Katalog

12 NİSAN 2003 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA XlAx>llil\LJijl\ dishab@cumhuriyet.com.tr 11 Kentteki Irak 5. Kolordusu ABD'ye teslim olurken Kürtlerin Kerkük'ten çekildiği ileri sürüldü Peşmergeler şimdi de Musıü'da• IKYB'nin önceki gün Kerkük'e girmesinin ardından dün de IKDP peşmergeleri ve Amerikan güçleri Musul'u ele geçirdi. Kargaşaya sürüklenen kentte yağma ve talan başladı. Washington, Musul ve Kerkük dahil hiçbir bölgenin silahlı gruplann denetimine bırakılmayacağını bildirdi. Ehş Haberler Servisi - Kuzey cep- hesinde önceki gün Kerkük'ün işgal- ci ABD güçleri ve Kürdistan Yurt- severler Birliği (IKYB) peşmerge- lerinin eline geçmesinin ardından dün de Irak Kürdistan Demokratik Partisi (IKDP) militanlan ve ABD askerleri Musul'a girdı. Kürtlerin Kerkük'ten çekildiği öne sürülürken Musul'daki Irak 5. Kolor- dusu Amerikan güçlerine teslim oldu. Tam bir kargaşaya sürüklenen Mu- sul'da yağma ve talana başlandı. Dün de Kerkük yağmalanmıştı. Amerikan Merkez Komutanlığı, Kerkük ve Musul'un düştüğünü açık- ladı. Dün sabaha karşı Musul'un mer- kezine önce IKDP peşmergeleri gir- di. Irak askerleriyle çıkan çahşmalar- da 4 Irak askeriyle 2 Kürt öldü. Öğleden sonraysa Amenkan birlik- leri kentin merkezine ulaştı. Özel bir- liklerin komutanı Yarbay RobertVVal- temeyer, direnişle karşılaşmadıklan- nı ve halkm kendilerini sıcak karşıla- dığını belırterek güvenlik bölgeleri oluşturulması için kent yetkihleriyle görüşeceklerini kaydetri. Musul'daki Irak 5. Kolordusu'nun tüm birlikleri ABD askerlerine teslim oldu. Ameri- kan ordusundan yapılan açıklamada, ABD güçleri kenti aldı. Işgal güçleri kenti aldıktan sonra Kürt güçlerine çıkmalan emredildi. Suleymanıye Saddam Hûseyin'in üvey kardeşinin evi vuruldu. Irak askenennm çekildiği bildiriHyor. Ensar El tslam örgütû yok edildi. KYB: Kürd,stan Yurtseverier Bıriığı Hava saklıns. ft Yağmalama • Demokratik Partisi TÜRKİYE'YE UYARI: KJrak işgali tehlikeli olur ATİNA (AA) - AB Dönem Başkanı Yunanıstan'ın Savunma Bakanı Yannos Papandoniu, "Türkiye'nin Kuzey Irak'ı işgalinin çok tefaüketi bir gefişme otacağmT söyledi. ABD'yi Türkiye üzerindeki nüfuzunu kullanarak *bu olasıhğnT önüne geçmeye çağıran Papandonıu. "Irak'm toprak bütünKiğünün korunması, bu ülkeDİn demokratik bir yönetime geçmesinin temel ansurudur. Türkiye, kendi smırian içinde kalnıahdır" dedi. Yunan basını da, Kuzey Iraklı Kürtlerin Kerkük'e girmelerini "Ankara'nm korktuğu başına gekfi" şeklinde değerlendirdi. Türkiye'nin Kuzey Irak'taki gelişmeleri endişeyle izlediğini yazan gazeteler. ABD'nin Türkiye'yi yatıştırmak için çaba harcadığını belirttiler. Yunan basını. Türkiye'nin müdahalesi halinde •savaş içinde savaş" yaşanacağını ve Ankara-Washington ilişkilerinde kriz doğabileceğini bildirdi. Musul'da Irak 5. Kolordusu'nun tama- men teslim olduğu ve ateşkes yapıl- dığı belirtildi. ABD Merkez Komutan- lığı Sözcüsü Yüzbaşı Frank Thorp, Amerikan güçlerinin Musul'da teslim olan Irak 5. Kolordusu'ndaki askerle- re nasıl muamele edeceğine karar ver- meye