Katalog

24 EYLÜL 2003 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA JfcjJVl-fiıUIVJJ. ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 MSTOM BEtfo eylem yaptı • Ekonomi Senisi - Fransız mühendislik devi Alstom'un işçileri, fabrikalanndan gelecekte atılacak işçileri sembolize eden siluetlerin yanında bir protesto göstensi düzenlediler. Avnıpa Komisyonu, Alstom'u iflastan kurtarmak için Fransız hükümeti tarafından sunulan son dakıka planıru kabul etti. ERDBMh-Arcelor işbipliği • Ekonomi Senisi - Ereğli Demir ve Çelik Fabnkalan ile Lüksemburg merkezli çelik üreticisi Arcelor arasında, işbirliği alanlannın belırlenmesi amacıyla niyet mektubu imzalandı. Borsaya yapılan açıklamaya göre, ERDEMIR ile Arcelor Packaging International, yüzde 50'şer ortaklıkla Türkiye merkezli bir yatırım holding şirketi kuracak. Esnek kur görüşü • Ekonomi Senisi - G-7 ülkelerinın Dubai 'deki toplantısında, Asya ülkelerinin daha esnek bir kur politikası uygulamasma yönelik görüş bildirilmesi, hemen ardından bu görüşe IMF Başkanı Horst Köhler'in de destek vermesi dünya döviz ve hisse senedi piyasalannı salladı. Dün Euro'nun değeri 1.15 dolara kadar çıkarken dolar-yen pariteside 111.19 yerüe Aralık 2000'den bu yana görülen en düşük seviyeye indi. Asya, Avrupa ve ABD borsalannda iki gündür yüzde 1 'lere yaklaşan düşüşler gözlendi. Analistler, Asya pazannda kurlann serbestleşmesinin dolann degerini düşüreceği görüşünde. Asya piyasalannda, G-7 toplantısında ortaya çıkan göriişün dalgalı kura geçileceği yorumlanna yol açtığını da belirten analistler, bu nedenle yatınmcılann dolardan uzaklaşnğını belirtti. ABD'nin istekleriyle biçimlenen anlaşmada, sadece geri ödemede Türkiye belirleyici Koşullukrediye düşük faiz• 8.5 milyar dolarlık kredinin kontrolü ABD Savunma Bakanlığı'na bırakılırken Türkiye, hibe miktan kadar faiz avantajı elde edecek. Türkiye son iki kredi dilimini almazsa 500 milyon dolarlık hibe alma hakkına sahip olacak. Dış politika ipotek altında' ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - CHP Grup Başkân- vekili Oğuz Oyan. ABD'nin Türkiye'ye sağlayacağı 8.5 milyar dolarlık kredi anlaşma- sı ile ilgili olarak "Ükkezsiya- si koşula bağü bir kredi anlaş- ması imzalandı. Türkiye dış politikası bu anlaşmayia ipotek aiüna ahnrruşnr" değerlendir- mesıru yaptı. Irak'ın yağmaya açıldığına dikkat çeken Oyan, "Bu yağmaya ortak olmak Türkiye'yi vüceltmez, küçüL- tür" dedi. CHP grup başkanvekılleri Oğuz Oyan ile Mustafa Ozyü- rek dün toplantı düzenle- di.Türkıye'nin hiçbir dönem- de siyasi koşullu bir kredi an- laşması imzalamadığını belir- ten Oyan, "Bu anlaşnıa TBMM'yegeküğinde, TBMM umarun böyle bir koşula karşı duracakür" dedi. Oyan, Tür- kiye'nın ABD'den ekonomik tazminat talep etmesi gerekti- ğinı, ancak bunun siyasi koşu- la bağlı olmasının kabul edile- meyeceğini sözlerine ekledi. Oyan. "Böyle bir hükiimet Türkhe'nin bağımsızlığuu ko- ruvabiKr mi" diye sordu. EBRUTOKTAR