Katalog

HAZİRAN 2003 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA HABERLER Rum Kesiminin yeni Dışişleri Bakanı Yakovu: Annan Planı ancak Türk tarafına egemen olan Türkiye isterse müzakere edilir Erdoğanbizidüşkınkhğınauğrattıumlann eskı h- denOafkosKk- rides'le konuş- nramızı surduruyoruz Kkndes, eskı arkada- şı, bugunkuhasmı KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş. a venştırmede hızını bır turlu alamıyor "Denktaş kapry% kendine görebirkaçnedendenaç- _____ ma karan akh. Önceiik- le kapıyı açarsa iki halk arasmdackİdioJa>iarpat- iak vereceğuıi umdu. Böyleceiki tarafin ay- n arynbölgelerdeyaşamaian gerektigi ka- nıtiannuş olacakü. Bunun ötesinde Rum- lann Kuzey 'de para harcamalan kötuye giden ekonomi için de bir melhenı olacak- ü. Bakm, hesaplaragöre bir haftada bizim Rumlaroradabe^mih'onKıbnsLirasıpa- ra harcadılar. Bu sürerse Kuzey için iyi bir para enjeksiyonu olacakor. Bu da, ona gö- re, Türkhe'nin oraya daha fazla para ya- ürmak istemesini sağlayacaknr." Klendes'ın bu noktada sesı ekşıyor "Bir degayetakdhcaKuzey'e geçen Rum- lardan pasaport istedL İşin tuhafi, Kıbns Cumhuriyeti, Kuzev Kıbns'ı tanımanuş olmasına karşuı Kıbnslı Runîlar kapıda pasaportiannı gös- termek suretiyle orasını tanımış oldular. \maçlan 1974'te terkeönekzorunda kakhktan köylerini,ev- lerini yeniden görebilmekti." Belkı canını daha da acıtacak, ama. "Kabuledin ki çok zekice bir manevray dT dıyonım Blzlmkller tuzağa düştüler Kendı halkını şu sozlerle suçluyor "Biamküer fena halde tuzağa düştü» Ama şunu da beürtmek- te yarar var: Uluslararası hukuk uyannca kişile- rin, bireylerin birdevkti resmen tanımalan diye bir şey söz konusu olamaz, Ama Denktaş, Rum halkı benimde\1etiıninmeşrui\etiııitanıdı,drveargüman açacak,pndLBudaAR\b(ABAdaletDİN-anı)önün- deki birtakun mütalaalan etkiteyebüir." KJendes'ın burosundan çıkıyorum tkıncı durak, Dışışlen Bakanlığı ve onun yenı patronu YorgoYa- kovu Yakovu daha once de uzun yıllar Kıbns Rum Yonetımf nın dışışlen bakanlığını yapmıştı Ama Klendes'ın Dışışlen Bakanı Dr YannakLs Kasuli- des'e kıyasla cıddı bır şahın sayılırdı Son yıllar- da sıklıkla kapısuıdan ıçen adım attığım bu bına- ya gırdım, uçuncu kata Dışışlen Bakanı'nm ma- kamına çıktım Eskıden tanıştığımız Yakovu benı son derece sı- cakbıçımdekarşıladı Karşılıklı çaylanmızı yudum- larken konuşmaya başladık Sızce bır Kıbns ulusal kımlığı var mı 9 "Kıbns ulusal kinıBği değO, ama çokgüçlü bir Kıbnsh kim- Kği vardır. Bu da Kıbnsh Türk ve Rumlan birteş- Kaynayan kazau Kıbns Leyta Tavşonoğlu 2 ii ürkiye'nın AB'ye üye olmasını çok istediklerinı anlatan Yakovu, adada çözümsüzlük halinde üyelık işinin zorlaşacağını söylüyor. Yakovu şöyle konuşuyor: Kıbns Cumhuriyeti olarak pozısyonumuz şu: Adayı askersizleştirmek istikrar unsurudur. Türkiye ya da Yunanistan'dan askeri kuvvetler adaya ne güvenlik ne de ıstikrar getirir. tiraı bir unsunlur. Bunun çeşitlj \esilelerte yaşan- dığını da anımsatmak isterim. Ben gençken iki top- lumdan insanlar bir araya geldiklerinde hemen kaynaşnernierdL Bu da beni çoketkUerdL Dıyeüm, yabancı bir ulkede ünhersitedesiniz. Sınıhnızda Kıbnsh Turk, HinrJi. Endonezyah. bilmem nereli öğrencüer var. Kıbnsh Türkle Kıbnsü Rum ora- da, mutiaka birbirini bulup dostluk kurank Hat- ta daha da ileri gidip Kıbnsb Türk öğrencL, Türki- yeti Turk oğrenciden çok Kıbnsh Rum oğrenciyle dostluk kurmayı yeğlerdi. diyeceğim. Çünkü, Kıb- ns'la kendi kimliklerini buluyorlar." 