Katalog

4 ABAUK 2003 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab « cumhuriyet.com.tr Cumhurbaşkanı Denktaş, Kıbns Türklerinin 30 yıldır oturduğu evlerinden atılamayacağmı söyledi °f*ne v K*nsta sevinç Rum basını 'Loizidu Girne'ye dönemez' Verheugen 'e tepkiyağıyor Erdoğan: Bildiğimizi okuruz... ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Tür- ; kiye, Avrupa Birliği Komisyonu'nun ge- nişlemeden sorumlu üyesi Güntfaer Ver- heugen'ın TSK ve, Denktaş ve Kıbns ; konusundaki 'Kirli itiraflar'ına yerinde ve sert tepki gösterdi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan Kıb- ns'ta tek taraflı fedakârlık olmayacağını, Dışişleri Bakanı Abduflah Gtil de Verhe- ugen'in sözlerinin kabul edilemez oldu- ğunu söyledi. Erdoğan, Türk-lş Genel Ku- rulu'nda gazetecilerin sorulan üzerine şunlan kaydetti:"Orada 110(111,110 miDet, iid dinvar.Tektarafh fedakârhk istenemez. Bunu kabul etmiyorlarsa, o zaman bildik- > leriniokusunlar,bizde bildiğimizi okuruz. ; Yiınanistan Başbakanı Simitis'e'Dördümüz '. oturup bu konuyu çözelim' dedim. 'Ben : sonuç almayacağım toplantıya katılmam' dedL" Erdoğan, AB için çahştıklannı ancak olumlu karar ahnmamasının dünyanın so- nu olmayacağını belirterek "Biz yohımu- za devam ederiz. Şu anda Kopenhag kri- terieri olan kriterlerin adı da Ankara kri- terieri olur" diye konuşru. Gül de, NATO dışişleri bakanlan toplantısına katılmak üzere Brüksel' e hareketinden önce bir ba- sın toplantısı düzenledi. Türk Sılahlı Kuv- vetleri üyeleri ve KKTC lideri RaufDenk- taş hakkında açıklamalarda bulunan Ver- heugen'in yaptığı konuşmarun tam met- ninin henüz gelmediğini belirten Gül, özel- likle TSK ile ilgili sözlerinin kabul edile- . mez olduğunu vurguladı. Verheugen'in bu sözlerinin doğru olmadığını kaydeden Gül, şöyle konuştu: "Çünkü TSK, devle- timizin politikalan doğrultusunda üstüne düşen görevleri en iyi jr, şekilde yapmaktadır. MJ aşbakan Gerek Kıbns gerekse Erdoğan ve ABfleilgBi farkb görüş- Disisleri ler içinde değildir. Ay- " l r .., ncaTSICninKıbns'ta BaKanı taul, bulunuşunun sebebi Verheugen ın uluslararasıanlaşma- sözlerine tepki lardan doğmaktadır. gösterdi Verheugen'in özeOüde CHP'den tnal TS3 ^P ^ " J İ f T u gerçektentahhsirfıkol- B a t u ' muştur." Gül. Verhe- Verheugen ıçın U gen'in. "Kararlar "kendisi, Denktaş/markasmdan Türkiye'siz ahnıvor.Onunbirşey- genişlemeden f en * h a b e r i y° k " .^ ° ı .. lundakı sozlennı de • sorumlu uye değerlendirerek ko- herhalde" dedi. nuşma metninin tam olarak henüz gelme- diğini yıneledı ve "Şu anda KKTC'de mü- zakereci kişi Denktaş'ür" dedı. CHP Grup Başkanvekih Haluk Koç: Verheugen'in sözleri vahimdir. Şimdiye ka- dar dublaj yapıp başkalannın sırtından ko- nuşuyordu. Şimdi Kıbns seçimlerine ak- tif bir katkıda bulunmaya çahşıyor. Bunu Ankara'dan cesaretlendiren var mı? Baş- bakan Türk-Iş'te konuşmuş. Muhatap Türk-lş değildir. Kıbns'ta dik duramama- nın bedelini ödetiyor bu açıklamalar. CHP Hatay Mılletvekillı İnal Batu: Ka- ra mizah