Katalog

2 6 NİSAN 2003 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA 17 flnuz vezninden heceye Irram hatıp okulu mezunlannın unversıtelere yıne kdaylıkla gırebılmelerını sağlayan taslak hazırlanıyor Şıır gıbı Turkıye'nın PETKİM, TUPRAŞ TEKEL, SEKA gıbı sanayı tesıslerı yok pahasına satılıyor Orkestra gıbı Mıllı Goruş ve tankat vaKıflannın resmıleştınlmesı ıçın genelge yayımlanıyor Şıır gıbı Turkıye Cumhunyetı'nın unıter yapısını değıştırmek, yonetsel yapıyı yerel çıkar odaklanna bırakmak ıçın yasal duzenlemeler hazırlanıyor Orkestra gıbı Başkanlık sıstemı ıle padışahlık hortlatılmak ıstenıyor Şıır gıbı Ulusal eğıtım sorumluluğunun vakıflara devredıleceğı en yetkılı ağızlardan açıklanıyor Orkestra gıbı Devlette gerıcı kadrolaşmaya kolan vuruluyor Şıır gıbı Yolsuzluk sanıklan en tepe noktalara oturtuluyor Orkestra gıbı Ne gıbı, ne gıbı9 Geçmişin genelgesi Dışışlen Bakanı Abdullah Gül'un "Mıllı Goruş Teşkılatı ve Fethullah Gülen okullan ıle cemaatının" resmıleştınlmesı ıçın genelge yayımlaması şaşırtıcı mı? Hıç de değıl Abdullah Gul, geçmışte Mıllı Turk Talebe Bırlığı'nde yonetıcılık yapmış, aynı yıllarda Necmettın Erbakan'ın "Mıllı Goruş hareketını desteklemış Mıllı Kultur Vakfı'nın bursuyla Ingıltere'de okumuş Yine aynı çevrelenn desteğıyle Islam Kalkınma Bankası'nda uzmanlık yapmış O Islam Kalkınma Bankası kı, tuzuğunun "amaç, ışlev yetkıler ve uyelık" başlığını taşıyan 1 maddesı de şpyle "Islam Kalkınma Bankası'nın amacı, şenata uygun olarak, uye ulkelenn ve Islam toplumlannın tek tek ve topluca ekonomık gelışmelennı ve sosyal ılerfemelennı sağlamaktır" Abdullah Gul, geçmışını bugun devlete taşıyor, o kadar IŞIK KANSÜ Kamunun gözbebeği TEKELTEKEL'ın ozelleştınlmesıne karşı "surek- lı eylem" kampanyasına başlayan Tekgı- da-lş Sendıkası, "Tekel Gerçeğı"n\ kıtap- laştırdı Kıtabın sayfalannı kanştırdığınızda TE- KEL'ın "kamunun gözbebeği" olduğuna bır kez daha tanık oluyorsunuz "TEKEL'ın 2001 yılı gayn safı satış hası- lası 3 1 katnlyon lıradır Bu hasılatın 1 9 kat- nlyonu kamuya vergı, fon ve pay olarak gıt- mektedır 2000 yılı kân yaklaşık 70 tnlyon lıra ıken 2001 yılında bu rakamyaklaşık 138 trılyon lıra olmuştur TEKEL, 2002 Ocak- Kasım kân ıle aynı dönem ıçın TBMM ode- nek toplamının yaklaşık 2 katı Adalet Ba- kanlığı odenek toplamının yaklaşık yarısı Ulaştırma Bakanlığı odenek toplamının yaklaşık 2 katı, Jandarma Genel Komutan- lığı odenek toplamının beşte bın, Çevre Ba- kanlığı odenek toplamının 7 7 katı oranın- da bır kaynak yaratmıştır " Bır rakam daha verelım "TEKEL'ın ka- sasına bır ışgunünde Kasım 2002 ıtıba- nyla 17 trılyon 354 4 mılyar lıra gırmekte- dır" Tekgıda-lş Sendıkası ıddıa edıyor "Devletın kazancı sadece vergıler değıl, aynızamanda TEKEL'ın kândırda TEKEL yokolunca, bu kârdoğrudan dışarıya aka- caktır" Nasıl