Katalog

15ŞUBAT 2003 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMl 13 TOBB Başkanı Rıfat Hisarcıklıoğlu'ndan 'Kriz bitti' söylemlerine sert yanıt: Yaşanan yalancı baharHACER BOYACIOĞLU ANKARA - TOBB Başka- nı Rifat Hisarcıklıoğlu, hükümetı ekonomık denge- ler konusunda uyardı. Tür- kiye'nin borçlanmak için tefeci faizinden daha yüksek oranlarda faiz ödediğine dikkat çeken Hisarcıklıoğlu, Önlem alınmazsa, bu borç faizleri 1 yıl sonra katlanarak çığ gibi üzerimize gelecek." de- di. TOBB Başkanı gündemdeki ko- nulan Cumhnriyet'e değer- lendiren Hisarcıklıoğlu' nun görüşleri ana başlıklany- la şöyle: Faiz oranlan en bü- yük tehlike: Hazine, enflasyon hedefinin 30 puan yukansında bir faizle borçlanabi- liyor. Bu 30 puanlık reel faiz yükü de- mektir ve tefeci fa- izinden bıle yüksektir. Yüksek faiz oranlan 1 yıl sonra katlanarak çığ gibi geri dönecek. Bence en büyük tehli- ke burada, ancak bunun gözden kaçtığını düşü- nüyoruz. Hükümet artık gününün yansını dış si- yasete ayınyorsa, yan- */ Türkiye'nin ödediği faiz, tefeci faizinden daha yüksek • Borç faizleri, en büyük tehlike • Hükümet, ekonomiye daha çok dikkat etmek zorunda • Dengeler çok hassas, usta şoför gerekiyor. sını da ekonomiye ayırmak zorunda. Borç yangın yeri gibi ortada: Türkiye bir borç sarmalının içine düşmüş durum- da. Bundan çıkmak için üretimin arttınlma- sı lazım. Ancak borç yangın yeri gibi orta- da durduğu için, kimse reel sektörle kimse ilgilenmiyor. Yalancı bahar yaşıyoruz: Knz bitmedi, tam tersine bir yalancı bahardır yaşanan ve kimse bu bahara kanmamalı.. Büyüme ra- kamlanna baktığında da "Sağlıklı büyüme var' dıyemıyorsun; fınansta, inşaat sektö- ründe, tanmda büyüme yok. Reel sektörle ilgili olan bankacıhkta mevduatlann kredi- ye dönüşme oram yüzde 50'lerden yüzde 25'e düştü. Şu anda fırmalar stoka çalışı- yor. Dış kaynaklı olası bir kriz durumun- da, stoktan harcama olacağı için büyüme de otomatik olarak düşecektir. Terazi çok hassas, usta şoför olmak ge- RİZDE BAŞARISA ĞLAYANLAR Türkiye yönetici ihraç ediyor tSTANBUL (AA) - kette bu kadar üst düzey Türkiye'nin ihraç ka- bir görevegelen ilkTürk lemleri arasında kriz dö- yönetici unvanına sahip. nemlerinde şirketlerini Ahmet Bozer de, Coca- başanyla yöneten yöne- Cola AvTasya ve Orta- ticiler de bulunuyor. Ha- doğu Bölümü Başkanı va taşımacılığından olarak görev yapıyor. akaryakıta, içecekten Shell Türkiye Genel bilişime ve kargoya ka- Müdürü Melih Türker dar birçok sektörde de, Shell Ticari uluslararası firmalann Yağlar Avrupa Genel yurtdışında üst konum- Müdürlüğü görevine laragetirdi- — — — — — — — — atandı. TNT ği yönetici- p. Uluslararası Ekspres Tür- lerden Fa- firmalar krİ7 kiye'nin de - . , 111 l l l a l o l tlTlZ< • ı t ruk Akos- ... , . , başanlı çalış- man, Cem donemlemde m a l a n n e d e . Kozlu,Me- şırketlennı niyle yurtdı- lih Türker, başanyîa yöneten şında