Katalog

1 HAZİRAN 2004 SALI CUMHURİYET SAYFA DIZI ABDULCANBAZ TURHAN SELÇUK Filozof, ilerici ve ödünsüz kültür adamı Sakallı Celâl, Karaveli'nin kalemiyle yeniden doğdu Hiçbirşeyonubükemezdi" Y ü l t ü r Servisi - "Türldye'de ilgililer bilgisiz, / bilgililer ilgisizdir..." L "Bu kadar cehalet ancak tahsille \ mümkündür!...", "Bastonumusoksam, \ ^ yeşertecekkadarverimli,butopraklar üzerinde yaşayanlan aç bırakmayı başardıgınuz için ne kadar övünsek azdırL. 1 ", "Türldve'de aydınlar, hızla Doğu'ya gklen bir geminin güvertesinde Batıya doğru koşturarak Batfulaştıklannı sanırlarL." Bunlar ve bırbınnden gerçekçı bırkaç anekdotla •'bilge söziT daha. Sakatlı Celâl'in adı geçtıkçe akla gelenlerin ve güngörmüş yazarlann köşelerinde zaman zaman sözünü ettiklerinin - neredeyse - hepsi bu. Birkaç anekdotla bunca yıl akıllarda kalmayı başarmıştı ama ailesi, eğitimi. çevresı, fıkırlerı, ış ve özel yaşamı hakkında hemen hıçbır şey bilinmıyordu. Çoğunca, soyadı ; bile!.. Hakkında vaktıyle yazılanlar *- ise mevcudu tükenen İcıtaplarla tozlu - raflara ter kedılen gazete koleksiyonlannda kalmıştı. Tamamı ona adanmış ve onun adını taşıyan ilk kitap birkaç gün önce \itrine çıkıncaya kadar durum ne yazık ki böyleydi. FoTOCRAFLARLA BEZELI BİYOGRAFİ "Bir Ankara Ailesinin Öyküsü", "Görgü TanığT ve "Tanıdığıın Nâzun Hikmet" isimlı kitaplarıyla son yıllarda yazarlığı ön plana çıkan gazeteci Orhan Karaveli, Sakallı Celâl Bey'in; bu "büinnıeyen ünlü"nün üzerine eğilinceye kadar. Karaveli. birbuçuk yılını vererek onu tanıyıp da hayatta kalanlan bulmuş. hepsiyle konuşmuş. belgelere ulaşmış \ e ortaya 240 sayfalık. görülmemış fotoğraflarla bezeli bir "biyografî" çıkarmış. Daha doğrusu "bir protestonun romanı" bu. Profesör Dr. Vakur \ 7 ersan kitaba yazdığı "önsözde"': "...Ben Celâl Bey'i tanımak, konuşmalanm dinlemek ve sohbetlerinden yararlanmak imtiyazmı elde etmiş nâdir kişilerden biriyim..r dedıkten sonra devam ediyor: "...Orijinal zekâsı, yaygın kültürü, etkin ve uyancı konuşmalan ile ulkemizin son yüzyılhk kültür sürecinde iz bırakmıştı. Kendisi ve ailesi hakkında bilgi bulunnıaması (ise) bir vefAsızhk örneği; Türk kültür hayaü için de bir eksiklikti. (Bu) boşluğu dolduran ve büyük bir emek mahsulü olan bu eseri bizlere kazandıran dostıunuz Orhan Karaveli'yi candan tebrik ederiz..." ZiYAN OLMUŞ BİR DEĞER Vakur Hoca böyle dıyordu. Peki. ya çok sevdiği "hocası" TevfikFikrefe - isteği doğrultusunda - **Aşiyan"da komşu oluşu ardından neler yazılmıştı' 1 "Şeyhülmuharririn" Burhan Felek, Cumhuriyettekı köşesınde "..^Jerede o irfan tarlası ki Sakallı Celâl'in fikirleri yeşerebilsin..." diye hayıflanıyordu. Yusuf Ziya Ortaç ıse "Akbaba"da "...Cenazesine gidemedim!.. İnsan kendi tabutunun arkasından yürüyebilir mi?..." dedikten sonra bir çırpıda özetlıyordu ellı yülık arkadaşım: "...Hiçbir şey onu bükemezdi. Yobaz kafa karşısuida Celâl Bey sahiden celâllenirdi"!.." Vedat Nedim Tör üzünrüsünü "...Bıraksalar, Kemalist ruhlu gençlik ordulan yetiştirecektL.." satırlanyla belirtırken Fikret Adil "...