Katalog

SAYFA + CUMHURİYET 5 NİSAN 2003 CUMARTESİ 10 DIŞ HABERLER dishabta cumhuriyet.com.tr Suriye ve İran'a yine tehdit • Dış Haberler Servisi - ABD Dışişleri Bakanı Cohn Powell, bir kez daha Sunye ve tran'ı, kitle imha silahlan geliştırmek ve teröre destek vermekJe suçladı. Powell, "Suriye ve iran'a, kitle imha silahlan geliştirdiğinizi biliyoruz dememizin nesi yanlış... Herkes bu ülkelerin teröre destek verdiğini biliyor. Dünyanın bu konuya dikkatıni çekerek kitle imha sılahlannın geliştirilmesine dur demek yanlış değil" dedi. Bu gibı konularda "bazen güç kullanmanın da uygun olduğunu" ileri süren Powell. ancak ABD'nın savaşmak için mazeret aramadığını ifade etti. Şiiler hareket için bekleyecek • TAHRAN(AA)- Iran'da üslenen Irak rejim muhalifi Irak Islam Devrim Yüksek Konseyi yetkilisi Muhsin Hekim, Bağdat'takı Şiilerin, Irak rejimi sona ermeden harekete geçmeyeceğini belirti. Hekim, "Bağdat'takı Şiiler, Irak rejimirün düştüğünden emın oluncaya kadar her türlü savaşın dışında kalmaya çalışacak ve rejimin düştüğünden emin olur olmaz harekete geçecek" dedı. Bağdat nürusunun yüzde 80'inin Şii olduğu beiirtilırken, Şiiler, Irak nüfusunun yüzde 60'tan fazlasını oluşturuyor. Jessica'da bıçak yarası yok • NEWYORK(AA)- ABD özel güçlerince tedavi gördüğü hastaneye düzenlenen operasyonla kurtanlan 19 yaşındaki kadın asker Jessica Lynch'in babası Gregory Lynch, "kızının bıçaklanmadığını ve vücudunda kurşun yarası bulunmadığını" söyledi. Jessica'nın, Iraklılar tarafından bıçak- landığı ve kurşunla yara- landığı ileri sürülmüştü. Bacaklan ve kolu kınk olan askerin, Ahnanya'daki bir hastanede ameliyat edıldıği belirtildi. ABD'litePin uykusu kaçıyor • NEW'YORK(AA)-E1 Kaıde örgürü lideri Usame bın Ladin'den sonra Saddam Hüseyin'in de bulunamaması olasılığının ABD'li yöneticileri düşündürdüğü bildirildi. Newsweek dergisinin haberinde, yönetimin bu olasılığı şimdilik sakin biçimde tartıştığını kaydedilirken 'Saddam'ın, ABD'ye karşı terör saldınsı başlat- mak üzere ortadan yok olmasının en kötü senary- olardan bın olarak nite- lendınldiğini" yazdı. Arnett, Yunan tetevizyonunda • ATtVA(AA)-Irak televizyonuna verdiği demeç sonrası NBC tele- viz\onunun işten çıkarttığı ABD'li gazeteci Peter Arnett, Yunan devlet televizyonu NET'te işe başladı. NET'in ana haber bültenine önceki akşam ilk kez Bağdat'tan bağlanan Arnett'in, Irak savaşı süresince Yunan televizyonuna haber geçeceği açıklandı. Kızılay Başkanı Gönen, savaş uzarsa büyük bir göç patlaması yaşanacağını açıkladı 500 bin göçmenyollardaDış Haberier Servisi - Ku- zey Irak'taki köylerde 500 bın mültecinin biriktiğini açıkla- yan Kızılay Başkanı Ertan Gönen, Türkıye'ye yönele- cek göç dalgasına karşı hazır olduklannı belirtti. Gönen, "Kuzev Irak'abom- ba düşer, güneyde de savaş uzarsa büyük göç olacakür" diye konuştu. Başbakan Re- cep Tayyrçj Erdoğan Kızılay Başkanı Gönen'i kabul etti. Gönen. Erdoğan'lagörüşme- sinin ardından yaptığı açıkla- mada, Kızılay olarak, Kuzey Irak'tan Türkıye'ye yönele- bilecek göç dalgasına karşı aldıkJan önlemleri Erdoğan'a ilettiğıni