Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAtfHV
+CUMHURİYET 24 OCAK 2004 CUMARTESİ
HABERLER
DUNYADABUGUN
ALİSİRMEN
"Bişşiiy Olmaz Abiü'
Topfumuna Kar Yağdı
Es«ıden, Yenı Camı onundekı ışportacılar, sattık-
lan maJın çok ucuz olduğunu, fırsatın kaçırılmama-
sı gerektğını anlatmak ıçın şoyle bağırırfardı
- Kar yağdı boyle oldu abıler' Koş vatandaş koş,
fırsat kaçırma1
22 Ocak 2004 gunu fırtınayla bıriıkte kar geldı
Anentusu "bışşııyolmaz abıı'" olan topluma kar
yağdı, boyle oldu
Yoflar tıkandı, elektnkler kesıldı, Avcılar'da ın-
sanlar, devnlen bır TIR yuzunden 15 saat, evet on
beş saat, araçlannın ıçınde mahsur kaldılar
Oysa herşey gunlerce onceden bılınıyordu
Hatta meteorolojı havanın ne zaman sertleşe-
ceğını, kann hangı saatlerde yoğunlaşacağını bıle
bıldırmıştı
Istanbul'da olan dostum Gencay Şaylan, am-
caoğlunun Caddebostan dakı evınden havaalanı-
na nasıl yetışeceğını daha çarşambadan duşu-
nup duruyordu Sonunda, perşembe erken saatte
denız otobusuyle Atakoy'e, oradan Yeşılkoy'e ula-
şıp, daha erken saatte kalkan bır uçakla Ankara'ya
uçmaya karar verdı ve oyle de yaptı
Gencay bılım adamıdır
Bılım adamı olduğu ıçın de, "bışşııy olmaz abı"
sloganına bel bağlamamış, onlemlennı almış ve sı-
kıntıyı yaşamamıştı
* • •
Perşembe sabahı Istanbullular, hıçbır şey olma-
mış ve olmayacakmış gıbı yola çıktılar
Zaten kent trafiğı ınsan taşıma uzenne değıl, araç
taşıma uzenne kurulmuştu
Akşam donuşte, yollar tıkandı
Baktım, ertesı gun kımse bır kar yağışının neden
afete donuştuğunu, neden başka yerde bırduzıne
ınsanı olduren buyukluktekı bırdepremın bızde kırk
bın cana malolduğunu sorgulamıyor
Daha doğrusu sorguluyorlar da, asıl sorumluyu,
asıl aktoru gormezden gelıyor, devletı, yerel yone-
tımlen, Karayollan'nı, valıyı ya da beledıye başka-
nını suçluyorlar
Kımse gerçek suçluyu gormek ıstemıyor
Kutsal halkın davranış bozukluklannı gormek
gostermek, sorgulamak, aydınlannın bıle gırtlağı-
na kadar populızm batağına battığı Turkıye'de ya-
saktır Halkın davranışındakı bozukluğu gormek ve
nedenlerını sorgulamak Jakobenızmdır toplum
muhendıslığıdır Halk ne eylerse lyı eyler
• • •
Bır gun onceden uyanlmalanna, alarm venlmış
olmasına karşın, çok merak edıyorum, acaba dun
kaç araç zıncır taktı?
Yollar uzenndekı araçlann yuzde kaçı zıncırfıydı,
yuzde kaçı zıncırsız?
Kaç kışı, emnıyet şendını kullanmaktan kaçındı?
Kentın herhangı bır bolgesınde değıl bırkılomet-
relık, acaba beş yuz metrelık bıryol parçası var mry-
dı, emnıyet şendı uzerınde ozel araç durmayan?
TEM'de devnlıp, 15 saat sureyle yolu tıkayan
TIR, acaba kaygan yolda karlı zemınde gıdılmesı
gereken hızda mı gıdıyordu?
Durumun ne olacağı daha onceden bıldınldığı-
ne gore, neden TIR'lan yollara salmışlardı'? Hadı dı-
yelım kı, şofor, "bışşııy olmaz abı/" toptumunun tı-
pık bır urunuydu, pekı yetkılıler neredeydı?