İstanbul'un anıtlanndan biri devrildi..." diyordu. Haldun Taner'e göre "...Boşuna alap 0den bir pınar, ziyan ohnuş bir değer..." Melih Cevdet Anday'ın gözünde ise "...Bir eski zaman kahramanı!.." idi. Ahmet Haşim onu en erken tanıyanlardan biri. "Sultani"den sınıf arkadaşı içm Cumhurıyet'in ilk yıllannda "... Celâl'in söyledikleri, karanhk bir gecede çakan şimşekler gibiydi..." demişti bir mektubunda. Y A R I N : BAHRİYE NÂZIRI'NIN OĞLU BİR 'PAŞAZAOE' Celâl Bey'in tek sakalsız resmL. AnnesiMelek Hanını'la... (sağda) azeteci Orhan Karaveli, "bilinmeyen ünlü" Sakallı Celâl'in yaşamöyküsünü bir buçuk yılda hazırladı. Onu tanıyıp da hayatta kalanlan bulan Karaveli, belge ve fotoğraflarla süslediği 240 sayfalık kitabmı "bir protestonun romanı" olarak niteliyor. Arkadaşlarından Vedat Nedim Tör, Sakallı Celâl'in ölümünden sonra üzüntüsünü "...Bıraksalar, Kemalist ruhlu gençlik ordulan yetiştirecekti..." diye anlatmıştı. 'Mustafa KemaTi öpıııek ve kokkanak isterdim...' tuz yıl boyunca cebinde taşıdığı vasiyernamesinde Atatürk'ten inanılmaz bir içtenlikle ".JVlustafa Kemal'i seviyonım. O'nu öpmek ve koklamak isterdim..." diye söz eden Sakallı Celâl Bey, Karaveli'nin kitabından öğrendiğimize göre "KomintenTin 1922'de Moskovada toplanan dördüncü kongresine de katılmış ve "...Türkiye'ye komünizm geürse herhalde 'bizden' gelecektir, değü mi?.." diyen Ruslan şu ilginç yanıtla şaşırtmıştı: "...Sanmam! Her yeni şey bize Fransa, Almanya, İngütere gibi Avnıpa ülkelerinden gehniştir. Türkiye'nin komünist olnıası için önce onların bu sistemi alıp benimsemeleri gereklyor. Kısacası; eğer bir gün olurlarsa önce onlar komünist olacaklar ve biz de sizden değil onlardan alacağız, alırsak,.." Gizlemediği ve insan olmanın gereği saydığı toplumcu fikirleriyle daha 1910'lu yıllarda tanınmaya başlayan Sakallı Celâl Bey Ankara Sultanisi'nın müdür yardımcılığını yapmıştı. Genç Cumhuriyet hükümeti, onu aynı "sultani"nin müdürlüğüne getirdi. Kitabın yazılma öyküsü Kendmi arayan adam.•. N eden böyle bir ..*' * yaşam öyküsü?' ORHAN KARAVELİ- Türkiye'nin tarihinde belli bir yeri olan insanlanmız, şanslan varsa, bir ansiklopedide birkaç satırla yer alabiliyorlar. Çoğu bundan da yoksun Orhan Karaveli. kalıyor ve zamanla unutulup gidiyor. Sakallı Celâl Bey de bunlardan biri. Evet, yazılı eser bırakmamış ama özgün bir eğitımci; bir "insan mühendisi" ve aydınlanma savaşçısı. Köklü bir aileden geliyor. Annesi Melek Hanım, "Divanı Muhasebat" (Sayıştay) Reisliğinde bulunmuş 'Aksaray'lı MehmetPaşa'nın kızı. Dedesi, babası, ağabeyleri Osmanlf nın seçkın deniz subaylan. Babası Amiral Hüseyin Hüsnü Paşa, Abdülhamit ın - dürüstlüğü ıle tanınmış - Bahriye Nâzın. Ağabeylen gibi o da "jöntürk" ve Mustafa Kemal'ın Kurmay I M Başkanı olduğu "Hareket Ordusu"na katılan gönüllülerden. KELLE KOLTUKTA Galatasaray mezunu. Sorbonne'da eğitim rj -f"-^; J ^ E | | ^ B görmüş. Mükemmel M M ^ ^ ^ ^ I Fransızcası ile dünyada f ^ ^ B P ^ ^ B olup biteni günü gününe izliyor \ e çağdaş eğitim konusunda bir şeyler yapabilmek için âdeta kelle koltukta savaşıyor. Tam bir Tnefkûreci muallim". Üsküp. Kastamonu. îzmit. Ankara... Felsefe ve Fransızca okuttugu okullarda yobazlarla çatıştıkça azlediliyor. Öğretmenlikten, lise müdürlüğünden trenlerde ateşçiliğe, gemilerde makinistlığe, fabnkalarda işçiliğe. hatta İstanbul caddelerinde gönüllü çöpçülüğe kadar uzanıp "inziva'' ile noktalanan bir "isyan"! MiKROP VE SU FOBİSİ Gene de; ailesi, çevîesi ve okul arkadaşlanyla ilişkisini özenle sürdürüyor. Mıkrop \ e su fobisi yüzünden yaşantısı bir hayli bohemce ama en seçkin çevTelerde saygıyla karşılanıyor, ağırlanıyor. O konuşunca herkes susup dinliyor. Müthiş bir filozof. İlerici ve ödünsüz bir kültür adamı. Benzersiz. 