Katalog

24 NİSAN 2004 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA HılvA-rlA U l f l J . ekonomi(2 cumhuriyet.com.tr 13 Prof Dr. Erinç Yeldan'a göre, 10.8 milyar dolarlık spekülatif kaynak Türkiye'de BorçyüküdövizkıskacındaHACER BOYACIOĞLU AJVKARA - Bılkent Ünıversitesi Ögretim Üyesi Prof. Dr. Erinç Yel- dan, Türkiye"ye sadece 2003 yılın- da kaçmaya hazır 10.8 milyar do- laılık spekülatif sermaye gınşi ol- duğunu söyledı. 3u paranın büyük bir kısmının sıcak para olduğunu belirten Yel- dan; Türkıye'nın borç yükündeki azJİmanın da her an yön değiştire- bileceğine dıkkat çektı. Yeldan, "pış konjonktürün iktisadi ve sha- si »çıdan Türkiye lehine olniası ne- denivle dövizde yapay bir ucuzluk var. Piyasa, dövizin aşın ucuz duru- nııinu ortadan kaldınrsa bizim borç yükümüzün ulusal gelire ora- nıda yüzde 90'a çıkar" dedi. Veldan, Cumhuriyef e, son eko- nctnık gelışmeler ve olası risklere ih,kın açıklamalardabulundu. Yel- dan' ın görüşlen özetle şöyle: Dış konjonktürün iktisadi ve si- y3>ı açıdan Türkiye lehine olması, 'Clumlu bir ekonomik atmosfer vtfimş' görüntüsüne neden oluyor. O sa şu anda yaşanan, sürdürüle- bıir bir büyüme değil. Çeşıtli gös- tegeler olumsuza gıttığınde, ser- 10.8 milyar dolar her an Türkiye'yi terk edebilir. Yüzde 6.5'lik faiz dışı fazla hedefi sürdürülemez. Sıcak para girişleri kısıtlanmalı. IMF'yle ancak belli koşullarda yola devam edilebilir. maye kaçışı olabilir. Böyle bir du- rum ABD'nin faiz arttınmıyla bir- leşirse döviz kurunda yukanya doğru yükselme olabilir. 1o.8 milyar dolarlık spekülatif para glrdl: 2003 yıh venlerine göre, üretı- me dayanmayan spekülatif nitelik- tekı sermaye gınşi 10 8 milyar do- lar oldu. Bu mıktar içmde şirketle- rin getırdıği sıcak para, yeşıl serma- ye akımlan, Irak'ta dolaşan sıcak para ve Türkiye'deki yerleşiklerin ters para ıkamesi yer alıyor. Bu pa- ra mal ve hızmete dayalı olmadığı için, gelışmelere göre her an yön değiştınp Türkiye'yı terk edebilir. Borç oranı fırlar: Rakamlara göre, Türk Lirası son 20 aydır aşın değerli bir durumda. Ekonomı yönetımı ise pıyasalann Dış konjonktürün Türkiye lehine olması nedeniyle dövizde yapay bir ucuzluk var. Piyasa dövizin aşın ucuz durumunu ortadan kaldınrsa borç yükümüzün ulusal gelire oranı da yüzde 90'a çıkar. T döviz kuru ve TL'yi dengeleyece- ğini söylüyor. Ben de diyorum kı, eğer piyasalar bir dengeleme yapar ve TL'nin aşın değerli durumunu ortadan kaldınrsa, dövizde cıddı bir yükselme olur. Bu yükselme, şu anda yüzde 70 olan borcun mıllı gelire olan oranını yüzde 90'a çı- kanr. Çözüm sermaye hareketlerinı dü- zenleyen 32 sayılı karann revıze edilmesi ve sıcak paranın kontrol altına alınması. Bu konuda, Tobin Vergısi (kısa vadeli sermaye hare- ketlerini vergüendırme) yönünde bir düzenleme yapılabilir. Döviz kurundakı aşın ucuzlama gideril- meli ve borç yapısı uzun vadeli ödeme yapılacak şekılde yeniden düzenlenmelı. İMF. yeni politlkaları kabul ederse kalmali: Ekonomınm genişleyici politika- lara da ihtıyacı