Sanınm bu son soru bıraz saçma oldu Çunku
butunu değılse bıle butununeçokyakını "bışşıy ol-
maza£>//"felsefesının peşınde olan toplumun, res-
mı makamlan da aynı şey olacaktı
"Bışşıy olmaz abıı" dıye yola çıkanlar, trafiğı tı-
kadılar, yollan felç ettıler, trafik polıslenyle karşıla-
şınca da, bınbır dereden su getırıp "ıdare et abıı"
dedıler Abıler de ıdare ettıler
Perşembe gunku zıncırsız araçlardan, emnıyet şe-
ndını tıkayanlardan kaçına ceza kesıldığını de çok
merak edıyorum
Dun NTV'de çeşıtlı gazetelerden yazarlan, vatan-
daşlan dınledım
Herkes devletı ve kamu kuruluşlarını suçladı
Hatta bunlann ıçınden, demokrasımızın onundekı
en buyuk engelın TSK olduğunu ılen suren takımın-
dan olan bın TSK'nın kar karşışında etkısız oldu-
ğunu soyledı
Bıraz kar yağınca, "koş ordu koş'" dıye haykı-
ran sozde sıvıl toplumcu, sempatıkoşlara hayra-
nım'
Unutmayalım, ıçme suyu havzalannın kırlenme-
sıne karşı da, halkın temsılcılen, buralann korun-
masının orduya venlmesını onenyoriar yıllardır bu
toplumda
Kan ya da en ufak doğal olayı afete çevıren, en
onemlı faktor, topluma egemen olan "bışşııy olmaz
abıı' zıhnıyetıdır
Başka ülkelerde devletın, beledıyelerın, kamu
kuruluşlarının bızımkınden daha etkın olmasının
nedenı onlann "fc>/s//yo/mazab//"zıhnıyetınınege-
menlığındekı bır toplumun ıçınden çıkmamış ol-
malandır
Ya "bışııy olmaz abıı" zıhnıyetını değıştınp, çağ-
daş bıreyler yetıştıreceğız (olme eşeğım olme
1
) ya
da ondan sonra toplumca "ıdare et abıı" duasına
çıkacağız
Ve de yıllarca hep aynı şaşkınlıkla bakacağız
olaylara
"Karyağdı böyle oldu"
Daha çok karlar yağacak ve yıne boyle olacak
Yüksek faizle borc almıslar
Meclis'te personele
'tefeci' sürgünü
AMCARA (ANKA) -
TBMM'de, tefecılerden
fahış aızle para alan ve
aldıkkn bu parayı ode-
yem&iıklen ıçın maaş-
lannı bu kışılere devre-
den personelın bazılan-
nın başka kurumlara
göndeıldığı bırkısmının
ıse \rlennın değıştınl-
dığı ogrenıldı
Hutumetın ekonomı-
nın i) gıttıgını rakam-
sal gcrtergelerle açıkla-
dığı bü dönemde, Mec-
Iıs'tdcpersonelın bır kıs-
mınıntefecılenn elıne
duşmesı şaşkınlık yarat-
tı Personelın bu duru-
mu, bazı banka şubelen-
nın de bu kışılerden
"temlik'' almalan \ e du-
rumu Mechs'e bıldırme-
len uzenne ogrenıldı
TBMM Genel Sekre-
ten Rauf Bozkurt per-
sonelın uyanlması ıçın
bır genelge yayımlarken
personel arasında da ko-
nuyla ılgılı araştırma ya-
pıldığı ıfade edıldı Te-
fecılerden yuksek faız-
le borç alan bu perso-
nelden, borçları çok
olanlar başka kurumla-
ra gondenldı
Anayasa Mahkemesi'nin yeniden yapılandınlmasını öngören modelin ana hatlan belli oldu
Bineyselbaşvuru yolu açılıyorİLHANTAŞCI
ANKARA - Sıvasallaşacağı tartış-
malanvla gundeme gelen Anayasa
Mahkemesı'nı yenıden yapılandır-
ma modelıyle, kuruldakı uye sayısı-
nın 17'ye çıkanlması ongoruluyor
Turkıye Barolar Bırlığı, Sayıştay ve
uru\ ersıtelenn belırleyeceğı 3 'er uye-
den bınsını TBMM, Anayasa Mah-
kemesı uyesı olarak seçecek Yuksek
Mahkeme'ye seçılecek uyelenn ya-
şırun 40'tan 50'ye çıkanlması ongo-