örneği. Verheugen açıkça taraf durumunda. Kendisi, "Türkiye'siz geniş- lemeden sorumlu üye" herhalde. Türkiye AB'ye giremezse başlıca sorumlulann- dan biri olarak tarihe geçecek. LDP Istanbul Milletvekili Emin Şirin: Verheugen'in açıklamalan AB'nin çifte standarduıı ortaya çıkardı. DYP Genel Başkanı Mehmet Ağar: tk- tidann, Kıbns gibi bir milli dava konusun- da dış güçlerle kapalı kapılar ardında iş- birliği yapmaktan kaçınmadığı anlaşıl- maktadır. Verheugen'in bu davranışı Tür- kiye'de bugün mevcut hükümetin kendi- sine verdiği cesaretin bir sonucudur. MHP Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Şandır:Komiser her konuşmasında oldu- ğu gibi bu defa da Türkiye'yi tehdit etmek- te, TSK"ye hakaret etmeye cesaret etmek- te ve Kıbns seçimlerine kanşmak iste- mektedir. Verheugen durdurulmahdır. REŞATAKAR LEFKOŞA - Kuzey Kıbns Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaş- kanı Rauf Denktaş, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu'nun genişleme- den sorumlu Komiseri Günter Ver- heugen'in, Belçıka Senatosu'nda yaptığı açıklamalara çok sert karşı- lık verdi. Denktaş, Türkiye'nin, Av- rupa Insan Hakları Mahkemesi (AlHM) karan çerçevesinde 1 mil- yon 120 bin Euro tazminat ödediği Rum Titina Loizidu'nun Girne'de- ki evine dönemeyeceğini açıkladı. Bayrak televizyonunda dün dü- zenlediği basın toplanhsında Verhe- ugen'in tt New York, Ankara, Atina, Lefkoşa ve Brüksel arasında görüş- meleroluyor,Kıbns'la ilgüi kararlar Denktaş'uı arkasmdan ahnıyor" söz- lerinin gerçekleri yansıtmadığını vur- gulayan Denktaş, tüm temaslar ve yazışmalarla ilgili tutanaklann ken- xvauf Denktaş, AB Komiseri Verheugen'in açıklamalanna çok sert tepki göstererek "Bu adam rüya mı görüyor, masal mı anlatıyor.. ben anlayamıyorum" dedi. disine iletildiğini söyledi. Denktaş, Verheugen'in Kıbrıs'ta anlaşma ze- minine büyük zarar verdiğini belir- terek "Verheugen, porselen dükkâ- nına girnüş bir fil gibi yeniden tahri- batyaratmışür" dedi. Rauf Denktaş, Verheugen'in bu yöndeki savına. "Bu adam rüya mı görüyor, masal mı anlatryor, anlav amryorum" sözleny- le karşılık verdi. 'Pölis çavuşu gibr Verheugen'in "KKTC'yi sadece Türkiye tanıyor. Ancak seçünleri mu- halefet kazarursa sonuçlan kabulede- riz'' dedığıne dikkat çeken Denktaş, bir polis çavuşu gjbi Kıbns Türkü'nün iradesine müdahale etmek istedıği- ni, ancak bu tavnn halktan sert tep- ki göreceğini ifade etti. Denktaş şöy- le konuştu: "Daima yaptığı gibi açık- lamalan ve tavırlan bizde büyük bir şüphe uyandınyor. Görüşme yapüğı- mızdönetnde Klerides'e ödün \mne- nıesini öneren, çözüm olsun olmasın Rum tarannın AB'ye üye alınacağı- m söyleyen kendisklir. Ona, buraya na- sıl geldiğinıizi anlatmaya çahştım. o bunlann tarih olduğunu söyledi Tür- kiye'nin garantörlük haktanndan söz ettim, Kıbns'uı hukuki mesele olma- dığını iddia etti. AB trenine atlama- mızı önerdi, ama bu trenin gideceği istasyon Sımıtıs'in istasyomıdur." Verheugen'in. Türk tarafına yö- nelik sertliğıni anlatırken "Bir