'Türklye'de derln devlet Iktldar Bırden akJıma bır soru gelıyor Gunun bınnde Denktaş Bey ya da gunun bınnde Denktaş Bey'ın yennı alacak kışı, 'Tamam, Annan planı temetin- degörüşmelere yeniden başjamaya hazınz' dese sı- zın tepkınız ne olur 0 Duşuncelı duşunceh yarutlıyor "Lahey toplan- üanın Denktaş Bey ^e Türkiye tarafindan torpUle- nipfiyaskoylasonuçlanmasından hemen sonrabiz, 'Muzakerelere hıçbır zaman sırtımızı çe\ırmıyo- ruz Annan planı temelınde goruşmelen surdurme- ye hazınz' dedik. Bunu defaiarca da yineledik. Ama ben Denktaş Bey'in ayıu şeyi yapacağı konu- sunda çokciddi kuşkular taşımaktayım. Dolayısıy- la da bu sorunuzfena halde hipotetik Ama ben bu- rada,'Turkıyekarar\enrse\eısterse' demdhdinı. Çünkü Kıbns Türk tarafuun politikasına Türkiye egemen." 1>ı de srzceTurkrve'nın politikasınakım egemen 1 "Türkiye'nin politikasuıa ordunun ege- men olduğundan kuşkuluyuz. Türkiye ananstleri- nin hepsi, "Turkıye'de denn de\let, dış sıyasetı oluşturan ve hukumetın karar mekanızmalanna egemen olan asker-burokrat oluşumu var' diyor- lar. İtiraf etmetiyim ki ben de buna inanmak gere- ğini duymorum. Çünkü bu hükümet başlangıçta bize çokumut\erdi. Dahaöncekri de nıceTürk hü- kümetleri görmuştük. Ama Erdoğan ve ekibi bize çok daha farkh görundu. Ama sonuçta bizi duş k> nklığına uğratn. Çünkü Erdoğan başbakan olur olnıaz askeme \e derin devletle aynı safa geçti." Pekı, sız Annan planının AB muktesebatına uyumlu olması gerektığını soylemıştınız 0 za- man, Annan planının hangı bolumlen AB mukte- sebatına uyumlu değıl 0 "Bu konuda konuşmak istemiyt>rum." Nedenpekı 9 "Çünkü bizdiyoruzki,'Annan pla- nı 'nın temetinde görüşmeye hazınz. Müzakere sü- recinde, Lahey'de olduğu gibi birtakun kaygılan- nuz >ardL Bu kaygüanmız da planın hayata geçi- rik'bianiğinde sorunlar taşımasından kaynaklanı- yordu. Örnegin yanh hiçbirfederal vasa içermiyor- du. tkinci olarak, federal devletin iİlası durumun- da herhangi bir parasal önlem ahnmamış oluyor- du. Dolayısıy la bö> le bir olasıhkta Kıbns Rum dev- leti de anında iflas bayrağuu çekebitirdL Örnegin Kıbns Merkez Bankası'nm yaptsı,AB MerkezBan- kası'nın kuraUanna uygun olarak veniden düzen- lenebffirdl Dolayısıyla Lahey'e gittiğimiz zaman kay'gılanmız,yapdan duzenlemelerintamamlannuş ve hayata geçüilebUir obnaktan uzak ohnasıydı. Hepûniz bibyoruz ki Annan planının pek çok kıs- mı AB müktesebaüyia uyumlu değiL Bugün arnk ABüvesistrasınagirdiğimiziçinuyumsağlamage- refjrügözönündetuttugumuz için kav^ılanmız da- ha da artti. Ama tabii ki bütünu\1e \nnan planı- nın AB'ye uyumlu olması gibi bir duşumuz de yok. Yme de Türk tarannın arük bize katılarak birtik- te AB'ye girmesini diliyoruz. Turkiy e şJmdiük tam üyeUk beklemektedir. En lasa zamanda AB üyesi olmasını içtenlikle istediğimizi vıırguhıyorum. Bu düzenleme butun taraflann yaranna olacakür. Bu- rada bir çözümün en çok Kıbns Türk tarafına ya- rayacağını söy leyebüirim. l malım 1 Mayıs 2004'e kadar bir çözüm bulunsun." 