Katalog

SAYFA CUMHURİYET 3TEMMUZ 2004 CUMARTESİ 14 KULTUR kultur@cumhuriyetcom.tr Marlon Brando 1950'de Fred Zinnemann'ın yönettiği 'The Men' filmiyle sinemaya başlamıştı Snıeıııa habasmı\iti KüitürServisi-Marlon Brando'nun avukatı David J. Seeley, ünlü yıldızın Los Angeles'ta adı açıklanmayan bir hastanede yaşamını yitirdiğini belir- tirken ölüm nedenini saklı tuttuklan- nı söyledi. 80 yaşında ölen sanatçı son dönemlerde çok fazla Idlo alıruş ve kalp sorunlanyla mücadele edi- yordu. 1924 yılında Nebraska'nın Ohama kentinde doğan sanatçı, 1944 yılında tiyatro oyunculuğuna başladı. Birçok tiyatro oyununda rol aldık- tan sonra 1947 yılında Tennessee VVB- tiams'ın 'Arzu TramvavT oyununda- ki maço ve serseri karakten olan Stan- ley Kovvalskı tıplemesıyle tüm tiyat- ro camiasında adını duyurdu. 1950de Fred Zinnemann'ın 'The Men' (Erkekler) filmiyle sinema dün- yasına adım attı. Daha sonra 1951- 1954 yıllan arasında sırasıyla tiyatro- da da oynadığı Efia Kazan ın yönet- tiği 'Arzu Tramvayı' (1951) ve 'Viva Zapata' (1952) fiİmınde ünlü Mek- sıkalı gerilla lideri Emiliano Zapa- ta yı canlandırdı. Joseph Manki- ewicz'in yönettiği'Jül Sezar'da (1953) Marcus Antonhıs rolündeydı. Oscar'ı protesto etmlştl Bu üç filmle de üst üste üç kez 'En tyi Erkek Oyuncu' Oscar'ına aday ol- muştu. 1954'te sinema tarihinin en iyi filmlerinden biri olan EHa Ka- zan'ın yönettiği 'Rıhümlar Üzerin- de' filnıindeki sendika ağalanna kar- şı koymaya çalışan dok işçı- si 'Terry\IaDoy' rolüyle Os- car'ın sahibi oldu. 'Vahşi Hücum' filminde canlandırdığı ve bir motosik- let çetesinin asi lideri rolüy- le genç kuşağın idolü hali- ne geldi. 1950'liyıllannikin- ci yansı, ilk yansı kadar gör- kemli olmasa da oyuncu için başanlı geçti. Bu dönemdeki başlıca filmJeri olarak; 'Çayhane', Oscar adayı olduğu 'Saya- nora' ve 'GençAslanlar" sa- yılabilir. 1961 yılında Stanley Kub- rick'in yanda bırakmasıyla yönet- menliğini de üstlendığı psikolojik Western 'Tek Gözlü Jack"i çevirdi. Yatak Hikâyesi' ve Charlie Chap- Hn'in yönettiği 'Hong Kong'hı Kon- tes' fılmlennde komedi oyunculuğu- nu denedi. ArthurFenn'inırkçılıkkarşıtı 'Ka- çaklar' ve eşcinsel bir subayı canlan- dırdığı John Huston imzalı 'Pınioiı GözJer' gibi sıstemi ve toplumsal ya- pıyı sorgulayan filmlerde rol aldı. Ama eski parlak döneminı geride bırakmış gibi gözüküyordu. Özellik- le 60'lann sonunda oynadığı 'Candy', 'Gece Gelen Adam' gibi filmlerde hem eleştirmen hem de izleyicilerden olumsuz eleştiriler almıştı. Usta oyuncu 1972 yılında Francis Ford Coppo- la'nın sinema tarihınde unutulmaz bir yen olan 'Baba' filnunde oynadı. Bu filmdeki mafya baba- sı 'Don Vrtto Corleone' rolünde unutulmaz oyun- culuğuyla eşsiz bir aktör olduğunu bir kez daha kanıtladı ve tam anla- mıyla bir sinema efsa- nesi haline geldi. Bu ro- lüyle 'En tyi Erkek Oyunca' Oscar'ını ikin- ci kez kazandı ama Ame- rika yönetiminin ve M,arlon Brando son olarak 2001 yılında henüz gösterime girmeyen Robert de Niro ve Edward Norton'la birlikte rol aldığı 'The Score'de rol almıştı. Hollywood sinemasının Kızılderili- lere yaptıklan haksızlıklara dikkat çekmek için, ödül törenine kendi ye- rine Kızılderili bir