Katalog

SAYFA CUMHURİYET 25 AĞUSTOS 2003 PAZARTESİ HABERLER Ekonomik krizle birlikte ortaya çıkan yoksulluk ve güvensizlik para satıcılanna yaradı Türkiyetefeci cenneti oldu • 1999'da tefecilik suçundan adliyelere sevk edilenlerin sayısı 150 iken bu yılın ilk altı ayında bu rakam 600'e yükseldi • Araştırmalar, ekonomik krizle birlikte ortaya çıkan piyasadaki güvensizlik ve borç kültürünün değişmesi üzerine tefeciliğin arttığını ortaya koyuyor. • Tefeci sayısının sürekli artmasının en önemli nedenlerinden biri bu kişilere verilen cezanın caydıncı olmaması. ECEVİTKIUÇ Tarihin her dönemınde görülen tefecilik ekonomik krizle birlikte sektör haline geldi. 1999'da tefeci- lik suçundan adliyelere sevk edi- lenlerin sayısı 150 iken bu yılın ılk 6 ayuıda bu rakam 600'e yükseldi. Yapılan ıstatistıklere göre, krızden önce tefecilerden borç alma oranı vüzde 1 iken bugün bu oran yüzde İ5'lerde. Istanbul'da krizle birlikte yurt- taşlara yüksek faizlerle borç veren tefecilerin sayısıgittıkçearttı. 1999 yılında 156kışi,2OOOyılında233. 2001 yıhnda 500, 2002 yıhnda 800, bu yılın ilk 6 ayında ise 600 kişi tefecilik suçundan adliyelere sevk edildi. Borç kultürü değisti Istanbul Üniversıtesi'nce 2 yıl ön- ce yapılan araştırmaya göre, eko- nomik krizle birlikte ortaya çıkan pi- yasadaki güvensizlik ve borç kültü- rünün değişmesi üzerine tefeciler DOSTlv\RY 7 ERİNİBANKA\ABIRAKTI-Ençok tefeci,iş>aşammm>T)ğunolduğuEminönü ve Bakırköy'de. Araştırmalar, genellikle dost ve arkadaş çevresinden alınan borçlann krizden sonra yerini tefeciler ve banka kredilerine bıraktığını gösteriyor. "çıkaryoJ" olarak görüldü. Araştır- mada, genellikle dost ve arkadaş- lardan alınan borçlann krizden son- ra yerini tefecilerden ve bankalardan alınan paralara bırakhğı belirtildi. Kayıt dışı ekonomiden yıllık yak- laşık 1 katrilyon lırapara kazandık- lan tahmin edilen tefecilere ulaş- mak çok zor değil. Çünkü her sem- rin kendi tefecisi var. Eminönü'nde Malatyalılar, Bakırköy'de Adanalı- lar, Fatih'te Siirtliler, Gaziosman- paşa'da Kastamonulular, Beyoğ- lu'nda Diyarbakırlılar ve Şişli'de de Gazıantepliler tefecilik yapıyor. Onlar da davak vlvlvor Tefecilerin çoğu zaman alacak- lannın tahsili için mafya ile çalış- masına karşın Sultanhamam'da teks- til piyasasuıa borç para veren Or- han S. ise sürekli borç verdiği kişi- lerin dayağına maruz kalıyor. Di- ğer tefecilerin aksine kimsenin gay- rimenkulüne el koymadığını ve ver- diği paraların tahsili için hukuka başvurduğunu vurgulayan Orhan S, başından geçen bir olayı şöyle an- latıyor: "Burdaki esnafin aracdığıyia Bağ- cılar'dan H.Ç diye birisi geldi. 10 bin dolar borç para verdim. Para- ya karşıhk senet aldım. Paranın ilk taksidini bile ödemedi kalabahk bir aileydi. ne zaman kapdanna git- sem adanım eşi, çocuklan \ e akra- balannın saldınsına uğruyordum. Parayı venneyeceklerini anlay ınca, mahkemeye başvurdum. Birkaç giin sonra bana telefon açıp, paramın bir kısmını ödeyeceklerini söyleyip buluşmaya çağırdılar. Gittiğimde 4 kişinin saldınsına uğradım. Hasta- neye gidip rapor aldım ve savcıhğa suç duyurusunda bulundum. Hak- lannda bir dava daba açıldL 2 ay ön- ce nıahkeme yoluyla paramın ta- mamını aldım." Cezalar cavdırıcı değll Tefeci sayısının