Katalog

HA2İRAN 2003 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA r j l V t w\\U1VJJ. ekonomi(2cumhuriyet.com.tr 13 cari açık uyarısı ^ H Ekonomi Servisi- îştanbul Sanayi Odası (ÎSO)BaşkanıTanıl I^Lüçük, cari işlemler a<;ığının ilk dört ayda 3 rr^ılyar dolara ulaştığına dikkat çekerek, bu lconuda dückatli olunması uyansında b*Jİundu.Küçük, E>evlet Bakanı Ali Babacan'ın katıldığı ÎSO'nun Meclıs toplantısında, ekonomide iyimser havanın artarak siiirdüğünü. yıl sonu enilasyon ve büyüme hedeflerinin tutturulacağının beJklendiği, ihracatın arttığını belirtirken. cari açık konusunda ise olumsuz bir gelişme yaşandığına işaret etti. Enka'dan yeni sözleşme • İSTANBUL(AA)- Enka Inşaat ve Sanayi AŞ'nin ortağı olduğu BETS B.V şirketi, Rusya'nın Sakhalin Adası'ndaki gaz ve petrol projesi kapsamında 260 milyon dolarhk sözleşme itnzaladı. Sözleşme, Sakhalin II petrol ve gaz üretim projesinin parçası olan gaz ve petrol işleme ünitelerinin tüm inşaat, montaj, lojistik, kamp ve geçıci tesislennın yapılmasını kapsıyor. Koç'ta Tatiı • tSTANBUL(AA)- Koç Topluluğu'nun gıda sektöründeki şirketleri Maret, Pastavilla ve Set Süt, Tat Konserve Sanayii AŞ çatısı altında birleştirildi. Şirketlerin dünkü olağanüstü genel kurullannda konuşan Koç Holding Tüketim Grubu Başkanı Hasan Yılmaz, birleşmeyle oluşacak sinerji sayesinde ölçeklerini büyüteceklerini vurguladı. Birleşen 4 şirketin aktif toplamı, yaklaşık 159 trilyon liraya ulaşıyor. ÇEAŞ'm kasası açıldı • ADANA(AA)- Çukurova Elektrik Genel Müdürlügü hizmet binasındaki kasa açıldı. Nöbetçi 6. Asliye Hukuk Hâkimı Nilgün Ceylan'ın gözetiminde, yakJaşık 3 saatlik çalışma sonucu açılan kasa odasında bulunan evrak yediemine teslım edıldı. DEF TÜPkiye'de düzenlenebilir • AMMAN(AA)- Dünya Ekonomik Forumu (DEF) aşkan Yardımcısı Frederic Sicre, önümüzdeki dönemde Türkiye'de bir zirve düzenlemek için çalıştıklannı kaydetti. Sicre, hükümet ve özel sektör temsilcileriyle görüşmek üzere eylül ayında Türkiye'ye geleceklerini söyledi. Levj's Çorlu'da şirket kurdu • ANKARA (ANKA) - Levi Strauss, Çorlu'daki Avrupa Serbest Bölgesi'nde faaliyet göstermek amacıyla şirket kurdu. Levi Strauss Dış Ticaret Ltd. Şti. adı verilen şirketin sermayesi 149 milyar 150 milyon lira olarak belirlendi. Şirkette Hollandalı Dockers Europe BV 147 milyar 650 milyon, yine aynı ülkeden Levi Strauss NederlandBV 1.5 milyar liralık paya sahip oldu. Düşük fiyat, mahsulünü 1.5 ay sonra satışa çıkaracak olan üreticiye darbe vurdu FındıktaihracatçıkayınldıEkonomi Servisi - Hazine'nin "Fis- kobirlik'in nasüsa ihtiyacı yok, yeni ürün de çıknıak üzere" gerekçesiyle depolarda bekletilen 8 bin ton fındığı, piyasadaki fiyat 1 milyon 775 bin lira iken 1 milyon 615 bin liradan sattırma- sı, 1.5 ay sonra yeni ürünü satacak olan üreticınin aleyhıne oldu. Istanbul Fındık Ihracatçılan Birliği Başkanı Ufuk Özongun. Hazine'nin fı- yatlannda, Başbakan Recep Tayyip Er- doğan'ın danışmanı ve fındık ihracat- çısı Cüneyd Zapsu'nun etkisi olup ol- madığının sorulması üzerine, "Tahmin ederim