daha üst Uğur Sir- Tûrk yöneticileri pozisyonlar- men SÜ- yurtdışında hava <ja görevlen- revya Cılıv . , _ , dınlen 2 çalı- başanlany- taşımacıhğından ^ v a r laönplana akaryakıta, TJğurSirmen, çıkan isim- içecekten Eylül den sadece bilişime ve 2001 'den iti- birkaçı. kargoya kadar barenOrtave Uluslarara- b i k s e k t ö r d e Gûney Avru- sıhızlıhava „ . . pa Bolgesı Iş taşunacıhgı ust konumlara £ e l i ş t i n ı l e şirketi getınyor. Müdürü ola- DHL Tür- — — — — — — — rak Isviçre'de kiye'nin PazarlamaMü- görev yapıyor. Bilişim dürü Faruk Akosman, o- sektöründe de cak ayı itibanyla 99 Türk yöneticiler öne DHL ülkesınin marka çıkıyor. Microsoft Tür- yönetiminden sorumlu kiye'nin genel müdürlü- olarak DHL'nin merke- ğü görevini başanyîa zi Briiksel'e atandı. Co- sürdüren Süreyya Ciliv ca-Cola Orta Avrupa, de Microsoft'un Red- Avrasya ve Ortadoğu mond'dakı merkezinde Grubu başkanhğı göre- Endüstri Çözümleri vini yürüten Cem Koz- Grubu'nun genel mü- lu, uluslararası bir şir- dürlüğüne getirildi. İŞLEM SAY1SIN1 3'E İNDİRME HAZIRL1ÖI Girişimcinin imza çüesine son ANKARA (Cumburiyet Bürosu) - TOBB Başkanı Rifat Hisarcıkboğio, şirket kuruluşlanndakı işlem sayısmın 3'e mdirilmesi için hükümetle anlaştıklannı açıkladı. Şu anda bir şirket kururuşunda 19 yere başvurulması ve 170'e yakın imza atüması gerektiğini vurgulayan Hisarcıklıoğlu, yeni dönemde girişimcüerin yapacağı işlemleri şöyle sıraladı: "Önce şirket ana sözieşmesi notere onaylatüacak, daha sonra bankaya gerekli harcırah yatınlacak; belgelerin ticaret sicil memuruna da tescil ettirilmesiyle girişimcinin yapması gereken işlemler bitecek. Maliye BakanlığL, SSK ve Sanayi Bakanbğı'na yöneiik rüm işlemieri odalar üstlenecek." Hisarcıklıoğlu, söz konusu düzenlemenin yaşama geçirilebihnesi için Türk Ticaret Yasası'nın 69,273, 386 ve 509 sayıh maddelerinde; Vergi Usul Yasası'nın 153, 164,223 ve 224. maddelerinde, Damga Vergisi Yasası'nın 22. maddesinde ve Iş Yasası'nın da 3. maddesinde değişüdik yapılacağuu belirtti. rekiyor: Şu anda ekonomide terazi çok hassas. Faiz dışı fazla verilecek diye kamu mallanna zam yapıldığında, enflasyon ar- tıyor. Bu nedenle usta bir şoför olarak di- reksiyonun başına oturup, yol almak gere- kiyor. tp üzerinde yürüyoruz, düşmek iste- miyorsak; dengeleri çok iyi gözetmeliyiz. AKP seçün çahşmalannda, hem yazılı hem de sözlü olarak tüm bu sorunlara hazırlık- h olduğunu belirtti. Şimdi ise, idare etme noktasındalar ve gereken idareyi göster- melerini bekliyoruz. Hükümet, ekonomiye daha çok dikkat etmeli: AB, Irak, Kıbns gıbı dış polıtika konulannın arasına sıkşan ekonomi yeni- den 1. gündem maddesi olmalı. Toplam 5 milyon işsiz var ve her yıl 1 miryon kişi is- tihdam piyasasına giriyor. Bunlara nasıl iş bulunacağı, borç yükünün nasıl azaltılaca- ğı düşünülmeli? Reel sektöriin acil ihriyaçlan: Yatınm ortamının ıyileştınlmesinı, bürokratik