Katalog

SAYFA CUMHURİYET 9 EKİM 2003 PERŞEMBE HABERLER DÖVYADABUGÖV ALİ StRMEN Yanlış Hesap Nereden Döner? Bundan bir buçuk ay kadarönce, gazeteci ar- kadaşlarla biriikte katıldığım birTV programında Irak'a askergönderilmesi konusu sorulduğunda, - Tü'kiye'nin bir çıkarı yok bu işte, ama mutla- ka gönderilecek, demiştim. AKP'yi destekleyen kimi gazeteci arkadaşlar, as- ker gcnderme olasılığının gittikçe azalmakta ol- duğu görüşündeydiler. Oysa kâhın olmaya gerek yoktu. AKP iç politi- kadakı hedefleri, başlattığı savaşım dolayısıyla ABD'nın sözünden çıkabilemez, asker göndermez- lik edebilemezdi. Bir anlamda önceki gün kabul edilen tezkere, 1 Mart'ta yanlışlıkla kabul edilmeyenin düzeltilme- siydi. 1 Mart günü, evet oyları hayırdan fazla çıkmış, AKP büyük çoğunluğuyla, Irak'a gidecek olan Amerikan askerierinin Türkiye'de konuşlandınlıp buradan kuzey cephesiyle komşu ülkeye girme- sine "evet" demişti. 1 Mart tezkeresinin geçmemesine neden olan çekimser oylardı. Bu çekimser oyları verenler, bir ölçüde seçme- ne selam çakarken, "Nasıl olsa karar geçecek, biz kendimizi kurtaralım, hiç değilse vicdanımızı rahatlatalım ve ben vallahi 'evet' oyu vermedim, diyebilelim" hesabındaydılar. Başka bir deyişle, 1 Mart'ta oylamada çekim- ser kalanlar, çekimserliklerinin anlamını tam kav- ramamışlar, böyle bir sonucun çıkacağını düşün- memişlerdi. önceki gün, başta Recep Tayyip Erdoğan ol- mak üzere Abdullah Gül ve öbür ağırtoplann bas- tırmasıyla sonuca kolay gitti AKP iktidarı. • • • 8 Ekim günü, 1 Mart'ta, çekimser oy verenle- rin AKP'ye göre yanlış hesapları Ankara'dan dön- dü. 8 Ekim günü AKP safını belirledi ve çoğunluğu Irak Savaşı'na müdahaleye karşı olan tabanı ile bunun yapılmasını behemehal isteyen ABD ara- sında tercihini Sam Amcası'ndan yana koydu. Gelişmeleri başından beri izleyenler için hiç şa- şırtıcı olmayan bir seçim. Aslında, Türk kamuoyunun çoğunluğu hâlâ Irak'taki Amerikan işgaline yardakçı olarak katı- lınmasına karşıdır. Bu katılımı haklı gösterecek herhangi birgerek- çe, özveriye katlanılmasını makul gösterecek her- hangi bir kazanç da söz konusu değildir. Tıpkı 1 Mart günü olduğugibi, 8 Ekim'dede tez- kere oylamasının gizli oturumdayapılmasının ger- çek nedeni de budur. 1 Mart tezkeresinin yanlışlıkla reddinin üzerin- den birkaç ay geçtikten, bir sonraki tezkerenin Mec- lis'e geleceği kesinleştikten sonra, çeşitli gaze- telerde yayımlanan diziler de, bu görüşü değişti- recek bilgi ve belgeleri içeımemekteydi. Çünkü bunlar da, Türkiye'nin alması olası olan- lara karşı, vereceği kesin ödünlerin neler olaca- ğını açıklıkla ortaya sermiyordu. • • • Ama bir an için, 1 Mart'ta bir fırsat kaçtığına, hangi yüklerin altına girdiğimizi görmezden gele- rek inananlann yerine koysak bile kendimizi, bu tür bir bakış bile, 6 Ekim tezkeresinin geçmesini mazur