olmuştur" dedı. Fiskobüiıkyönetımı, Hazine'den so- rumlu Devlet Bakanı AH Babacan'ın yurtdışrnda olması nedeniyle Sanayi ve Ticaret Bakanı Ali Coşkun a bu fi- yatlann çok düşük olduğunu ya- zıyla bildirdi, ancak sonuç alama- dı. Fiskobrrlık Yönetım Kurulu Başkanı Salih Erdem. "Devlete ait bufindığL,biz de ahp işleye- bilirdik. Hazine'de yaptığımız toplantida Giresun katite findık için 1.775.000 tirahk fiyat için anlaşnusuk. Ancak son anda Hazine bize fiyaö 1.600.000 ile 1.615.000 liraya düşürme taü- maüverdi" dedı. Prof. Dr. GürolErgin, uygu- lamayı yorumlarken AKP'nin sürekli üreticinrn aleyhıne ara- cı, tüccar ve ihracatçının lehı- ne bir tutum içinde olduğunu belirterek "Böyle bir uygula- J&L manın başka bir açıklaması, gerekçesi olamaz. Buğdaj da da AKP aynı şeyi yapmıştı; piyasada fîyat 350.000 lira iken 320.000 urafiyataçıklamışü" de- dı. Fiskobirlik yönetiminın de paylaş- tığı. "şu anda düşük fiyattanyapılan sa- nşın yeni ürünfiyaüannıda oiumsuzet- kUeyeceği'' endışesinı dıle getiren Er- gin, "Üreticinin aleyhine oldu, 13-2 ay sonra yeni ürün çıkınca ihracatçı yine düşük alabilecek" dedı. Ote yandan Hazine "nın ihalesine ih- racatçı ise sevindi. Ihracatçılar Bırligi Başkanı Özongun, fındık ıhracatının artacağını belirterek yeni ürünün piya- saya çıkmasına kısa bir süre kala yapı- lan satışın Hazine açısından "akühca" olduğunu Özongun, Türkiye'nin fındıktakı tekel konumunu ıyı değerlendirmesi için "düşük fiyat ve istikrarh üretimin" çok önemlı olduğunu vurgulayarak "Hazi- ne'nin ihalesinde fiyatiar düşük değiL piyasa duzeyinde. Türkiyefindıktaçok uzun vadeli,istikrarh birstrateji izteme- 11 Piyasada ürün sıkınüsı vanh, bu aşü- dL Sürekli ürün satarak güven verebil- meüsiniz, bu yapılnuş oldu" dedı. Bu arada ihaleye katılan ağırlıklı Gi- resun merkezli firmalar, Istanbul ve yurtdışı bağlantılanyla alım yaptı. Fın- dık alan firmalar şöyle: "Özel Fındık, Sabırlar Fındık, M. Şa- hap Bozbağ, Kümbetü. Şenocak, Poy- raz KanıbeL Elif Fındık, Istanbul Fın- dık, Karin Gıda, Gürsoy,Alper Fındık.'' PANCAR FİYATINA TEPKİ Başbakan açıklayamaz ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Türkiye Ziraat Odalan Bırlığı (TZOB) Başkanı Şemsi Bayraktar, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ın açıkladığı pancar fiyatına tepki gösterdi. 88 bin 800 lira olarak açıklanan pancar fiya- tnırn 100 bin lirayı geçmesı gerektığı- ni vurgulayan Bayraktar, "Yasaya gö- re başbakanın pancar fiyati açıklama \ etkisi de bulunmuyor" diye konuştu. Bayraktar, yasaya göre alım fiyatı- nın şeker fabrikalanyla üretici kuruluş Pankobirlik arasında görüşmeyle be- lirleneceğini anımsattı. Bayraktar şöy- le konuştu: "Hükümetin böyle bir ka- rar alması mümkün değiL Biz bunu an- layamadık. Bilgi eksikliği var veya bu fiyan kabul ettirmek için açıkianmış olabilir. Fiyat görüşmeleri sürüyor. 78 bin liralık maliyetlere göre, bu yıl pan- car alım fiyaü 100 bin lira civannda oi- mah." DYP Genel Başkanı Mehmet Ağar da açıklanan fiyatların çok düşük ol- duğuna dikkat çekerek; "Bu fiyatiar, 'Sen bu işi bırak' demektir" diye konuştu. 