DUBAİ - ABD ve Türkiye ile önceki gün imzalanan 8.5 milyar dolarlık kredi anlaşma- sı, Washington yönetiminin beklentilerine göre hazırlandı. Kredinin vadesi ve geri öden- mesinde Türkiye'nin talepleri dikkate alınırken kredinin ko- şullan tamamen ABD'nin is- temlerine göre biçımlendi. Türkiye, kredinin son iki di- limini hibeye dönüştürme hak- kına sahip olacak. Bu durum- da Türkiye'nin alacağı hibe miktan 500 miryon dolar ola- cak. Anlaşmanın Türkiye'nin talebi çerçevesinde gerçekle- şen diğer hükmüne göre Tür- kiye, kredinin faizinde 1 mil- yar dolarlık hibe avantajına sa- hip olacak. Bu durumda Tür- kiye, kredinin toplam kullanı- mı ile bir milyar dolarlık daha az faiz ödemiş olacak. Hazine Müsteşarlığı yetkilileri, anlaş- manın bu hükmünün Türkı- ye'nin çıkanna olduğunu be- lirttiler. Anlaşmada Türkiye'nin kre- diyi alması durumunda hem iç hem de dış borç ödemelerinde kullanılmasına olanak sağla- yan hükümlerin de yer aldığı kaydedilıyor. irak öncellkli Anlaşma için Bakanlar Ku- rulu karan çıkanlacağı öğre- nildi. Maliye Bakam Kemal Inakıtan. Türkiye'nin en bü- yük meselesinin borç stoku- nun yüksekliği olduğunu be- Dubai'de gerçekleştirikn IMF ^ Dünya Bankası yılfak toplanüsının yapıldığı Kongre Merkezi'nin önü- ne gelen bir kadın gösterici, etinde -IMF'yi durdurun* yaalı bir pankartia toplanüyı protesto etti. (AP) lirterek kredinin kolaylık sağ- layacağını söyledi. Bu arada, 8.5 milyar dolarlık kredi anlaşmasının ABD Hazi- nesi tarafindan yürütülmesi öngörülürken Türkiye'nin kre- diyi almak için gerekli koşul- lan karşılayıp karşılamadığına karar verme yetkisi, ABD Dı- şişleri ve Savunma Bakanlı- ğı'na bırakıldı. Bu durum, kre- dide Irak'ta işbirliği koşulunun ekonomik koşulun önüne geç- tiğini gösterdi. Anlaşma, Türkiye'nin güçlü ekonomik poötikalar yürütüyor oi- ması ve Türkiye'nin Irak konusunda ABD ile iş- biriiği içinde olması" ol- mak üzere 2 koşula bağ- landı. Bu da, kredinin ikinci koşulu olan Tür- kiye'nin Irak'ta ABD ile işbirliği yapmasının be- lirleyici etken olduğunu gösterdi. Anlaşmaya göre, Tür- kiye kredi talebi için ABD'ye başvuracak. ABD. bu talebin ardın- dan 8 işgünü içerisinde Türkiye'nin koşullan karşılayıp karşılamadı- ğını bildirecek. Ödeme koşullan ise 4 yılı geri ödemesiz olmak üzere 10 yıl vadeli olarak kararlaştınldı. Ancak bu kredi 18 aylık süre içeri- sinde 4 eşit dilimde kul- lanılacak. Türkiye, ilk di- limi 2004'ün başuıda kullanmayı amaçlıyor. Kredinin son kullanım tarihi de 2005 Eylül ola- rak görülüyor. Bu tarihe kadar. Türkiye'nin tüm krediyı kullanması gere- kiyor. Kullanmaması du- rumunda ise anlaşmanın sürdürülmesı ıçın ABD Kongresi'nin yeniden karar alması gerekecek. OÇ VE SABANCIİHALELERE BÎRLÎKTE GÎRECEK OzeUeştirme için %b£rfiği Ekonomi Servisi - Türkiye'nin iki güçlü özel sektör kuruluşu olan Sabancı Holding ve Koç Holding, Türk Telekom ve Milli Piyango özelleştirmesinde beraber hareket etme karan aldı. Söz konusu