çalıştığuıı söyledi. Thorp, Iraklılara savaş esiri olarak mı davranılacak, evlerine dönmeleri- ne izin mı verilecek, buna karar ver- me aşamasuıda olduklarını belirtti. Tüm bir kolordunun teslim olmasınm çok önemli olduğunu kaydeden Thorp, kolordunun kaç askerden oluştuğunu bihnediğini ifade etti. Merkez Bankası yağmalandı Musul'da dün sabah yağma başla- dı. Bazı Iraklılar, Merkez Bankası'nın bir şubesine girerek paralan yağma- ladı.Iraklılar, aralannda bir okul ve elektrik şırketinin de bulunduğu bina- lan ve merkezdeki pazaryerini de yağ- maladı. Kürdistan Yurtseverier Birli- ği (IKYB) komutanlanndan Mam Rüstem, peşmergelerin, önceki gün Amerikan güçleriyle girdikleri Ker- kük'ten çekilme emri aldığını söyle- di. Kente 10 bine yakın peşmergenin gırdiğini belirten Rüstem, Amerikan güçlerinin güvenliği sağlamasuıa yar- dımcı olmak üzere birkaç peşmerge- nin kentte kalacağını söyledi. Adını açıklamayan bir Türk yetki- li Reuters'a yaptığı açıklamada, ABD'nin Ankara'ya Kürtlerin Ker- kük'ten çekildiğini bildirdiğini söyle- di. Yetkili, peşmergelerin Musul'dan da çekileceğini kaydetri. ABD Dışiş- leri Bakanlığı, Irak'ta Kerkük ve Mu- sul dahil hiçbir kent veya petrol ala- nının silahlı gruplann denetimi altın- da kahnasına izin verilmeyeceğini ve Amerikan güçlerinin komuta ve kont- rol yetkisıne sahıp olacagını bildirdi. Sözcü Richard Boucher şunlan söyledi: "Türldye ile Ankara'nın Kuzey Irak'a iöşkin kaygılannın or- taya çıkması durumunda böyle du- rumlann ortadan kaldınlmasında işbirligi yapacağımıza ibşkin bir an- laşma vardı. Şu anda olan bu. ABD'nin rurumu Irak'ın kentlcrini ve petrol alanlannı hiçbir özel gru- bun kontrol ermemesi vönünde." tKDPVE IKYB REKABETE GÎRDİ Kürtlerin Kerkük kovgası SERTAÇEŞ ANKARA - Irak'ta sü- ren savaş sonrasında en tar- tışmalı bölge olmaya aday Kerkük 'te Kürt gruplann rekabetı yaşanıyor. 1. Körfez Savaşfndan sonra sık sık kendi arala- nnda çatışan Irak Kürdis- tan Demokratik Partisi (IKDP) ve Irak Kürdistan Yurtseverler Birliği (TKYB) birbirlerinin tek başlanna Kerkük'ü denetlemesini is- temiyor. Tasarlanan Kürt devleti için baş- kent olarak dü- şünülen Ker- kük. zengin petrol yataklan ve devlet altya- pısı için gere- ken maddi kay- nak açısından önem taşıyor. Irak'ta Sad- dam Hüseyin yönetiminin düşmesinin ar- dındanyaşanan gelişmeler Ku- zey Irak'taki Kürt gruplar arasuıdaki rekabeti de or- taya çıkardı. Türkiye sını- nndaki bölgeleri Mesud Barzani liderliğindekı IKDP, 36. paralelin güne- yinde kalan Süleymaniye bölgesini de CelalTalaba- ni liderliğindekı IKYB de- netliyor. Ikı grup, 1991 Körfez Savaşı'nın ardından mad- di nedenler yüzünden sık sık çatıştı. Çatışmanm ana nedenini Türkiye ile yapı- IKYB'nin Kerkük'e girmesi IKDP'yi rahatsız etti. tki grup arasında yeniden çatışma çıkmastndan korkuluyor. lan ticaretten gelen paranın IKDP'ye kalması oluşturu- yor. ABD'nin saldınsının ardından Kuzey Irak, hem bölgedeki Kürt gruplar açı- sından hem de diğer etnik gruplar açısından yeniden kritık bir sürece girdi. Ker- kük'e hangi grubun hâkim