akacak? Onun da yanrtı var "Sıgara sektorunde Turkıye de faalıyet gosteren ıkı yabancı fırma -kı bunlardün- yanın en onde gelen çokuluslu tekellerın- den ıkısıdır-1993 yılından bu yana ulke pa- zarında olmalanna rağmen, TEKEL'ın pa- zar hâkımıyetını yıkamamışlardır TEKEL ın ozelleştınlmesı konusunda IMF, Dunya Bankası ya da kendı hukumetlen aracılı- ğıyla baskı yapanlar aslında bu ıkı fırma ve Turkıye pazanna gırmek ısteyen dığer ço- kuluslu fırmalardan başkası değıldır" Dunyadakı orneklerde, aynı savı guçlen- dınyor "Ulusal firmalarını tamamen özel- leştıren ulkelenn sıgara pazariannın çokbu- yuk bır kısmı yabancı şırketlenn kontrolü- ne gırerken, ulusal firmalannı ayakta tutan ulkelerde yabancılaşma sınıhı ölçülerde kalmıştır Özelleştırmeyı tamamlamış ulkelerden Portekız de pazarın yuzde 95 V, Çek Cum- hunyetı'nde yüzde 91 7'sı, Macanstan'da yuzde92 5;, Polonya'dayüzde 74 6'sıya- bancı tekellerın elınde bulunmaktadır " Tekgıda-lş, ış ışten geçmeden çağn ya- pıyor "TEKEL'ın variığına hayatını bağla- yan ve ekıcısınden muhendısıne, ekspe- nnden esnafına kadar tum kesımlenn de bızlehe bıhıkte aynı karahılıkla mucadele- ye katılacaklanndan kuşku duymuyoruz " A-K-P ıkttdannın hazırladtğı "Kamu Yönetımı Temel Kanu- nu" taslaklanndan bınnın amaç maddesı devlete "rekabetçı pı- yasa şartlannın " oluşturulması görevını venyor Aynı taslagın bır başka mad- desı de "merkezıyönetmtn yet- kı, görev ve sorumluluktan'm s»- ralarken, devtetın "temel yetkı- len" arasına şu ılke yerfeşttnl- mış- "özel sektör ve sıvıl toplum kuruluşlan ıle ıletışım ve ışbır- lığını sağlayıcı mekanızmalar Devlete yeni sorumluluklar oluşturmak " Bu taslaklann yasalaştınlma- sı ıle Turkıye ye getınlmek ıste- nen duzen, KİGEM tarafından geçen hafta gerçekleştınlen "U- berat Reformlar ve Oevtef" sem- pozyumunun sonuç bıldınsın- de gobek adını bufmuş "1980'den bu yana uygula- nan lıberal reformlar, gelışmış ulkelerden azgelışmışlere doğ- ru bır ışgal bıçımınde ılerteyen 'mal-hızmet-para' tıcaretını lı- beralıze edebılmek ıçın ulusal devlete, pazan dunya tekellen yararına genışletmek ıçın de kamu kurum ve mekanızmala- nna saldırmıştır Ulusal devlete saldın, 'dun- yayia bütünleşmek' uzennden 'ozgurieşme-demokratıkleşme' olarak sunulmuştur Buna gö- re 'etkınlık', yalnızca pıyasa ta- rafından sağlanabılecek bır he- deftr. Bu nedenle tum toplum- salyaşam ve bunun tum kurum- lan metalaştmlmalıdır Yurttaş- lar müşten sayılmalı, 'kullanan odemelı', kamu hızmetlen yer- lı ya da yabancı aynmı gözetıl- meksızın ozel sermaye şırket- lenne terk edılmelıdır Bu ılkeler, kendısı de küresel lıberalızasyonun ürûnü olan Dûnya Tîcaret örgütû'nce ve bu örgutçe yönlendınlıp uygula- nan çok taraflı antaşmalaha gû- vence altına alınmaya çalışıl- maktadır." Beş Bin Yılhk Mezopotamya Uygarlığı Yok Edildi