var. Yapılması ge- rekenler bunlar. Bunlar IMF'yle ya da IMF'sız yapılabilir. IMF'nin böyle bir program için ikna edil- mesi programın başan şansını da artınr. Yüzde 6.5'Hk faiz dışı fazla (FDF) sürdürülemez: Süreklı özel- leştinnenın yapıldığı bir ortamda bulunuyoruz. Dolayısıyla önümüzdeki dönem- de FDF'ye katkıda bulunan KİT'le- rimız elımızde olmayacak. Böyle bir ortamda yüzde 6.5'lik faiz dışı fazla hedefinı tutturabılmek için daha çok gıder kısmak ve daha çok gelır sağlamak gerekecek. Böyle bir FDF hesabı tutmaz, gidiş buna doğru. YUZDE 30 ARTTIRACAK Milligelire hesap rötuşu E»nomi Servisi - Eonomıde gsterilmeye çalışılan i^mser ve pembe ©lonun aksine işsizlik vkışı başına gelirde ıvleşme silanamamasına yeni b yöntem bulundu: \Uİ gelire yeni hesap. psaplama yönteminin ceıştırilmesıyle gayri s"i millı hasılanın (SMH), yüzde 20-30 anında bır artış daha stermesi bekleniyor. ıllı gelir hesabı ınput- tput (girdı-çıktı) jlolanna göre lırlenıyor. fsaplamada, herhangı • sektörde üretılen 0 bırimhk malın ne dannın ticarete konu iuğuna bakıhyor. ıflasyon hesabında lecek yıl 2003 bazh endekse geçiş gibi, milli gelir hesabında da 1987 bazlı endeks yerine 1996 yıh bazlı endekse geçiliyor. Geçmiş yıllarla kopukluk yaşanmaması için bu yıl sonuna kadar. milli gelir hesaplannın 1987 yıhna kadar geriye dönük olarak yeni baz yıh üzerinden hesaplanması da planlanıyor. 1996 girdi-çıktı tablosuyla hangi sektöriin hangi sektörden girdi aldığmın belirlenmesi beklenirken temmuz sonunda açıklanması planlanan 2004'e ait ilk çeyrek sonuçlannın yeni hesaba göre yapılması ve açıklanması hedeflenıyor. TZOB: Tanmda 68 trilyon liralık sel zaranndan sonra donun faturası: 1.5 katrilyon lira 6 Üstü açık fabrika doğaya yeıuldi' Mersin Silifkede önceki gün, kısa süren dolu yağışı, meyve ve sebze bahçelerinde zarara yol açü. (AA) İhracat yaparak özelleştirilmekten kurtuldu ETI Bor'dan 320 ton dışsatım Amaç demiryolu sektörünü AB standarüna uygunhale getirmek. ; yılda 8 katrilyon liralık yatınm yapılacak Demiraglar yenilenecek NKARA (AA) - vrupa Bırliği'ne VB)tamüyelık 2 bin 470 kilometrelik hattın yenileneceği yapımı işlerinin yanı sıra yine aynı süre ıçinde 125 jnusunda önemli program kapsaminda 2 bin adet ray kaynağı, 2 ;formlan hayata 431 kilometrelik hattm da bın 431 kilometre sçiren Türkiye, emiryolu ektörünü de AB "™~~"~ 1 andartlan düzeyine çekmek amacı e atağa geçti. Uzun zamandır ımal edılen demiryolu sektöründe e önemli yatınm ve iyileştirmeler apılacak. TCDD Genel lüdürlüğü 5 yıllık dönemde bplam 8 trilyon 285 milyar liralık Jatınm yapmayı planlıyor. "CDD'nın gerçekleştırmeyı llanladığı yatınm programının «ynntılan da belırlendı. Buna göre CDD, 2004-2008 yıllan arasında bplam 8 katrilyon 285 tnlyon Iralık yatınm yapacak. TCDD'nin fceş yıllık yatınm programı ^apsamında 2 bin 470 kilometre ı<zunlugundaki hat yenilenecek. kilometrede takviye poza sinyalizasyonu yapılacak ı bir hatta sinyalizasyon tesisi yapımı gerçekleştirilerek hatlann güvenliği