rülurken uyelenn gore\ suresı de 12
yılla sınırlandınlacak tlk kez "ana-
yasa şikâyeti'' muessesesı oluşturu-
îuyor
CHP Genel Başkanı Deniz Bav-
kal'ın. sıyasallaşacağı ıçın uyelennın
TBMM tarafından belırlenmesıne
• CHP'nın sıyasallaştınlacağı gerekçesıyle karşı çıktığı Anayasa Mahkemesı'nı yeniden
yapılandırma modelıyle kurulun üye sayısı 17'ye çıkanlıyor, üyelık süresı 12 yılla
sınırlandınlıyor Aynca, yurttaşlann devletın herhangı bır kurumu tarafından haklannın ıhlal
edıldığı gerekçesıyle Anayasa Mahkemesı 'ne başvurmasuıa olanak sağlanması hedeflenıyor
karşı çıktığı Anayasa Mahkemesi'nin
yeniden yapılandınlmasına yonelık
çalışmanın ana hatlan bellı oldu
Anayasa değışıkhğının gundeme
gelmesı uzenne Yuksek Mahkeme'de
oluşturulan 5 kışılık komısyon, ya-
pılması ongorulen değışıklıklerle ıl-
gılı taslak hazırladı Kurulda oybır-
lığıyle kabul edılen taslağı, Anayasa
Mahkemesı Başkaru Mustafa Bumin.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'a
sundu Taslakta, 4 yedek uyenın asıl
uye olarak kurulda yer alması ongo-
niluyor 11 olan kurul üye sayısı boy-
lece 15'e çıkarken, 2 üye daha ekle-
nerek kurul uye sayısının 17'ye çıka-
nlması ongoruldu Kurula seçılecek
uyelerden 4'u Meclıs tarafından be-
lırlenecek Meclıs bu dort uyeyı, Tur-
kıye Barolar Bırlığı, unıversıteler \e
Sayıştay'ın kendı kurullannda seçe-
ceğı 3 aday arasmdan behrleyecek
Onenye gore, Anayasa Mahkeme-
sı 'nın ıçtıhatlarla oluşturduğu yurur-
luğu durdurma yetkısı kaldınlmaya-
cak
Taslakta,"anayasa şikâyetT kuru-
munun oluşturulması ongoruldu Bu-
na gore, mevcut uygulamada olma-
yan bıreysel başvurunun onu açılıyor
Yurttaşlann devletın herhangı bır ku-
rumu tarafindan haklannın ıhlal edıl-
dığı gerekçesıyle Anayasa Mahke-
mesı'ne başvurmasına olanak sağ-
lanması hedeflenıyor Bu onennın
yasalaşması durumunda, Yuksek
Mahkeme, AfHM olçutlen doğrultu-
sunda başvurulan ınceleyecek
Taslakta, Anayasa Mahkemesı uye-
lığıne seçıhne yaşı 40'tan 50'ye çı-
kanlıyor Uyelenn Anayasa Mahke-
mesı'ndekı gorev suresı 12 yılla sı-
nırlandınlırken emeklılık yaşı 67'ye
çıkanlıyor
Anayasa Mahkemesı Başkanvela-
lı Haşim Kıhç, Baykafın duzenle-
melen kamuoyuna yanlış aktardığı-
nı savunarak^Söylediklerinin ger-
çekle Ogisi yok* dedı 1961 Anayasa-
sı'ndan 1980'e kadar TBMM'nın
Anayasa Mahkemesı uyelennnı uç-
te bınnı seçtığım anunsatan Kılıç,
Avrupa'da da yuksek mahkemelere
Meclıs'm uye seçtığım soyledı
Anayasa Mahkemesı Başkanı Mus-
tafa Bumın yaptığı yazılı açıklama-
da, mahkeme uyelennın seçımının
smırlı olarak TBMM Genel Kuru-
lu'na yaptınlması onensınuı ''Ana-
yasa Mahkemesi'nin sryasallaştırd-
mast" olarak nıtelemenın doğru ol-
madığını belırttı
Arınçtan CHP'ye
'Teneke
çolıp
gurultu
yapıyor'
\NKARA (Cumhuriyet
Börosu)-TBMM
Baskam Bulent Annç,
Kamu Yönetımı Yasa
Tasansı'na yonelık tavn
nedenıyle CHP'ye sert
eleşhnler yoneltu-ken,
Başbakanlık Musteşan
Omer Dinçer'e sahıp
çıktı "Ortada bir rejim
sorunu v-armış gibi
gostermelerin arük
modası geçti. Teneke
çaJıp gurultu vaparak
nereye varacaksuuz?"
