Katalog

1' -OCAK 2004 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMI ekonomitö cumhuriyet.com.tr 13 Fitch analisti: TÜPRAŞ için erken uyarı yapmak istedik; negatif faktörler var "fâbancı bileuyardıPetrot-İş Başkanı Mustafa Öztaşkın: Özelleştirilirken devleüeştirüiyor YUSUFÖZKAN tZMtR - TÜPRAŞ ihalesine Zorhı Grubu'yla en yüksek teklifi veren Ef- remov, Tataristan Ozerk Cumhuriye- ti'nin yüzde yüz devlet sermayeli Tat- neft Şirketi'ne ait. Petrol-îş Sendikası Genel Başkanı Mustafa Oztaşkm, pet- rol sektörünü ele geçırenlerin Rusya ömeğındekı gıbi. ülke siyasetinde de aktif rol oynayabileceğini anımsattı. Tatneft. Rusya'nın 6. büyük petrol şirketi ve dünya sıralamasında da ilk 30 arasmda yer alıyor. Oztaşbn, bu tür özelleştirmelerin "Devlet kunduşlan verimsizdir. kârb depdü-" mantığıyla tüm dünyada yapıldığını anımsatarak şunlan söyledi: "Ancakdünyada en iyi yönetikn devlet şirketieri arasında İ., î k 400 özd şirket arasuıda da 292. a- rada\«-alanTLPR\Şm.bukada-ci- rosu. vergisi. perfornıana varken ken- d&nden çok daha geri teknotojiye ve hantal yaprya sahip yabancı bir devlet şirketinesaölmakistenınesisonderece düşündurücü." Sendika Aliağa Şube Başkanı tbra- hinı Doğangül de TÜPRAŞ'ın kapasi- te kullanım orarunın yüzde 87 olduğu- nu anımsaürken Efremov GMBH şir- ketinin kapasite kullanımının ise yüz- de 25 olmasına dikkat çekti. Doğan- gül, "TÜPRAŞ kendi eündeki fabri- kalan bile tşletemeven bir şirkete sao- lacakBunakargalarbaegüler"dedı. Mptal edltsln' Liman-Iş Sendikası Genel Başkanı RaifKıhç. TÜPRAŞ ihalesinin ''şaibe- li'' olduğunu öne sûrerek iptal edılme- sini istedi. Kristal-îş Sendikası'ndan Genel Başkan Mustafa Bağceri imza- sıyla yapılan açıklamada da hükümet, üzerine "gö^e düşen" ihaleyi iptal et- meye çağnldı. Suriye'den iş dünyasma vize kolaylığı • ŞAM (AA) - Beşar Esad'ın temaslan sırasında söz verdiği gibı Suriye. ülkeye gelecek Türk işadamlannın vize işlemlerini kolaylaştırma karan aldı. Buna göre Türkiye'de ticaret ve sanayi odalanna kayıtlı olmalan şartıyla Türk işadamlan vizelerini konsolosluklar yerine sınır kapılanndan alabilecekler. THY indiPimde gün sımrını kaldırıyor • Ekonomi Servisi - Türk Hava Yollan (THY), indırimli bilet uygulamasında gün sınırını 19 Ocak tarihinden itibaren kaldırıyor. THY'den yapılan açıklamaya göre, bileti üç gün önceden almak kaydıyla ücretlerde yüzde 30'a varan indirim uygulamasının yerine Ekonomi Class'ta bilet ne zaman alınırsa alınsın yüzde 3 0 a varan indirim geçerli olacak. lade ve değişikliklerde Ekonomi Class'a uygulanan sistem geçerli olacak. 'Almanca biliyorsanız işiniz hazır' • Ekonomi Servisi - Teknik Egıtim Merkezi Netron, Siemens Business Service ile ortaklaşa, Gbbal Destek Merkezi Alcademisi'nin kapılannı şimdi de Almanca bilen adaylara açıyor. Netron Institute of Technology tarafindan. 