olacağı diğerinde rahatsız- lığa neden oluyor. IKYB Kerkük'e, IKDP de Musul'a girdi. IKYB peşmergelerinin ABD as- keri ile birlikte Kerkük'e girmesi Türkiye kadar IKDP'yi de ra- hatsız etti. Bar- zani, Dışişleri Bakanı AbduJ- lah Gûl'e Tala- bani'ye karşı Türk ordusuyla birlikte Ker- kük'e girmeyi önerdi. Türkiye bu öneriyi ka- bul etmezken, Barzani Ker- kük'tekıIKYB f peşmergeleri- nin çıkanlması- m istiyor. IKDP, Türkiye sınmmn kendi bölgesinde olması nedeniyle ticaret gelirinin aslan payını alı- yordu. Savaş nedeniyle ka- panan Türk sının nedeniy- le EKDP, en önemli gelir kaynağı olarak görülen Kerkük'ü IKYB'ye bırak- mak istemiyor. Iki grup arasında denge- nin birisi lehıne fazlaca bo- zuhnası durumunda çatış- malann yeniden gündeme gelebileceği dile getiriliyor. IBD, Annan'ın temsilcisini davet etti • NEW YORK (AA) -ABD, BM Genel Sekreteri Kofi \nnan'ın Irak özel temsilcisi Rafeddin Ahmed'i, Irak'ın /eniden inşasıntn ele alınacağı görüşmeler için Washington'a davet etti. BM sözcüsü Fred Eckhard, BM Calkmma Programı'nın eski eşbaşkanı Pakistanlı \hmed'in, pazartesi günü ABD Dışişleri Bakanlığı, Savunma Bakanlığı ve Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Conseyi yetkilılerinin yapacağı görüşmelere katılmak ilfere Washington'a davet edildiğini söyledi. Irak Türkmen Cephesi Kürtlerin Musul ve Kerkük'ten çıkanlmasını istedi: Türkmen varlığı yok edîliyor ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - Irak Türkmen Cephesi (ITC) Uluslararası Ilişkiler So- rumlusu Mustafa Ziya, Kerkük ve Musul'a giren Kürt peşmer- gelerin bölgedeki Türkmen var- lığını ve bunun belgelerini yok etmeyi amaçladığını söyledi. ABD ve Türkiye'ye peşmer- gelerin bu kentlerden bir an ön- ce çıkanlması çağnsında bulu- nan Ziya, bu sağlanamazsa yağ- ma, talan ve Türkmenlere saldı- nlann çok ciddi boyutlara ula- şacağı uyansında bulundu. ITC temsilcileri, Kerkük'teki olay- larda 11 Türkmen'in kayıp ol- duğu, 50 Türkmen'in de kurşu- na dizildiği yolunda iddıalar duyduklannı açıkladılar. Mustafa Ziya, Kürt peşmerge gruplannın ABD ve Türkiye'ye verdikleri taahütlere uymaya- rak 20 bin kişilik güçle önceki gün Kerkük'e girdiğini belirte- rek bunlann resmi kurumlan yagmaladığını, buralardan ahnan belgelerinse nereye götürüldü- ğünün bilinmediğini kaydetri. Müze olarak kullanılan tarihi önemdeki Osmanlı Kışlası'nın da yakıldığım söyleyen Ziya, peşmergelere karşı çıkan 11 Türkmen'in tutuklandığını ve bu kişilerin akıbetinin meçhul ol- duğunu belirtti. Ziya. peşmerge- lerin "Irak ordusunun çekilme- siylekentte boşluk meydanaget- memesivegüventiğin sağlanma- a" amacıyla kente girdiği gerek- çesini ise tamamen 'Şersiz'' ola- rak değerlendirdıklerinı ve ka- bul etmeyeceklerini söyledi. IKYB peşmergelerinin, ön- celikle tapu ve nüfus kayıtlan- na saldırmalanna dikkat çeken Ziya, bunun Türkmen varlığının imhasına yönelik bir hareket ol- duğunu, Kürtler kabul etmek is- temese de Türkmenlenn bölge- deki çoğunluğunu gösterdiğini vurguladı. Bağdat'taki Nüfus Genel Müdürlüğü'nde de aynı belgelerin bulunduğu