kadını gönderip ödülü almayarak protesto etti. 1973 yılında Bernardo Bertohıc- d'nin erotizmin sınırlannı zorlayan fil- mi 'Paris'te Son Tango'yla Öscar'a adaygösterilnuştı. I978yılındabilim- kurgu fılmi 'Superman'de sadece 10 dakika süren rolü ıçın sınemadaki ef- sanevi kişiliği sayesınde astronomik bir ücret aldı. Yapımcılar onun küçük rolleri için bile inanılmaz paralar öde- meye razı oluyorlardı. Francis Ford Coppolanın, sinema tarihinin en başanlı sa\aş filmlenn- den olan 'Kıyamet' fil- mındekı kendını yan tann sanan albay rolüy- le yeniden gündeme oturmuştu. 1980yılındakı'For- mûJ' filmınden sonra sinemaya dokuz yıllık bir ara verdi. Bu süre zarfmda bazı televiz- yon dizilennde konuk oyuncu rollerinde oy- nadı.Marlon Bran- do'nun oğlu Christian 1990 yılında bzkarde- şı Cheyenne'in nişanlı- sını öldürmek suçun- dan yargılandı ve hapis yatti. Bu olaydan 5 yıl sonra sanatçının kızı rando 1972 yılında Francis Ford Coppola'mn sinema tarihinde unutulmaz bir yeri olan 'Baba' filminde oynadı. Bu filmdeki mafya babası 'Don Vitto Corleone' rolünde unutulmaz oyunculuğuyla eşsiz bir aktör olduğunu bir kez daha kanıtladı ve tam anlamıyla bir sinema efsanesi haline geldi. Bu rolüyle 'En îyi Erkek Oyuncu' Oscar'ını kazandı. Cheyenne'in 1995 yılında in- tıhar etmesiyle Brando mün- zevi bir yaşam sürmeye başla- dı. 1989 yılında 'Kunı Beyaz Bir Mevsim' fılmindeki oyun- culuğuyla 'En İyi Yardnna Er- kek Oyuncu' dalında Oscar adayı olarak sinemaya döndü. 90'larda 'Ke- şif', 'Doktor Moreau'nun AdasT, 'Don JuanDeMarco' başlıca film- leri oldu. Son olarak 2001 yılın- da henüz gösterime girmeyen ve başrollerini Robert de Niro ve Edvvard Norton ıle paylaştığı 'The Score' filminde rol aldı. Sayısız ödül... Usta oyuncu sinema yaşamı boyunca pek çok ödülün de sa- hibi olmuştu. 1952 yılında 'VT- va Zapata' filmindeki başanlı oyunculuğuyla Carnıes Film Fes- tivali'nde 'En iyi Aktör' ve 'En îyi Yabancı Aktör' dalında Bri- tish Film Academy Ödülü'nün sa- hibi olmuştu. 1953 yılında JutiusCaesar fil- miyle British Film Academy Ödü- lü 'nün 'En İyi Yabancı Aktör' da- lındaki ödülünü almıştı. 'On The VVaterfront' filmiyle 1954 yılında New York Film Critics Circle, Gol- den Globe, British Film Academy ve Cannes Film Festivali'ndeki ödüllerin yanı sıra 1955'te de aynı filmle Golden Globe ödüllerini top- lamışti. 1972'de çevirdiği ve bü- yük ilgi gören 'Baba' fil- miyle sanatçı hem Oscar'ın hem de Golden Globe'nin sahibi olmuştu. 1973 yı- lında 'Paris'te Son Tango' filmin- deki oyuncu- luğuyla Nati- onal Society of Film Critics Ödülü ve New York Film Critics Circle Ödülü'nün sa- hibi olmuştu. Ünlü elektronik müzik ikilisinin son konserlerinden birisi Maslak Venue'de Aynlığa beş kalaOrbitalMURATBEŞER Elektronik müzik ikilisı Orbital'ın son konser görüntülerini izlemek, 8 Temmuz akşamı Maslak Venue'de bu- lunanlara nasip olacak. Yakın bir süre önce aynlma karan alan ikili, kendi ülkeleri Ingiltere'de, Glastonbury Fes- tivali 'nde verecekleri veda konserinden sonra sadece beş ülkede daha birlikte sahneye çıkacak. Bu son beş konser- den biri olan Maslak Venue ayağı, 8 Temmuz Perşembe akşamı The IA ConsultancyveRadyoDinamo( 