9 ülkeden 397firmanın katıldığı IF Uluslararası Hazır Giyim Fuarı Istanbulda açıldı Tüzmen: 2005 tehdit değS firsat • Yabancı firmalann Türkiye'de yatınm karan aldıklannı belirten Tüzmen kotalann kaldınlacağı 2005 yılının Türkiye açısından önemli bir firsat olduğunu dile getirdi. Ekonomi Servisi - Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen. Dünya Ticaret Örgütü'ne (DTÖ) üye ülkeler arasında kotalann kaldınlacağı 2005 tarihini diğer ülkeler tehdit sayarken Türkiye'nin firsat olarak gördüğünü söyledi. IF Uluslararası Istanbul Hazır Giyim Fuan, TÜYAP Fuar ve Kongre Merkezi'nde açıldı. Bakan Tüzmen, fuann açılışında yaptığı konuşmada. dün başlayan 19'uncu IAF Dünya Hazır Giyim Kongresi'nde, sektörün dünya devleriyle görüşmeler yaptıklannı söyledi. Bu görüşmelerde Türkiye nin hazu- giyim ve tekstil konusunda vazgeçilmez bir dünya devi olduğu ortak görüşünün dile getirildiğıni kaydeden Tüzmen, aynca dünkü görüşmelerde yabancı firma yetkililerinın Türkiye'de yatınm karan aldıklannı belirtti. Tüzmen, 2005 yılında Dünya Ticaret Örgütü'ne üye ülkeler arasında kotalann kaldınlmasını. bir fırsat olarak değerlendirdiklerini ifade ederek "2005 sonrasmda şu anda rahat mal satamadığımız ülkelere de girebileceğiz'' diye konuştu. IF Uluslararası Hazır Giyim Fuan'na, 9 ülkeden 397 firma ve firmanın katıhyor. TÜYAP ve Istanbul Tekstil ve Konfeksıyon Ihracatçılan Birlikleri başta olmaz üzere 11 meslek kuruluşu ve derneğin desteğiyle gerçekleştirilen fuara, THY de profesyonel ziyaretçilerin ulaşrmını üstlenerek sponsor oldu. Dice Kayek'in tasanmcısı kız kardeşler: Türkiye hâlâfason ülke olarakgörülüyor Kardeşi Ece Ege'nin tasanmlannı yapüğı ünlü Türk markası Dke Kayek'in işletmeciliğini vürüten Ayşe Ege, Avrupah modacılann Türkiye'de kahteb kumaş ve aksesuv^ıiar üretiJdiğini bilnıediklcrini söyledi Uluslararası Hazır Gryim Federasyonu'nun (IAF) 19. Kongresi için İstanbul'a ^len Ayşe Ege, Türkiye'nin hazır grvim açısından dünyanın en büyük üçüncü tedarikçisi oknasma rağnıen hâlâ fason \apan bir ülke olarak görükliiğünü ifade etti. İstanbul'un bir moda merkezine dönüştürütanesi konusunu da değerlendiren Ege, "Istanbul çok enerjik, pek çok genç girişirncisi olan bir şehir neden olnıasın. Anıa uzun \-adede olabikcek bir şe> bu. Paris'in moda merkezi obnasında en büyük etken, yüzydların getirdiği bir kültür birikimine sahip ounasıdır. Ne kadar yatuinı yaparsanız yapın, ne kadar çaba harcarsanız harcayın bu birikimi yaratmadan olmaz'" dhe konuştu. Şu anda Japoma'run en bmıik haar gninı firmalaruıdan biri olan Hanoe Nİori ik çahşüklaruu belirten Ege, 60 yıllık bir geçmişi olan bu fırmava yeni bir imaj yarattıklannı ifade etti. Ege, başta Paris olmak üzere Istanbul ve Tokyo'da mağazalar açma>ı düşündüklerini de belirtti. (Fotoğraf: LEYLA ÇEVİK) NÎYET MEKTUBU TOPLUSÖZLEŞMEYE ENDEKSLİ IMF zammı bekliyor Ekonomi Servisi - Beşinci gözden geçirmenin arduıdan IMF'ye sunula- cak Niyet Mektubu 'nun hazırlanma- sı için kamuda yapılacak ücret artış- lannın