dıyen Annç, "Sen
geçmişte şoyle
duşunceye sahiptin, o
zaman senin getirdiğin
ber şey tehUketidir"
anlayışımn çağdaş bır
duşunce olmadığını
soyledı Annç, Hızmet-
Iş Sendıkası'nın
kuruluşunun 25
yıldönumu nedenıyle
duzenlenen "Kamu
Yönetimi Temel Yasa
Tasansı ve Verel
Y onetimler Reformu"
konulu panelde
konuştu CHP'nın
tasanya yonelık tavruıı
eleştıren \nnç
"Bağırarak çağırarak.
zoria, zorbahkia, vurun
mantıgı ile hiçbir şeyi
konuşama\Tz,
tartaşamayız. Bu ne
demokrasiye uvgun
düşer ne medeni
insanlann uvgun bir
davTanışı olur" dedı
"Ortada bir rejim
sorunu vannış gibi
göstermenin" artık
modasuım geçtığmı
behrten Annç, "Aman
etimizden bir şeyier mi
gidi>or yoksa, aman ha.
Korkulu ruya
gormektense uyamk
duranm dhe teneke
çahp gurultu vaparak
nereve varacaksuıız''
dıye konuştu
ÎĞNELİ FIRÇA ZAFER TEMOÇİN
0
o
Sivil toplum kuruluşlan ve partiler tasannın geri çekilmesini istiyor
Kamu yasasına karşı miting
İZMİR (Cumhuriyet Ege
Bürosu) - Kamu Yönetımı
Temel Yasa Tasansı'nın ge-
n çekılmesı ıçın Izrrur'dekı
çok sayıda sıvıl toplum ku-
ruluşu ve partınjn katılımıy-
la rrutıng duzenlemyor
Mıhng,KESK,TMMOB,
DtSK ve îzmır Tabıp Odası
onculuğunde CHP, ODP,
EMEP, SHP, ÖTP, DEHAP,
SES, DStP ve SDP'nın ka-
tıluruylabugunsaat 13 00'te
Bornova Cumhunyet Meyda-
nı'nda gerçekleştnlecek. Mı-
tıng katılımcılan, saat
12 30'da metronun Bornova
durağında toplanarak alana
yuruyecek
Duzenleme kurulunun mı-
ftngle ılgılı yaptığı açıklama-
da, yasa hazırlanırken, mes-
lek odalannın, sendıkalann
goruşlenne başvurulmadığı-
na dıkkat çekıldı "\asa,de-
mokratikkamuovımu yoksa-
yan anlayışla hazırianmış ve
bu nedenie bile oiu doğmuş-
tur" goruşlenne yer venlen
açıklamada şovle denıldı
"Sağhğı ve eğitimı ozeUeş-
tirmek, paraa oiana bu hiz-
metleri vermek mi reform-
şanlannın haklannı tehdit
edrvor. Bu yasa tasansı bizim
değfl. Bu yasa tasansı hüku-
metin ve ulustararası çevre-
lerin yasasL"
Açıklamada, kamu sıste-
mını sermayeye açacak yasa
tasansının gen çekılmesı ıçın
yapılacak mıttnge tum du-
• "Yasa demokratık kamuoyunu yok sayan
anlayışla hazırlanmıştır, bu nedenJe bıle ölü
doğmuştur" dıyen sıvıl toplum kuruluşlan,
duyarlı tüm yurttaşlan mıtınge çağırdı
dur? Hukumet ulusiararası
fînans kuruluşlarının taJep-
lerini esas alan değişimler-
den yana. Kamu hizmetieri-
rû prvasalara açmak, ticari-
leştirmek reform mudur?