1947 olmalı. Ben Galatasaray'da öğrenci iken bir cumartesi günü öğlesmde onu okulun önünde görmüş ve yanına giderek "birini mi ararJığınr sormuştum. "Evet, demişti. Kendimi anyorum!...'" O günden beri "Celâl Ağabey"i yazmayı hep düşündüm. Kısmet bu günlere imiş. O ilk ve son konuşmamızdan 57; 6 Haziran 1962'deki ölümünden ise 42 yıl sonra... DÜZYAZI ORHAN BtRGİT AKP'nin YOK Çıkmazı Cumhurbaşkanı'mn geniş bir gerekçe ile geri çevirdiği YÖK Yasası için tzlenecek yeni strateji- nin, AKP yönetimini sıkıntıya düşürdüğü anlaşılı- yor. Dün parti merkez kurulunun da Bakanlar Ku- rulu'nun da belirleyecegi yeni çözümde, ister Mil- li Eğitim Bakanı Çelik'in "ısrar edelim" önerisine uyulsun, istenilir^e aralannda iki başbakan yar- dımcısısının da b^lunduğu bazı kabine üyelerinin savunduğu gibi h'Ç değilse bu öğrenim yılı için ip- lerin gerilmemesı yönünde bir karara vanlsın, par- ti grubunun bu Ronuda bölüneceği anlaşılıyor. lyi ki Sezer var_ Yasanın, Cumhurbaşkanlığı'na yeniden olduğu gibi gönderilemeyeceği, anayasada yapılan ve YÖK'te bir Genelkurmay Başkanlığı temsilcisinin bulunmasına gerek görmeyen değişikliğin bu kez görmezlikten gelinemeyeceği biliniyor. AKP kurmay- larının, anayasada yaptıkları bu son değişikliğe karşın, yasaya YÖK'ün 16. üyesı olarak "Genel- kurmay temsilcisini" bilerek yerleştirdiklerini Mec- lis Milli Eğitim Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Tay- yar Arukulaç ın, Çankaya vetosunun üzerinden sa- at geçmeden CNN Türk'ün canlı yayınında Çiğ- dem Anat'la yaptığı konuşmada kayıtlara geçir- diğini duyanlar, aslında AKP yönetiminin, daha işin başında bu yasayı kendi seçmen tabanının önem- li bir bölümünün gönlünü hoş etmek amacıyla ade- ta parmak ucuyla tutarak TBMM'ye getirdiğini de fark etmiş olmalılar. Ya da yasa TBMM'ye getirilır- ken böylesine geniş bırtepki ile karşılaşılmayaca- ğını ve hemen her olayda iktidan savunan medya- nın önemli kesimi ıle iş çevrelerinin bu konuda da benzer bir tutum izleyeceğini zanneden AKP yö- netimi, bu kez evdeki hesabın pazardakine uyma- dığını görmenin şaşkınlığını üzerinden atamadı. Hele Cumhurbaşkanfnın, yasayı nasıl olsa geri çevireceğıni, ancak parlamento çoğunluğunun ıs- ran karşısında ellerinin bağlı kalacağını düşünme- nin de salt bir düş olduğu, veto gerekçesi okunun- ca daha da belirgin olarak anlaşıldı. Sayın Ahmet Necdet Sezer, anayasanın kendisine verdiği hak- la "birdaha görüşülmesiiçin" sözü edilen yasayı Meclis Başkanlığı'na geri göndermekle yetinme- miş, gerekçelerinde, laiklik ilkesinin yasanın ama- cı ile nasıl zedelenmek istenildiğinı, eski hukukçu- ların deyimi ile "müdellel" olarak ortaya koymuş- tur. Bu kanıtlamalar için de Anayasa Mahkemesi'nin aldığı kesinleşmış kimi kararların kaynak, belge olarak yer almasının, medyada imam hatipler so- runu üzerinden AKP iktidannı savunmak isteyen- ler için de şaşkınlık yarattığı görülüyor. Bir gazete- mizin manşetine göre, zoraki "Laiklik