işbirliğiyle yaratılan süıerjinin ekonomiye katkı yapacağı bildirildi. Koç Holding CEO'su Bülend Özaydmh ile Hacı Ömer Sabancı Holding CEO'su Dr. Celal Metin yaptıklan ortak yazılı açıklamada. Türk Telekom ve Milli Piyango'nun özelleştirilmesinin iki grup için de önemli olduğunu belirttiler. Özaydınlı ve Metin, "Güçbnüği nKetini gerçekleştirmek için bir anlaşma imzalandı. Yaratılan sinerjinin ekonomiye önemli kadolarda bulu.:acağma inamlmaktadır" dedi. Özaydınlı ve Metin, açıklamalanna şöyle de\ r am etti:"Büyüme rrendine gjren ekonomide olumlu rüzgârlann esmesi için iki grup da istek ve heyecan duymaktadır. Bu birlikteligin hem Telekom'da hem de Mifli Piyango'da yeni gelişmeler ve açıhmlar yaratacağından emin olunmaktadır. Kamu işletmelerinin verimli, sürdürüiebflir kârhhkta ve ekonomiye katkı sağlayarak iştevlerini sürdürmekri öncetikli hedeflerimiz arasında yer abnaktadır. Bu nedenle iki grubun da önem verdigi bu berabeıüğin ekonomiye canhlık. dinamizm ve olumlu bir hava getirmesi umudundayız.*" (D Citibank Kredi Kartıyla hem kazandılar, hem de Mardinli çocuklarımıza destek oldular. Citibank Kredi Kartıyla 2,000,000 Revvards Puanı kazanan talihliler: Asil talihli : Abdullah Koç (sıra no: 31) Yedek talihli : Suna Çınar Armoush (sıra no: 3,719) www.citibank.com.tr 4 4 4 0 500 Ybur Cıtî rvever s«eeps. cîtîbank „ . , . _ . , . _. __ _ . . ,_ ,. __ .. J oaoa3Z''997*335s*vlı *e O«/O7Aî3 HnNrıım *e May» Ak*-c*rter B noiOO Esenrece 80280 aörey-vse ntkım Crtıtan* N A Merker Ne* tt)rfc KY Tûnoye M*rt«z ŞuOesı taraf nfl*- uüze"*efwmîtif Bu crtıltfe Cıtıaafl* fc ?000 Dır kTiı; R^vsrds Puar> ;iar ve f*r bir tftıli} Ukkı ıç«"ı 2000 puarmn vıktırrnı; oajtiar !Xjaft*Tten duş-jtaceSirıı kabtâ »deo Urt sa#TO*en utıla&ılır ÇekıH$e C*öan* <r«dı K^rtı I#%ÇKKI Cıtıbnk Gnü"* («nm^ıtıoarMLCcrnir] ^44 0 500 C'tiPTnne, OtıMr* Murpı H!zr*tte--i »Î öa Cr-öan* Teietoraja Satq C*wrm*ı< artalıflı jl* katriabiir üpfctiıse aır yi aa bırden tana (Aıhs natti *e katriafcnmetı rnun»urxkır Mer Oır ;ek t>; "a*»ı -;ır 2OOO »•- R*»«n3s Pı^r» basvuru $«ns>ırw txr*tnT>} otfu^u puanMnnaan T-. . _ - . . . ... ,,J» ..„ . . ........... -. -.. .V ......... a^u^Sa?"- Kata*04unc ıt t ; OCOa S an* *4 A Mentu *4«w Vcrt MY btarbu T ır*ıye MerK« ŞJW-;F m» P+otef nur^rjod; ._ __ ,. . _. _ .. 24/0*03 tafir-i Cı.m-*jryet Ga»teslno* yaymlanacalttır S^znor^su scnuçl _ . __ rw PTT araci'»3t « gûn*n(ee#(ı b.r n*«tuo ** evrça teıefon aracı*ı$'vi* ftjvurjtucattır Kafnparyaya MülanUr i îefefon ^ aörw t>ıigji gırrrts c « » . a r C **ar>k KI-M» Ka'' efcstre Mçı«- &İL aiınacaktır 9<rncf s n lişte KO9ı'C3 «sd 04/ıal 03 yed«ft. «ıncı sır4a tartı i ç * oh» s«le ;*<ıt r< atarna p n z e j »Oçukl^f çe*ılışe «atw*nar.ar BD'LÎMİLYARDER YATIRIMDA KARARLI Soros ım gozu lurkıye de >fEW YORK (AA) - Dünyaca ünlii spekülatörlerden ABD'li milyarder işadamı George Soros. "Türk hükümetinin izlediği ekonomik poütikanın genel olarak çok i\i olduğunu