'Adada çözüm. AB İçin katailzör olur' Kıbns'ın tam uyelığı Turlaye'nın AB'ye tam uye- lığıne yardımcı olur mu 9 "Kıbns sonınuna bulu- nacak bir çözüm Türkiye'nin tam uyeh'k basvunı- suna katalitik etki y apacakür. \ma Kıbns sorunu- nun çözümsüzlüğü Türkiye'nin AB'ye kaohnun- da büyük sorunlar açacaknr. Ama buradaşunu bir kez daha vurgulayayım: Biz Türkiye'nin AB'ye tam üye ounasmı çok istiyoruz." ABD'nın Kıbns Koordınatoru ThomasVVes- ton'ın geçenkı Kıbns zıyaretı ne anlama gelıyor- du 1 "Büiyorsunuz, ABD dünyannı süper gücu şu anda. Dünyanın her koşesryie Ugileniyor. Kıbns so- rununun çözümunu istiyor. Bu konuda bılgi alma- sugörüş ahşverişinde bulunmak istenıesi bu gerek- sinimden doğuyur. Dolayısıyla da sorunladoğnıdan Ugili rum taraflarla temasta ohnak istemesinden daha dogal ne olabüir ki?" Bır de Kıbns'ın askersızleştınlmesı ısrannız var Bundan, Turk Sılahlı Kuvvetlen'mn adadan çekıl- melennı kastedıyorsunuz Ama ya adadakı Ingı- lız egemen uslennın varlığı ne olacak0 Bu, çıfte standart anlamına gelmeyecek mı° "Biz Kıbns Cumhuriyeti olarak İngiltere'y le üs- ler için 1%0'ta bir anlaşma imzaladıkAnlaşnıala- rasadıkkahiıanıızgerektiğirıeinanryıoruz.Oneden- le de üslerle ilgili hiçbir tarüşma açmıyoruz. Zaten başunızda yeterince dert \^r. Kıbns Cumhuriyeti olarak pozısyonumuz şu: Vdayı askersizleştirmek istikrar unsurudur. Bunun mutlaka gerçekleştirfl- mesi gerekir. BM Banş Gücü burada ne kadar kal- ması gerekhorsa, iki toplum onun varhğuu gerek- li gorduğu surece kahnahdır. Ne isim ya da ne kis- \e altında olursa olsun Türkiye ya da Yunanis- tan'dan askeri kuvvetler adaya ne gmenlik ne de istikrar getirir." Türklve nln Tavvan politlkası' Tamam da ABD Başkanı Bush, BM'nın Soğuk Savaş donemının bır kuruluşu olduğunu ve buna artık gereksınım ohnayabıleceğını soylemıştı "Evet, ama, Irak'a operasyonu meşru kümak için GmenhkKonseyi'nden karar çıkartnrmakis- tedıği \e bu karan çıkarttıramadığı için kızguınğı yüzunden o sozkri soy temişti. Yoksa. BM gibi dün- yadaki teke\Tensdkuruhışunabütun dünyanın her zaman ihtiyacı vardm" Bır de Denktaş Beyın ka- pılan açma karannı Klendes'ın "Rum halkuun KKTC'yitanımasr olarak yorumlaması doğru bır ırdeleme mı° "Hayır, halklar, insanlar hiçbirzaman bir devteti resmen tanımagibi bıryetkiye\e sorum- luluğa sahip degillerdir. Bu nasıl olabüir?" Bır de Türkiye'nin yenı Tay\an polıhkası var "Tayvan potitikası da ne demek?" Yanı resmen ta- nınma değıl de, boyle yanm yamalak varlığı ka- bul ettırme gıbı bır durum Yanı o bolge dış dun- yaya kapalı olmayacak, tıcarete, tunzme, zıyare- te