittiğinde ise ben işteydim. Onu okuldan 10 dakika geç aldım çün- kü 15.20'de değil 15.30'da dersi- nin bittiğini sanıyordum. Benbeş yaşındayken okula ye- ni başlamıştım. Ilk günlerdeki oyunlan, okula alıştırma çahşma- lannı ammsıyorum. Beş yaşın- dakı oğlum ise geçen yıl da oku- la gittı. Bu onun ikinci yılı. Pazar- tesi günü onu okuldan aldığımda öğretmeni yorgun olabileceğini çünkü hemen okuma ve matema- tiğe başladıklannı söyledi. Oğ- lum kapıda belirdiğinde sınıfta artık oyuncak olmamasından ya- kındı, üzgün bir yüz ifadesiyle. Dlkkat çekmek lstlyorlar Bu tablo karşısında çocuklann kendilerine zarar vermelerine şa- şırmamak lazım. Bunu ilgi çek- mek için yapıyorlar. Küçük yaş- ta çok ağır derslere girdikleri oku- lun baskısı yüzünden, ekranlarda- ki şiddet görüntüleri yüzünden yapıyorlar. Bütün bunlar yetmiyormuş gi- bi, çarşamba günü Eğıtim Baka- nı ChartesClarke, çalışan anne ba- balara kolaylık sağlamak için okul gününün 10 saate çıkanlmasının planlandığını açıkladı. Peki, si- nirleri çokküçükyaşta bozulan ço- cuklanmıza nasıl yardım edece- ğiz? Çocukluklannı ne zaman ya- şayacaklar? Dediğim gibi çocuk- lann kendilerine şiddet uygulama- lanna şaşırmıyorum. Önemli olan bunu durdurmak için ne zaman kollan sıvayacağımız? (DaifyMirmrjngütere, 17Eyffl) cak. Ancak, Israil'in gele- nekselleşen ülke toprakla- let sınavı''nda sınıfta kaldılar. Arafat'ın mali durumu Filistin'in du- rumunu gözler önüne seriyor. Eşkıyala- rın yönetiminde parçalanmış bir top- lum. Birleştikleri tek ortak nokta ise Ya- hudilere karşı duyulan nefret duygusu! İsrail'le olan çatışma ortamı Filistin'in ekonomisi, sosyal dokusu ve yapılanma- sı üzennde çok olumsuz etki yarattı. Fi- listin'in eğıtim ve sağlıkbirimleri geliş- memiş durumda da olsalar hâlâ hizmet venyor. Filistin yönetiminin tamamen iflas etmesi, Filistin yönetimindeki top- raklara akan mılyarlarca Euro sayesin- de önlendi. Sonuçta, Arafat' ın savaşı Filistin'i Fi- listin Devleti'ne bir adım bile yaklaştır- madı. Filistinliler sorunu uluslarararası boyuta taşımak ve Kosova örneğine ben- zer şekilde uluslararası bir gücün müda- hale etmesini de istedi. Ancak, bu plan da tutmadı. Filistin'in en büyük kaybı, îsrail Solu'nunyönetimi devretmesi ol- du. tsrail'in banş güvercinleri, Filistin- liler konusunda empati yaratmak için çaba veriyordu. ,\ncak, Filistin'in tsra- ü'e karşı açtığı savaş tşçi Partisi'nın ça- nnı taksim etmeyi kabullenme durumu ve Gazze'den çekilmek gerektiği konu- sunda sağlanan konsensus ışığında du- ruma bakılırsa, çekilme planı Filistin için zafer sayümaz. Çekibne planı uygulanırsa bölgedeki jeostratejik eşitliği bozmayacak. Isra- il'in Batı Şeria'run çok küçük bir bölü- münden çekilmesi bile Filistin toprak- lannda askeri müdahale özgürlüğünü koruduğu sürece yenilgi sayılmaz. Arafat' ın savaşı, Filistinliler arasında hâlâ var olan bazı güçler nedeniyle bir süre daha devam edecek gibi görünüyor. Ancak, Filistinliler de Somaliler gibi devlet kurmanın herkese has bir özellik, biryetenek olmadığmı kanıtladılar. Ulus- lararası kamuoyunda Filistinlilerin ba- şarılı bir şekilde kendi kendilerini yöne- tebileceklerine inanmayanlann sayısı yükseliyor. Asıl acı olan gerçek ise bugünkü