gösteremez. Çünkü 8 Mart tezkeresinde verilenler, 1 Marttez- keresi geçseydi, alınacağı ileri sürülenlere oran- laçokazdır. Ote yandan, baştan beri politikası ABD'nin dü- men suyunda gitmek olan AKP, Birfeşmiş Millet- ler karan veya Iraklıların bizi davet etmesi gibi ko- şulları ağızlarına almaz olmuşlardır. Zaten bunlan ileri sürdükleri zaman da istedik- leri, daha doğrusu istediklerini ileri sürdükleri ko- şullar yerine getirilmese de ABD'nin yanında yer alacaklannı biliyorduk. Şimdi, tezkerenin geçmesi ve Mehmetçik'in üç çeyrek yüzyıl sonra, Irak içlerine gönderilmesine gösterecekleri gerekçe, ABD'nin PKK-KADEK'in temizlenmesinde yapacağı yardım olacaktır. Şimdiden söyleyelim: ABD, PKK-KADEK'in te- mizlenmesi için hiçbir şey yapmayacak, olsa ol- sa bunları kendisi terörist örgüt listesine aldığı gi- bi, müttefiklerinin de aynı şeyi yapması ve bu ni- telemenin uluslararası platformda kabul edilme- si için girişimde bulunacaktır. PKK-KADEK ile mücadele yine Türkiye'nin işi- dir. Ama onlar Kuzey Irak'talar, Türk kuvvetleri Ku- zey Irak'a girip bunlara müdahale edebilecek mi? Ne dersiniz? AKP'nin kendi açısından yanlış hesabı önceki gün Ankara'dan döndü. Asker gönderme konusundaki Türkiye'nin yan- lış hesabı, nereden dönecek? Bağdat'tan mı?.. Fransa'dan uyarı 'Irak'ta işgalci durumuna düşersiniz' ANKARA(Cumhuri- yetBünosu)-TBMM Dı- şişleri Komisyonu Baş- kanı Mehmet Dülger'i ziyaret eden Fransa Ulu- sal Meclisi Dışilişkiler Komisyonu Başkan Yar- dımcısı Renaud Donne- diue de Vabres, "Irak'ta siyasi bir irade olmazsa. sonuç ahnmaa mümkün değfl. Yoksa Türkiye ora- da işgal kuvvetiyle işbir- Bği haünde olur" uyan- sında bulundu. Vabres ve beraberin- deki heyet, dün TBMM Dışişleri Komisyonu Başkanı Mehmet Dül- ger ile görüştü. Vabres, bak'a asker gönderilme- sine ilişkin tezkerenin TBMM'de kabul edilme- sini ve Türkiye'nin tav- nru değerlendiriıken "Si- zi anlayışla karşılıyomz ama eğer Irak'ta bir si- yasiirade olmazsa sonuç alınması mümkün degü. Vbksa sizler orada işgal kuvvetiyleişbüüği haKn- deohırsunuz" dedi. Vab- res ın "Meşnıiyetanyor musunuz" sorusu üzeri- ne Dülger. tezkerede bu- na yer verildiğini savu- narak BM'nin mayıs ayında kabul edilen İca- rarla Irak'ın yeniden ya- pılandınlması için tüm ülkelerin yardırrunın is- tendiğine dikkat çekti. Iktidann tezkere oylamasında çok az fire vermesinin altmda iç politik gelişmeler yatıyor 'Güvenoyu' tehdicü ikna ettiAıNKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Irak'a asker gönderme tezkeresinin AKP grubundaki "düşükfireyle" Mec- lis'ten geçmesinde. başta u l Mart'agö- re koşullann değişmesi ve asker gön- derme için görüşmelerin sürecek ol- ması" olmak üzere 4 unsur etkili ol- du. AKP yönetiminin yenileneceği kongreye dönük beklentiler, oylama- nın Başbakan Tayyip Erdoğan a "gü- venoyu" olarak algılanması ve 1 Mart'takinin tersine gruptaki tartış- malann kısa kesilmesi AKP'deki fire- leri azaltan diğer etkenler olarak gö- Tezkereyi kolaylaştıran 4 etken: 1/ 1 Mart'a göre 'koşullar' değişti, tezkereye süre kondu. • Kongreye dönük beklentiler fireleri azalttı. ı/Oylama 'güvenoyu' olarak algılandı. ^ Başbakan değişti, süreç kısaltıldı. 