açık hale gelecek Bu deyımı ılk kez Sır David Hannay kullandı "Buna karşıhk biz de önlemler paketimizi açıkladık Bu pakette Kıbnsh Turkler Cumhuriyet'le (Kıbns Rum \ onetimi) bır araya gel- mey«çağnlıyw. Bakın, Denktaş Bey 30yıkür iki halk bir araya getirse birbirlerinin gırrJagına sanlacak, edebiyatuu yapo. Ama gordunuz ışte. Birbirlerinin gırüağuıa aüamak yerine boyunlanna adadılan" Denktaş Bey'ın mal-mulk değış tokuşu nasıl bır fıkır 9 "Bunun yine Denktaş Bey'le degil, daha çok Turkiy e'yle ilgisi \"ar. Çünkü ünlu Loizidou Dav«- sı orneğinde olduğu gibi Türkiye suçlu bulunmuş- tu. Dolayısıyia da Turkiye'nuı Loizidou'yıa taznu- nat ödemesi karan ahnmışn. Biz ne zaman \BAD tarafindan para cezası ödemeye mahkûm olduysak bu cezayı ödedik. Ama Türkiye ödenüyor. Oysa VB \D kararlanna uymak zorunda. Türkiye her seferinde mahkûm olursa Kıbns Rum tarafına mil- yatiarca dolar ya da Euro ya da Kıbns lirası öde- mekzorunda kalacağını bildiği için bundan kendi- ni kurtarmaya çahşry or." SÜRECEK 40 mifyon kişi ülkesinden uzak Savaş hali temel insan haklannın tamamen ya da kısmen uygulanmaması nedeniyle ülkekrini terk eden toplan 40 milyon kişi, daha önce hiç görmedikleri coğral\alarda, ağır koşullar ahmda \aşamlannı devam ettirmeye çabşıyor. Dünyanın çeşitli ülkelerine dağılan mültecilerin çoğunluğunu ise Afrikalılar oluşturuyor. Cenevre Sözleşmesi'ndeki 'Coğrafi Çekince' maddesini kaldırmayan Türkiye, sadece Batılı sığınmacılara açık ÂdLarı mültecL) yaşamları hasret EVRİMKAYA Dunyada 40 mıhyon ınsan. savaş halı ve temel ınsan haklannın tamamen ya da kısmen uygulan- maması nedenıyle ulkelennden zorla terk ettın- lerek belkı de daha once hıç gormedıklen ulke- lerde agır koşullar altında yaşamlannı devam et- tirmeye çalışıyor 1951 yılında 153 ulkenın taraf olduğu Ce- nevre Södeşmesi' nde tanunı, "Irkı, dini, tabi- yeti, belH bir toplumsal gnıba mensubi\eti \*- ya si>asi duşunceleri ynzunden, zulme uğraya- cağmdan hakh sebepleıie korktuğu için vatan- daşı olduğu ülkenin sınırian dışında bulunan ve bu ulkenin korumasından yararlanamayan ya da söz konusu korku nedeniyle yararian- mak istemey en \ey a bir tabiy eti ounayıp bu tur olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülke- sinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemey en her şahıs" olarak yapılan "mülteciler'' Dunyanın çok farklı noktalanna dağılmış olan multecılenn çoğunluğunu Afhka kokenlıler oluş- turuyor Turkıye, Cene\Te Sozleşmesrndekı "Coğ- rafi Çekince'' maddesini kaldırmadığı ıçın Avru- pa dışından gelen multecılen kabul etmıyor Mul- rafı çekince bulunmuyor BırleşmışMılletlerMul- tecıler Yuksek Komıserlığı (BMMYK) Turkıye Temsılcısı Gesche Karrenbrock, Turkıye'de ya- şayan sığınmacılann sorunlannın çozumunun AB uyelığı ıçın olmazsa olmaz koşullardan bın oldu- ğunu vurgulayarak "CenevreAnlaşması'nuı koy- • Henüz mültecilerle ilgıh bır yasası bulunmayan Türkiye'dekı mevcut yönetmehk, sığınmacılann resmı bir işte çalışmasını da engelliyor. Bırleşmış Mılletler