kaydedi- liyor. Ziya, Kürt gruplann gü- venlik gerekçesinin de anlamsız olduğunu belirtirken peşmerge- lerin girdikleri kentlere güven- lik değil yağma ve talan getir- diklerini kaydetri.Mustafa Zi- ya, "Endişemiz ABD ile Türld- ye arasmdald temaslara karşm peşmergelerin şu ana kadarKer- kük'ü terkeünemişolmalandır. Orada birtakun emrivakilerte çok şe\1er değiştirilebilir. Peş- mergelerin bir an önce çekilme- sini istiyoruz" diye konuştu. erinden anlamsız Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hüse\in Diriöz. dün Kürt güç- lerce 50 kişinin Kerkük'te kur- şuna dizildiği haberlerinin doğ- rulanması halinde, sorumlula- nn en ağır biçimde cezalandı- rumalannınfrakKürdistan Yurt- Kürtierin Kerkük ve Musul'a girerek Türkmenleri öldürdükleri iddialan üzerine dün Ankara ve İstanbulda Türkmen dernekleri ve Ulkü Ocaklan gösteriler düzenledi. (Fotoğraf: AA) se\'erler Birliği lideri Celal Ta- labani'den isteneceğini söyle- di. Diriöz, basını bilgilendirme toplantısında bir soru üzerine, bu konuda ellerinde teyit edihniş bilgi ohnadığını, bilginin doğ- rulanması halinde, saldınlann sorumluluğunun saldırganlara ait olacagını belirtti ve "Doğ- rulanması halinde, sorumlu- ların en ağır şekilde cezalan- dınlması Talabani'den istene- cektir" dedı. ABD: Türkiye fazla zorlaıııaıııah W4SHINGTON(A.4)-ABD Dışişleri Bakanı CotinFonefl'ın Türkiye'ye kuzey Irak güven- cesi vermesine karşılık ABD'li üst düzey yetkililerden dün K.Irak'a yöneük "sert" açıkla- malar geldi. ABD Savunma Ba- kan Yardımcısı PaulWolfowitz, kendisine yöneltilen Türki- ye'nin "tek taraib olarakKuzey Irak'a müdahale etmesi duru- munda ABD ile çatışma olasıb- ğmaüişkin'' soruya karşılık, il- gili bütün taraflann şu ana ka- dar sorumlu da\Tanış sergile- diklerini belirterek, "Insanb- nn, bazı şeyleri zorlamanm teb- likesini anladığuu düşünüyo- rum" yanıtını verdı. "Diyaloğu- muz devam edıyor" diye konu- şan ABD Genelkurmay Baş- kan Yardımcısı Pfeter Pace de, ABD Savunma Bakan Yardımcısı Wolfowitz: İnsanlann, bazı şeyleri zorlamanın tehlikesini anladığını düşünüyorum "Askerden askere temaslarda, Amerikahlar, Kürtler, Türkler, Türkmenler, hepimiz istikrar için nevin en ryi olduğunu anb- yoruz. O da askeri olarak hiç- bir grubun, diğeri üzerinde üs- rünlüğünü kullanmamasıdır*' açıklamasında bulundu. Wolfowitz, dün Pace ile bir- likte, Washington'daki yaban- cı basın merkezinde, sadece Müslüman ülkelerin temsilcile- rinden oluşan bir grup yaban- cı gazetecinin sorulannı yanıt- Iadı. Wolfowitz, bir gazeteci- nin, Kuzey Irak'ta gerginlığin artması çerçevesinde Türk or- dusunun bölgeye girmesine, ABD'nin askeri karşıjfk verip vermeyeceği yönündeki soru- su üzenne şu açıklamayı yap- tı: "Türkiye üe ABD arasında ohımlu yönde çok önemli şe\1er oluyor. Türkiye, ABD, koalis- yon ülkeleri. Kürtler, birhkte çahşryoruz. Kerkük ve Musul, bu iki şehir çabuk düşrü. Tür- kiye, irtibat subaylannı gönde- riyor. Böylece, daha açık bir gö- rüş sahibi olacak. Ben, insanla- nn, bazı şeyleri zorlamanın teh- likesini anladığını düşünüyo- rum. Zaten