2.5 ile 10 ay arasında sürecek teknik ve dil eğitiminin ardından katılımcılara iş olanağı sunuluyor. Program çerçevesinde ilk aşamada 100, Lkdnci aşamada ise 400'ün îLzerinde kişinin uluslararası bir şirkette işe yerleştirilmesi hedefleniyor. Ekonomi Servisi - Hükümetin özel- leştirme programının önemli ayağı olan TÜPRAŞ'ın kredi notuna ilişkin yeni bir değerlendırme yapılabileceği belirtildi. Uluslararası kredi derece- lendirme kuruluşu Fitch, Özelleştir- me Yüksek Kurulu'nun (ÖYK) Efre- mov ve Zorlu'nun TÜPRAŞ için ver- diği 1.3 milyar dolarlık teklifi onayla- ması durumunda, TÜPRAŞ'ın kredi notunun negatif izlemeye alınma ola- süığı bulunduğunu açıkladı. Kuruluştan yapılan açıklamada, "Kredi notunun negatif izlemeye atan- masu notun üerleyen günlerde düşebi- leceğinin veya teyit edilebikceginin sin- yalini vennektedir" denıldi. Fitch, özelleştirme sonrasında, şirketin po- tansiyel yeni sahiplerinin düşük kredi kaliteleri, şirketin gelecekteki temettü ödeme planlan ve yeni kurumsal stra- tejisine dair oluşan belirsizliğin, şirket • S&P'nin "TÜPRAŞ'ı negatif izlemeye aldığını" duyurmasının ardından Fitch, özelleştirmenin gerçekleşmesi durumunda kurumun kredi notunu negatif izlemeye alabileceğini belirtti. üzerinde ileride olumsuz etkileri ola- bileceğini belirtti. 'Erken uyarı yapmak Istedik' CNBC-eye konuşan Fitch analisti Joseph Pospisü, TÜPRAŞ konusunda erken uyan yapmak istediklerini belir- terek; özelleştirmenin olumlu olduğu- nu ancak negatif faktörlerin de var ol- duğunun altını çızdi. Pospisil. "Hükû- met kontrölü önemli rol oynuyor, ser- maye yapısu insan kaynaklan çok önemli kriterier ancakrekabetisuurh- yor" dedi. Şirketin geleceği ve strate- jileri ile ilgili belirsizük olduğunu di- le getiren Pospisil, bu nedenle temkin- li baktıklarmı, izlemeye devam ede- ceklerini belirtti. Joseph Pospisil, "Tatneft'e 'B' verdik, negatif izlemeye almadık" derken, Zorlu ya da Efre- mov'la ilgili kredi notlannın olmadı- ğını kaydettı. Pospisil, TÜPRAŞ yatı- rımcısının hükümetin atacağı adıinla- n izlemesi gerektiğinin alnnı çızerken kredi notu için de ÖYK kararlannın önem arz ettiğini söyledi. Diğer bir kredi derecelendirme ku- ruluşu S&P de yaptığı açıklamada TÜPRAŞ'ı negatif izlemeye aldığını duyurmuştu. Yatınm bankası ABN Arnro ise hükümetin, kredibilitesine zarar vermemek için TÜPRAŞ ihale- sini bir an önce sonuçlandırması ge- rektiğini savundu. Kuruluş, haftalık raporunda, TÜPRAŞ'ın özelleştiril- mesiyle diğer büyük ihalelerin önü- nün açılacağını ve hükümetin 2004'te 3 milyar dolarlık özelleştirme hedefi- ne yaklaşacağını kaydetti. Bu arada, TÜPRAŞ, 216 trilyon li- ralık yatınma gidiyor. Kocaeli Kör- fez'deki tesislerini tamamlamak için yapacağı yatınm Hazine tarafindan teşvik belgesine bağlandı. zorlu: Hazırlıklıyız En yüksek teklifi veren Efremov'la yüzde 50-50 ortaklık kuracağını açık- layan Zorlu Grubu, kesin ödeme pla- m ve aynnhlı iş planını kamuoyuyla