en- gellerin kaldınlmasını, enerjı ve sosyal gü- venlik yüklerinin indirilmesini istiyoruz. Enflasyon muhasebesı mutlaka yaşama ge- çirilmeli ve gıderler harcama olarak yazı- labilmeli. Ancak rüm bunlardan önce ka- mu yönetim reformu gerçekleştirilmeli. Sorunian çözerlerse, kendileri primi- ni ahr: Hükümetle vardığımız uzlaşma ge- reği, her hafta 5 bakanla bir araya geliyo- ruz. Biz burada sorunlan ve çözüm öneri- lerini dile geririyoruz, bunu faaliyete dök- mek ise hükümetin görevi. Reel sektöriin sorunlan çözülürse, bu işin pnmini yine hükümet alacak. Dünya Ticaret Örgütü'nün toplantılan Japonya'nın başkentinde başladı Küreselleşmede yeni atak MACARİSTAN'DANSIKIDENETÎM Lüks tatile gidene inceleme BUDAPEŞTE (AA) - Macanstan'da vergi dairesi ilginç bir karar aldı. Avrupa'da her ko- nuda ilklere imza atan Macar Vergi Dairesi yöneticileri, daha önce vergi polis birkni oluş- turmuşlar ve vergi kaçı- ranlar hakkında bu biri- min polisleri çalışmış- lardı. Vergi Dairesi yö- neticileri yine bir ilke daha imza attı. Bundan böyle lüks tatil yapanlann isım lis- telen turizm şirketle- rinden istenecek ve bu kişilenn vergılerini ka- nunlara uygun verip vermediklerini incele- yecek. Macar Vergi Dairesi yöneticisi Hajdu Mik- İosne. konu hakkında şunlan söyledi: "Bun- dan böyle 2 bin ABD Dolan'nın üstünde lüks tatil yapan kişile- ri inceleme almaya karar verdik. Bu kişi- lerin isim listeleri tu- rizm şirketlerinden is- tenecek ve haklannda araştırma yapılacak." Turizm şirketlen ise konu hakkında yorum yapmaktan kaçındı. Japonya'nın gümrük ithalat vergilerini kaldırmasım istemeyen çiftçiler, küreselleş- me karşıtlannın yürüyüş güzergâhı üzerinde gösteri yaptı. (Fotoğraf: REUTERS) • DTÖ üyesi ülkelerin bakanlan, yoksul ülkelere ucuz ilaç temini sağlamak ve 2001 'den bu yana ortak çözüme ulaşılamayan tanm poli- tikası sorununu çözmek için Japonya'da bir araya geldi. Ekonomi Servisi - Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) üyesi ülkelerin ticaret ve tanm bakan- lan, yoksul ülkelere ucuz ilaç temini sağlamak ve 2001 yılından bu yana üst düzeyde yapı- lan toplanhlara karşın ortak çözüme ulaşüa- mayan tanm politikası sonınunu çözmek için Japonya'da bir araya geldi. 3 günlük toplantının ilk gününde, ucuz ilaç konusunda Japonya ile Afrika ülkeleri arasın- da ittifak kurulurİcen, Japon çiftçiler tanm it- halatında gümrük vergilerinin kaldınlmasına yöneiik girişimlen protesto etti. DTÖ'nün 2001 yılında Doha'da gerçekleş- tirdiği toplantıda, başta Avrupa Birliği olmak üzere gelişmış ülkelerin tanm ihracatı için ve- rilen sübvansiyonlar ile ithalatta konulan gümrük vergisinin kaldınlması gündeme gel- mişti. Doha'da sonucu alınmayan tartışmalar bugüne kadar uluslararası birçok toplantının gündeminde de çözülemeyen sorun olarak kaldı. Tanm konusunun açıklığa kavuşturul- ması için DTÖ, sektöre özel bir toplanh