103.8) işbirliğiyle gerçekleştirilecek. Üç yıllık aradan sonra Canlı elektronik müziğin olanakla- nnın artınlmasında ve yayılmasında büyük rol oynayan Orbital (ya da Pa- ul ve Phil HartnoD kardeşler), Lond- ra"mn dışında küçük bir kasaba olan Sevenoaks'tan geliyorlar. Her ıkisi de ekipman tutkunu. Ilk sahip olduklan şey Latin vurmalı ses- leri veren bir Korg davul makinesi. Sonra sırasıyla gitar seslen veren Poly- 800 ve 707 alır; bir sahcının tavsiyesi üzerine de Roland 909 ve MIDI kul- lanmaya başlarlar. 89 öncesinde DS Building Contrac- tors adıyla çalışırken adlan Orbital olunca 90'lann başında Shamen. Qu- een Latifah, Meat Beat Manifesto ve EMF parçalanna remiks yaparlar. Davul makinelerini ve breakbeatle- ri çok seven ikili, tam birer Roland 808 tutkunu. Tekno dinlerken dans edemiyorumculann ilacı olduğunu ilan eden 1991 tarihli kendi isimlerini ta- şıyan ilk albüm, dans teknosundan nef- ret edenleriçin çölde vaha niteliğindey- di. Albümdeki bilimsel bir titizlikle kotanlmış parçalar 'entelektüel elekro- nika' teriminin içini bileğinin hakkıy- la dolduran şeylerdi. Sadece 90"lann başında albüm ön- cesi kaydettikleri birkaç parça bile on- lan tekno tarihine yazmaya yeterdi. Ancak Hartnoll kardeşler, teknoda rö- nesans dönemininkapılannı açmaya ka- rarlıydılar. Steve Reich, Moebius ve Brian Eno esintili özgün drone teori- lerini işleyen ikinci albümleri, onlan gök kubbede Aphes Twin'e komşu yaptı. 1994 tarihli "SnKilisation", Or- bital'ın ılk büyük müzikal gelişimine işaret etti. Orbital'ı, Kraftwerk ve Kla- us Schulze gibi 70"lenn Euro elektro- nıklerine, 80'lerin CabaretVoltaire gi- bi endüstriyel ve deneysel müzikleri- ne olduğu kadar Pierre ve Frankie Knuckies gibi Chicago tınılarına bağ- layan ka\Tamlan işleyen "Snivüısati- on", tek bir hikâyeyı anlatır. îki yıl sonra ekipman zenginliği bakımından en gösterişli ve organik sesler üzerine kurulu albüm "In Sides" geldi. Hartnoll kardeşler bu albümle ap- akın bir süre önce aynlma karan alan ikili, kendi ülkeleri Ingiltere'de, Glastonbury Festivali'nde verecekleri veda konserinden sonra sadece beş ülkede daha birlikte sahneye çıkacak. Bu son beş konserden biri olan Maslak Venue ayağı, 8 Temmuz Perşembe akşamı The IA Consultancy ve Radyo Dinamo (103.8) işbirliğiyle gerçekleştirilecek. tallaştıran dans müziğinin altematifi- nin olduğunu ve bunun bin bir türlü farklı yaraticılığı içinde yaratilabilece- ğini gösterir. 15 yıllık Karlyerln albümü Eleştirmenler tarafindan Orbital'ın en iyi çahşması olarak değerlendirilen albüm, Ingiliz müzik basınının uygun gördüğü değişle "tehtiketi derecede mükemmdlik'' seviyesine ulaşır. Üç yıl- lık bir aranın ardından çıkan "The Middleof \owhere", iki temel kavra- mın etrafinda döner; iyimserlik ve ba- sitlik. Lale devrini kapatan topluluk, 2001 tarihli "Altogether" ile "Orbi- tal'm en iyi albümleri, azalan saçlangi- bi eskide kaidı" şüphesıni doğrular. Albüm küçük şakalardan ibaret 11 ta- ne birbirinden bağımsız şarkıdan iba- rettir. Kendilerinin yineledilderikonu- sunda sıkıntı yaşayan ikili uzun bir aranın ardından, yüzlerini yenileme gereksinimi duyarak, kariyerlerinde yeni bir sayfa açmaya