1 Mart'ta 100 milletvekili tezkere karşıtı konumdayken son oylamada fireler 7'ye düştü. Görüş değiştiren miUetvekılleri, Başbakan Erdoğan'ın asker gönderme tezkeresini Meclis'ten rahat geçirmesini sağlayan etkenler konusunda şu değerlendirmeleri yapı- yor: 1- Koşullar değişti: AKP milletve- killeri, 1 Marfta asker gönderilmesi durumunda ABD askerleriyle birlik- te Türkiye'nin işgalci konumda olaca- ğını, ABD askerlerinin konuşlanma- sıyla Türkiye'nin bir ABD üssü hah- ne geleceğıni ve ülkenin savaşa doğ- rudan katılmış olacağını vurguluyor. Türkiye'nin Irak'ta bulunmamasının ülke aleyhine olduğu değerlendirme- sıni yapan mılletvekilleri, tezkereye "1 yu" süre" konarak "işgalci" görün- tüden uzaklaşıldıgını savunuyor. Ay- nca hükümetin M Izinalmanuzbemen asker göndereceğimiz anlamına gel- mivor, masada daha giiçJü olacağız" söyleminın AKP mıllervekıllerinde kabul gördüğü değerlendiriliyor. Trabzon milletvekili Cevdet Erdöl iki tezkereye yaklaşım farkını "Birin- ci tezkerede direkt bir işgal söz konu- suydu. Şimdi ise işgal sonrası Irak hal- kmı sıkuıüdan kurtarmaya dönük bir rehabüitasyon programı var. Bir baş- ka ülkenin askerlerinin ülkemizde ko- nuşlanması da söz konusu değü" gö- rüşüyle dile getirdi. 2- Kongre beklentisi: 1 Mart'ta mu- halif olan mılletv ekillerinin bir bölü- mü, hafta sonu yapılacak kongrede Merkez Karar Yönetim Kurulu'na, daha sonra Merkez Yürütme Kuru- lu'na girmek için yanşıyor. Bu millet- vekilleri, "Sizdenoybiriiğiistiyonım, muhalefeti sevindirmevin" diyen AKP lidennin tepkisini almaktan kaçındı. Bazı milletvekilleri de kongre sonra- sında yapılabilecek kabine ve grup yönetim kurulu değişikliğinde makam bekliyor. 3- Kaos ka>gtsı vegm«no\-u >wrumu: Başbakan Erdoğan grubun basına ka- palı bölümünde "Bu oylama güveno- yudur" değerlendirmesini yapmadı, ancak alınan bilgıye göre parti yöne- ticileri perde arkasında bu görüşü iş- ledi. Tezkerenin reddedilmesi duru- munda Erdoğan hükümetinin istifa et- mek zorunda kalabileceğini, bir er- ken seçim beklentisi oluşabileceğini dikkate alan milletvekilleri, "Partide kaos varatma\abm" kaygısıyla hare- ket etti. Başbakan Yardımcısı Meh- met An' Şahin'in "Bu hükümetimize bir güvenoyudur" değerlendirmesi, bu görüşü doğruladı. AKP'liler, tez- kerenin çıkma olasıhğına kilitlenen piyasalardaki beldentinin de oylama- ya yansıdığım yadsımıyor. 4- 'Başbakan' farta: 1 Mart'tan ön- ce dönemin Başbakanı Abdullah Gül'ün tezkereyi "yeterinceisteklisa- vunmadığı" savı kulislerde dile geti- riliyordu. 