paylaşmak için nıhai karann verilme- sini beklediklennı duyurdu. Yapılan açıklamada, "Tüpraş için finansma- nımız ve iş planmuz hazn-" denıldi. Dünya Sosyal Forumu başladı Bombay'dabanşın sesiyükseldi PEACE KüreseUeşme ve savaş karşıdannm kanlımıvla Hindistan'ın Bombay kenünde düzenlenen 3. Dünya Sosyal Forumu, gösterflerle başladı. Dünyanın çeşitü yeıierinden gelen 10 binin üzerindeki kaühmcı forumun ilk gününde, "Başka bir dünya mümküo, hemen şimdi", "Bush'u durdunm", "Gıda ve toprak hakkımız** sloganlan atü. Öte yandan Japonya'mn Irak'a asker göndermesini protesto etmek amacıyia Japonya'dan yola çıkan 700 eyîemci, "Banş VapunT admı verdikleri gemiyle Hindistan'a ulaşb. Coca cola'ya glrl; yasak Forum çerçevesinde kurulan yiyecek ve içecek tezgâhlannda Coca Cola ve Pepsi gibi çokuluslu şirketlerin ûrünleri yasaklamrken bunun yerine yerel ürünler saûlıy or. Microsoft Windows yerine Iinıuc yazüımımn kuDanıldığı forumun yaklaşık 2 miryon dolara mal olması beklenirken, forumu düzenley enkr. ABD'deki Ford Vaknndan para yardımı ahnayı da reddettiler. Bombay'da 5 gün sürecek forum çerçevesinde, konferanslar ve çahşma grubu toplanülanmn yanı sıra kültürel aktiviteler düzenlenecek. Davos'ta bu ay yapüacak Dünya Ekonomik Forumu'na alternatif olarak düzenlenen forum, dünyanın en büyük küreselleşme karşıü forumu olarak kabul edilivor. (Fotoğraf: AP) Işçilerin toplam alacağı 133 trilyon liranın üzerinde Belediye çahşaıılaıı paralarmı îstiyor • Sendikanın örgütlü bulunduğu 1480 belediye içinde Mardin Belediyesi 7 trilyon 400 milyar lira ile işçilerine en çok borcu biriken belediye olurken, Adana Büyükşehir Belediyesi 4 trilyon 410 milyar lira ile ikinci sırada yer alıyor. Ekonomi Servisi - Belediye-lş Sendi- kası'na bağlı 90 bin işçi, birikmiş ala- caklannnı yerel seçimler öncesinde ödenmesini istiyor. Işçüerin çeşitü dö- nemlerden kalma maaş ve ikramiye ala- caklannın toplamı 133 trilyon 350 mil- yar ürayı buluyor. Sendikanın örgütlübu- lunduğu 1480 belediye içinde Mardin Belediyesi 7 trilyon 400 milyar lira ile iş- çilerine en çok borcu biriken belediye olurken, Adana Büyükşehir Belediyesi 4 trilyon 410 milyar lira ile ikinci sırada yer alıyor. Adana"yı sırasıyla 4 trilyon lira ile Antalya Büyükşehir, 3 trilyon 400 milyar lira ile Ehyarbakır Silvan beledi- yeleri izliyor. Anayasal suç işlenlyor Belediye-tş Sendikası Başkanı Nihat Vürdakul ydlardır devam eden bu soru- nun çözümü için hükümet nezdinde giri- şimlerde bulunduklannı, ancak bir türlü çözüm elde edemedüderinı söyledi. Ana- yasaya göre ücretini ödemeden işçi çalış- ürmanın "angarya" sayıldığını, angarya- nın ise bir suç olarak kabul edildiğini kay- deden Yurdakul, "Yerel seçimlerin yak- laşdğı şu dönemde bizim çağnmız anaya- sal suç işleyen me\ cut belediye başkanla- nnın yeniden aday olmamalandır. Aynca olmasalarbüegöre\lerini suçsuzbirşekil- de teslim