ve Türkiye'de yatınnı yapma konusuyla yakmdan ilgikndiğini" söyledi. Soros, bir önceki gün New York'ta bulunan Dışışlen Bakam Abdullah Gül tarafından kabul edildi. Soros, görüşme sonrası gazetecilerin sorulannı yanıtlarken "Türk hükümeti tarafindan izlenen poürJka genel olarak çok iyi. Aynca Türkrve'nin AB'ye yaklaşmasuu büyük ilgiyle izKyonım" dıye konuştu. "Bush'un pou'tikalarmı eleştirdiği için başkanın kendi düşüncelerine u ilgi göstereceğini sanmadığını n kaydeden George Soros. "Bakan Gül ile Türkiye'deki durumu genel olarak değeıiendirdiklerini" de sözlenne ekledi. Irak'a asker göndermeyi planlayan ülkelerin yetkilileriyle görüştüğünü, bunlar arasmda Pakistan Devlet Başkanı Möşerref in de bulunduğunu kaydeden George Soros, "Bu ülkelerin, işgali güçlendirmek anıacıv la değil. Irak'uı bağımsızhğa geçiş dönemine katkıda bulunmak amacıyla asker göndermeyi öngördüklerini" ifade etti. Tek yol ihracat Banvit'in gözü Avrupa Birliği'nde NECDET ÇALIŞKAN BANDIRMA - Kanatlı beyaz et sektöründe önemli paya sahip Banvit, Avrupa Birliği (AB) ülkelerine beyaz et ihraç etmeyi planlıyor. Ban\it Genel Müdür Yardımcısı Ömer Görener, fırmanm, 2002'de 3.4 milyon dolar olan ihracatını bu yıl 8 milyon dolara çıkarmayı hedeflediğini söyledi. Bamit'in bırkaç aydan beri Ürdün'e her ay 15 TIR beyaz et ıhraç ettiğini, bu ülkeye önümüzdeki yıl da ihracat yapmayı planladıklannı anlatan Görener. Irak'a da beyaz et göndermeye başladıklannı söyledi. thracattaki asıl hedeflerinin Avrupa Birliği olduğunu belirten Görener, AB'ye ihraç edilebilecek en temel beyaz et ürününün derisiz, kemiksiz göğüs eti olduğunu vurguladı. AB ülkelerinin yılda 600-800 bin ton arasında göğüs eti ithal ettiğini anlatan Görener, şu anda Türkiye'de perakende fiyatı yaklaşık 3 Euro olan bir kılo göğüs etinin Abnanya'da 13 Euro'ya alıcı bulduğunun altını çizdi. Banvit'in AB'ye ihracat sürecinin başlamasıyla birlikte, 5 yılda 80 milyon dolarlık ihracat potansiyeline ulaşabileceğine değinen Görener, "Türkiye'den A\Tupa'ya bir dirhem bile göğüs eti gitnıh or. Sektörün önünii açacak tek yol ihracat, özeDikle de AB'ye ihracatnr" dedi. Vergi konusu Derviş ve Babacan'ı karşı karşıya getindi Derviş 'in önerisine Babacan karşı Sıcakparadan vergi alınsın DUBAİ (Cumhuriyet) - Sıcak paraya vergi ko- nusu eski ve yeni Hazi- ne'den sorumlu devlet bakanlannj karşı karşı- ya getirdi. Eski Hazi- ne'den sorumlu Devlet Bakam. CHP tstanbul Milletvekili KemalDer- viş, Türkiye'ye gelen sı- cak paraya vergi konul- ması gerektiğini, IMF'nin de buna karşı çıkmadığını savundu. Dwlet Bakam Ab Baba- can ise bu görüşe karşı çıkarak dalgalı kurpoli- tikasının uygulandığı ül- kelerde sıcak paraya ver- gi konulmasının doğru olmadığını, gündemle- rinde de böyle bir konu- nun olmadığını bildirdi. Dubaı'dekiIMF-Dün- ya Bankası toplanrılan- na kahlan Derviş ve Ba- bacan sıcak paraya ver- gi konusunda farklı gö- rüşler ortaya koydular. Derviş, Türkiye'deki