Kamu Yönetimi Teme) Ka-
nun Tasansı hem kamu hiz-
meüerini hem de kamu çan-
yarlı yurttaşlann katılımı ıs-
tendı
Tasan reddedilmeh"
Ote yandan tzmır Baro-
su'ndan yapılan açıklamada,
tasannın ABD, IMF \e A\-
rupa Bırhğı tarafından Tur-
kıye 'ye dayatıldığı belırtıle-
rek, tasannın demokratıkleş-
meyle hıçbır ılgısı olmadığı
kaydedıldı "Turkiyesomûr-
ge değüdir, dışandan vonel-
tüen taümatlara boyun eğe-
mez" demlen açıklamada şu
goruşlere yer venldı
"Bu tasan anayasaya a> kı-
ndır. Piyasa adına deviet ya-
saklanmaktadn'. Toplum, adı
konulmadan federal vapüan-
mava yonlendirilmektedır.
\ alilenn seçilerek gebnesıni
kaçınılmaz küacak bir yapt-
lanma önerümektedir. Tum
kamu hizmetierinin şirket-
lere devri ongorulerek,ynrt-
taş mıişteme donuşturülüp,
herhizmetücretebağlanarak,
emeğin örgıidenme olanak-
lanyokedümekte,sos>'alde\-
let tahrip edilmektedir. Siysh
sal iktidâr bu yasayıgeri çek-
meudir."
Kutuplaşma planı
CHP
muhalefeti
sertleştiriyor
ANKARA (Cumhuriyet Burosu) -
Muhalefetını gıderek sertleştıren CHP,
yerel seçımler oncesınde kutuplaşmayı
keskınleştırme plam yapıyor CHP,
bayramdan sonra goruşulmesı planlanan
Kamu Yönetımı Tasansı goruşmelen
sırasında ıçtuzuğun tum olanaklannı
kullanarak engelleme ve muhaiefet
yapmaya hazırlanıyor CHP Grup
Başkanvekıh An" Topuz, dun 20'yı aşkın
sıvıl toplum orgutu temsılcısıyle bır
toplantı yaptı Yerel seçımler
yaklaşırken CHP, muhalefetını
tırmandırmaya başladı CHP'lder
komısyonlarda ozellıkle Başbakanlık
Musteşan Omer Dinçer'ı hedefalarak
tasannın maddelennı goruşmeyı
reddettıler Tasannın bayramdan sonra
genel kurulda ele ahnması beklenıyor
CHP 60 maddelık tasannın goruşmelen
sırasında tasannın tum maddelen
üzennde soz alarak, onerge vererek,
yoklama ısteyerek tum engelleme
yollannı kullanmayı planlıyor CHP,
KİT Komısyonu'nda TRT hesaplan
goruşulurken de TRT Genel Muduru
Şenol Denuroz'u hedefalarak sert
muhaiefet yaptı CHP, yerel seçımlere
gıderken "laıkhk karşıtı 4KP ve
karşısuıda da \taturkcu, laik cephenin
partisi olarak CHP" kutuplaşmasını
dennleştırmek ıstıyor Alı Topuz, "CHP,
muhalefetinı ürmandınyor. Daha da
ünnandıracağız. Seçmenuı sandık
başma gitmeme egılımını kırmak ve hem
sivil toplum orgüderinı hem de
seçmenleriuvarmakistiyoruz. \KP'nin
karşısuıdakı seçmenın toplanmaa
gereken adres CHP'dir" dedı Topuz,
"gerflla muhalefetTne ıhşkın sozlenm
açarken de, "Şeriatçılara karşı aktif
davTanın. demek istedun. Tehlike var,
orgudenin, dıyoruz. Mudafaa-i Hukuk
cemiyederuun orgudendıgı gibi, Kuvayi
Millive'nın orgudendiğı gıbı orgütienin,
mucadele verin. Bu uslubu kullanarak
yurttaşlan sarsmak, uyarmak istiyoruz"
dedı Topuz dun bazı sı\ ıl toplum
orgutlen temsılcılenyle Kamu Yönetımı
Temel Yasa Tasansı ıle ılgıh bır
değerlendırme toplantısı yaptı Topuz,
"Tasan Turidye'yi çok karanhk. çehşkfli
bir surece tasrvabüecek nitelüder taşıyor.