kesinleşmesi gerekiyor. Ntvmsnbc "nin hükümet kaynakla- nna dayandırdığı habere göre. yapı- sal reformlann tamamlanmasuıın ar- duıdan bütçe dengelenne ilişkin ta- ahhütler de ücret artışlarının oranuıa göre şekillenecek. Bu çerçevede özellikle kamu işçilerine dönük üc- ret artışı belirleyici olacak. Geçen hafta işçilere ilk altı ay için zamsız çalışma teklifi götüren hükümet, zam konusunda 5 Nisan tarihli Niyet Mektubu'nda belirtilen taahhüde sa- dık kalacak. İşçi ücretleri geriye dö- nük endesklemeye tabi tutulmaya- cak ve işçi ücretlerindeki toplam ma- liyet artışı yüzde 15'lik kesin bir sınıra tabi olacak. Memurlara ise yılın ikinci yansrnda yapılacak zam- mın yıllık kümülatif bazda yüzde 20'yi aşmayacak şekilde belir- leneceği belirtiliyor. LZMtR'E YENl FABRİKA Hugo Boss yatınmını bü^tüyor Hugo Boss, dünyadaki 4 üretim merkezinden biri olan Türkiye'de yatınmını büyütme karan aldı. Temmuz ayında yeni bir fabrika kurmaya başlayacaklarrnı açıklayan Hugo Boss Genel Müdürü Dr. Sezai Ka>a, "Türkiye'nin AB'ye entegre olacağuıa inandığunıziçin ve AB'nin en i\i üretim merkezi olduğunu dü- şündüğümüz için buradayız" dedi. Sezai Kaya. Izmir'de Ege Serbest Bölgesi'nde kurulu fabrikanın yanı- na, 20 milyon Euro yatınmla yapı- lacak ikinci fabrikanın Hugo Boss'unçalışansayısını 15OO'den3 bine çıkaracağını söyledi. Firmanın 2 yıl önce girdiği bayan giyimin ye- ni fabrikayla Türkiye'ye taşrnaca- ğrnı belirten Kaya, Hugo Boss'un neden Türkiye'de büyümeyi seçti- ğüıi de anlattı: "Türkiye'de geçen 4 yıkla, yetişmiş insan gücü ve hızfa ha- reket kabiliyeti açısuıdan büyük bir memnuniy et > aşadık. Örneğin, ikin- ci vardiyaya geçtiğimizde, bir başka ülkede üd senede yapüabilecek orga- nizasyonu 6-9 ay içerisinde tamam- ladık. îkincisi, biz Türkiye'nin gele- ceğine inamyoruz. Türkiye'nin AB'ye entegre olacağuıa ve Avrupa ülkeleri içerisinde en iyi üretim mer- kezi olabileceğini düşünüyoruz." Hugo Boss, yeni yatrnırunı gele- cek yıl nisan ayında birirmeyi plan- lıyor. Bugün günde 2 bin 200 takım elbise, 5 bin gömlek yapan firma- nm, bu yıl 30 milyon dolar olan ih- racat hedefinin, fabrikanm tamam- lanmasıyla 50 milyon Euro'ya çı- kacağı tahmin ediliyor. BAŞBAKAN ERJOĞAN ZAMDA YİNE ÇARK ETTİ: Yüzde sıfır demedik ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Kamu işçilenne zamsız çalışma öner- mediklerine ilişkin iddiasını sürdü- ren Başbakan Recep Tayyip Erdoğan. kamu işçilerine yönelik olarak "Dı- şandaki işsizleri unutmaym" tehdi- dinde bulunduğunu da inkâr etti. Erdoğan. önceki gün Hak-tş Genel Başkanı SaBm Uslu ve TOBB Başka- nı Rifat Hisarcüdıoğju'yla bir araya geldi. Hak-İş Başkanı Salim Uslu, Erdoğan'ın kamu işçilennı "işsizük- le" tehdit ettiğinı beluterek tepkisini dile getirdi. Erdoğan'ın ise "Ben be- lediye başkanıyken bik iş isteyenlere \erebilivordum. Şu anda ise başbaka- nım, ama iş isteyene verebüecekiş yok. O sözler bu durunıun bir tepkisrydi" yanıtını verdiğı kaydedıldı. Kamu işçilerine zamsız çalışma va- at edildiğini de reddeden Erdoğan, geçen dönem yapılan