sürekli artması- nın en önemli nedenlerinden biri bu kişilere verilen cezanın caydı- ncı olmaması. Tefecilik yaptığı belirlenen kişı 6 ay hapis ve sağ- ladığı menfaatın 5 katı ağırpara ce- zası ıstemiyle yargılanıyor. Ancak çoğu zaman menfaatın gerçek de- ğen tespit edılemıyor. Verilen hapis cezaları da çoğunlukla para cezasına çevriliyor. ADLARINDAN RAHATSIZLAR Ekonomiye pozitifkatkı yapıyoruz C ağaloğlu piyasasında yayınevlerine yüksek faiz oranlanyla borç veren Hüseyin Kalkan. kendılerinin ekonomiyi rahatlattıklarını iddia etti. Kendilerinin tefeci değil "para sabcısT olduğunu savunan • Kalkan, en çok esnafın kendilerinden borç para aldığını söyledi. "Bizde bankalarda olduğu gjbi ağır bürokratik işlemler yoktur. Teminat gösteren herkese para veririz. Bu nedenle bizim ekonomiye katkunız var" diyen Kalkan, bankalann herkese kredı kartı vermesı nedenıyle son zamanlarda esnaftan çok yüklü miktarda paraya ihtiyacı olanların kendilerıne başvurduğunu belirtti. ı Türk Lirası'na aylık yüzde 10-20. j dövize ise yüzde 5 faiz ile para verdiğini ifade eden Kalkan, şöyle devam etti: "Aynca 'valor' diye ek i bir para ve 50 miryon lira da işlem parası ahyoruz. Teminat gösterilen gayrimenkulün dörtte biri oranında borç veriyoruz. Biz kimseye zorla borç para vermiyoruz. Anlaşüan faiz oranı üzerinden ödemeler yapüdığı zaman hiçbir sorun yaşamıyonız. Ancak ödemelerde aksaklıklar yaşandığı zaman doğal olarak anlaşmaya yeni maddeler ekliyonız." îş ve eğitim yaşamını kolaylaştıran internette artık kara para aklamak ve kumar oynamak da mümkün 'Sanal mafya' lıizmetiııizde... Evüpte platform oluşturuldu Kapkaç ve fuhuşa karşı dayanışma tstanbul Haber Servisi - Eyüp Yerel Platformu'nca yapılan basın açıklamasında kapkaç, fuhuş, çeteleşme, hırsızlık, uyuşturucu gibi sorunlann, "mevcut sistem"den kaynaklandığı belirtildi. Aralannda DEHAP, EMEP, ÖDP, Ezilenlenn Sosyalist Platformu (ESP). Pir Sultan Abdal Kültür Dernegi ve Dayanışma Evleri'nin de bulunduğu 21 parti ve sivil toplum kuruluşundan oluşan Eyüp Yerel Platformu tarafından kapkaç, fuhuş, çeteleşme, hırsızlık, uyuşturucu gibi sorunlarla ilgili bir basın açıklaması yapıldı. Alibeyköy'deki Veysel Karani Camii'nin yanında toplanan grup "Susma, sustukça sıra sana gelecek", "Çeteler halka hesap verecek" ve "Bu gençlik biamdir. sahip çıkaunı" şeklinde slogan attı. Platform sözcüsü Sebahattin Haüı. toplumdaki çöküş, çürüme ve yozlaşmamn kaynağının sistemin kendisi olduğunu söyledi. Hallı, "Ülkemizde yaşanan ekonomik adaletsizlik ve antidemokratik uygulamalar. yozlaşmayı ve çürümeyi had safhaya ulaşürmışür. Mevcut sistenı halkm sonınlanna duyarsız, kişiliksizleştirilmiş. bencil ve bireyci kimlikler yaratmaktadır. Parçalanmış aile yapüan da bu olumsuzluklara eklenince, insanlar üzerinde psikolojik bozukluklara varan sonuçlar ortaya çıkmaktadır. Bu durum da insani değerlerin yok olmasına yol açıyor. Bu sorunlar nedeniyle Eyüp'te halİan can ve mal güvenliği kalmadı. Yaşanabilir ve huzurlu bir Eyüp için el ele verelim" diye konuştu. Ellerinde "Sokaklanmız meyhaneye dönüşmesin", "Gelecek gençlikte. yozlaşmaya hayır", "Fuhuşa, . uyuşturcuya hayır" yazılı pankartlar taşıyan grup olâysız dağıldı. tstanbul Haber Servisi- Iş yaşa- mında