kayderti. Kuzey Irak'tan Türkıye'ye yönelen herhangi bir göç dal- gasının henüz saptanmadığı- nı kaydeden Gönen, bölgede 500 bin civannda ınsanın ha- reketlı olduğu yönünde bilgi aldıklannı ifade etti. Gönen, "Irak'ın kuzeyine bomba dfişmedi. Düşerse ve günevdeki savaş biraz uzarsa büyük bir göç patlaması olacakür. Biz buna hazır- ukhyız. Biz bu daigayı sınır ötesinde kar- şılama lüyetmdeyiz" diye konuştu. ABD Dışişleri Bakanı CoKn Povvefl'ın ziyaretınin ardından Irak'a insani yardı- mın Türkiye üzerinden gideceği konusun- da mutabakata vanidığını hatırlatan Gö- nen, "Şimdilik sınırianmızda bir niifus hareketi yok. Ancak bu ohnayacağı anla- K nıına da gelnüjor" dedı. 'Yanhm için 13 trilyon TL harcandT Gönen, bir soru üzerine uluslararası kuruluşlardan ufak tefek yardımlann gel- diğini belirtirken, Kızılay'ın bölgede 50 milyon dolann üzerinde bir harcama yap- mayı gündemine aldığuıı söyledi. Gö- nen, şimdiye kadar 13 trilyon TL civa- nnda yardım yapıldığını kaydederek, Kı- zılay'uı esas itibanyla ilaç ve gıda yar- dımında bulunduğunu ve bulunacağını vurguladı. Göç dalgası sınır ötesinde karşılama- nın güvenlik açısuıdan da gerekli oldu- ğuna dikkat çeken Gönen, 1991 'deki Kör- fez Savaşf nda yaşandığı gibi kontrol noktalannın dışında dağ ve bayırlardan gelen göçü kontrol altına almanın zor olacağını vurguladı. . ızılay Başkanı Gönen, Kuzey Irak'ta 500 bin kişinin savaş nedeniyle yollara düştüğünü saptadıklarını ve gereken hazırlıkJann yapıldığını kaydetti. Gönen, 50 milyon dolarhk bir harcamayı gündeme aldıklannı açıkladı. Ürdün'de de sınır yakınlanndaki Ruveyşid'de mülteci kampı kuruldu. Kamptaki çocukJar şimdilik hallerinden memnun görünüyor. (Fotoğraf: AP) Gönen. '"Sınırötesideoba her türlü yar- dmu getirmeye hazmz. Hafta seyyar has- tane ve sağhk hizmetkri de dahil. Çadır battaniye ve hatta psiko- sosyal eğiarne ka- dar bütün yantam paketlerini hazjriadık" diye konuştu. Gönen, bazı Kürt grupların Kuzey Irak'ın köylerinde biriken mültecilere geçici baruıma imkânı sağladıklan yö- nünde haberlerin geldiğini de belirtti. M'DENUYARI: însani yardıma kanşmaym Dış Haberier Servisi - Bırleşmiş Milletler (BM) uzmanlan savaşın başlamasından sonra ilk kez dün Irak'taki çahşmalanna geri dönerken BM savaş sonrasında insani yardım etkinlikleriyle askeri faaliyetlenn bırbirinden ayn tutulmasuıı istediğini bildirdi. BM yetkilileri, BM Gıda Programı (\VFP), Çocuk Fonu (UNICEF), Irak tnsani lşler Koordüıatörü Bürosu (UNOHCI) ve BM güvenlik uzmanlarından oluşan heyet dün Kuveyt'ten Ümmü Kasr'a gıtti. 12 kışilik heyet, Ümmü Kasr ve civar bölgelerdeki gıda ve içme suyu, sağlık ve elektrik tesisleri ıle ılgıli durumu inceledi. Irak'ta bulunan bütün BM görevlilen. 