Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
29 EKİM 2003 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA
J İ / l v U l l l_fIVJJ. ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13
Irrtel Türkjye'de
yaöpım
duşünmüyor
• Ekonomi Servisi - Intel
CEO'su Craig Barrett,
Türkiye'de fabrika açmayı
düşünmedüderini söyledi.
Boğaziçi Üruversıtesi'nde
bir toplantıya katılan
Barrett,
"Fabrikalanmızdan bir
tanesinın Türkiye'de
olması biraz zor ancak
sistem entegrasyonu
ülkeler için çok önemli"
diye konuştu.
Shell de 80.
yıbnı kutluyor
• Ekonomi Servisi -
Cumhuriyetin kuruluşuyla
birlikte Türkiye'de hizmet
vermeye başlayan Shell
Türkiye, 80. yılını
kutluyor. Türkiye'de
tümü Türk vatandaşı olan
500 çalışanı bulunan
şirket, akaryakıt
sektöründe yüzde 16.6
pazar payı ile sektörde
ikinci sırada bulunuyor.
Sony işçi
çıkaracak
• Ekonomi Servisi -
Dünyanın en büyük
elektronik alet üreticisi
Sony Elecrronics, üç yıl
içinde 20 bin çalışanının
işine son vermeyi
planladığını açıİdadı. Işten
çıkarmalar, elektronik
biriminin kârhlığını
arttırmaya yönelik, üç
yıllık bir yeniden
yapılandırma programı
çerçevesinde
gerçekleşecek. Işten
çıkanlacak kişi sayısı,
şirketin toplam işgücünün
yüzde 13'ünedenk
düşüyor. 2002/2003 malı
yılında kâr marjı, yoğun
rekabet ve eskiyen ürün
yelpazesı nedeniyle
yüzde 2.5'e gerileyen
Sony, 2006/2007 mali
yılında yüzde lOTuk bir
kâr marjı hedefliyor.
Petrolde üretimi
kısma görüşmesi
• CARACAS / LONDRA
(AA)-Venezüella,
Meksika ve Suudi
Arabistan'ın petrol
bakanlan, 2004'te petrol
fiyatlanndaki düşüşleri
önlemek için üretim
kısıntılannı görüşmek
üzere toplanacak. Öte
yandan petrol fiyatlan
geriledi. Londra
borsasında Batı Teksas
petrolünün varil fiyatı
26 sent düşüşle 29 dolar
66 sente indı.
Tüzmen: Kur
dengeye gidiyor
• ANKARA (AA)-
Devlet Bakanı Kürşad
Tüzmen. daha önce
dövizde dengenin yerine
geleceğini belirtiklerini
ifade ederek "Kur,
denge noktasına doğru
gidiyor" dedi. Bunun
ihracatçının ve ithalatçının
önünü görebilmesi için
önemli olduğunu
vurgulayan Tüzmen,
kurdaki iniş ve çıkışlann
hesaplanabilir olmasının
gerektiğini söyledi.
Oyak'ınift
emeklisi ev kadnı
• Ekonomi Servisi -
Bireysel emeklilik planlan
satışına önceki gün tüm
Türkiye'de başlayan Oyak
Emeklilik, ilk
sözleşmesini Karadeniz
Ereğli'den ev hanımı
Ayşen Çetin ile imzaladı.
Oyak Emeklılık'ten
yapılan açüdamaya göre
33 yaşındaki Ayşen Çetin,
sözleşmesini Genel
Müdür Yardımcısı thsan
Çevik'ten aldı.
TBMM Yolsuzluk Komisyonu'nun raporunda eski bakanlar ihalelere fesat kanştırmakla suçlandı
Son söz Meclis'ekaldıEATMAKOŞAR
TBMM Yolsuzluklan Araştırma Komis-
yonu'nun, özelleştirmelerde devletın zara-
ra uğratıldığı uygulamalardan çeşitli ihale-
lerdeki usulsüzlüklere kadar bir dizi dosya-
yı içeren raporunun gelecek hafta salı günü
genel kurulda görüşülmesi bekleniyor.
Raporda yer alan dosya konulan ve suç-
lanan isimler özetle şöyle:
Karadeniz Sahil Yoiu: Yaşar Topçu, iha-
leden önce işleri paylaştırmak, fiyatlan
ayarlamak ve rekabete meydan vermeyerek,
devleti zarara uğratarak firmalara kazanç
sağladığı gerekçesiyle Türk Ceza Kanu-
nu'nun 205. maddesıyle suçlandı.
Türkbank: Mesut Yılmaz ve Güneş Ta-
ner, ihalede devlet hesabına yapılan alım sa-
tıma fesat kanştırmaktan TCK'nin 205.
maddesıyle suçlandı.
2002-2003'te yapüan yurtdışı tanıOm faafr-
yeöeri: Mustafa Taşar, yurtdışında yapılan
fuarlar için malzeme alımı ihalelerinde gö-
revi kötüye kullanmakla suçlandı.