1 Mart'taki grup toplantısın- da "Sizin vereceğiniz karar en doğru olandır" mesajıyla grubu rahatlatan Abdullah Gül'ün tersine Tayyip Erdo- ğan uyanlarda bulundu. Tayyip Erdo- ğan, Gül'ün tersine gruptaki tartışma- lan uzatmadı ve muhalif milletvekil- lerine fazla söz hakkı tammadı. 1 Mart'tan önce grupta 3 ayn toplantı ya- pılıp tezkere tartışması 1 hafta boyun- ca sürmüştü. O süreçte milletvekilleri tabanın yoğun baskısıyla karşılaştı. İnsani yardım' projeleri hazır AKPsempati kazanmaya çalışacak ÎĞNELİ FIRÇA ZAFER TEMOÇİN EBRL TOKTAR ANKAR\ - Irak'a asker göndermeden önce bölgede sempati kazanmaya çalışacak hükü- met, bunun ılk adımını Bağdat ve Kerkük'te atmayı planlıyor. Bağdat ve Kerkük'te Türkiye tarafından yapılacak ıki hastanenin önümüzde- ki hafta cuma günü temel atma törenı yapıla- cak. Bayındırlık Bakanı Zeki Ergezen ile Sağ- lık Bakanı Recep Akdağ ın yapmayı planladığı temel atma törenine, AKP'den çok sayıda mıl- lervekilinin katılacağı öğrenildi. "Türkiye'nin sadece Irak'a asker göndermeyeceği, her türlü insani ve ekonomik yardunda da bulunacağı" yönündeki açıklamalara ışlerlik kazandırmak isteyen AKP hükümeti, bu çerçevede harekete geçti. Hükümet, bölgede yapmayı planladığı temel atma törenlerini de öne çekmeye başla- dı. Bağdat ve Kerkük'te Türkiye tarafindan ya- pılacak ıkı hastanenin temel atma töreninin de önümÜ2dekı hafta cuma günü AKP'lilerce ya- pılması öngörüldü. Hazırlıklan yürütmekle göre\lendirilen AKP Balıkesir Millervekili Turhan Çömez, dün milletvekilleriyle bir top- lantı yaptı. Çömez, bu açılış töreni öncesinde Pazartesı günü kendisinin Irak'a giderek ince- lemeler yapacağını söyledi. Hükümet, bunun yanı sıra Irak'a su verilmesi yönündeki çalış- malarmı da hızlandırdı. DSl tarafindan yapılan çalışmalann sonuçlandınlma aşamasına geldi- ği, yakında Irak'a içme ve kullanma suyu veri- Ieceği ifade edildı. Hükümetin hsa sürede ger- çekleştirmeyi düşündüğu bir diğer planı ise yaklaşan ramazan ayı ekseninde olacak. Hükü- met. ramazan ayı süresince Irak'taki halka gıda malzemesi ve pişmiş aş dağıtmayı planladı. CHP milletvekilleri, AKP iktidannın Irak'a asker gönderme karanna sert tepki gösterdi 'Ülke kanlı denkleme sürüMendi'ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Türk askerlerinin Irak'a gönderilme- si konusunda tarhşmalar sürerken, CHP tezkere ve gizli oturum önergesinin anayasaya aykın olduğu karanna vanr- sa Anayasa Mahkemesi'ne gitme yo- lunu deneyecek. Tezkerenin kabul edil- mesine tepki gösteren CHP îstanbul Milletvekili ZüMü LhandL Türkiye'nin 80 yıllık tarihsel rotasının değiştirile- rek "kanhOrtadoğu denkleminin" içı- ne sürüklendiğini söyledi. Tezkerenin gizli oturumla oylanma- sına ilişkin önergedeki imza sahipleri- nin okunmamasının içtüzüğe aykın ol- duğu iddia ediliyor. İçtüzüğün 