arttınlacak. Aynca yine bu süre içinde 2 bin 555 kilometre uzunluğundaki hatta da elektrifikasyon tesisi sistemleri işletmeye alınacak. Öte yandan, yeniden yapılanma ve Avrupa Birliği sürecindeki çalışmalannı yüriiten TCDD Genel Müdürlüğü, ray ıhtıyacında iç piyasaya yöneldi. Uzun yıllardan bu yana gerek yeni hat yapımında ve gerekse mevcut demiryollanndaki ray yenilenmesi için önemli miktarlarda ithalat yapan TCDD Genel Müdürlüğü, bundan sonra ray ihtiyacını KARDEMÎR Genel Müdürlüğü tesislerinden karşılayacak. CAN HAC1OĞLL ESKtŞEHtR-ETİAŞ'nin Eskişehir'ın Seyitgazi ilçesine bağlı Kırka beldesindekı Boraks ışletme tesisleri bir yıl ıçinde yurtdışına 320 bin ton bor madeni ihraç etti. thracat nedeniyle 40 tnlyon lıra gelır elde edildı. ETÎ Bor Kırka Işletmeleri Müessese Müdürü Hasan Kaymakçı bor işletme tesısinin özelleştirilme kapsamından \ çıkanldığını anımsatarak "Şimdi devktimizin olanaklan ile var gücümüzk çalışryoruz. Müessesemizde 845 işçi ve 177 teknik eteman, mühendis ve memur otanak üzere toplam 1022 personel • Bir yıl içinde yurtdışına 320 bin ton bor madeni ihraç edilirken 40 trilyon lira gelir elde edildi. çahşıyor" dedi. Son bir yıl içinde 320 bin ton bor madeninin çeşıtli ülkelere ihraç edildiğini belirten Kaymakçı, karşılığında 40 trilyon lira net kâr elde ettiklerini açıkladı. Bor ve türevlerinin 250 çeşitlı alanda kullanıldığına da dıkkat çeken Kaymakçı şöyle konuştu: "Dünyada bor üretiminin yüzde 70'ini Kırka'da biz yapryoruz. Türkiye bu gücünü iyi değerlendirmelidir. Bor madeninin çağa uygun üretinı yapması için, ünrversitekrinıizden destek beklhoruz. Kapüarunız yurdumuzun büim adamlanna açık. BiMın adamlanmız bor konusunun üzerine efilmeK. Srratejik özelliği bulunan bu maddelerimizden ulke olarak daha ivi vararianabiliriz." Ekonomi Servisi - Mart ayının ılk haftasında Türkiye genelinde etkılı olan yağışlann 68 trilyon liralık zarara yol açtığını hesap- layan Türkiye Ziraat Odalan Bır- liğı (TZOB) don olaylannın mey- ve, bağ ve zeytınhkleri etkiledi- ğinı bıldırdı. Tanm Ürün Sıgor- tası'nın bir an önce çıkanlması- nı isteyen TZOB, don olaylannın ülke ekonomisi ve üretıcıye zara- nnının yaklaşık l .5 katnlyon li- ra olduğunu tespıt etti. Üretıcının bu tür risklere karşı yalnız bırakılmaması gerektığını belirten ve "Üstü Açık Fabrika Doğaya Yenik Düştü" başlıklı ra- porunda TZOB'mn tespıtlen şöyle: • Manısa'da, bağ alanlannda hasar oranı yüzde 40. Kuru üzümde zarar 130 tnlyon lira. • Malatya'da kayısıdaki hasar yüzde 90. Zarann parasal değeri 331 tnlyon lıra. • Bursa'da, meyvedeki hasar >-üzde 80-90, 262.8 tnlyon lira. • Balıkesir'de hasar oranı yüz- de 25 Yaklaşık 47.7 tnlyon lıra. */ Sakarya-Pamukova'da mey- vede hasar yüzde 70. Yaklaşık 1.6 trilyon lira. • tzmıt'te hasar oraru yüzde 15. Bu hasann maddı değen 175.4 tnlyon lıra. • Çanakkale'de zeytınliklerde hasar yüzde 80; 83 trilyon lira. • Karaman'da yüzde 95; 175.4 tnlyon lira. • Kılıs'te bağ, fıstık ve cevız- dekı hasar oranı yüzde 90. Yak- laşık 2.3 tnlyon