yap- ma karan aldı. Edinilen bilgiye göre, Avrupa ülkeleri, gümrük vergilerinde yüzde 30'a va- ran indirimleri kabul etmeye hazır olduklan- nı bildirirken, ABD çok daha katı bir indirim isteminde bulunuyor. Küreselleşme karşıtlannın protestolanna da sahne olması beklenen toplantının ilk eylem- cilen ise Japon çiftçiler oldu. Yoksul ülkele- rin uğradığı büyük zararakarşın Japonya'nın gümrük ithalat vergilerini kaldırmasını iste- meyen çiftçiler, küreselleşme karşıtlannın yü- rüyüş güzergâhı üzerinde gösteri yaptı. tlaçta çözüm arayışı Toplantıda, Japonya ile Kenya, Nijerya ve Senegal ucuz ilaç için "çok taraflı çözüm" aranmasında anlaştı. Hükümet temsilcileri, kalkınmakta olan ülkelerce talep edilen en önemli konulardan biri olan ucuz ilaç sorunu- nun bir an önce çözümüne gidilmesinde mu- tabık kaldılar. BM'ye sunulan raporun belirsizliği gidereceği beklentisi borsalan dalgalandırdı Uluslararası piyasalar hareketlendi Ekonomi Servisi - Uluslara- ası piyaalar dün Birleşmiş Mil- letler (BM) silah denetçilen şe- fı Hans Blis'in Güvenlık Kon- seyi"ne sunduğu rapora kilit- lendi. Rapor, açıklanana kadar geçen saatler tedirgin bir bek- leyişe yol açarken, Avrupa ve Asya borsalan günü değer ar- tışlanyla tamamladı. ABD Do- lan, yen karşısmda değer kay- bederken, Londra Borsası'nda Euro 1.0826 dolardan 1.0807 dolara geriledı. Altm ve petrol fıyatlanndaki yükseliş sürdü. Yatınmcılann, sunulacak ra- porun piyasalarda yaklaşık bir aydrr süren "savaş kaynaklı" belirsizlikleri ortadan kaldıra- cağı beklentisiyle hareket et- mesi sonucu, dünya borsalann- da kısmı bir canlanma gözlen- di. FTSE Eurotop 300 Endek- si'nin günü yüzde 1.03 yükse- lişle tamamladığı Avrupa bor- salannda, toparlanmalar yüzde 0.6 ile yüzde 1.4 aralığında sey- retti. Petrol tam gaz Asya borsalan da Japon- ya'dan gelen ekonomiye dönük olumlu verileri arkasına alarak yükseldi. Japonya'nm GSYH sinde kaydedilen yüzde 0.5'lik "sürpriz" büyüme, ya- tınmcılar tarafmdan da olumlu karşılandı. Tokyo'da Nikkei 225 Endeksi yüzde 1.1 yükse- lirken, Hong Kong ve Singa- pur'da hisse senetlerindeki de- ğer artışı svrasıyla yüzde 0.3 ve 0.4'te kaldı. Silah denetçileri- nin Güvenlik Konseyi'ne vere- cekleri brifingin Irak'ta savaş olasıhğuıı arttıracağı endişesi, petrol fiyatlannı yükseltmeye devam etti. Londra'da Brent tü- rü petrolün nisan teslimi varil fiyatı, gün içinde 32.70 dolara yükseldi. Öte yandan, artan petrol fi- yatlan ve yüklü devlet harca- malan, Çin'de son altı yıl içeri- sindeki ilk ticaret açığına ne- den oldu. Çin de zarar gördfl İthalatta bir önceki seneye oranla yüzde 63.4'lük yükseliş gözlendirken, ihracattaki artış yüzde 37.3 oldu. Üıracatrn ithalattaki aşın artış karşısında yetersiz kalmasının, 1996 yılından sonra ilk kez 1.25 miryar dolarlık ticaret açı- ğı oluştuğu bildirildi. Dünya- nın en büyük üçüncü petrol kul- lanıcısı konumunda olan