Uniter devieti tebükeye düşurebilecek bir
sureç ortaya çıkabüır. Tasamı
hazırlayan heyetin dunya goruşu de bizi
tedirgin ediyor. Bu tasannın gizJi amaa
ortaya çıkanlmah" dıye konuştu
IR NOKTASI /ORAL ÇALIŞLAR oralcalislar@cumhuriyet.com.tr
Iran 'da şubat ayında yapılacak ge-
nel seçımler oncesı, statuko ıle de-
ğışım ısteğı arasındakı çatışma şıd-
detlenıyor Iran deneyını çeşıtlı yon-
lenyle değerlendırmek ve ders çıkar-
mak mumkun Herkesın bı/dtğı ılk de-
ğerlendırme Dınınkurallannısıyase-
te egemen kılmak ıstersenız karşını-
za böyle bır tablo kaçınılmaz olarak
çıkar Muslumanlann egemen oldu-
ğu bırçok ulkede şenat kurallarıyla
modern hukukun kurallan arasında bır
çatışma yaşanır
Geçenlerde Suudı Arabıstan'dakı
toplantı sırasında Suudı dın adam-
larının kadınlann araba kullanmaları-
na ılışkın Clinton'un yaptığı değer-
lendırmeye tepkılerı, bu konunun Is-
lam dunyasında ne kadar sorunlu ol-
duğunu gözler onune senyor Turkı-
ye'dekı (slamcılann bırçoğu, Suudı
deneyını, Afganıstan dakı felaketı ya
da iran'dakı katı uygulamaları dının
yanlış ele alınması olarak değerten-
dınyorlar Onlann bu tutumu, tıpkı bız
sosyalıstlerın sosyalıst ulkelerdekı
yanlışlara, açmazlara otonteruygu-
lamalara, teondekı zaaflara bakmak
îran Deneyinin Kaderi
yenne hep uygulamalardakı yanlışla-
rı bahane etmemıze benzıyor
Şenat kuraJlannı uygulamaya kalk-
tığınızda ortaya çıkan tablo şu Ikı
kadının tanıklığı bır erkeğe eşrt, ka-
dın mırastan erkeğın yansı kadar bır
pay alacak, kadın zorunlu olarak or-
tunecek, ıçkı her yerde yasaklanacak,
eğlenmek, dans etmek cezalandın-
lacak Bunu başka yasaklarızleyecek
Dını, sıyaset alanına egemen kılma-
ya çalışırsanız kaçınılmaz olarak, ba-
zı ılkellıkler de dın adına sahneye ko-
nacak
Iran deneyı gosterdı kı boyle bır ter-
cıh, insanlann yaşamını zorlaştınyor,
hayatı renksızleştırıyor, kadını top-
lumsal hayattan yok etmeye çalışıyor
Aynca bu uygulamanın dunyanın bu-
gunku gerçeklen ıçınde ekonomık bır
başan şansı da bulunmuyor Iran de-
neyı boyle bır tercıhın ıflasını goste-
nyor Iran toplumunun yuzde 90'ına
yakjnı mollalann egemenlığındekı bu
rejımı ıstemıyor
Iran deneyinin ıkıncı göstergesı ıse
hangı ıdeolojı, hangı sıyası tercıh adı-
na olursa olsun, ıktıdarı elınde tutan
egemen guçler, halkın demokratık
tercıhlerınden hoşlanmıyor, halkın
"yanlış"tercıhlerde bulunduğunu ıd-
dıa ederek kendı egemenlıklennı sur-
durmek ıstıyor İran'dakı Anayasayı