PERİHANERGUN Emeklı Yazın Oğretmem Insanı ınsan yapan, yaratıcı- lığını kanıtlayan, onu var eden kultur Anglo-Amerıkan çetele- rtnce yok edıldı Emperyalız- mın baş oğesı olan barbartık beş bın yıldır Sumer, Asur ve Is- lam uygarlıklarıyla dığerlenne ev sahıplığı yapan Irak'ı bom- baladı, yaktı, yıktı, kırdı, doktu, yandaşlarıyla sefil halka yağ- malattı. Utanmadan çaldı çırp- tı, aldı goturdu Sayın Prof Celal Şengör'un ılgılılere mektup gondererek de uyarıda bulunduğu, Nazı sa- vaş suçlulannın II Dunya Sa- vaşı'ndan sonra Numberg mah- kemelerınde "kultur vahıklan- nın çalınması ve onlara zarar ve- nlmesı" curmuyle yargılanma- lan gıbı ABD Başkanı George Bush'un, savaş harekâtından sorumlu yandaşlarıyla beraber yargılanarak cezalandınlmala- n ıstemınetum ıçtenlığımle ka- tılıyor ve bunu gormek ıstıyo- rum Kendılenne koalısyon guçle- n adını veren Anglo-Amenka'nın halen kanrtlayamadıklan "Sad- dam'da kımyasal sılah var" duzmecesının altında dunya- da ıkıncı petrol bınkımınesahıp olan kuyuları zaptetmek ama- cını taşıdıklan, bu acımasızlığı seyredenlerce de bılınıyor UNICEF, "Savaşınbedelıço- cuklann oldurulmesı olamaz" dıyor Doğumevlenndekı bebe- ler, acılı kadınlar bombalandı Yırmı yıldır savaşın ıçınde, on yıl- dır suren ambargolarla, Sad- dam zulmuyle tukenmış, dı- rençsız kalmış genç - yaşlı er- kekier kolayca olduruldu veya esır alındı Bu vahşet goruntu- lerını Zunh anlaşmalarına kar- ştn dunyaya kahramanlık oy- kulerı gıbı sundular O zavallı- lann durumlarından sadıstçe zevk aldılar Hatta yağmalama- yıhaklıvedoğalsaydılar Bırde Musul'la Kerkuk'te ele geçır- dıklen ağır hafrf savaş araçla- nyla sılahları PKK/KADEK'e ar- mağan ederek sınınmıza yığma- lannı sağladılar Teroru yok et- mek bahanesıyle saldınya ge- çen değerlı muttefikımız(') yıl- lardır otuz bın yurttaşımızı yok eden, Guneydoğumuzu yaşan- maz hale getıren asılere kol ka- r»at gerıyor Haydı hayırlısı1 • • • Bılındığı gıbı asırlarca Batı kûlturunun temelı Yunan ve Ro- ma uygarlıklarına dayandırıidı Cysa Mezopotamya'nın oz uru- ru olan Sumerolojının ortaya çkmasıyla Batı dunyasının ge- Ijşmesındekı ozkaynağın bu uy- garlıktaolduğuanlaşıldı Arke- oojık buluntular, yazılı belgele- m çozumu bunu kanıtladı 27 Mart 2003 Dunya Tiyatro- IffGunu, ınsanlığın ovuncu sa- ylacak bu ozkaynağı tıyatro Vîsınemasanatçısı sevgılı Gül- sen Tuncer buyuk bır sanat abıdesı sayılabılecek gosten- sıyle sergıleyerek ızleyenlerın hayranlığını oluşturdu öyle kı tanhe meraklı kuçuk torunum "Gulsen Hanım 'a bayıldım" de- dı Beyoğlu'ndakıAkbank Kul- tur Sanat Merkezı'nde sunu- lan, beş bın yıl oncesının "Su- mer Şıın"nt yorumlayan Gul- sen'e uduyla Cengız Şahin, parkusyonda Izzettin Kıal, ne- feslı sazlarıyla Tugay Başar mucızevı doğaçlamalarıyla renkler kattılar Tadına doyul- maz bu kultur şolenındekı