Çin'in ticaret açığının Irak savaşı en- dişesiyle daha da büyüyebile- ceğı belirtiliyor. İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Gün Eylem Günü... Uzun yıllardan bu yana ilk kez, tatilcilerin terk et- tiği Istanbul'un bayram günlerinde sokaklarını anla- tan bir yazı yazamadım. Savaş bayrama damgası- nı vurdu. Yoksulluğun da payı çoktu elbet. Istanbul sokaklan en renksiz tatil günlerini yaşar gibiydi. Dünkü Sevgililer Günü bile yeterince renk, ışık, mutluluk saçıcı, iç açıcı değildi. Birbirlerinin ellerini sıkı sıkıya tutmuş sevgililerin gülümsemelerinde bir yanm kalmışlık var gibiydi. Bayramlarda ücretsiz otobüs uygulaması kalktı- ğından, Istanbul'u terk eden tatilcilerin yerine va- roşlardan merkeze akın yaşanmadı. Hava kuru ku- ruya sokaklarda dolaşılamayacak kadar da soğuk- tu. Otobüs bileti ödeyerek kent merkezine inmek, bir çay içme bahanesi ile de olsa kapalı mekânlara girmek zorunda olmak akını durdurmuştu. Bir de savaş beklentisinin moral bozukluğu vardı. Bayramda dostlar arasında en çok telefonlar ça- lıştı. Evlere kapanmış insanlar, karanlık ve soğuk havanın da katkısı ile depresyon salgtnına yakalan- mış gibiydiler. Kaç dostumu rastlantısal olarak ağ- larken yakaladığımı saymadım. "Moralim çok bo- zuk, galiba depresyondayım." Bu ortamda kim "Polyannacıltk" oynamayı başa- rabiliyor ki? Dostlardan birisi "Kendimi hiç bu kadar işlevsiz, çaresiz hissetmemiştim. Tepkilerimizi ortaya koy- makta çok geç, çok pasif kaldığımızı biliyorum. Ama bir şeyler yapsak. Bu havadan çıksak. Bu sa- atten sonra çok fazla işe yaramasa da, daha önce yaptığımız gibi toplu ışıklan yakıp söndürsek, duy- gulanmızı paylaştığımızı hissetsek.." diye söze de- vam etti. Dostumun bugün kendini daha iyi, daha az yal- nız hissedeceğine eminim. Belki BM'ye dün gece geç saatlerde ulaşmış olacak rapor, bizi, bilinçaltı- mızı esır alan, insanlık onurumuzu yaralayan sava- şa daha da yaklaştırmış olacak. Belki zengin Ku- zey'in paylaşım kavgasının savaşı erteletme umu- du, aralarındaki uzlaşmalarla daha bir zayıflamış olacak. Türkiye, AKP iktidannın ABD ile yapmakta olduğu para pazarlığında kimi uzlaşma noktalarının bulunması ile daha fazla savaş batağının içine bu- laşmış olacak... Yine de dostum bugün kendini daha az yalnız, daha az depresyonda hissedebilecek. Bugün sa- vaşa karşı küresel eylem günü", Dünyanın dört bir köşesinde milyonlarca insan, başta ABD, dünyayı yöneten çirkin politikacıların dünyayı sürüklemek istedikleri savaşa karşı protesto gösterileri düzen- leyecekler. Belki caydıncı olabilecek etkinlikte de- ğil, en azından çoğunlukta olduklannı duyurabile- cek, algılatabilecek boyutlarda eylemler bekleniyor. Elbette Türkiye'de de çeşitli kentterde sivil inisiya- tiflerin düzenleyecekleri etkinlikler gündemde. Or- neğin Istanbul'da saat 13.00'te Kadıköy iskelesin- de buluşulacak. Soğuk, insanların içine çökmüş