toplusözleşme gereği kamu işçilerine verilen yüzde 6'lık enflasyon farkını zam göstere- rek "Yüzde sıfır demedik. Bunu kim çıkardı, bilmi yonun" diye konuştu. İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Önemli Bir Çağrı 150 ükede, 231 ulusal emek örgütü, 158 milyon işçiyi temsil eden Uluslararası özgür İşçi Sendi- kaları Konfederasyonu'nun (ICFTU), 10-14 Eylül tarihlerinde Meksika'da yapılacak Dünya Ticaret örgütü'nün (WT0) 5. Bakanlar Kurulu Konferan- sı'na katılacak hükümet yetkililerine ulaştırılmak üzere bir çağnsı var. Başta sağlık, eğitim, su olmak üzere kamusal hizmetleri yabancı yatınmcılann emrine açmaya zorlayan karariara karşı durulması isteniyor. Kamu hizmetlerinin özel sektör hizmet yatırımcılarına açık hale getirilmesinin dünyada yaşanmış bütün örneklerde son derece yıkıcı sonuçlar getirdiği an- latılıyor. Yalnızca kâra odaklanmış şirketlerin ka- mu hizmetinde en fazla ihtiyaç duyulan yoksulla- ra yönelik hizmetlerden kaçtıklannın altı çiziliyor. Dünya emek, sendikal hareketlerinin kendi ül- kelerinin siyasi iktidarlanna yönelik yürütecekleri kampanyalarla Dünya Ticaret örgütü karartanna karşı dunmalan örgütleniyor. Ülkelerin kamu hiz- metlerini piyasaya açmaktan vazgeçmeleri, piya- sa pazarlığına açılımın tüm ülkeler halklannın çı- karlanna ters düştüğü, sendikal hareketlerin gide- rek dünya ölçeginde daha etkin ve dayanışma içinde savaşım verecekleri duyuruluyor. ICFTU, Türkiye dahil Dünya Ticaret örgütü üye- si bütün ülkelerin hükümetlerine kamu hizmetle- rini şirketlerin yönetimine terk etmeyi öngören an- laşmayı imzalamamalan çağrısını yapıyor. Ticaret örgütü'nün, Uluslararası Tahkim mekanizmasının, yalnızca ticari kaygılan göz önüne alan yasadışı mahkemelerinin yasa dışı ve insan haklanna ay- kın olduğu vurgulanıyor. ICFTU'nun çağnsı, ülkemiz sendikacılık hareke- tinin de etkin bir kampanya ile katılımı, geri dönü- şü çok zor uluslararası kararlann alınmaması ve Türkiye'nin de imza atmamasını sağlama anla- mında, uyarıcı, çok önemli. Yıllardır Türkiye ve dünya kamuoyu, tek yanlı, emeğe, yoksula, insa- na aykın, tekel sermaye çıkartanndan yana yön- lendiriliyor. Giderek güç kazanan Ticaret örgütü benzeri dünya sermaye örgütlerinin dikte ettirdik- leri tekel çıkarian, ekonomilerin gelişmesinin tek koşulu gibi insanlığa dayatılıyor. Hani bizim medyamız küresel sansüre uyarak bu türden etkinliklerde, en son Yunanistan'da ger- çekleştirilen protesto eylemlerini "anarşistlerin" eylemleri ile sınıriı olarak duyuruyor ya. Oysa dün- ya çapında emek örgütlerinin, emekten yana ku- rum ve kuruluşlann giderek yaygınlaşan katılımla- n ile küreselleşme karşıtlığı büyüyor. Doğrusu yeni dünya sömürü düzeni, tekel ser- maye çıkarian ittifakının geçerli düzenine, onlar küreselleşme adını koyduklan için, karşı çıkanlar da bu adla anılıyorlar. Gerçek çatışma küreselleş- me olgusunun, bilimsel teknolojik devrim araçla- nnın, tek kutuplu dünyada insandan yana değil, sadece tekel çıkarlarından, dayandıkları siyasal güçler ve ülkelerden yana kullanılması. ICFTU, dünya