kalkışır. Her za- man en büyük rüyalan olan film mü- ziklen, bu yeni dönemde öne çıkar ve "Octane" albüm bazında EMI'den çı- kan ilk film müziği çalışmalan olur. Yönetmen Marcus Adams'ın filmi için hazırlanan müzikler, aynı zaman- da Orbital'ın da karanhk ve minima- list yüzünü oldukça iyi yansıtır. Dün- yaya çok farkh birpencereden baktık- lannı gösteren albüm. işi Tangerine Dream'i andıran ses manzaralanna dökmüştür. Sonsuz espas anla>ışı için- de örülmüş parçalar, birbirini tekrar eden bazı motifler üzenne kuruludur. Ancak bu yılm başlannda çıkan bu film müziği çalışmasının devamı gel- mez ve ikili sürpriz bir biçimde ayn- lacaklannı açıklar. Elektronik müzik düyasının en say- gın isimlerinin başında yer alan Orbi- tal, 15 yıllık müzik kariyerini geçen ay çıkardığı "BhıeAlbum" ve berabenn- de (biri de 8 Temmuz Perşembe akşa- mı Maslak Venue'de gerçekleşecek olan) son birkaç konserle noktalıyor. Bize de bu tarihi anı izlemek kalıyor. Bunun için başka firsat yok; çünkü başka Orbital yok. murarbeser(S stud}oimge.com SANATA BAKIŞ SELMİ ANDAK GöPkemli Festival Sona Ererken Istanbul Küitür ve Sanat Vakfı'nın düzenlediği "32. Uluslararası Istanbul Müzik Festivali"nm önemi, değeri ve yaran sadece Istanbul açısından değil, ül- kemiz ve değerli sanatçılanmızla birlikte müzik dün- yasının ünlü sanatçılannın kaynaştığı etkinlikler saye- sinde evrensel bir boyuta ulaşıyor.. Bu yolda İKSV Yö- netim Kurulu Başkanı değerli sanatçı Şakir Eczacı- başı'nı, Eczacıbaşı Holding AŞ Yönetim Kurulu Baş- kanı Bülent Eczacıbaşı nı, protokol sorumlusu Zeli- ha Kaya'yı ve tüm emek verenleri kutlanz... özellik- le, bu yıl gerçekleşme tarihleri bakımından rastlantı so- nucu, Istanbul'da yapılan NATO zirvesinin aynı tarih- lerde kentimizi kaplamasına karşın Istanbul Müzik Festivali'ni ızleyen sanatseverterin ilgisi alkışlanacak bir durumdur. Şimdi, bu köşemizde "32. Istanbul Uluslararası Mü- zik Festivali"riı oluşturan etkinlikleri. taşıdıklan değer açısından tekrar anımsatmayı uygun buluyorum: 4 Haziran-8 Temmuz tarihleri arasında yer alan etkinlik- leri özetleyelim... "Açılış Konseri"; evrensel niteliği olan orkestra şefi Gürer Aykal yönetiminde Borusan Istanbul Rlamnoni Orkestrası'nın bu konsen ölüm- süz müzik otoritesi Cemal Reşrt Rey'in doğumunun 100. yılında anısına düzenlenmişti. Bu konserde bes- tecilerimizden llhan Usmanbaş'a "Yaşam Boyu Ba- şan ödü/ö"sunuldu. Programda bir diğer değerli bes- tecimiz Muammer Sun'un "Bahar Şenliğı" adlı ese- n, Cemal Reşit Rey"ın "Enstantaneler" adlı orkest- ra eseri ve llhan Usmanbaş'ın "O 2/B. 7 Orkestra İçin Müzik" adlı bestesi seslendirildi.. TC'nin Kuruluşu'nun 80. Yılı dolayısıyla, Gürer Aykal yönetiminde Borusan Istanbul Filarmoni Or- kestrası ve şef ibrahim Yazıcı yönetiminde Küitür ve Turizm Bakanlığı Devtet Çoksesli Korosu tarafından ve konuk solistler soprano Natali Buck, mezzosoprano W. To Brummelstroete. tenor Joaquin Asiain, bas Neal Davies'ın katılımlanyla Beethoven'in "9. Sen- foni" eserieri seslendinldı. Günümüzün adı geçen pıyanistleri arasında tanınan Mikhail Pletnev resitalinde; J.S. Bach'ın "6. Parti- ta", Bach/Busoni'den "FteminörChaconne". Mus- sorgski'nin "BirSergiden Tablolar" adlı eseri seslen- dirdi. Uluslararası kariyere ulaşan flütist Şefika Kutluer Festivalde Berlin Filarmoni Orkestrası üyelennden olu- şan bir topluluk eşliğinde J.S. Bach ve Antonio Vi- valdi'nin eserierini içeren bir konser verdi. "Nota'da Yazmayanlar" adı altında Müzikli Söyleşi veren Emir Gamsızoğlu (piyanist), Jülide Canca (çe- list), Sevil Ulucan (vıyolonist) ve Mehmet Ali Alabo- ra (aktör) ilgi uyandırdılar. Festivalin ilginç etkinlikleri arasında Marb'n Mastik (gitar), Istanbul Kuartet konseri; Londra'dan geten ün- lü Nash Ensemble nin "MüzikJi öyküler" göstensi; klav- sen virtüözü Leyla Pınar resitali; ünlü Farinelli'nin se- sinden barok müzik; tanınmış oda müziği grubu Ame- tist Klarnet Beşlisi'nden Bach'tan Bartok a konse- ri, Erdem Bilgen Paolo Crivellaro, Lars Ranch üç- lüsünden org ve trompet konseri; barok müziğin us- talanndan Jordi Savall (viola da gamba) ve grubun- dan Yitik Cennet adlı konser; dünyaca ünlü orkest- ra şefi Lorin Maazel'in yönetiminde FilarmonicaAr- turo Toscanini Orkestrası'nın festivalin yaratıcısı ve Istanbul Küitür ve Sanat Vakfı'nın kurucusu Dr. Nejat F. Eczacıbaşı'nı anma konseri müzik dünyasının unu- tulmaz etkinlikleri olarak yaşayacaktır. Festivalin olağan üstü göstensi saydığı Hollanda Dans Tiyatrosu yorumunu gelecek köşemizde suna- cağım. Fahhles - No Roots (BMG) Michael Gordon - Light ıs Calling (Warner Bros-Balet) AngeBque Kidjo- O)aya! (Sony) Peter VMıite - Confıdental (Sony) Meja - Mellovv (Sonj') GcraJd Albright - Kıckin it Up (Universal) Matthieu Micbel - Live At Theatre Oriental (Universal) Efsane hard rock topluluğu Deep Purple'ın gi- tarcısı Ritchie Blackmore Istanbul'da. Müzik kariyerinde Deep Purple ile büyük başanlara imza atan, ardından kendi topluluğu Rainbow ile çıkışını sürdüren rock gitarcısı Ritchie Biackmore. son yıllarda beğenı ile izlenen pro- jesi Blackmore's Night ile 11 Temmuz Pazar ak- şamı Yedikule Zindanlan'nda olacak. Bueüne değuı tt Under A Vıolet Moon", "Shadow Öf The Moon", "Past Tunes Wîth Good Company'', "Fîres At Midnight" ve "Ghost Of A Rose" adlı beş albüm çalışmasına ımza atan sanatçı, mü- zikseverleri epey heyecanlandırmışh. Major Müzik tarafindan düzenlenen konser. Blackmo- re'un ilk kez Istanbul'a gelişine tanıklık edecek. Aynntılı bilgi için: (0212 251 58 07 08) • 1996 yılında kurulan Adana-Moldavya karması rock topluluğu Direc-t, uzun ve zahmetli bir sü- recın ardından nihayet ılk albümü "Rus Kozmo- nodan"nı On-Air fırmasından çıkardı. Kendi müzikJerini etnik-grunge olarak tanımlayan ve 1999 yılında şarkıcı gitarcı Bilge ve davulcu Oz- gür tarafindan kurulan topluluk, Stüdyo 18*de canlı olarak "Odun Aşk ve Ama Sen Varsın''ı kaydeder. Arkasından gruba basçı olarak Mol- da\ya doğumlu Alex katılır. Bundan sonra ge- nelde beste çalışırlar ve verdikleri bir dizi kon- serlerle adlannı duyururlar. 2001 Roxy Müzik yanşmasında birinci olurlar. Ardından sayısız İcez konser verirler. On-Aır'le anlaşan topluluk, Kurban'ın solisti Deniz Yümaz yapımcılığında 2003 Ocak ayında kaydetmeye başladıklan "Rus Kozmonotian'' adlı albümü mayıs ayında bitirdi ve bugünlerde piyasaya sürdü.