şıır- lerı Sumerolog S. N. Kra- mer'den çevıren ovuncumuz Sayın Muazzez llmiye Çığ'ın sahneye çıkarak coşkuyla mut- luluğunu belırtmesı de ayn bır goruntuydu Heyecan vencı bu gostenyı ızlerken ıçım acılarla da kana- dı Çunku20Mart2003'unNev- ruz gecesınde Kazakıstan'dan Tuna boylarına kadar uzanan halklann ufkunda doğacak "ye- nı gunlennı" ışgalcı çetelerın Irak'takı yogun bombardımanı karartmıştı Her yer yakılıp yı- kılırken Islamın ve Ehl-ı Beyt'ın Hz. Ali'nın oğlu Hüseyin'ın şe- hıt edılıp gomulduğu yer olan Kerru-bela da bu vahşetten pa- yını alıyordu ABD ıçın bu bektenen bır dav- ranıştır Varlığını sımgeleyen geçmışı, Inka uygariığının altın yapıtlarıyla Kızılderılılerı yok eden kahraman kovboyluktur. 3 Kasım 2003 Genel Seçı- mı'nde yuzde 25 tepkı oylarıy- la başımıza gelenlerın de kul- turle pek alışverışlerı yok Ti- carete donuk Tunzm Bakanlı- ğı'nın ıçınde kulturumuzun yok olabıleceğı umurlarında değıl Kadrosuzluk, ılgısızlık veen kı- sıtlı butçeyle onemsenmeyen Anadolu'dakı muzelerımızle oren yerlenmız de yerel yone- tımlerın bılgı ve ınsafına yenı uygulamalarla bırakılınca te- mellı yok edılecektır AKP ıktı- darının bu kararı, tum dunya- nın goz dıktığı, kulak verdığı Anadolu uygarlıklanmızı tehdıt ederek, Atatürk'un kemıklerı- nı sızlatarak, çevre ve kultur variıklannı korumayı amaçla- yan sıvıl toplum orgutlerının tepkılerıne kulak asmaksızın surduruluyor V. Hugo "Kışıyı eğıtmek ıs- tersen ışe büyukannesınden başla" der Kultur degerlennın bılınmesınde en guzel ozdeyış- tır bu Eğer çocukluğunda ın- san, buyuklen tarafından elı tu- tularak muzelere, oren yerlerı- ne, değen anlatılarak goturul- memış, o renk ve kokuları ozumsememışse kulturlu ol- maktan yoksundur Onun ıçın en geçerlı nesne ne yazık kı geçmış ve gelecekten yoksun gunluk yaşamla onun getınle- ndır Urunudeeğrtımdedogma- larla yetıştırılmışlık ve çağdışı- hktır KİM KtME DUM DUMA BEHÎÇAK behıcak ı turk.net fi ontmin'% Pz<J(Kb,Jiri2. O ÇtZGtLİK KÂMİL MASARACI H A R B l SEMtHPOROY semıhporoya yahoo. com BULLT BEBEK \LRAY ÇIFTÇI bulutbebekCa hotmail.com TARİHTE BUGÜ Turkıye Gazetecıler Cemıyetı nın yayınladığı gunluk Bizim Gazete Ulke sorunlanna ılışkın raportanyla, araştırmalanyla, koşe yazılanyla tarafsız haberlenyle sıvıl toplumlann gazetesı Duzenlı okumak ıçın abone olun. Tel: 0^12.511 06 75 26 Msan "SERGÜZEST''İN YAZAR/.. &UGUN,TANZIMATP6VÜI P/>N,$AMlPJfAZAD£ SE2/H, 76 YAŞINDA OLDU. EĞlTlhtl OZELOL*8A/C,BABASI VBZlR ASDUR- RAUMAN SAMI PAŞA TmMPlNMN YAPTIRILAN SEZAI, EPEBtyAT YAŞAMINA 6£A1Ç YAÇTA BAÇlA. MIÇTI NAMIKKEMAL'D£N ÇOZeTKiCeNEN 2AR, SATIPAHI eeeçEKÇl YAPfTlASJ DA DIKJCAT- LB IZLEM/ŞTlfZ. SASA /eoNA&UCAItı KOLBUEB.- D&JESlNLENEIZEZ, TEJİ BOMAUI CUAH "SBje 6uz£$T"/ YAZMtf, EDE&lYAT Çl SiR HAVA ESTlSMlÇTI EN DOGAL HAKLA- ZtMDAkl YOKSUM YAŞAMAK ZORUHDA OlAM KÖLELE/ltN <AB.