lira. • Doğu Karadenız, sahil şeri- dınde, Ordu, Giresun ve Trab- zon'da, fındık bahçelennde yer yer yüzde 100'e varan hasar tes- pıt edildi. Genel anlamda ıse bu oran yüzde 45. Maddı değen 406 tnlyon lira. */ Amasya"da meyvede yüz- de 90 hasar var; değeri 43 tril- yon lira. • Elazığ Baskil'de hasar ora- nı yüzde 95. Maddi değeri 26 tril- yon lira. İŞÇİ^EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Aristo Mantığı 12 Eylül'ün mantığında, DİSK davası iddiana- mesinde çok çarpıcı tanımlamalar kullanılmıştı. "Marks diyor. DlSKde.... diyor. DİSK, Mark- sist-Leninst illegal örgüttür" diye yüzlerce ben- zer cümlelerden örnek sıralanıyor, sonra da DlSK'in kapanması veyöneticilerinin illegal örgüt üyeleri olarak idamla mahkûm edilmeleri isteni- yordu. Daha çarpıcı bir genelleme 12 Eylül ve neden- lerine ilişkin televizyon kanallarında kim bilir kaç bin kez gösterilen vetoplumun bilinçaltına kazın- mak istenen önyargılar için hazırlanmış propa- ganda belgeselinde vardı: "12 Eylül'ün gerekçe- si anarşi ve terördü. Anarşi ve terörü anlatan bu belgeselde kanıtlar olarak DlSK'in 1 Mayısetkin- liklerinden sendikaların en sıradan grevlerine, meslek örgütlerinin eylemlerine görsel sahneler- le yer verilıyordu. Suç örgütü ile suç kanıtlan ola- rak kıtaplar sürekli yan yana konularak bılinçaltı- mıza, kitap, sendika, grev, 1 Mayıs, hak arama, örgütlenme ile anarşi-terör arasında doğrudan ilişki sokuluyordu." Sakın hafife almayın. Aristo mantığı kullanıla- rak koşullandırma öylesine etkili oldu ki, 12 Eylül sonrasının örgütlenmeden, hak aramaktan kaçı- nan, düzeni sorgulamamak, olupbitenlerle ilgi- lenmemek üzere gerçeklerden, yaşamdan kaçan kuşakları böyle ortaya çıktı. Şimdilerde kitlelerle oynamak çok daha gelışmiş medyatik yöntem- lerle daha da kolay oluyor. Nasılsa günümüz in- sanı kalıplar, şablonlarla düşünmeye koşullan- mış, dünden hazır. Geçmişin sorgulamayı bildik- leri varsayılan, aydın kafaları bile aynı kalıpların dı- şına çıkamıyorlar. En önyargılı olduklarını düşündüğüm milliyetçi sitelerden gelen mektup ve tartışmalara, yürütü- len mantık zincirleri için dünyalanna yabancı ol- mam nedeni ile de söz söyleme hakkını kendim- de göremıyorum. Ama solda geçinenler, özellik- le de özgürlükçü ve banşçı sitelerden gelen tar- tışmaların düzeyi, işletilen mantık zincirleri her geçen gün biraz daha içımi karartıyor... Solda çoğunluk evetçiler korosunun giderek il- kelleşen, baskınlaşan Arıstocu yaklaşamlannda, "AB'yi, çağı yakalamak üzere evet'le doğan fır- sat, Türkiye'yiKıbns'taişgalcikonumundan, çö- zümsüzlükten kurtaracak. Hayırcı Kemalistler, derin devletle kafatasçılarla aynı çizgiye düşmüş olmanın ayıbı ile yaşasınlar..." çerçevesi var. Taban ağıriığı bilinmeyen ancak örgütsel gele- neksel solda azınhkta kalan hayırcılar ise, Aristo mantığını kullandıklarında, "Irak'ta, Filistin'de halklan, haklan katleden ABD, Bush iktidannın Kıbns'ta dayattığı çözüme evet, emperyalızme, Ortadoğu işgalprojelerine evetalamına gelir..." sonucuna