70. mad- desinde, "Kapah oturum önergesi ve- rümce kapalı oturumda bulunabilecek şahıslar dışında herkes toplantı salo- nundan çıkanhr. Salon boşaknktan son- ra kapalı oturum önergesinin gerekçe- Olilir Öymeri: Bir zafer kazandık diyorlar. Pirus da bir zafer kazanmış ama bütün askerlerini kaybederek... ZÜIfÜ LİVanelİ: TürkJer, ABD askerleri yerine ölmeye gidiyor. İnal BatUrCumhuriyet tarihinde ilk kez bir "kınlma" yaşandı. si dmknir'' hükmü öngörülüyor. CHP Grup Başkanvekili Kemal Anadol dün Meclis'te düzenledikleri basın toplan- tısında, tezkere yasa niteliğindeyse ana- yasanın 6, ve 7. maddelerine aykın ola- cağını belirterek konuyu değerlendire- ceklerini, böyle bir sonuca vanriarsa Anayasa Mahkemesi'ne başvurabilecek- lerini kaydetti. Livaneli düzenlediği basın toplantı- sında, tezkere ile Türkiye Cumhuriye- ti'nin kendi kuruluş ilkelerine sırt çe- virdiğinı, 80 yıl sonra Atatürk ve ar- kadaşlaruun eserine ihanet edildiğini kaydetti. Livaneli. "Bizzat Atatürk'ün, yeni atanan Dışişleri müsteşarlannı köşke davet ettiği, onlara dış politika- nm esasbrmı anlaörken 'Ortadoğu'nun iç meselelerine kesinlikle kanşmaym' dediği bflmmektedir. Ama ahnan karar, Amerika'nın bizi tekrar kanh Ortado- ğu denkiemlerinin içine sürükledi" de- di. Livaneli, Bush yönetimi, AKP ve borsadaki ani yükselişten para kazanan- lar dışında kimsenin Irak'a asker gön- derilmesini istemediğini ifade ederek "Türk askerleri, ABD askerieri yerine ölmeje gidiyor'' diye konuştu. CPİP îstanbul Milletvekili OnurÖy- men, hükümetin meşruiyet kuralını göz ardı ederek anayasayı ihlal ettiği- ni behrtti. Oymen şunlan söyledi: "Hü- kümetin dış basküara direnme gücü var mı göreceğiz. Hükümet PKK/KA- DEK unsurlan tasfrye edilmeden asker gönderirse vebal alüna girer. Zafer ka- zandık diyorlar. Umanz bu zafer Pirus zaferine dönüşmesin. Pirus da bir za- fer kazanmış ama bütün askerlerini kaybederekJ' CHP Genel Başkan Yar- dımcısı tnal Batu, tezkerenin kabul edilmesiyle cumhuriyet tarihinde ilk kez bir "kmhnanın'' yaşandığını be- lirtti. Batu, "Hükümet ağu-vebaJ altı- na girdi. Yazıklar olsun" dedi. Eski Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Ba- kanı Prof. Dr. Şükrü Sina Gürel de. Irak savaşının birOrtadoğu savaşına dö- nüştüğünü vurgulayarak AKP hükü- metinin Türk askerüıi ve Türkiye'nin çıkarlarını ateşe atma karan verdiğini belirtti. Gürel. hükümeti TBMM'den aldığı yetkiyi kullanmamaya çağırdı. Ozkök'ün ziyaretleri Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hflmi Özkök ve beraberindeki kuvvet komutanlan. önceki gün tzmir MustafakemaJ Sahil Yolu'nda viirüyü; vapn. Üzerierinde spor kıyafetieri bulunan konıutanlar. gazetecikrin Brarlaruu sürdürmelerine rağmen açıklama yapmadı. Özkök, tzmir'de görevlerine ytm atanan komutanlan da ziyaret etti. Askeri törenk karşılanan Orgeneral Ozkök