Ş(LAŞTIKlARl G(JÇİMta.ER, /G4FKASYA 'DAhl ÇAUMlP ISTANSUL'DA SATIlAH PtLBEÇ'ltJ OYKÜSUNDE ANLATILIYOZPU. SAGNAK NİLGÜN CERRAHOĞLU Başkanlık Sistemindeki Risk: Kutuplaşma Hayret bır şey' Tartışmanın başına "ılıştınlen" ısımler değışıyor, zemın aynı Özal, DemıreJ, Erdoğan hr "baş- kanlık sıstemı" saplantısıdır gıdıyor Temcıt ptlavı gıbı her sefennde bu konu "sıl baştan" onumuze suruluyor Tartışmaya ılave bır boyut artı bır dennlık katan yok Bı- leğıne guvenen -daha once hıç gundeme getınlmemış gıbı- arazıyı yoklamak dırencımızı olçmek sabnmızı denemek ıçın ' başkanlık sıstemı" dıyor Bır kez, bır kez daha Tartışmanın 's/sfem"yenne "ısımlereendekslenerek" yapılması aynca asap bozucu Başkanlığa talıp olanlar gelıpgeçıyor "sap/anf/"değışmıyor Tam 'Aman.of sıyırdık Başkanözal' Başkan DemıreV kâbusundan kurtulduk" dıyorsunuz, daha beter daha korkunç bır baş- ka kâbusla uyanıyorsunuz 'Pariamenter sistem daha esnek...' 'Azgelışmış demokrasılerde başkanlık sıstemı nıye olmaz?" Benım bu konuda bulduğum en faydalı kay- naklardan bın Juan J. ünz'ın "BaşkanlıkSıstemının Ba- şansızlığr (The Faılure of Presıdentıal Democracy Com- parotıve Perspectıves John Hopkıns Unıversıty Press) adlı kıtabıdır Oncedeyazdım Ama "başkanlıkgeyığı" hep aynı konular etrafında donup dolaştığı ıçın hatırlat- makta yarar var Başkanlık sıstemı ıle paıiamenterdemokrasılen "ba- şarı skalalan" uzennden karşılaştıran Juan J ünz, bu alanda yapılmış en genış çalışmayı sunuyor Mevcut başkanlık sıstemı omeklennı de mukayeselı bıçımde ın- celeyen ünz "Sıyasetmûhendıslen boyle bırsistem ge- tırmeyı duşunürken", dıyorozetle "Ortaya çıkabılecek en komplıke ve en surtuşmelı durumlan onden hesap- lamakzorundadır Kopru mûhendıslen nasıl en ekstrem olasılıklan önden hesap etmek durumundaysa, sıyaset mûhendıslen de demokrasılenzoıiayan tehlıkelerve teh- dıtlen baştan hesaplamadan ayakta kalacak kurumlar kuramazlar " Başkanlık sıstemını parlamenter demokrasılerden çok daha nsklı bulan Unz "Bu sıstemle parlamenterde- mokrasıler arasında yaptığımız karşılaştırmalı değer- lendırme, demokrasılen tehdıt eden bûyûk knzler kar- şısında parlamenter sıstemlenn başkanlık sıstemlenn- den çok daha dapyanıklı ve çok daha esnek olduğunu gostermektedır "dıyor 'General başkan geleneği...' Demokrasıyı tehdıt eden knzle mesela neyı kastedı- yor Unz? "Başkanlık sıstemı ve ordu" Boyle bır bolum var kıtapta "Asker geleneği güçlu olan ulkelerde" dı- yor Unz, "Yaygın eğılım bır generalı başkan seçmek- tır Bu yalnız Guney Amenka 'da değıl ıkı dûnya sava- şı arasında, Fınlandıya, Polonya, Weımar Cumhunye- tı ve Portekız gıbı Avrupa ulkelennde de böyle olmuş- tur "'" Ya "kutuplaşmalann yûksek olduğu toplumlarda" başkanlık sıstemı ne sonuçlar venyor? Sıyaset bılımcı- sı yazar bu konuda da şunlan soyluyor "Kutuplaşmış