işçi hareketinin üst örgütü tam da bu nedenle dünya ülkeleri ve Türkiye'nin ticaret bakanından kendi hükümetinin düzenleyici ve ku- ral koyucu rolünü tam olarak savunmaya çağın- yor. Türkiye'nin sıcak, günlük gündemi içinde, ICFTU'nun gerçekten anlamlı ve önemli bu çağ- nsının Cumhuriyet okuru, sendikacılık hareketimi- zin bile yeterince ilgisini çekemediğinin bilincinde- yim. Aslında bu yazıyı biraz da bu duyarsızlık ve gerçek gündemimize yabancılaşmanın altını çiz- mek üzere yazma gereğini duydum. Yeni dünya sömürü düzeninde, insana, emeğe aykın bu ölçüsüz gelişme, 1980'li yıllar sonrası sermaye düzeninden yana güçlü, kirti patlama, tam da bu nedenle, insanlann, kitlelerin, örgütle- rinin kendi çıkarianna yabancılaştınlması ile birlik- te yaşandı. İşçi sendikalannın en üst örgütü ICF- TU da, dünya işçi sınıfı aleyhine gelişmelere çok uzun bir dönem seyirci kaldı. Kimi sendikal liderierin itiraflan ile sermaye çı- karian güdümlü yönlendirme işçi sınıfı hareketini bile etki alanının içine aldı. Çok uzun bir dönem kuralsız, sadece tekel çıkarianndan yana geliş- meler, ekonomik, bilimsel gerçekler gibi pazaria- nıp kabul gördü. Insanlığın çoğunluğu için akıl al- maz boyutlarda, hızlı hak kaybı, yoksullaşma so- nuçlan ile ancak sorgulama gündeme gelebildi. Yeni dünya sömürü düzenine karşı duruşlar ön- celeri çok zayıf, cılız çıktı. Eylemler ilk aşamada belki de gerçekten sadece anarşistler ile sınıriı kal- dı. Gerçekler, acı sonuçlan ile yaşanarak görüldük- çe, ders alındıkça, tepkilergelişiyor, anlamlı örgüt- lenmeler, katılımlaradönüşüyor. Kamu işçilerine sıfır zam önerisi, Başbakan Er- doğan'ın işçileri işsizlerie tehdit edebilmesi tam da bu nedenlerden kaynaklanıyor... [email protected] Evren'den AKP'ye zam için çağrı Hükümet sozunu yerine getirmeli tstanbul Haber Seni- si-KESK Genel Başka- nı Sami Evren. kamu emekçilerine yapılacak zammı eleştirerek, hü- kümeti toplusözleşme- ye davet etti. E\Ten, yaptığı yazılı açıkla- mayla, "Çauşanlan enf- lasyon karşısında ezdir- meyeceğiz'' diyen hükü- metten, sözünü tutması- nı istedi. Emeğinin hakkını is- teyen kamu emekçileri- nin, hükümetin öngör- düğü zam oranlanna ta- hammül etmesinin mümkün olmadığını söyleyen E\Ten, son bir yılda kamu emekçileri- nin ortalama gelirinin yüzde 18 azaldığını \-ur- guladı. 4 kişilik bir aile- nin geçinmesi için asga- ri tutann l milyar 398 milyon liraya ulaştığını, açlık suırrının ise 452 milyon lira olduğunu belirten Evren, en düşük ücreti alan bir kamu emekçisinin ücretinin ise 383 milyon lira ol- duğuna dikkat çekti. 2003 'te verilen yüzde 5'lik zanrmın ilk üç ay- da eridiğine değinen Evren, "Hükümeti top- hısözlesmeye davet edi- yoruz. Dk uyarüanmızı, 6 ilde yapbğunız bölge mitingleri ile gösterdik. Taleplerimiz dikkate ahmnadığı takdirde ey- lemlerimiz devam ede- cek" dedi. Öte yandan KESK Is- tanbul Şubeler Platfor- mu'na bağlı sendika üyeleri, "Temmuz ayın- da yapüması öngörülen yüzde 5'lik maaş zam- muu" kentin çeşitli böl- gelerinde düzenledikle- ri eylemlerle protesto ettiler.