Mülteciler Yüksek Komiserliğı Türkiye Temsilcisi Gesche Karrenbrock, ülkemızde yaşayan sığınmacılann sorunlannın çözümünün AB üyeliğı için olmazsa olmaz koşullardan bırı olduğunu söylüyor. tecılerle ılgılı bır yasası da bulunmayan Turkıye de- kı me\ cut yonetmelık ıse multecılenn bır ışte ça- lışmasını engelliyor Buna karşın Avrupa Bırlığı'ne (AB) gırme su- recınde bulunan Turkıye dışında başka bır ulke- de sığınmacılann çalışması engellenmıyor, coğ- duğu sınırlamalann bir an önce kakünlması ge- rekiyorT 'dıyor Turkıye'dekı sığınmacı aılelenn çocuklannın eğırım masraflannı karşıladıklannı anımsatan Karrenbrock, "Biz masrafian karşıb- yoruz ama önemli olan Turk hükümetinin okul- îannı açık tutması'' dıye konuşuyor BMMYK Dış tlışkıler Sorumlusu Metin Çorabaor da su- recı şoyle aktanyor Bir gun heplmlz mûltecl olablllriz "Avrupa dışından gelen ve mülteci ohnak iste- yen biri 10 gun içinde mutlaka bize ya da emniye- te başMinnah. Mülakaün ardından. iddiasını araş- ünp, tutarbohıp obnadığına bakryoruz.Uluslarara- sı suur geçmeyen bir kişi multeci olamıyor. Daha sonra da yerieştirme aşamasuıa geçiyoruz." BMMYK'nın maddı desteğı ıle 1951 "de kuru- lan ve bu alanda çalışan ılk resmı kurum olan Uhıs- lararası Katolik Muhacerat Komisyonu (TCMC) da tum dunyadakı multecılenn sorunlannın ço- zumunde etialı rol oynuyor 21 ulkede ofısı bu- lunan ICMC 'nın tstanbul Sosyal Hızmet Program Koordınatoru, Ekin Öğütoğullan da "MülteciHk, hiçbirimize yabancı omıaması gereken bir kav- ram. Bir gün hepimiz mülteci olabüiriz" dıyor YÜZDE35İGENÇ Yanlış zamanda yanlışyerde ohnak,.. tstanbul Haber Servisi - Turkıye'de Avrupa dışından gelerek BMMYK'ye başvuran multecılenn yıllara gore dağılımı şoyle. 1998 6838 kışı. 1999 6605 kışı 2000 5777 kışı 20015192 2003 (Mayıs sonu rakamlanna göre) 380 kışı Buyıl, ocak ayı sonu ıtıbanyla BMMYK'de dosyası açık 5076 kışının geldıklen ulkelere göre dağılımı ıse şöyle sıralanıyor: 3650 kışı îran 973 kışı Irak 443 kışr dığer ulkeler (Sunye, Afganıstan..) Mülteci gençllk BMMYK, 2003 Dunya Mülteci Gûnu'nu mülteci gençhğıne ıthaf ederek onlann ozel durumlarmı gundeme getırmeyı ve toplumun dıkkatını onlann uzenne çekmeyı amaçlıyor Suçlan sadece yanlış zamanda yanlış yerde olmak olan ve şımdı kendılermı başka ınsanlann savaşlan ve çatışmalan yüzunden yerlennden edılmiş mağdurlar olarak bulan yaşlan 12 ıle 24 arasmda değışen dunya multeci gençlen, tum mültecılenn yuzde 35'mı oluşturuyor BMMYK ve ortak kuruluşlan, dunya multeci nufusunun yuzde 45'ım oluşturan 18 yaşın altındala tahmım 7 7 mılyon ınsana yardun edıyor Orta Afnka'dakı multecılenn yuzde 57'sı 18 yaşın altında BMMYK koruması altmdakı ınsanlann yuzde 4O'ı kamplarda, yuzde 13'u kentlerde, yuzde 47'sı ıse kırsal alanlara ve dığer bolgelere dağıhnış olarak yaşıyor BMMYK'nın tespıt ettıgı rakainlara gore 300 bın genç, çocuk askerler olarak savaşmaya zorlanıyor. Bunlann çoğu cinsel köle ohnaya zorlanan ve AIDS nskıyle karşı karşıya bulunan kız çocuklanndan oluşuyor