toplumlar tavızkâr' bıraday etrafında bıheşebılır An- cak o zaman da cıddı parlamento desteğı olmayan, za- yıf, tavızkârbırbaşkan bulursunuz karşınızda Guçlûka- rar guçlû başkan derken tam tersı sonuç elde etmış olursunuz Başkanın arkasındakı destek zamanla enr- ken, bır sonrakı seçım atmosfennde sorunlar donığa tırmanır " Meşruiyeti gölgelenen başkan" "Kutuplaşmanın yuksek olduğu ulkelerde" ortaya çı- kabılecek bır başka olasılığı da şoyle ozetlıyor ünz "Başkanlık sıstemı bır 'zero sum game'dır (sıfır toplam oyunu) Zıt kutuplan temsıl eden ıkı adaydan bın san- dıktan kılpayı farkla çıkarsa taraflar bılenır Ve başka- nın 'meşruıyet'/ golgelenır Başkanın tabanı ıle rakıp adayı destekleyen guçlerarasındakı sertleşmeyı ve ge- nlımı -4-5 yılhk seçım donemı sûresınce- dûşürecek/gı- derecek bır mekanızma yoktur başkanlık sıstemınde Parlamenter sıstemde var olan -parlamentoyu çoz- mek, seçımlere gıdıp sıyasalguç dengelennı yenılemek gıbı- çareler yoktur Yenılen taraf, 4-5 yıl bekleyecek- tır Bu genlımı tırmandınr " "Laık-lslamcı kutuplaşması" ıpoteğınde yaşanan bır başkanlık sıstemı duşunebılıyor musunuz? Başka hıç- bır neden ıçın olmasa bıle sırf bu olasılık Turkıye gıbı bır ulkede başkanlık sıstemıne geçışın ateşle oynamak olduğunu gostenyor ünz'ın deokrasıye geçış surecı yaşayan ulkelenn de- neyımlenne ışık tutmak amacıyla yazmış olduğu kıtabı- nı tavstye edenm Başkanlık sıstemıyle ılgılı tum sorulara cevap bulacaksınız BULMACA SEDAT YAŞAYAIS 1 2 3 4 5 6 7 8 SOLDAN SAĞA. 1/ Bıreşımsel olarak elde edı- len ve ağn ke- sıcı etkısı mor- fıne benzeven guçlubırujiış- turucu 2/Atıl- gan,gozupek Çeşıtlı daîıs \e oyunlardan oluşmuş sahne gostensı 3/Bır tur hafıfve ka- ba ayakkabı Kopek 4/Doğrugıtme \eruu bulma, rast gelme 5/ Elektnk dırenç bınmı Bırçok efsaneye konu olmuşunluFngyakra- lı 6/Arjantın'mplaka ışaretı Bır cetvel tu- ru Bırbağlaç 7/ttı- cı neden. gudu Ça- lışmayı ozendırmekve 9 ış venmmı arttırmak ıçın ışçılere ucret dışında yapılan ek odeme 8/Yapma, etme "Sûngertaşı'' da denılen ve kımı >-uzeylenn te- mızlenmesınde kullanılan hafıf \e gozeneklı taş 9/ Basımcılıkta harflenn buyukluk ve kuçukluklenne go- re aldığı ad Bır tembıh sozu YUKARTOAN AŞAĞIY\: 1/ "Ahnaııgumuşu" de denılenbakır, çınko ve nıkel ala- şunı Kalın bukulmuş sıcım 2/ Guzel kadın Uç dı- zeden oluşan Japon şıır turu 3/ Genelge Guneş doğ- madanoncekıalacakaranhk 4/Yunanmıtolojısınde sa- vaş tannsı Borusesı 5/ Mektup Italya'nın en uzun ırmağı 6/ Afhka'da yaşavan çevık ve nann >apılı bır antılop Polonyum elementının sımgesı 7/Bu-soru so- zu Bır ılımız 8/ Hem ruhtan, hem de orgamzmadan ayn olan ve tum organık etkınlıklenn temelınde bulu- nan bır >aşam ılkesının \ar olduğunu one suren oğre- tı 9/ Lıflen ıp \ e çuval \ apunında kullanılan bu- bıtkı Halk edebıyatı şur turlennden bın