• TBMM Yolsuzluklan Araştırma Komisyonu'nun, özelleştirmelerde
devletin zarara uğratıldığı uygulamalardan çeşitli ihalelerdeki
usulsüzlüklere kadar bir dizi dosyayı içeren raporunun gelecek hafta salı
günü genel kurulda görüşülmesi bekleniyor.
KarayoDan'nda keşif artişlan: Bayındır-
lık ve İskân Bakanlığı yaptığı dönemlerde
uygulamalan ile vurgun operasyonu çerçe-
vesinde komisyona intikal eden ek delüler-
le birlikte Koray Aydm'ın görevini kötüye
kullandığı saptandı.
Aydın ve Abdülkadir Akcan'ın hakların-
da Karayollan Genel Müdürlüğü'nün ihale-
lerinde keşif artişlan nedeniyle görevlerini
kötüye kullandıklan ve ihalelere fesat kanş-
rırdıklan suçlaması yer aldı.
DSİ ihalelerinde keşif arüşlan: Cumhur
Ersümer ve Zeki Çakan, görev lerinı kötü-
ye kullanmakla suçlandı.
Gümrüksüzakaryakıt verilmesi: Kara ta-
şıtlarma antrepolardan Gümrük Kanu-
nu'nun hükümlerine aykın olarak gümrük-
süz akaryakıt verilmesi sonucu Hazine'yi
zarara uğratmak suçlamasıyla Mehmet Ke-
çeciler ve Rıfat Serdaroğlu haklannda Mec-
lis soruşturması açılması talep edildi.
Trona madeni işletiimesi: Rüştü Kazım
Yüceien ihaleye fesat kanştırarak kamu za-
ranna yol açmakla suçlandı.
Bankalar: Bazı bankalara yönelik olarak
tedbirlerin zamanında alınmaması sonucun-
da kamu zaranna neden olmaktan Recep
Önal, Hikmet Uluğbay ve Recep Önal ve
Güneş Taner'in görevini kötüye kullandığı
belirtildi.
Vakıflar BankasTnm Banco Turko Ro-
mano'ya kaynak aktarmak gerekçesiyle ya-
pılan şirket alım sanmlannda bazı özel ve tü-
zelkişilere haksız kazanç sağladığı gereçke-
siyle eski bakanlar Yüksei Yalova, Şükrü Si-
na GüreL, Hüsamettin Ozkan suçlandı.
Hüsamettin Özkan ve Recep Önal'ın Halk
Bankası ve Ziraat Bankasrndan kullandın-
lan usulsüz kredilerle ilgili denetim raporla-
nnın gereğini yapmayarak banka alacakla-
nnın zamanaşımına uğramasına neden ol-
duklan suçlaması yer aldı.
Bağ-Kur ve SSK: Usulsüz biçimde MBA
şirketinden damşmanlık alınmasıyla ilgili
olarak Yaşar Okuvan suçlandı.
Özelleştirme aİacaklan: Özelleştirme
Yüksek Kurulu'nca, sözleşmeyle vadeye
bağlanan alacaklann ödeme koşullarının de-
ğiştirilmesi nedeniyle ÖYK üyeleri Bülent
Ecevit, Devlet Bahçeli, Rüştü Kazım Yüce-
ien, Hüsamettin Özkan, Hikmet Uluğbay,
Şükrü Sina GüreL Metin Şahin, Nami Ça-
ğan, Yüksd Yalova, Sümer OraL, Ahmet Ke-
nan Tannkulu, Recep Önal Kemal Derviş,
Yılmaz Karakoyunlu haklannda Meclis so-
ruşturması açılması talebi yer aldı.
POAŞ: Özelleştirme İdaresi Başkanlı-
ğı'nca hisselerinin bir kısmının satılması ile
özelleştirilen POAŞ'ın, sermayesindeki im-
tiyazlı hissenin kaldınlması, teminat olarak
POAŞ'ın hisse senetlerinin gösterilmesin-
den dolayı yine ÖYK üyeleri suçlandı.
Cumhuriyet engel tanımadı
Krizlere rağmen
büyükler arasında
ANKARA (AA)- Osmanlı Devleti'nden 12.5
milyon nüfuslu, topraklann büyük bölümünü
kaybetmiş, yıkılmış, harap, neredeyse bir ortaçağ
ülkesi devralan Türkiye Cumhuriyeri, 80 yıllık
dönemde 15 yılını krizlerle geçirmesine rağmen
ekonomisini, satınalma gücü paritesiyle dünya-
nın ilk 20 ülkesi arasına sokmayı başardı. Türki-
ye, "çağdaş medeniyet" olarak görülen Batı ile
arasındaki farkı bırçok alanda yüzlerce yıllık se-
viyeden on yıllar sevıyesine indirerek, potansı-
yeli olan yüzde 7-8 Tik yıllık ortalama büyüme-
nin çok altında, yüzde 4.8 büyümesine rağmen
ekonomide önemli aşamalar kaydetti.
Türkiye, 1923'te şimdiki fıyatlarla 5.7 milyar
dolarhk bir ekonomiydi.