öfke- B AJman" dıyen Denktaş, bu komı- serin nerede ve nasıl yetiştiğinin 'ESAS SAVAŞ ŞİMDİ BAŞLIYOR' Yunan gazeteierinin hemen tamanu, Loizidu'nun avukaü Abileas Dimirriadis'in (sağda) "tlk savaş kazaıuldı, ancak ikinci ve esas mücadele şimdi başhyor" sözlerine geniş şekilde \er verdL (Fotoğraf: AP) merak konusu olduğuna dikkat çek- ti. Loizidu'ya tazminat ödenmesi- ni "Türkiye AİHM kararuun bir kısmını kabul etmekle mahkeme- nin onurunu kurtannıştır'' sözle- riyle değerlendiren Denktaş, bunun örnek oluşturmayacağını ve diğer ka- rarlann 2006'ya kaldığını söyledi. Denktaş, Loizidu'nun "tşgalbitin- ceye dek e\ime dönmeyeceğinr de- mesini de eleştirerek Ankara'nın bunu iyi değerlendirmesinı ıstedi. "Böyle bir ta\ir içindeki insan taz- minatla ödülkndirihnemeli" diyen Denktaş, Kıbns Türklerini 30 yıl- dır yaşadıklan konutlardan sökme- nin kolay olmadığını ifade etti. Denk- taş sözlerini şöyle tamamladı: "Banş Harekâtı sonrasında nü- fiıs mübadelesi yapıldı ve kuzeye ge- çen Türkler iskân edildi. Bu insan- lan sokağa atacakçözüm kabul edi- lemez. Bu mesele takas ve tazminat- la halkdilecektir." '2005kesin tarih değil' Dış Haberler Servisi - Yunanıstan Dışişleri Bakan Yardımcısı Tasos Yaniçis, "Türkiye'nin AİHM karan gereği Titina Loizidu\"a tazminah ödediğini. ancak karann getirdiği diğer yükümlülüklerini de yerine geürmesi gerektiğini'' savoındu. Atına'nın, A\Tupa Konseyı Delegeler Komitesi'nin ödemeyle birlıkte kabul ettiği karar aleyhinde oy verdiğini belirten Yanıçıs, bunun "ilkelerin göz önünde rutulmasından" kaynaklandığını kaydetti. Yaniçis, şunlan söyledi "Türkiye, Loizidu'nun sahiplik hakkının iadesinin > ükümlütüğü alnndadır. Kararda yer alan Türkiye'nin AİHM hükmüne uyumuna ilişkin 2005 tarihi, bu konunun daha önce de, Konsey üyelerinin gündeme getirmesi halinde, tarbşümasma engei değBdir." Tazminat örnek ohışturur Hukukçular ve AİHM kaynaklarma göre Türkiye'nin beyanınm bağlayıcılığı yok Dış Haberler Servisi - Hukukçular tirdiğini belirrti. Öncelikle davada nssorunuçokyönlübirkonudurve "Şimdi mahkeme 1998 tarihine vp Avnma lnçan 1-îaVîan \Anh\r(*mp- Tiirl'ivp'nİTi aprpVpn ca\ımmavı van. ATVT\f s niii L~ararlanvİQ rnTİîİppplr kaHar op^pn ciin^ ii*in taTminîit ka- Dış Haberler Servisi - Hukukçular ve Avrupa İnsan Haklan Mahkeme- si (AlHM) kaynaklan, Türkiye'nin Rum Titiana Loizidu'ya, Kuzey'de ka- lan mallan ıçin 1 milyon 120 bin Eu- ro'luk tazminatı ödemesinın benze- ri da\alara "örnek oluşturacağını" belirtiyor. Büyük bir açmaz yaratıl- dığını belirten hukukçular, tazminat ödemenin Türkiye'yi işgalci konuma düşürdüğünü ve karann örnek oluş- turmayacağı yönündeki yaklaşımla- nn aldatma olduğunu \Tirguluyor. Izmir Cumhuriyet Bürosu'ndan Serdar Kınk'ın görüştüğü ve AİHM'deki birçok yargılamada avu- kat kimliğiyle yer alan Güney Dinç, Loizidu davasınm çözümsüzlük ge- tirdiğini belirrti. Öncelikle davada Türkiye'nin gereken savunmayı yap- madığını belirten Dinç, olayın dip- lomatik zafer biçiminde tanımlan- masının yanlış olduğunu, Avrupa Konseyi (AK) Bakanlar Komitesi'nin AİHM'nin çalışma düzeniyle karar alamayacağım, dolayısıyla tazmina- tın örnek oluşturmayacağı sözleri- nin gerçeği yansıtmadığını söyledi. 