dün ABD Dışişİeri Bakanı CoHn PovveU, Türk Dı- şişleri Bakanı Abduflah Gül ile telefonda görüştü. Herkes ile çok ryi iktişim içindeyiz, Ve şu ana kadar ABD, Türkler ve Kürtler, sorumlu şekilde dav- randı." Türkiye'nin, bölgeye Kürt akınından endişeli olduğu ve bunu savaş nedeni sayabilece- ğı yönündeki bir soruya yanıt veren ABD Genelkurmay Baş- kan Yardımcısı ise, "Kuzey Irak'ta çok zor ilişkiler mevcut On yıDardu* süren düşmannk- lar söz konusu. Askerden aske- re temaslarda, Amerikahlar, Kürtler, Türkler, Türkmenler, hepimiz istikrar için nevin en ryi olduğunu anbyoruz, O da as- keri olarak hiçbir grubun, diğe- ri üzerinde üstünlüğünü kul- lanmamasıdır. Diyaloğumuz devam ediyorT^liye konuştu. AÇIKÇA ŞÜKRÜ SİNA GÜREL Çakalların Günü Gün, çakalların günü. Çakal, sevebileceğimiz bir hayvan değıldır. Hayvanlann insanlannkine benzerbir yaşam evrenleri olsaydı, çakal, öteki hayvanlandan saygı da göremezdi. Başkalarmın avlanndan ve tü- kettiklennden geri kalanıyla beslenen bir hayvana ne- den saygı duyulsun ki? Anarşi ve yağma önce Ingihz askerlerinın işgaline giren Basra'da başladı. Sonra Amerikan işgaline gi- ren Bağdat'ta sürdü. Şimdi de Amenkalıiarın silah- landınp ortaya saldıklan Kürt milisler bu işe Kerkük ve Musul'da devam ediyor. Devlet daireleri, hasta- neler, büyükelçilikler. evler, oteller, bir yandan terfik- leriyle Saddam heykellerini döven insancıklar tara- fından yağma ediliyor Işgalciler var, ama otorite yok. Silahlar var, ama yasalar yok. Kuşkusuz, her insan grubunu halk olarak, hele ulus olarak tanımlamak mümkün değildir. Halk ola- mamış, ulus olamamış, ama aşiretler, aileler, mez- hepler karmaşası olarak var olabilmiş bir insan gru- bunun, ulusal bir direniş gösterebilmesi de, işgal al- tına girdikten sonra da en ilkel güdülerle hareket et- mekten uzak durabilmesi de düşünülemez. Ama şimdi Irak'ta olup bitenlerle ilgilı işgalci sorumluluğu da yadsınamaz. Basra'ya girdikten sonra, başlayan anarşiye bile- rek, göz yummanın da ötesınde, neredeyse yol gös- tererek rieden olan ve bunu başlangıçta "Saddam'a karşı halk ayaklanması" olarak göstermeye çalışan işgalci Ingilizler değıl miydi? Şimdi de Ingiltere Sa- vunma Bakanı Hoon, "Yağma anlayışla karşılanma- //"demıyormu? YaAmerikalılaranedemeli? Amerikalılann, işgal et- tikleri topraklarda söz verdiklen gıbı "özgühük ve dûzen sağlamak" için çaba göstermek yerine, olu- şan anarşi ve yağma ortamına, yalnızca kendilerini kollayan ve "can korkusuyla" tepki verebilen bir iş- gal ordusu olarak davrandıklarına ilişkın pek çok ka- nıt var. Tıpkı daha önce Somalı'de yaptıklan gibi... Belki Bağdatta, Basra'da, Amerikan yada Ingiliz kuv- vetlenne "embedded" olmayan gazeteciler sonsu- za dek susturuldular; belki Kerkük ve Musul'daki gazeteciler Kürt mılislerce bu kentlerden kovuldular ama, olanlara tanıklık edebilenler hâlâ var. Amerikan kuvvetlerine değil, Amerika'ya "embed- ded" olan ve bizdeki "çakal"\ar\n sözcülüğünü ya- pan bazı "Türk" yayın organlannı, Batı'daki saygın ömeklerıyle kapsamlı bir karşılaştırmaya almak