KoruyucularKonseyı, 6'sı dın/ lıder ta-
rafından atanan, 6'sı hukukçularara-
sından seçılıp Meclıs tarafından onay-
lanan 12 kışıden oluşuyor Bu 12 kı-
şı, mılletvekılı adaylannı, "Musluman-
lıklan mılletvekılı olmaya yeterlı mft"
dıyerek denetlıyorlar 8 bın adaydan
3 500'ünun veto edılmesının anka pla-
nı bu
Yanı, bır grup atanmış erkek mıl-
letvekıllennın kım olacağını halkın ter-
cıhlenne bırakmak ıstemıyor Halkın
doğruyu seçemeyeceğını duşunu-
yor Bu çok ılgınç ve bıldık bırdurum
değıl mı?
Iran, daha da çalkantılı gunler ya-
şayacak Halktan kopmuş, ekono-
mıyı ve asken gucu elınde tutan bır
azınlık, elındekı ıktıdan kaptırmak ıs-
temıyor Şu anda ıktıdarı zorlayan
muhalrf reformcular, eskı ıktıdar elı-
tının ıçınden çıkan ınsanlar Bu neden-
ie Hartemi ve çevresı, çatışmayı faz-
la sertleştırmeden yumuşak bır ge-
çış yapmaya çalışıyor Ancak, mu-
hafazakârlar, eskısınden daha katı
davranıyoriar
Reformcu muhalefetın guçlenme-
sınden bu yana muhafazakârların
baskılandaartmışdurumda Reform-
cu muhalefetın onde gelen ısımlen-
nı tutukluyorlar, adaylıklannı veto edı-
yorlar Reformculan sıkıştıran ıse alt-
tan gelen muhaiefet dalgası Reform-
culann muhafazakârlar karşışında
bır şey yapamadıklan ınancı toplum
ıçınde yaygınlık kazanıyor Bu tepkı-
nın bır sonucu olarak 2001 yılında
yapılan yerel seçımlerde halk nere-
deyse hıç sandığa gıtmedı
Tahran Beledıyesı nın başında bu-
lunan reformcu onderlerden Gulam
Hüseyin Kerbasçi, muhafazakârlar
tarafından tutuklandı, gorevını yuru-
temezhalegeJdı Bu omege kızan Tah-
ranlılar2001 yerel seçımlennde san-
dığa gıtmedıler Tahran'da seçıme
katılma oranı yuzde 12'de kaldı Be-
ledıyenın yönetımı de muhafazakâr-
lann elıne geçtı
Şubat ayında yapılacak seçımler ıçın
de aynı tehlike soz konusu Reform-
cular, muhafazakârların barajlarını
aşamaz ve veto engelıne takılıriarsa
ne olacak? Burada ıkı ıhtımal soz ko-
nusu Boyun eğer de uzlaşırlarsa bu-
yuk bır ıhtımalle halk yıne seçımlen
boykot edebılır Ikıncı şık ıse reform-
culann vetolar karşışında daha radı-
kal bır mucadele yolunu seçerek boy-
kota katılması
Reformcularda seçım boykotuna ka-
tılırsa -Cumhurbaşkanı Hatemı, bu tu-
tum ıçınde değıl- o zaman Iran yenı bır
kaosun ıçme gırer Daha sert bır çatış-
ma ıse muhafazakârlann sonunu getı-
nr Herdurumda, İran'dakı muhafa-
zakâr yonetımın ışı lyıce zorlaşmış
durumda Iran bır değışıme doğru
hızla yol alıyor