kolaylıklar sağlayan internet mafyaya da olanaklar sunuyor. Maf- ya, artık kara para aklamak ve ku- mar gibi yasadışı işleri internet üze- rinden gerçekleştiriyor. Kurduklan web siteleri aracıhğıyladüzenledik- leri çeşitli aktivitelerle adam bile buluyorlar. Kara para taşıdıklan için hava- alanlannda yakalanan sanşın ve ma- vi gözlü kadın kuryeler tarihe kanş- tı. Onlann yerini artık internet aldı. Istanbul Emniyet Müdürlüğü Bil- gi İşlem Şubesi yetkililerinin verdi- ği bilgilere göre mafya, interneti en çok kara para aklamak için kullanı- yor. Türkiye'deki milyonlarca dolar in- ternet üzerinden başka bir ülkeye aktanlıp, daha sonra da paranın izi kaybettirilip legal hale getiriliyor, ABD bankaları aracı oluyor İnternet üzerinden kara para ak- lanırken en çok ABD bankalan ter- cih ediliyor. Nedeni de ABD banka- lannrn her gün dünyanın dört bir ya- nıyla milyarlarca dolarlık işlem ya- pıyor olrnası ve işlem çokluğu ne- deniyle para takibinin zor olması. Kara para nasıl aklanıyor? Yetkililerin verdiği bilgiye göre, mafya liderleri kumar. fuhuş ve uyuş- turucudan elde ettikleri paralan adamlan adına Türkiye'deki banka- lara yatınyor. Hesaplar arasında transfer yapılarak yasal ve yasal ol- mayan paralar birbirine kanştınlıyor. Mafya, daha sonra bu paranın ABD'de çoğunlukla emlakçilik ve iş- letmecilik yapan adamlanndan bi- rinin hesabma aktanlmasını istiyor. Türk bankası da para transferini ger- çekleştirmek için ABD'deki muha- bir bankaya direktif gönderiyor. ABD'deki banka para transferini bilgısayar üzerinden elektronik ola- rak yapıyor. Ve para mafyanın ABD'deki he- sabma yatıyor. Mafya daha sonra J\araı para taşıdıklan için havaalanlannda yakalanan sanşm ve mavi gözlü kadın kuryeler tarihe kanştı. Onlann yerini artık internet aldı. Mafya, artık kara para aklamak ve kumar gibi yasadışı işleri internet üzerinden yapıyor. Kara para aklama işlerinde en çok ABD bankalan tercih edilirken, organize suçlar yetkilileri, ülkücü mafya lideri Sedat Peker'in kurduğu internet sitelerini sürekli izliyor. yasal para kullanıyormuş gibi pa- rayı çeşitli iş alanlanna kanalize ediyor. Kumar oynatılıyor Internet üzerinden kumar oyna- tan yüzlerce site \ ar. Kredi kartı üze- rinden işlem yapan bu sitelenn ta- mamı mafyanın denetiminde. Kumarın yanı sıra mafya özellik- le futbol maçlan üzerinden de inter- nette bahis oynatıyor. Daha çok taşra ıllerinde yapılan bu yasadışı ışlerden mafya milyonlar- ca lira para kazanıyor. İnternet aracılığıyla adam kazanıyorlar Ülkücü mafya lideri Sedat Pe- ker'in kurduğu "www.sedatpe- ker.com" ve "www.ozturkler.com" adlı internet sitelerini sürekli izleme- ye alan Organize Suçlar Şube Mü- dürlüğü yetkilileri ise mafyanın bu siteler aracılığıyla propaganda yap- tıklannı belirtti. Bu sitelerde iletişim adreslerinin de bulunduğuna dikkat çeken yetki- liler, propagandalardan etkilenen gençlerin mafya gruplanyla iletişime geçtiğini ifade etti. Yavrumu koğuş ağalannın elinden kurtarın ALPERTURGUT Bakırköy Kadın ve Çocuk Tutukevi'nde kalan 15 yaşındaki E.B.'nın. "koğuş ağalan" tarafından dövüldüğü ve tehditle paralannın gasp edildiği öne sürüldü. E.B.'nin yaşamından endişe ettığini belirten anne Cevahir B., oğlunu hastaneye kaldırmadıklan. başka bir