bile gerekmez. Ama yalnızca dünkü Independent ve Fi- nancial Times'ta yer alan haber ve değerlendirme- lere bakmak bileyeter. Bu gazetelerde, "kuşkulu" bir arabaya açılan ateşle öldürülen çocuklar; köprüle- rın üzerinde sırayadizilıp pantolonları ındırilerekara- nan yüzlerce Iraklı; saray duvarınaoturup kuşkulan- dığı sivilleri katleden, bu arada evinin balkonuna şaş- kınlık içinde fırlayan zavallıyı da "avlayan " keskin ni- şancı Amerikalı asker anlatıhyor. Kısacası, Irak'ta kitlesel yok ediş gerçekleşti, ama her şeyin gerekçesi olarak sunulan kitle imha silah- ları bulunamadı. İşgal, sivillerin katledilışi, anarşi, yağma her gün gözlerimizın önünde gerçekleşiyor, ama Irak halkı için "özgürlük" sağlamak istedikleri için savaşagirışenlerin özgürlük anlayışlannın bu ol- madığı düşünülüyordu. Kürt milisler Kerkük ve Mu- sul'da, ama bıze oraya sokulmayacaklan söylen- mişti. Şimdi de "hemen çıkacaklan" söyleniyor, ama ilk çıkartılanlar, tapu ve nüfus kayıtlan ve Türk gaze- teciler oluyor. Türkmenlerden sağlıklı haber yok. Abdullah Gül, "Kerkük'e girenler, çıkıyorlar; Mu- sul'a girenlerde çıkacaklar" diyor. Sanki kaç kişinin girdiğini, çıktığını bilirmiş gibi... Türkiye'yi yöneten- ler, hâlâAmenka'nın sozüne güveniyorlarve daha son- ra dasöyleneceği belli olan bahaneyi, "Savaş koşul- lannda böyle şeylerolur, düzeltiriz" sözünü, geçer- li kabul ediyorlar. Gül, Şam'agitmekten vazgeçmiş. BakarsınızTay- yip Erdoğan la birlikte Atina'ya gkJer, Kıbns Rum- larının AB'ye alınışına tanıklık ederier. Neden olma- sın, hep birlikte nelere tanıklık ediyoruz. Uluslararası Af örgütü Geçen yıl 1526 kişi idam edildi CENEVRE (AA) - Uluslararası Af Örgütü, ölüm cezası uygulama- sının olduğu 31 ülkede, geçen yıl çoğu uluslara- rası hukuk kurallanna aykın olmak üzere en az 1526 kişinin idam edil- diğini bildirdi. Örgütün Cenevre'de yayımladı- ğı yıllık raporda, 1060 kişiyle ölüm cezalannnı üçte ikisinin Çin'de in- faz edildiği, bunu 113 idamla Iran ve 71 idam- la ABD'nin izlediği be- lirtildi. Raporda, çoğu ülke ölüm cezası infaz- lannı gizli ruttuğu için, bunlann gerçek rakam- lan yansıtmadığı da vur- gujandı. Ölüm cezası uygula- malannın çoğunun uhıs- lararası standartlar dı- şuıda olduğu, pek çok kişinin adil olmayan yar- gılanmalardan sonra ölüm cezasına mahkûm edildiği kaydedildi. ACI KAYBIMIZ Onursal Üyemiz, Basın ilan Kurumu Genel Müdürü, Basın Şeref Kartı sahibi CÜLTEKİN SAMANCI (SÂMANOCLU) 11 Nisan 2003 günü vefat etmiştir. Cenazesi bugün (12 Nisan 2003 Cumartesi) saat 11 'de Basın İlan Kurumu'nun önünde yapılacak törenden sonra, öğle namazının ardından, Sultanahmet Camii'nden kaldınlarak Karacaahmet Mezarlığı'nda toprağa verilecektir. Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü ile Basın İlan Kurumu'ndaki görev süresinde mesleğimize ve meslektaşlanmıza katkılanyla unutulmayacak bir kişilik oluşturan Samancı'nın kaybından duyduğumuz üzüntü büyüktür. Kendisine Tanrı'dan mağfiret, ailesine, üyelerimize ve Basın İlan Kurumu mensuplanna başsağlığı dileriz. TÜRKİYE CAZETECİLER CEMİYETİ