18 Mart'ta Genel Sekreter Kofi Annan'ın isteği üzenne ülkeyi terk etmişti. Bu arada, BM sa\aş sonrası Irak'taki insani yardım çalışmalannın ÂBD-îngiliz güçlerinin askeri planlanna dahil edılmemesi gerektığını bildirdi. Irak'ta tam hareket özgürlüğü isteyen BM, insani etkinlikJerle asken etkinliklerin birbirinden kesin olarak aynlması gerektiğini bildirdi. BM. İrak'ın içinde ve dışındaki bütün insani operasyonlann tamamen kendi denetiminde olmasını istedi. Işgalci petrole el koyamaz BM, ABD'nin saldırdığı ülkenin petrol gelirini yeniden yapılanma için kullanmasının ve şirketlerle anlaşma yapmasının Cenevre Sözleşmesi'ne aykın olduğunu bildirdi Dış Haberier Servisi - Bir- leşmış Milletler (BM) Kalkınma Prog- ramı (UNDP), ABD'nin Irak'ın yeniden yapılan- dınlması için pet- rol gelirlerini kullanmasının ya da petrol endüstrisıni mo- dernize etmek için şirketler- le anlaşma yapmasının Ce- nevre Sözleşmesi'ne aykırı olduğunu bildirdi. UNDP Başkanı Mark Mal- loch Brovvn, Cenevre Sözleş- mesi'nin. "işgaJ güçlerinin, bir ülkenin doğal kaynakla- nnı uzun süreli kullanmak üzere sözleşme imzaJamasuu ve ülkenin yönetimine ilişkin uzun dönemli kararlar alraa- sıru yasakladığınT bildirdi. Brown, yaptığı açıklamada, ABD'nin BM Güvenlik Konse- yi karan olmadan Irak'ın yeni- den iman için Irak petrollerinın işletilmesi konusunda ihaleler açamayacağını ve imtiyazlar veremeyeceğini söyledi. Bunlar için BM Güvenlik Konseyi karan gerektiğini be- lirten Brown, "ABD'nin,savaş- tan sonra Irak'ın onanmı konu- sunda bö'iünmüş bir BM fle iş- birügi yapmak zorunda kalaca- ğuu" belirtti. Brovvn, "Bir iş- Elbette BM'nin de rolü olacak: J \^l gaki güç olarak ABD'nin Irak'm petrol zenginlikltrinin kullaıu- mma ilişkin hiçbir yetkisi yok- tur" diye konuştu. Güvenlik Konseyı'nden iste- diği karan çıkartamadığı için Irak'a yönelik savaşı. Ingılte- re'nin desteğiyle yapmak zo- runda kalan Başkan Geogre Bush yönetiminin, savaştan son- ra ülkenin yeniden yapılandı- nlmasmda BM'ye fazla bir rol vermek istemediğı biliniyor. Amerikalı yetkililer, ülkenin onanmı için Irak'ın petrol kay- nakJanndan yararlanmayı plan- ladıklannı da saklamıyorlar. Petrolü, savaş sonrası planla- nnın merkezine alan VVashing- ton yönetimi, Irak'ın petrol en- düstrisini canlandırmak için Shell petrol şirketinin eski baş- kanı Philbp Carofl a teldif gö- türdü. Irak'ın yeniden yapılan- dınlmasında ihale alacak Ame- rikan şirketleri aylar öncesin- den belirlendi. Brown, "Güvenlik Konse- yi'nin karan olmadan Irak'ın petrolendüstrisıni isletmeye ta- lip olacak petrol şirkeöerinin de yıllarca nıahkemelerde sü- rünebiIeceklerT uyansında bulundu. Brown'un verdiği bilgiye göre Cene\Te sözleş- mesi, işgal güçierinin, sadece günlük idari işleri yürütme- lerine olanak tanıyor ve işgal- cilere, örneğin ülkenin ana- yasasıru değiştirme ya da uzun yıllar sürecek taahhütlere gir- me hakkı tanımıyor. Irak'ın onanlması için ilk birkaç yıl içinde, kendi tah- mirüne göre 24-30 milyar do- lara ihtiyaç olduğunu söyle- yen Brown, "ABD'nintahıni- ninin 100 miryar dolara kadar çıküğına" dıkkarı çektı. Irak, geçen yıllarda, gıda karşılı- ğı petrol projesi için yılda 9- 11 milyar dolarlık petrol sa- tışı yapmıştı. Irak'ın petrolü BM Güven- lik Konseyi gözetimindeki gı- da karşılığı petrol programı çer- çevesinde satılıyor ve elde edi- len gelirin nasıl kullanılacağı- na BM karar veriyor. Ancak sa- vaş başladığmdan bu yana pet- rol satışı