'Kıbns AİHMfleçözûlmez' AtHM'run Kıbns gibi uluslarara- sı sorunu, yargı karanyla çözmeye çahşmasının yanlış bir yaklaşım ol- duğunu da anımsatan Dinç, "Mah- kemenin bu tutumu, kararuun ka- hcıhğmı da tarüşmaya açnıışör. Kıb- ns sorunu çok yönlü bir konudur ve AİHM'nin kararianyla çözülecek bir ola>- değildir" dedi. Türkiye'nin para ödeyerek KKTC'deki dava konusu olan taşm- mazlan satın aldığı gibi bir yanılgı- ya kapılmaması gerektiğini söyleyen Dinç, "Bu durumda biz. gajTİmenkul- lcrin kullanılanıamasının tazminanv- la karşı karşrya bırakıldık. Taşınmaz- lann Türkiye'ye geçtiğine ilişkin bir karar yok. Onun için benzer da\alar da göz önüne ahnırsa Türkiye açısın- dan çok pahalı bir bedel ortaya çıka- biBr" diye konuştu. Loizidu davast- nın 1998'de sonuçlandığına dikkat çeken Dinç. yeni süreçte belirecek olumsuzluklan şöyle dile getirdi: AKP HÜKÜMETÎ İŞGALCİ' OLARAK ADLANDIRILMAMAKTAN MEMNUN Konsey Ankara'yı sevindirdi SERKANDEMİRTAŞ ANKARA-Türkiye, Avrupa Bir- liği (AB) önünde engel gördüğü Loizidu davasında tazminatı öder- ken A\Tupa Konseyi'nin karannda "işgal edilen topraklar" ifadesini kullanmamasına sevindi. 1998'de 875 bin dolar olarak belirlenen, yüz- de 8 faizle 1 miryon 120 bin Euro'ya çıkan tazminatın ödenmesiyle ilgi- li olarak Dışişleri Bakanı Abdul- lah GüTün, "Sevindhici olan şe> şudur: 34 ülke Türkiye'nin yanın- da yer akü, Yunanıstan ve Kıbns Rum Kesimi yabıız kaldı" deme- si dikkat çekti. Davaya ilişkin önemli unsurlar ve hükümetin de- ğerlendirmeleri şöyle: • AİHM. Titiana Loizidu'nun Girne'deki mallannı kullanamadı- ğı gerekçesiyle, 1996'da Türkiye aleyhine ihlal karan verdi, 1998'de de Türkiye'nin 875 bin dolar tazmi- nat ödemesine hükmetti. • Türkiye, AİHM kararlannın ye- rine getirilrnesinin Kıbns'ta çözürnle bağlantıh olduğunu \nrgulayarak her iki karan da uygulamadı. • Türkiye'nin uygulamadığı tek AlHM karan olan Loizidu karan, Avrupa Konseyi ve AB ilişkilerini de olumsuz etkiledı. • Türkiye. AlHM kararlannın uygulanması konusunda AK Parla- menter Meclisı'nde denetim süre- cinde bulunuyor. Bu süreci sona er- direbilmesi, Loizidu karannın ye- rine getirilmesine de bağlı. • Loizidu karannın gündemden düşürülmesi için iki aşamalı plan başlatıldı: İ998'de 875 bin dolar olarak belirlenen tazminat, yüzde 8 faizle 1 milyon 120 bin Euro'ya çıktı. 1. KKTC, benzeri davalar için bir iç hukuk yolu geliştirerek taz- minat yasası çıkardı. Bu madde uya- nnca, taşınmazlan kamulaştınlan Rumlann zararlannın karşılanma- sı ıçin tazmin komisyonuna başvu- rabilmeleri öngörüldü. 