etmderi gereldyor" dedi. İSARCIKUOĞLVABD 'NÎNKOTASMELEŞTİRDİ: Terörist ülkelere bile kota uygulanmıyor Ekonomi Servisi - Türkıye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı RifatHi- sarcıkboğlu, ABD'nin terörist ilan ettiği ülkelere bile kota koy- madığım, ancak kendisine yıllardır her türlü desteği ve- ren Türkiye'ye kota koyarak ondan sadece 3 milyar do- larhk ithalat yaptıgını söy- ledi. Türkiye Genç Işadam- lan Derneği'nin düzenledi- ği "2004Ydmda Uluslarara- sı Alandaki Gelişmeler ve Türkiye'ye Yansunalan.AB Zirve ToplanOsı, YeniYılda Hedefler veBeklentiler" konulu toplanhya ka- tılan Hisarcıklıoğlu, 2003'te özel sektörün başanlannı, eksik kaldığı yerleri ve devletten istediklerini an- Hisarcıklıoğlu lattı. ABD'nin yühk 1 trilyon 50 mil- yar dolarhk ithalat yaptıgını belirten Hisarcıkhoğlu, "Bunun binde 23'ünü bizünleyapryor. Hal- buki biz 50 yıldır stratejik bir ortağm yapması gereken her şeyi yapok. Sadece rakip ül- kelerle eşit şarüar istiyoruz. Sadece siyasi değil ekonomik Uişkileri de en üst se\iyeye çı- karmakzorundayız" dedi. Ülkenin refah düzeyinin yükselmesi için asgari ücre- tin, emekli maaşının arttınl- masınm gerekmedığıni iddia eden Hisarcıklıoğlu, sermayenin ve giri- şimcinin önündekı engellerin kaldı- nlmasıyla gerçekleşecek yatınmlar- la ancak kalkınabüecegini belirtti. İVİ OGHADAM: 2004 'TE MAÜDİStPÜNE UYULMAlT IMF, rahatstdıklarını hükümete iletti ANKARA(CumhuriyetBürosu)- LMF Türkiye Masası Şefı RızaMog- hadam, hükümete son dönemde atı- lan adımlardan duyduğu ra- hatsızlığı iletti. Moghadam, Başbakan Yardımcısı Meh- met AK Şahin'e "Secime gi- rerkenbütündengekrisarsa- cak adımlar atdabiür mi" so- rusunu yöneltirken maaş ar- tışlan için de ek önlem iste- di. Moghadam, "2004'tema- ii disipline uyuhnah'' uyansı- nı da yineledi. IMF 7. gözden geçirme çalışma- lan kapsamında dün Başbakan Yar- dımcısı Mehmet Alı Şahın'le görüş- tü. Görüşmede SSK, Bağ-Kur emek- lileri ve asgari ücrete yapılan artışla- Rıza Moghadam nn da ele alındığını vurgulayan Şa- hin, IMF'nin bu artışlann bütçeye ilave yük getireceği görüşünde oldu- ğunu söyledi. Emekh maaş artışlannın maliyetinin tüm yıla yayılacağını belirten Şahin, "Bu durumda her aya250trihmlinüıkbiryük geliyor. Türkiye ekonomisi her ay 250 trflyon Brayı kal- dn-acakgüçtedir'' dedi. As- gari ücretteki artışın ise yük getirmeyeceğini savunan Şahin, "Ahnan önlemler IMFyi tatmin etti mi" sorusuna net yanıt veremedi. Şahin, kamudaki atıl istihdam hedefine ilişkin de -Emek- Holanlann sayısı56bine ulaşn. Bu ko- nu giindemimizden çıktT dedi. IŞÇIININEVRENIINDEN ŞÜKRAN SONER Tuz Koktukça... Yargıda rüşvet soruşturmasına ilişkin Hürriyet'e demeç veren DGM Savcısı ÖmerSüha Aldan, so- ruşturmaya konu olan rüşvetin miktarını söyleme- si halinde dudağımızın uçuklayacağını söylemiş. Tepkimi, duygulanmı sorguluyoaım; Susuriuk son- rası kirli çamaşıriann