ufuksuzluk, umutsuzluk, örgütlülükten kopukluk, "Nasılsa bil- diklerini okuyacaklar "teslimiyetçiliği, çok caydıncı olabilir mi? Sokağa çıkamayacak kadar içine ka- panmışlar, ama yine de savaşa karşı olup bir şeyler yapmak isteyenler için, eylemlerin, paylaşımın en kolayı, dostluğun beklediği de gündemde. Akşam saat 20.00'de dünyanın pek çok kenti ile birlikte "Banş için bir dakika karanlık" eylemi var. Işçi ve memur sendikalan, konfederasyonlar, meslek ve sanat örgütleri her kesimden sivil toplum örgütünün oluşturduğu "Irak'ta Savaşa HayırKoor- dinasyonu" dünyada savaşa karşı çıkan tüm insan- ları ortak ve sürekli eyleme çağırıyor. Bilimsel, teknolojik devrim çağında, bu kadar il- kel, insani her tür değeri yok sayan, insan çoğunlu- ğunun haklarına, çıkarlanna aykın, bu kadar ilkel bir çıkar hesabına dayalı savaşa insanlık sessiz mi ka- lacak? Dini imanı olmayan paranın kurallannın tes- lim aldığı medya tekellerinin "iktidar, savaş" diye gözleri kararmış dünyayı yöneten güçler emrinde olmaları sonucu, kitlelerin kendi çıkarlarına, hakla- nna aykın yönlendirilmelerine aracı olsalar da sava- şın gerçekliği ağır basıyor. Sessiz çoğunluk, çok geç harekete geçip karşı duruşunu çok cılız duyursa da milyonlar, milyarlar- ca insanın savaşa karşı ağırlığı giderek daha güçlü hissediliyor. Biraz daha etkin, biraz daha gür sesler çıksa... Gün, evlere kapanıp depresyon geçirme günü degil. Gün, küresel eylem günü... Eylemlere katıl- mak, yapamadınız evinizden ışıklannızı yakıp sön- dürmekle, milyonlar, milyarlarca çoğunluk içinde olabilir, savaş karşrtlığında, gözü dönmüş savaş yanlılannın yolunu kesmede buluşabilirsiniz... soner@cumhuriyetcom.tr Avrupalıya Tekirdağ şarabı • TEKtRDAĞ (AA) - TEKEL Tekirdağ Içki Fabnkası'ndan geçen yıl Avrupa'nın değişik ülkelerine 3.5 milyon litre şarap ihraç edildiği bildirildi. Yetkililer, "2002 yılında üretmiş olduğumuz şaraplann 3.5 milyon litresini şişe ve dökme olarak ihraç ettik. En fazla şarap ihraç ettiğimiz ülkeler arasmda Aknanya, Fransa, îngiltere, îsveç ve Norveç gelmekte. Bu ülkeler bölgemizdeki üzümlerden üretilen şaraplan tercih ediyorlar" dedj. Trakya bölgesinde, gamay, şenso, adakarası, papazkarası, semillon, yapıncak üzümlerinden beyaz ve kırmızı şarap üretilmekte. ı * etCDNOMİ 1972: &ET, Türkiye çıkışlı ve kaynaMi şara- plara yüzde 40 indirim tanıdı. 1976: Eczacılann kâr haddi yenklen yüzde 25 olarak belirtendi. t98a" TV'de bir süredir yaptlmakta olan ren- kti yayının süresi iki saatten dört saate çıkanldt. 1990: Demiryollanna zam uygulandı. Bununla birlikte mavi tren 30 bin, Fatih Ekspresi 35 lira oldu. Î996: Ankara 9. İdare Mahkemesi, Metaş'ın hisse senetlerinin bir bölümünün satışma ilişkin olarak özelleştirme Yüksek Kuruiu'nun aldığı karan ıptal etti. »997; 1996 ürün Ege ekici tütün piyasast Devlet Bakanı Nafız Kurt tarafmdan 475 bin lira başfiyatla açıldı.