2. İkinci aşamada, ilk olarak. KKTC'deki yasal gelışmenin dele- geler komitesınde kayda geçinlme- si sağlanmak istendı. Tazminatın ödenmesinin önıek oluşturmaya- cağı beyanının da Konsey karanna eklenerek AlHM karannın Dele- geler Komitesi'nin gündeminden düşürülmesi planlandı. • Türkiye bir beyan yaparak taz- minatı ödemenin gelecekte örnek oluşturmayacağını vurguladı. KKTC'deki iç hukuk yolu anlatıla- rak mülkiyet sorunlannın çözümün parçası olduğu ve KKTC iç hukuk yolunun çözümü etkilemeyeceği bildirildi. • Komitede kabul edilen 2. karar tasansı ile de AİHM'nin 1996'da vermiş olduğu esasa iliş- kin karannın yerine getirilmesi ile ilgili görüşmenin 2005 sonun- dan önce başlatılmaması kararlaş- tuıldı. • Tazminatın ödenmesi, Türki- ye'nin AlHM karannın içenğmı ve KKTC 'dekı ihlallerden sorumlu tu- tulmayı kabul ettiği anlamına gel- miyor. 1974 teki müdahalenin ya- sal olmadığı veya "işgalci'' konumu- nun benimsendiği sonucu da doğ- ru değil. AİHM'nin Loizidu karar- lannda Türkiye "işgalci" olarak nı- telendirilmedi. -Şûııdi mahkeme 1998 tarihine kadar geçen süre için tazminat ran aldı. Peki bu tarihten sonra ye- ni bir tazminat daha istenirse ne ola- cak? Kakh ki bu ödeminin TürkKe açısmdan çok ağır sonuçlan da var. Çünkü karann özünde AİHM'nin Türkr\e'\i Kıbns'ta işgaki gördü- ğü anlayışı \atr\or, tazminat da bu anla>ıştan doğdu. Türkrve bu taznû- natı ödemekle işgalci konumumı ka- bul etmiş oldu." Türnıen: Engel kalktı Anadolu Ajansı'na konuşan AİHM'nin Türk yargıcı RızaTürmen de, Türkiye'nin AB'ye tam üyelık sü- recine ve AK'de etkili bir ülke olma- sına dikkati çekerek tazminatın ödenmesiyle Türkiye'nin önün- deki önemli bir engelm kalktığı- nı ifade etti. Türkiye'nin toplantı sonunda çekincelerini içeren be- yanıyla ilgili soru üzerine Tür- men, bu beyanın muhatabının AİHM değiL AİHM kararlannın uygulanmasını denetleyen Bakan- lar Konseyi olduğunu söyledi. Tür- men, Türkiye'nin bu davanın di- ğer Rum başvurulanna örnek oluş- turmaması yolundaki beyanının AIHM'yi hukuki olarak ve pratik- te bağlamayacağını belirterek "AİHM, kararlannda özgürdür, pratikte ve hukuken kimse mah- keme karanna kanşamaz" dedi. AlHM yargıcı, bununla bırlikte, mahkemenin sonraki davalarda. gerekli gördüğü takdirde. Türki- ye'nin önerisini dikkate alarak Rum başvurularının önce KKTC 'deki hukukbürosunda gö- rüşülmesi yolunda karar alabile- ceğini sözlenne ekledi. Bir AİHM kaynağı da, AK De- legeler Komıtesi karannda Tür- kıye'nin "ödeme örnek oluştur- mayacak" yolundaki beyanının not edilmiş olmasının AtHM'yi "hiçbir biçimde bağlamadığınT vurguladı. KKTC'deki iç hukuk yolunun kurulduğu beyanını not eden bir karar kabul ediknesini de- ğerlendiren yetkili. "Mahkeme açısmdan bağbrncıhğı, bir anlamı yok" dedi. memnun: Türkiye işgali tanıdı iSımerini gazetesi "Türkiye işgali ödüyor... Loizidu davasında ara zafer" başlığını kullanırken Fileleftheros da "Ödedi ve erteleme aldı... Türkiye, Loizidu'ya tazminat ödeyerek işgali tanıdı" ifadelerine yer verdi. LEFKOŞA (Cumhuriyet) - Türkiye'nin. Rum Titiana Loizidu'ya tazminat ödemesi Güney Kıbns'ta büyük ölçüde memnunluk yarattı. AlHM karan gereğince Loizidu'ya 1 milyon 120 bin Euro rutannda tazminat ödenmesini sevinçle karşılayan Rum Yönetimı Sözcü