yapılamıyor. Irak pet- rolünün mülkiyetiyle ilgili hu- kuksal sorunlaryüzünden Tür- kiye'deki Ceyhan petrol termi- nalinde depolanan ham perro- lün satışı yapılamıyor. Işgalci güçkr büüerceIrakaskerinin esirahndığmı öne süniyor. (REUTERS) Romanya askergönderiyor BtTÛREŞ(AA)-Romanya, Washing- ton yönetiminin talebı üzerine Kuveyt'e kimyasal. nükJeer ve biyolojik saldınla- ra karşı uzman askerler gönderdi. Mu- harip sınıfindan ohnayan bir grup as- kerin, Köstence yalanlanndaki Timi- soara Ha\a Üssü'nden Amerikan uçak- lanyla dün aynldığı-belirtildi. Üsteki sözcü Marcel Iliese, 15 kışihk ilk grup Rumen askerinin geçen ayın başında Körfez'e ulaştığını harırlatarak, gele- cek günlerde 70 askerin daha Körfez'de konuşlandınlacağını söyledi. ABD'ye hava sahasını açan Roman- ya, muharip sınıfindan olmayan 278 asker göndermeyi önermişti. Türkiye'ye 1 milyar dolarlık yardım onaylandı Kongre Bush'a direnemedi D^ Haberier Servisi-ABD Başkanı George Bush'un ek bütçe tasansı ile birlikte, Tür- kiye için Kongre'den talep et- riği 1 milyar dolarlık yardını da dün onaylandı. Milletve- killeri arasında tartışmalara neden olan Türkiye'ye yapı- lacak yardım, Nevv York Ti- mes gazetesinin yorumuna göre, Bush yönetiminin mü- dahalesinin ardmdan geçti. Cumhuriyetçi Parti Cali- fornia Milletvekili Randy Cunningham, Türkiye'ye I milyar dolar aynhnası tale- binin, Bush'un bütçe tasan- sından çıkanhnası yönünde bir talepte bulundu ve Türki- ye'ye bir mesaj verilmesi ge- rektiğini savundu. ABD Başkanı George Bush'un Ulusal Güvenlik Da- nışmanı Condoleezza Rice ve ABD Dışişleri Bakan Yardım- cısı RkhardArmkageın. Tür- kiye'ye yardım konusunda en- • Milletvekilleri arasında tartışmaya neden olan yardım, yönetimin müdahalesiyle Kongre'den geçti. gel çıkanlmaması için Tem- silciler Meclisi tahsislerkomi- tesi başkanı, Cumhuriyetçi Partı Florida Milletvekili BiD Young'a birer mektup yazarak destek istedikkri kaydedildi. Türkiye'ye aynlan 1 mil- yar dolarlık hibenin kullanı- mı, ABD Başkanı Bush'un inisiyatifinde olacak. Ameri- kan yönetiminin, Irak savaşı yüzünden ekonomik kayba uğradıgnıı kabul etmesi duru- munda bu para Türkiye'ye ak- tanlabilecek. Türkiye isterse bu parayı, 8.5 milyar dolara ka- dar kredi veya kredi garanti- si olarak da kullanabilecek. Savaş Için ek maliyet 80 milyarlık bütçeye onay Dış Haberier Servisi - ABD Kongresi'nin üst kanadı Senato ve alt kanadı Temsilciler Meclisi, 80 milyar dolarlık ek savaş bütçesi tasanlannı kabul etti. Bütçe kalemleri içinde Irak'a karşı savaş dışında, müttefiklere yardım ve ulusal güvenlik konulan da yer alıyor. Geçen hafta Kongre'ye verilen tasannın rekor sayılabilecek bir sürede görüsülmesine dikkat çekiliyor. Bütçenin 62.4 milyar dolan savaş için, 8 milyar dolar Irak savaşında ABD'ye yardım eden ülkelere dış yardım için aynldı. Öneriler masada' Denktaş'tan ikinci mektup REŞATAKAR LEFKOŞA - Kuzey Kıbns Türk Cumhunyetı (KKTC) Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, Güney Kıbns Rum Yönetimi lideri Tasos Papadopulos'a dün ikinci mektubunu göndererek, 6 maddelik