ve- rileri değerlendirirken şu anda en büyük tehli- kenin sıcak para girişın- de olduğunu ifade etti. Türkiye'ye agustostan bu yana büyük miktarda sıcak para girdiğini be- lirten Derviş, "Bu kur düze>1ni de olumsuz et- kilivor. Sıcak paraya mudaka vergi konulma- 1L Bugün gjrer yann ÇH kar. bu para tehlikeii" dı- ye konuştu. Hükümetin günde- minde sıcak paraya ver- gi konmasının kesinlik- le olmadığını söyleyen Babacan ise. "Dalgah kurun uygulandığı ülke- lerde buna gerek yok" görüşünü savundu. Ba- bacan, Türkiye'dekı eko- nomik durumu da değer- lendınrken, faizlerin düşmesi halinde Türki- ye'dekı sermaye bıriki- minin doğrudan yatınm- lara kayacağını savundu. Tarhşmalara tepkj gös- teren Merkez Bankası Başkanı Süreyya Ser- dengeçti ise "Merkez BankasTnın enflasyonla mücadeleyi bir kenara bırakıp, kur politikasını bir takım kesimler için ayariama rüyasından vazgeçmek gerekiyor'' diye konuştu. KOPRUYE ENDEKSLENECEK Hükiimet,Körfez sermayesipeşinde DUBAİ (Cumhuri- yet) - Hükümet, 11 Ey- lül saldınlan sonrasın- da ABD'den kaçan ve yön arayan Arap serma- yesini Türkiye'ye çek- mek için, kâr payı ortak- lığı esasına dayanan, fa- izsiz borç senedi üzerin- deki hazırlıklannı son aşamaya getirdi. IMF ve Dünya Bankası toplan- tılan için Başbakan ile birlikte Dubai'ye gelen Maliye Bakam Kemal Unakıtan ve ekonomi heyeti, bu çerçevede, Is- lamic Bank başta olmak üzere Körfez bankacıla- n ile görüşmeler yaptı. Unakıtan, bu çerçevede 1.2 milyar dolarlık port- föy yatmmlannı Türki- ye'ye çekmeyi hedefli- yor. Bu bonolann sahlabi- leceği ikinci el piyasa- lann kurulmasının çok büyük önem taşıdığına dikkat çeken Unakıtan, 200 milyar dolarlık Arap porrfoy yatınmla- nna işaret ederek, " Körfez tipi bonolara ilk vıL 1^ mihar dolar seviyesinde talep olaca- ğını tahmin cdiyorum. Bu bonolan köprii, gay- rünenkul, baraj gibi yüksek kâra sahip ku- rumlara endeksleyece- ğiz. Bunian aian yatmm- cılar, bu kurumlann yüksek kârlanna ortak olacaklar. Bunun adı su- kuk obnavacak'' dedi. İLGİ TOPLUMUNA DOĞRU/ÖZLEM YÜZAK Şekerde bu- günlerde kıyamet kopuyor. Nişasta Bazlı Şeker (NBŞ) kotasının arttırılması üzerine, pan- carüreticilerinin örgütü PANKOBİR- LlK'in verdiği ilanla birden kendimi- zi dev bir şeker kavgasının içinde buluverdik. öyle bir kavga ki, geri planda ülkenin ekonomik, siyasi ve sosyolojik sorunlannı da bünyesin- debanndınyor Savaş, şekerpanca- n üreticileri ile son yıllarda pancara ciddi bir alternatif olarak görülen NBŞ'yi kullanan sanayiciler arasın- da yaşanıyor. Bu arada bir hatırtat- ma yapalım. NBŞ mısırdan elde edi- liyor. Ve NBŞ'nin üretim ve kullanı- mının artması yönünde başta Car- gill firması olmak üzere ABD'nin cid- di baskılan bulunuyor. Şimdi bir bakalım. Pancar üreti- cileri kotaya neden karşı çıkıyor? Son yıllarda uygulanan kotalar nedeniyle üretim alanı yüzde 40 azalsa da Türkiye'de halen 500 bin kişi pancartanmı ile uğraşıyor. Mev- cut 30 şeker fabrikasında 30 bine yakın