Yardımcısı Marios Karoyan, "Türkiye'nin AİHM karanna uymasından dola> ı memnunuz. Atılan bu adımla Türkhe, Kıbns 'taki istila ve işgann sonımluhığunu kabul etmiş oluyor" dedi. Türkiye'nin bu girişimiyle. Kuzey Kıbnstaki yönetimin "Ankara'ya bağh yerel bir idare" olduğunun doğrulandığını da savunan Karoyan, AlHM karannın tam olarak uygulanmasını istedi. Loizidu'ya tazminat ödenmesini manşetlerine taşıyan Rum basını ise "Sevinç yaratan bu geüşme, mahkeme karannın diğer bölümİerinin ertelenmesiyk öfkeve dönüştü" dedi. 4 İşgalin sorumluluğu Ttiridye'de" Fileleftheros gazetesi, "Ödedi ve erteleme aldı... Türkiye, Loizidu'ya tazminat ödeyerek işgali tanıdı" başlıklı haberinde, Rum-Yunan tezine Rusya'nın destek verdiğini, buna karşın Ingiltere, Italya ve Hollanda'nın, Türkiye'nin yanında yer aldığını yazdı. Güney Kıbns Daimi Temsilcisi Nikos Emiliu'nun "Türkrve, tazminatın ödenmesh le işgah'n yasadışütğınıfiili>attakabul etmiş oldu. İşgal aJtındaki bölgede sorumluluğun Denktaş'a değil kendisine ait olduğunu da tanıdı" şeklındekı açıklamasına yer veren gazete. "Denktaş işgal bölgelerinde, Türkiye'nin boyunduruğu altındaki idarenin temsikisidir" yorumunu yaptı. Simerinı gazetesi "Türki>e işgali ödüyor™ Loizidu davasında ara zafer" başlıklı haberinde, Loizidu'nun avukatı AhiDeas Dimitriadis'in "Türkiye tazminatı ödemekle Kıbns Cumhuriyeti'ni tanıyor; işgal bölgelerinde insan hakiannın çtğnenmesinde sonımluluğunu kabul ediyor, sözde Kuzey Kıbns Türk Cumhuriyeti'nin kendine bağh bir idare olduğunu kabul ediyor ve adanın ku/e>indeki Rum tapularuun yasal sahiplerine ait olduğunu tanıyor" şeklındeki açıklamalanna yer verdi. Buruk mutluluk MURATtLEM ~ ATİNA - Türkiye'nin Rum göçmen Titiana Loizidu'nun tazminatını ödemesi, Yunan basınında "bunık mutluluk" olarak değerlendirildi. Karann, sırada bekleyen diğer baş\r urulann önünü açacağını ileri süren gazeteler sevincin Türkiye'nin elde ettiği diplomatik başan ile gölgelendiğini vurguladılar. "Tarihi gelişme" başlığını kullanan Apoye%"matini, Rum göçmenın, aldığı tazminat ile 1974'ten bu yana TSK'yi en büyük yenilgiye uğrattığını da ileri sürdü. "Yanm sevinç" başlığını kullanan Ta Nea, "Türkiye parayı verdi, önemli çıkar elde etti" yorumunu yaptı ve bunda ıtalya ile Hollanda'nın payı olduğunu öne sürdü. Ta Nea, Loizidu davasında bundan sonraki savaşın geri dönüş konusunda yapılacağını yazdı. Etnos gazetesi ise Avrupa Konseyi'nin Loizidu konusuna adil yaklaşmadığını öne sürerek servetin geri verilmesı, kullanılması, Loizidu'nun evine dönmesi gibi konulann açık bırakıldığını savundu. Gazete uygulanan formülün tüm tarafları ikna ettiğüıi de yazdı. Etnos'a göre "alan memnun, veren memnun". "Türkiye ilk kez ödedi", "Hakkımızı aldık ancak hüzünlüyüz" başlıklannı kullanan Elefterotipia gazetesi, Türkiye'nin karan çarpıttığını ileri sürdü. "Türkiye'nin manevrasr başhğım kullanan Kathimerini gazetesi ise "Avrupa Konseyi önce parayı, ardından Türkiye'nin tüm taleplerini kabul etti" yorumunu yaptı.