yorumu, adı verilmeyen uzmanlarca hata olarak değerlendiril- mektedir". Ama o gazete, işin doğrusunun ne ol- ması gerektiğini Cumhurbaşkanı'mn önüne getir- memektedir. Bu görevi üstlenen bazı yazarlar ise Sezer'e, laiklik konusunda seküleriter seçeneğıne yaklaşımı "an. etmekte"d\r\er. Başka bazılan ise bir adım daha atarak imam hatip liselerine açılması ge- reken ön ile, AB ölçütleri arasında benzerlık yarat- ma çabasını eşdeğer hale getirerek tam anlamı ile kendilerini kaybetmiş durumdadırlar. 25 bin imam hatiplinin klasik liseleri bitirenlergibi, üniversitele- rin tüm bölümlerine girebilme, olabilirse ileride ay- nı hakları Harp Okulları için de kullanabilme imti- yazı ile donatılmalarının altında acaba, ABD'nin gizemli Büyük Ortadoğu Projesi'nde Türkiye'ye biçmek istedikleri misyonun elden geçirilmiş kad- rolannı oluşturma planı da mı yer almaktadır? Pro- jenin coğrafi alanı içınde bulunacak çoğunluğu Müslüman ülkelere demokrasi öğreniminde de ön- cülükyapması istenilen ılımlı Islam birTürkiye için, özel eğitimle yetiştirilmiş böylesine kadrolara elbet- te ağır sorumluluklar yüklenebilecektir. Ve YÖK Yasası için "tamam mı" yoksa "devam mı" seçe- neklerinin tartışmasının altında yatan asıl gerekçe de bu doğrultuda ortaya çıkacaktır. Faks: 0212- 677 07 62 obirgrt(« e-kolay.net Yazarımız Orhan Birgit'in sevgili eşi Sevim Birgit'in vefatını üzüntüyle öğrenmiş bulunuyoruz. Acımız sonsuzdur. Merhumeye Allah'tan rahmet, kederli ailesine başsağlığı dileriz. Cumhuriyet Çalışanları BURSA1. İCRA MÜDLîRLÜĞÜ'NDEN İLANEN TEBLİGAT Dosya No: 2003 10180 Alacakh Ekofinans Factoring Hizmetlen AŞ \ekılı: A\. Serdar Tahtakıran" A\. Levent Us Uluyol Tezcan Sk. No 1 Bursa Borçlu. Şahsıver Yıldınm Uluyol Işık Ap K.. 1 D 1 Bursa Bor'ç miktan: 4 278.150 000.-TL (faiz \e masraflan hanç) Takıp mesnedı: 27 11 2003 keşıde tarihli 3.975.000 000.-TL. çek Borçlu hakkında yapılan ıcra takıbınde 163 ödeme emn teblığ edilmemış ve emniyetçe yaptınlan tahkıkatta da adreslen tespıt olunmamış bulunduğundan teblıgatın ılanen yapılmasına karar verilmiştir. \ukanda yazılı borç ve masraflarının ışbu ödeme em- nnın ılanı tarihmden ıtıbaren (25) gün içınde ödememz, takjp dayanağı senet \eya çek kambıyo senedi niteliğine haiz değilse keza takip dayanağı senet ve> a ımza sıze aıt olmadığı ıddıasmda ısemz (20) gün içind'e açıkça bir dı- lekçe ıle tetkık mercıı hâkımliğıne bıldırmenız. aksı tak- dirde kamsıyo senedindekı ımzanm sizden sadır edilmiş sav ılacağı ımzanızı haksız yere ınkar ederseniz senede veya çeke dayanan takıp k'onusu alacaeın yüzde 10'u oranında para cezasına mahkûm edıleceğınız'. borçlu ol- madığınız veya borcun ıtfa veya imhal edıldığı veya ala- cağın zamanaşımına uğradığı hakkında veya yetkı ıtırazı- nızı bıldırerek tetkik mercnnden ahnacak İtırâzın kabulü- ne dair bir karar getırmediğiniz takdirde cebrı icraya de- \am olunacağı. ıtıra? edıîmedığı \e borç ödenmedığı takdırde (25) gün içınde 74. maddeye göre ıtıraz edılıp de reddedildığı takdırde ıse (3) gün içınde 75. maddeye göre mal beyanında bulunmanız. bulunmazsanız hapıs ile tazyık olunaca|ıBlz , hıç mal beyanında bulunmaz \e>a hakıkate aykırı beyanda buluiıursanız hapıs ıle cezalandınlacağınız ıhtar olunur. Basın: 25100