öneri paketinin masada olduğunu bildirdi ve bunlann iyi değerlendirilmesini istedi. Kıbns sorununun güvensizlikten kaynaklandığını ve bunun halen devam ettiğini anımsatan Denktaş, önerilerin güvensizliğı ortadan kaldırmayı amaçladığını söyledi. Rum liderliğinin, 16 Nısan'da gerçekleşecek AB üyelığinden aldığı cesaretle olumsuz bir tavır sergilediğine dikkat çeken Denktaş, "Umarun ikinci mektubumuzu ryi değeriendirir ve acelecüikle reddermez. Çünkü bizim çabalanmız taraflar arasında >ar olan güvensizliği ortadan kaldırnıaya yönefiktir" dedi. AB'ye çağn Denktaş. dün düzenlediğı basın toplantısında AB'ye de çağnda bulunarak, 16 Nisan'da alınacak kararlann Kıbns'm geleceği açısından büyük önem taşıdığını, bu nedenle müzakerelere açık kapı bırakılması gerektiğini bildirdi. "Müzakerelere açık kapı bırakılmazsa bizim de alacağımız tedbirier vardır" diyen Denktaş, tek yanlı AB üyeliği ile Kıbns'takı bölünmüşlüğün teyit edileceğıni savoındu. Denktaş, Rum tarafının tek yanlı AB üyeliğine karşılık, Türk tarafının alacağı önlemlerin 16 Nisan'dan sonra belli olacağını söylerken, Papadopulos'un yanıt mektubunda "Annan belgesini temel olarak kabul ediyor musun" sorusuna dikkat çekti ve belgeye iki tarafın da itiraz ettiğini anımsattı. İki kez ertelenmisti Gülbugün Kıbns y a gidiyor ANKARA (Cumburfvet Bürosu) - Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı AbduBah Gül, bugün KKTC'ye gidiyor. Dışişleri Bakanı Gül. Denktaş'ın Rum lider Tasos Papadopulos'a ikinci kez mektupla ilettiği öneriler pakerine Türkiye'nin tam desteğini vurgulayacak. Bugün sabah saatlerinde Lefkoşa'ya gidecek olan Gül, Dışişleri Bakanı olarak ilk "resmi ziyarerjni" de KKTC'ye gerçekJeştırmiş olacak. Başbakanlığı sırasında iki kez KKTC'ye gitmeyı planlayan Gül'ün bu zıyaretlen ertelenmisti. Gül'ün, 9 Nisan'da Belgrad'da yapılacak Türkiye-Yunanistan zirvesi öncesinde KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş ile yapacağı görüşme Kıbns'ta çözüm ıçin büyük önem taşıyor. Başbakan Tayyip Erdoğan'ın önensıyle Balkan zinesi sırasında iki ülke başbakan ve dışişleri bakanlannın Kıbns'ta çözüm için bir araya gelmesi hedefleniyor. GüJ'ün, Denktaş'ın önerilerine Ankara'nın tam desteğini vurguluyarak, Rum kesimine de yeni inisiyatifin "kaçınlmaması gereken bir nrsaf olduğu mesajı vermesi bekleniyor. Kola> vatandaşlık Türkiye, ambargolar nedeniyle uluslararası alanda sıkıntılar yaşayan Kıbnslı Türkleri rahatlatacak bir karar alarak, Türkıye Cumhuriyeti vatandaşlığına geçişleri kolaylaştınyor. TBMM Başkanlığı'na dün sunulan yasa tasansıyla, KKTC yurttaşlan büyükelçilildere ve valiliklere başvunnalan durumunda "doğnidan" Türk yurttaşı olabilecekler.Hükümet tarafindan bu amaçla Türk Yurttaşlığı Yasası'nda değişıklik yapıhnasını öngören yasa tasansı dün TBMM Başkanlığı'na sunuldu Tasanda, "Türk yurttaşlığına geçmek isteyen KKTC yurttaşlan. yurtdışına ilgili Türk temsikiliklerine, vurt içinde ise valiliklere başvnrurak Türk yurttaşı olnıak istediklerini beyan ettikleri takdirde, Türk VTirttaşbğını kendiliğinden kazanırlar* 1 hükmü yer aldı.