ortaya çıkmasına bağlı he- saplaşma, temiz topluma doğru yol alma umutla- nmın kınntısı yok. Susuriuk ve arkası gelen bir dizi operasyondan sonuç alınamamasının moral bozukluğu, yolsuziuk skandallarından hiçbirinde aniamlı sonuç alınama- dan, birinden diğerine atlanmasından gelen ilgi, et- ki kaybının şüphesiz payı var. Ama toplumsal du- yaıiılığımızı, umutlanmızı yitirmemizin asıl nedeni, toplumsal ve siyasi iradenin temiz toplumu amaç edinmemiş olması ile doğrudan ilişkili. Medyamızın, yıldız yorumculannın yaklaşımlan- na bakıyorum. Kendi patronaj, holding çıkarlan ile ilişkili olabilecek bir operasyonda suskun, rakip patronajlarla ilişkili olanlarda şahin kesiliyoriar. Bu anlamda arsızlık o boyutlara vardı ki, söz konusu karşı holding grupları olduğunda yıldız yorumcu- muz, kendi patronajının kirli çamaşırları üzerine gi- demeyen arkadaşlan ile eğleniyor. Kendisinin san- sürlediği etiğe aykırı hallerden utanmadan. Medya ve yıldızlannın bu tavırlan sorunun sade- ce önemli bir boyutu. Kamuoyu rakip holding çıkar çatışmalannda söylenenlerin amacını göz ardı et- meden, ortaya saçılan kirli çamaşıriann boyutlan ile bir ölçüde o olaya özgü bilgi sahibi olabilir. Karşı tarafa saldıranlann kendilerine yönelik ayıplı du- rumlannı da bu kez kendisininkileri saklayan karşı tarafın saldırılarından öğrenebilir. Gelin görün ki ortaya çıkan her operasyonun çı- kanlış, maksadına yönelik bilgiler, perde arkası iş- leri karmakanşık ediyor. En önemlisi de siyasi ira- de temiz toplum arayışında kararlı adımlar atmak yolunda güven vermiyor. örneğin yargıda rüşvet soruşturmasında siyasi irade, Erdoğan hükümeti baştan şaibeli konumda. Kendi dokunulmazlıklarının kaldırılmamasında direten bir iktidarın temiz toplum arayışı güvenilir olabilir mı? Ortada kadrolannın önemli bir bölümü- nü kapsayan şaibeli durumlar, çok ciddi yargılama konuları da varken kamuoyunda aklanmamışlar- sa... Dahası başbakanı, ülkemizdeyasal boşlukol- masından yararlanarak, siyasi etiğe aykın ticaret yapmayı sürdürebilir mi? Yetmedi, iktidara geldik- ten sonra ticari ilişkilerine yenilerini ekleyebilir mi? Doğrudan ortağı olduğu şirketlerin reklamında rol alıp ailesinin tüm parasal, eğitim, evlilik ilişkilerine tartışılacak boyutiar katmış ve aldırmazlık içinde etik değerleri yok sayabilir mi? Bıtmedı, Erdoğan hükümeti en son dokunulmaz- lıklar savunmasında yargıya güvenmediğini gerek- çe yapmadı mı? Şimdi sorumlu bakanın başında durduğu bir yargıya yönelik operasyon, yargıyı he- def alan karalama ne ölçüde güvenilir olacaktır. El- bette toplumun her kesimi gibi yargıda da çok cid- di kirlenmenin olduğu toplumumuzda yerleşik bir yargı. Birleşik kaplar ilişkisinde her kesimden kir- lenmelerin sonucu elbette kimileri ile kiriiliğe bula- şık, ancak yargıçlan en iyi tanıyan avukatlann yar- gının kirliliğıne ilişkin kanılannı ortaya koyan araş- tırmalar tek başına