varıyorlar. Aristo mantığı ile yürütülen bu kıyasıya tartış- malarda, hepimız için yaşamsal değeri olan en önemli gerçekler ayrıntıda, tartışma alanlannın kapsamı dışında kalıyor. Herkes gibi doğrulara, gerçeklere ulaşmaya çabalayan birey olarak ger- çekîerle ilgili en önemli bilgilere çok geç, satırara- larında, aynmına varamadan bazen ancak ulaşa- bildiğimizi görüyor, sonuçlardan giderek daha çok kaygılanıyorum. Sızi bilmem ama ben Yunanistan ve Rum kesi- minin BM'den çıkarttırmaya çalıştığı, Ruslann ve- to ettiği metnin önem ve anlamını hıç kavrayama- dım. Bızımkilerin f ark etmez, zararsi2' sözcü- ğü ile geçıştırdikleri metın, sonuçta Rum kesimi için 'hayır' kararlannda belirleyici olduğuna göre önemli olmalı değil mi? Aylar boyunca ortaya koyduğu venler, gerçek- ler nedeni ile benim için yol göstericı olan, CHP diyemeyeceğim, kişisel olarak Onur Oymen'in, son Türk savaş gemilerinin Birleşik Kıbrıs kara- sularından geçemeyeceğine ilişkin açıklamasına, Dışişlen Bakanı Gül'den gelen yanıt hiç de güven vericı değildi. Gül sonuç olarak anlaşmada böy- le bir hükmün olmadığını söyleyemiyor, hiçbir ül- kenin bu tür bir izne tabı olmayacağını söylemek noktasında kalıyordu. Gördüğünüz üzere verdiğim son ikı önemli ge- lişmeye ilişkin ömekten, sorgulamamdan, benim de katıksız hayırcılar cephesinde olduğum orta- ya çıkıyor. Ama kırk yıllık dostlann Aristo mantı- ğını kullanarak yaptıklan suçlamalannda kullan- dıklan "Barışa karşı, Kıbns'ta işgalci, derin dev- let, kafatasçılarla aynı çizgide.." suçlamalann- dan hiç de kendime pay çıkarmıyorum. AB üye- si olma umudu ile evetçilen anlamaya, yargılama- maya çalıştığım kadar, onlar tarafından da yargı- lanmamak, anlaşılmak hakkım olduğunu düşünü- yorum. Ayrıca da Kıbns'ta Türkiye'yi işgalci görüp, In- giltere, ABD, AB üslenmelerine prim vermenin, AB'nin hayırcı Rumları üyelikte bağrına basıp evetçi Türkleri dışlamasının bile sorgulanmama- sının, bırakınız hak ve hukuk ölçülerini, akılcılıkla bağını kuramıyorum. Sağı, hele ümmet kimliği her şeyin üstünde Islamcılan sorgulamak, yargı- lamak bizim işimiz değil. Ama "Türk solu adına böyle nereye gidilıyor" diye bir soru sormanın tam da zamanı. soner@cumhuriyetcom.tr Mükemmel bir sürüş keyfİ için, mükemmel bir fırsat Yapı Kredi'den size özel % 0 faiz oranı. Üstün performanslı Saab'lara sahip olmak için hemen bir Saab Bayii'ne gelin, otomobil kredisi talebiniz anında gerçekleşsin! OTOMOBİL KREDİSİ TUTARI 20.000 EURO 30.000 EURO 40.000 EURO 70,000 EURO KREDI VADESİ 36 Ay 24 Ay 18 Ay 12 Ay AYUK FAİZ ORANI %0 %0 %0 %0 AYLIK TAKSİT TUTARI 556 EURO 1.250 EURO 1222 EURO 5,833 EURO Bolkan Gnıp Gökştnler Opal Zeyünburnu, Istanbul MaslaK Istanbul Aabadem. Istanbut Bö/got, Ankara Tel (0212)679 50 10 Tel (0212)285 06 10 Tel (0216)545 18 01 Tel (0312)284 47 47 Saab ilgi Hattı: (0800) 41S 98 03 ilgi@saab.com.tr www.saab.com.tr Egem Çrnarit, Izmır Tel (0232)461 10 00 Q SAAB Sub Türkıyc Dıstnbutörv Opd Türtayt Ltd. Şo, bır Gencnl Hoton Cofponbon tantuşudır