insan istihdam edil/yor. Dahil- de işleme rejiminin istismar edilme- si ve gümrük kontrollerinin iyi yapıl- maması nedeniyle yılda 300 bin ton dolayında kayıt dışı pancar şekeri ti- careti gerçekleşiyor. Bu da stoklan arttınyor. Türk ŞekerNn elinde halen 540 bin ton pancar stoku bulunuyor. Diğer taraftan, Türk Şeker, üretim mali- yetlennin dünya şeker piyasası fi- yatlarının üzerinde olması nedeniy- Şeker Savaşları le devlet desteği olmadan ihracat yapamıyor. Şirket, sezon başında elinde bulunan 600 bin tona yakın ihtiyaç fazlası stoku dünya piyasa- sı fiyatlan üzerinden, devlet deste- ği olmadan ihraç etmek için Yüksek Planlama Kurulu'ndan (YPK) yetki aldı. Buna karşın, şirketin elinde ha- len 500 bin tondan fazla stok oldu- ğu belirtiliyor. Bu nedenle pancar şekeri üreticileri, NBŞşekerinde ko- tanın arttınlmasına karşı çık/yor. Türk Şeker, şekerin tonunu ortala- ma 500-600 dolara mal ediyor Şe- kerin uluslararası ihraç fiyatı ise 200- 220 dolar arasında değişiyor. Pancar şekerine alternatif olan NBŞ, gıda ve meşrubat sanayiinde yoğun olarak tercih ediliyor. Şeker- lemeler, şekeıii ve unlu ürünler, ge- leneksel tatlılar, dondurma, helva, reçel, marmelat, alkollü ve alkolsüz içeceklerde kullanılıyor. Sanayinin talebi nedeniyle, geçen yıl olduğu gibi bu yıl da NBŞ kota- sının yüzde 50 arttınlması günde- me geldi. Halen sektörde, Cargill, Pendik Nişasta, Amylum, Sunar ve Tat ol- mak üzere 5 şirket bulunuyor. Zira- at Mühendisleri Odası (ZMO) Baş- kanı Gökhan Günaydın a göre, Türkiye'nin atardamarlarından biri olan şeker sektörü, rant uğruna yok edilmeye çalışılıyor. ABD firması Cargill ile Ulker'in Pendik Nişasta firmasının 1997'de ortak ol- masından sonra sektördeki gelişmenin hızlandığına işa- ret eden Günaydın, NBŞ üretiminin 1995-1998 döneminde yüzde 150 arttığını belirtiyor. işin bir diğer dikkat çekici yönü, Avrupa Birliği'nde NBŞ için ortala- ma yüzde 2 kota uygulanırken Tür- kiye'de yüzde 10 kota belirlenmesi, üstelik bunun geçen yıl yüzde 50 arttınlması. Şekerpancan üreticileri ile NBŞ'ciler kapışadursun, kimyasal tatlandıncı firmalan her iki tür şeker üreticisinin aleyhine sessizce paza- nnı genişletmekte. Kalorisiz (sente- tik) tatlandıncılarda pazar büyüklü- ğünün de yıllık 13 milyon ton şeke- re eşdeğer düzeyde olduğu tahmin ediliyor. Belli ki pazar kavgası aman- sız. Çünkü pazarın boyutu alabildi- ğine büyük. Her ne kadar sanayici reddetse de sırada genetik değişi- me uğramış mısırlann olmadığı ne malum? Tamam değişen koşullar yüzün- den pancar ekim alanlan daraltıl- malı, üretici alternatif ürünlere teş- vik edilmeli. Bunu anlayabiliyoruz. Ama üretim maliyetlerinin diğer ül- kelere kıyasla neden çok yüksek ol- duğu da irdelenmeli ve çözüm yol- ları aranmalı. Tonlarca şekerpanca- n depolarda çürümeye terk edilirken neden kota arttırılarak NBŞ üreti- minde kullanılan mısırın ithal edil- mesine, dolayısıyla da döviz kaybı- na yol açıldığı da tartışılmalı.