çok düşündürücü. Gelin görün ki, Erdoğan hükümetinin başını çek- tiği siyasi iradenin bu tablosunda yargıya yönelik operasyonun iyi niyetıne de güven duyulamıyor. Keşke bizi utandırsalar. Gerçekten yargı içinde an- lamlı bir temiz toplum operasyonu ile noktalansa. Ama ya yargı bağımsızlığına yönelik bir hükümet manevrası, oyunu ile karşı karşıya kalırsak? Yargı- nın temiz kalmasının büyük önemi, anlamı, işlevi başka, zaten bağımsız olmayan yargının bu ope- rasyon fırsat, siyasi iradeye daha bağımlı kılınma- sı, hele de siyasal Islam kadrolan ile doldurulması- na daha açık kapı yaratılması çok başka. Demokrasinin, insan haklannın en önemli kurum- larından yargının işler kılınmasında, temizlenme- sinde tek yol yargı bağımsızlığının, iç denetimin, yargı güvencesinin çok daha etkin, işlevsel koşul- larının yaratılması değil mi? Yargı kadrolannın ça- hşma koşulları, özlük sorunlannın çözülmesinin de payı yadsınamaz. Yargı erkini getirmede dava yü- kü anlamında sadece çalışamaz koşullarda biryar- gı düzeninin sağlıklı işlemesi, temiz kalmasına ola- nak var mıdır? Işin trajik boyutu toplumsal kirlenmenin ülkemiz ve dünyada almış olduğu yol. Dünya Bankası ve- rileri daha on yıl öncesinde, dünya sermayesinin rüşvete ayırdığı payların, işçilik maliyetlerinin iki bu- çuk katına çıktığını saptamış. Toplumsal kirlilik kü- reselleşme denilen yeni dünya sömürü düzeninin sorunu, daha doğrusu bu boyutlara varması doğ- rudan ürünü. Ülkemiz gibi ülkelerde çok daha azgın boyutlar- da artmasının nedeni ise bir boyutu ile yapanın ya- nına kalması, diğer boyutu ile de toplumun vitrinin- de olanlann, başta siyasilerin kabul gören örnekle- ri oluşturmalan. Etik değerleri ayaklar altına alan, bir biçimde hesap vermekten kurtulan siyasi lider- ler, kadrolar, toplumda her kesimden eğilimli insan- lan vicdanlannı sızlatmadan suç işlemeye teşvik ediyorlar. Türkçesi suça azmettirici suçlu konumundalar... soner@cumhuriyet.com.tr Turkcell İran'da ön elemeyi geçti • AIVKARA (ANKA) - Turkcell"in de içinde ; yer aldığı İrancell Konsorsiyumu, Iran'm GSM lisans ihalesinde ön eleme aşamasım geçti. Turkcell'den yapılan açıldamada, şirket yönetim kurulu üyelerinin tran"da gerçekleşecek ilk özel GSM lisans ihalesinin ön eleme safhası için gerekli çalışmalann yapılarak ön yeterlılık başvurusunda bulunubnasına karar verdiği hatırlatıldı. Soydaş, iddialara yanıt verdi • ANKARA (AA) - Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) Başkanlığı'na getirileceğı açıklanan Abdullah Soydaş, hakkında İnterbank AŞ'de görev yaptığı döneme ilişkin açılmış herhangi bir ceza davası bulunmadığını bildirdi. Soydaş, hakkındakı iddialar konusunda yazılı bir açıklama yaptı. Soydaş, bankalar Kanunu'nun 9/5 ve 5/6. maddelerine istinaden imza yetkisinin olmadığı ve bankalarda çahşma yasağmın bulunduğu şeklindeki iddianın "tamamen yalan, iftira" olduğunu belirtti. -; -^