ve beraberindeki komutanlan yanm saat süren görüşmenin ardından. tnciralOndaki Güney Deniz Saha Komutanbğı'na hareket etti. Burada Koraniiral Lütfî Sancar'ı zijaret eden Orgeneral Özkök ve beraberindekuen daha sonra Şirimer'deki NATO Güneydpğu Avrupa Müşterek Komutanı Orgeneral Orhan Oney De görüştü. Özkök. daha sonra incetemelerde buhınnıak üzere Erzincan'a geldi. Askeri bir uçakla Erzincan'a gelen Orgeneral Özkök, daha sonra 3. Ordu Komutanhğı'na geçti. (Fotoğraf: AA) Uluslararası görevler Kore'den Bosna'ya Türk askeri ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Türk Silahlı Kuvvetleri, 1950 yılından bu yana birçok uluslararası görevde yer aldı. TBMM'nin tezkereyi kabul etmesiyle Türkiye ilk kez "uluslararası meşruiyet" aramadan yabancı bir ülkeye asker gönderecek. Irak'ta kurulacak Istikrar Gücü'nde de yer alacak olan TSK'nin görev yaptığı yerler arasmda Bosna-Hersek, Kosova, Kore gibi yerler bulunuyor. TSK'nin görev yaptığı bölgeler ve asker sayılan şöyle: KÖrC: Türkiye, 2. Dünya Savaşı sonrasında kurulan NATO savunma paktına katılabilmek için ABD'nin Kore'de yürütrüğü savaşa tam destekverdı. 1950-1953 yıllan arasında Birleşmiş Milletler (BM) gücüne katılan Türkiye, yaklaşık 5 bin askerini gönderdiği Kore'de 700'ün üstünde kayıp verdi. Somall: Somalı'deki kabile gruplan arasında yaşanan düşmanlığın durdurulması ve insani yardımlar için güvenli bir ortamın sağlanması amacıyla BM'nin 2 Ocak 1993-24 Şubat 1994 tarihlen arasında gerçekleştirdiği "Ümit Operas>onu"na 300 askerle katılan Türkiye, bir süre de banş gücünün komutanlığını yürüttü. BOSna-Hersek: Türkiye, Bosna-Hersek'teki olaylann ardından da insani yardım harekâtı için emniyetli bölgelerin tesisi ve korunması maksadıyla kurulan BM Koruma Kuv"\eti'nde (UNPROFOR) yer aldı. TSK, 4Ağustos 1993-31 Aralık 1995 tarihleri arasında 1400 askerden oluşan bir alayla bölgede konuşlanırken Bosna- Hersek"te Dayton Banş Antlaşması'nın uygulamaya konulmasıyla birlikte banş gücünü de takviye etti. Türk birliği, 20 Aralık 1995'te tugay seviyesinde IFOR'a katıldı. Türk rugayı, EFOR'un görevüıi 20 Aralık 1996'da tamamlamasının ardmdan tabur seviyesine indirilerek SFOR'a (istikrar gücü) tahsis edildi. KOSOVa: TSK, Kosova'da bir süre devam eden krizin silahlı çatışmaya dönüşmesi üzerine NATO'nun 24 Mart 1999 tarihinde başlattığı hava harekâtına 10 adet F-16 uçağıyla destek verdi. Türk Hava Kuvvetleri, harekât süresince gece ve gündüz toplam 2 bin saatten fazla harekât uçuşu gerçekleştirdi. Afganistan: Afgarüstan'da banşı sağlamak üzere oluşturulan Uluslararası Güvenlik Yardun Kuvveti'nde (ISAF) 276 kişilik bir birlıkle yer alan TSK, 20 Haziran 2002'de ISAF'm 2. dönem kuvvet komutanlığını devraldı. Yaklaşık 1500 kişilik bir birliği Afganistan'a gönderenTSK, 10 Şubat 2003'ekadarKâbilve çevresinde görev yaptı. ,