planın soruna çözüm getirmek ve bölgede istikran sağlamak için uygun olmadığıdır. Dört yıl süren savaşın ar- dından başka bir çözüm aramalıyız. (Jerusalem Post, İsrail, 13 Eylül) Putinkendine kolaylık sağlıyorSİMON SARACYAN R usya Devlet Başkanı Madimir Putin'in terorizme karşı açtığı sa- vaş çerçevesinde Kuzey Kafkas- lar'daki yoksullukla mücadale edeceği- ni açıklaması, Kremlin'inpolitikasında önemli bir değişimin sinyalini veriyor. Ancak, Putin'in plam eksik \e hedefe ulaşmayacak bir plan gibi görünüyor. Seçim sistemindeki değışikliklerin, terör saldınlanna engel olma konusun- da çok az etkisi olacağını savunan uzman- lar, terorizmle savaşacak de\ let dairele- rinin işleyişine yönelik reformun sözü- nün bile edilmemesini eleştiriyorlar. Putin, Kuzey Osetya'nın Beslan kasabasmdaki okulda yaşanan vahşetin ardından, zor durumdaki Kuzey Kafkas- lar'da yaşam koşullan ve eğitimi iyileş- tirmeye odaklanacak bir federal komis- yonun kuruhnasının kararlaştınldığuıı açıkladı. Devlet Başkanı, bölgede eğitı- min yeterli boyutta sağlanamamasuıı ve yoksulluğu terörü besleyen temel unsur- lar olarak niteledi. Putin, etnik gruplar- • Rusya Devlet Başkanı Putin, terörün önünü kesmek için gereken reformlar yerine kendisine ülkeyi daha kolay yönetmesini sağlayacak yenilikler yapıyor. la ilgilenen bakanlığın da yeniden kuru- lacağım açıkladı. Rusya konusunda gü- venlik uzmanı olan, Keele Üniversite- si'nde öğretim göreviisi Ingiliz Mark GaleottL "Geçmiştegüvenlikdıştnda her şeyi dışla>an Putin'in son açddaması çok sevindiricr diyerek yorumluyor Pu- tin'in sözlerini. Ve devam ediyor: Beslan 'daki rehine krizinde yaralanan çocukları ziyaret ettiğinde birçok anne-babanın kendisine sırttnı döndüğü Rusya De\'Iet Başkanı zor günler yaşıyor. Bu nedenle terörle mücadele için önlem paketleri açıklıyor. Ancak, detaylı incelendiğinde bu önlemlerin Putin 'in gücünü arttırma çabasından öteye gitmeyeceği görülüyor.(AP) "En aandanterörlebağjanbhbaşkaaçı- lardan, unsurlardan da söz ediyor." Ancak, Putin'in konuşmasında bahset- mediği ve terörün ana nedenlerinden bi- ri ise bölgedeki -özellikle de Çeçenıs- tan'daki- kötü siyaset. Öncelikli olarak da Kremlin'in bölge liderlerinin seçi- minde kamuoyunu kendi istediği doğrul- tusundayönlendirmesi. Galeottı. "Eğer Çeçenistan yeniden yapılandınlırsa ve tüm kesimlerinsiyasi anlamdatemsüi>e- ti sağlarursa o zaman otoriteler aşın uç- lara konsantre olabilirler" dıyor. Merkezi Washington'daki bir istihba- rat merkezinin Moskova ofısinde görev- li lvan Safrançukda bakanlık ve komis- yonun kurulması için umut verici çaba- lara rağmen Putin'in planım, geniş kap- samlı ve makul bir plan olmaktan çok uzak buluyor. Safrançuk, "Putin, yapıl- masıgerekenreformlaryerinekendisine ülkeyidaha kolay yönetmesinisağlayacak yeniİikler yapıyor. Bu önlemlerin terörle savaşta ne gibiyaranolacağını anlayamı- yorum" dıyor. Başka bir güvenlik uzma- nı Dimitri Trenin ise yerel liderlerin Kremlin'in yönlendirilmesıyle seçilme- si, Putin'in kendi silahını Moskova'ya döndürebileceğini vurguluyor. Çünkü Kremlin'e sadık kahnak adına bölgele- rindeki desteği kaybederler ve asileri kontrol altında tutma şanslan azalır. (Mosanv Tımes, Rusya, 14 Eylül)