koğuşa geçmesine de izin vermedikleri iddiasıyla cezae\i personeli hakkında savcıhğa suç duyurusunda bulundu. Tutuklu Aileleri Yardımlaşma Derneği'nde (TAYAD) bir açıklama yapan anne Cevahir B, oğlu E.B.'nin 1 ay önce hırsızlık yaptığı iddiasıyla tutuklandığmı söyledi. Cezaevinin B-6 koğuşunda kalan oğlunu 7 Ağustos'ta ziyaret ettiğini anlatan anne Cevahir B., "Yüzünde yara, morluklar ve darp izleri \ ardı. Gi> sileri, ayakkabı \ e paralanna el konulmuştu. Cezaevi personeline durumu söyledim. Ancak yardımcı olmadılar" dedı. Savcıhğa suç duyurusunda bulunduğunu ifade eden Cevahir B. şöyle konuştu: "Oğlumu döven, işkence eden, tehditle para ve ghsilerini alan mümessil adı verilen koğuş ağalanndan şikâyetçiyim. Evladınun hastaneye kaldınlnıasma ve başka bir koğuşa geçmesine izin vermeyen infaz koruma memuıian da suça ortak olmuşlardır." TAYAD üyeleri ise şunlan söyledi: "Hortumcular, mafya üyeleri ve eroinciler dışında diger rüm adli tutuklıüar cezaevlerindeki zulünı, işkence ve baskı poUtikalanndan en çok payını alan kesimdir. Çünkü yasalarda kısmi de olsa var olan haklanndan bile habersizdirier. Çocuklar ise cezaevlerinde her türlü istismara açıktuiar." Türkiye de kabul etmişti Çocuk suçluya 'Pekin kuralı y uygulansın OZANYAY^IAN İZMİR- Çocuk yaştaki sanıklann Birleşmiş Milletler'in (BM) Pekin Kurallan kapsamında düzenlenecek hukuksal süreçten geçmesi gerektiği \ r urgulanıyor. Buna göre, küçük sanıklar için mahkemeye çıkanlmadan, savcı tarafından suç tanziminin belirlenmesi öngörülüyor. Bu da geçici gözetim, topluluk programlan, rehberlik hizmeti gibi olgulan içeriyor .Adalet Bakanhğı tarafından hazırlanan TCK yasa taslağının çocuk sanıklann mahkeme karşısına çıkmasını şart koştuğu kaydedilerek Pekin Kurallan'na bir kez daha dikkat çekildi. Izmir Barosu Çocuk Haklan Komisyonu üyesi Özlem Ydmaz konuyu değerlendirirken "18 yaş altındaki bire>1er için suç tanzimi yargılama dışı yollarla oluştunılmahdır. Ozeflikle sa% cüara daha fazla yetki verilmeü Çocuk y^ da küçük bireyin mahkemeye çıkanlmasına gerek bırakümamah ve siciDerinin bozulmasuun önüne geçihnelL Suçun niteliği bu olgulan karşılamryorsa yargüama yoluna gidilmeti" dedı. iç hukuk yöntemi Yılmaz. BM'nin Pekin Kurallan'nın, 18 yaş altındaki sanıklar için alınacak tedbirleri belirlediğini anımsatarak "Burada en önemli ilke rutuklamanın en son başvurulacak yöntem olması. Ancak Türkiye'de tutuklama çok ya> gm. 18 yaş altındaki sanıklann, mahkemeye çıkanlmadan, savcının betirleyeceği rehberlik hizmeti, topluluk programu belirli kişilerle ilişkiden kaçuıma, geçici gözetim gibi süreçlere dahil edilmesini istryonız" diye konuştu. Yılmaz, yargılamanın olması halinde bunun da, Pekin Kuralı'nın belirttiği. "Küçüklerin davalanyla ilgili yetkili makamlar, resmi ceza usulünc baş\ urmaksızın. hukuk sistemi ve kurallar çerçe\esinde olayi halletmm yetkili olmaudır" ilkesi kapsamında ele ahnması gerektiğini \-urgulayarak "Türkhe, BM Sözkşmesi'ni imzalayan iilkeler arasında ve Pekin Kuralı da bir iç hukuk \ öntemidir" dedi. Türkiye'de Izrrur, İstanbul, Ankara ve Trabzon dışında çocuk mahkemesinin olmadığını bildiren Yılmaz, 18 yaş altı bireylerin suçlan sabit görüldüğünde özel ve açıktutukevlerinde kalmalannı istedi.