Oysa şimdi Koç ve Sabancı
gruplannın her biri 13-14
milyar dolarhk bir satış hac-
mine ulaşıyor. Şimdiki fi-
yatlarla 1923'te 5.6 milyar
dolarhk bir ekonomi olan
Türkiye. 2OO3'te 238.1 mil-
yar dolara, 2004'te 261.7
milyar dolara çıkacak.
1923'te, 2003 tahmini fi-
yatlanyla 5.7 milyar dolar
olan GSMH'nın, 2003 yı-
• Türkiye
Cumhuriyeti,
80yıhn 15
yılını ekonomik
durgunlukla
geçirdi, yine de
ekonomide ilk
20 arasında yer
almayı başardı.
lında 238.1 milyar dolara, 2004 yılında 261.7
milyar dolara çıkması bekleniyor.
TL düşürüldü
Cumhuriyet dönemi ekonomi tarihinin satır-
başlan olarak, Iktisat Kongresi, devletçilik, de-
mıryolu yapımı seferberlıği, TC Merkez Banka-
sı'nın kurulması ilk sıralarda yer alıyor. 1 ABD
Dolan'nın değeri 1924 yılında 188 kuruştu. Bu
rakam Cumhuriyetin ilk yıllannda 80 kuruşa ka-
dar indi. Bu durum 1940'lara kadar 1 lira dolay-
lannda seyretti. 1980'de 76 lira oldu. Bu tarihten
sonra günlük ayarlamalarla TL'nin değen düşü-
rüldü. 1924'te konsolide bütçe gıderlen 141.3
milyon liraydı. 121.4 milyon lira vergi toplanır-
ken, gelirlerin toplamı 146.5, bütçe fazlası ise 5.2
milyon lira düzeyindeydi. Milli gelir 640 milyon
dolardı. Dolar cınsinden giderler 75.2 milyon do-
lar, gelirler 77.9 milyon dolardı.
'Tl/'t'1 JV1
ir\ r»iVti MİLAS-OzeUeştirmekapsamındaolmasınedenhleyaünmvapdmayanTürki-
i p Y
1 J V L 1
yeKömürİşletmeIeri'ne(TKÎ)işçUersahipçıktLİşc"Ueı;TürkiyeMadeıiİşleriSen-
i ih il i l l d
^ yy p Y y ş ( ) ş ç p ç ş ; y ş
dikası aracıhğıyla TKİ yönetimiyle işbirtiğine giderek, son 3 yıkla üretimleri 40 milyon tondan 18 mihon tona gerileyen işletmelerden
çıkan kömürün ısı kaütesinin iyileştirilmesiıü, pakedenmesini ve konutlarda \ akıt olarak kullanıhnasuu sağladılar. Maden-İş Yatağan
Şubesi'nin 2 yıl önce başlatüğı girişim sonucu Güney Ege linyitleri (GELİ) bünyesinde kurulan kömür iyileştirme ve pakedeme tesi-
si 1 Ocak 2003 tarihinde hizmete girdL Tesiste, yüzde 80 Yatağan ve yüzde 20 Sotna kömürii harmanlanarak ısı değerinin 4000-4400
kaloriye yükseltilniesi sağlandı. Tesisten piyasaya bugüne kadar 6 bin 223 ton kömür saüşı yapddı. Sendika Şube Başkanı Süleyman
Girgnu, ülkenin yanhş enerji poütikalanyla dışa bağımlı dununa gctirildiğini vurguladı. (OLCAY AKDEN1Z)
FON SUÇUNU KABUL ETTt
Stiglitz IMF'ye yüklendi
Ekonomi Servisi - IMF ve
Dünya Bankası karşıtlığı
görüşleriyle tanınan eski
Dünya Bankası Başkan
Yardımcısı Joseph Stiglitz.
Fransız Les Echos
gazetesine yaptığı
açıklamada IMF'nin
kendi politikalannm
sınırlannın sonuna
geldiğini söyledi. Nobel
ödüllü ekonomist Stiglitz,
IMF'nin gelişmekte olan
ülkelerde işsizlik ve
fakirlik üzerindeki
olumsuz etkisini artık
kabul ettiğini ve bunun
iyi bir haber olduğunu
belirtti. Stiglitz IMF'nin,
gelişmekte olan ülkelerin
taşımak zorunda olduğu
küresel yabancı döviz
reservleri ve riskler
sistemi tarafından sorulan
sorulara da cevap
veremediğini söyledi.
MEMUR FAZLA MESAİSÎ
100 bin lirahk artış
ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - Hükümetin
hazırladığı 2004 Bütçe
Tasansı'na göre, TBMM
Başkanı ve Başbakan 25
milyon lira;
Genelkurmay Başkanı,
bakanlar, milletvekilleri,
kuvvet komutanlan ve
Jandarma Genel
Komutanı'na da 23
milyon lira günlük ücret
verilecek. Arazi üzerinde
çalışan devlet
memurlanna ise yalnızca
2 milyon 250 bin lira
günlük ücret ödenecek.
Tasanya göre, devlet
memurlarınm fazla
mesai ücretleri yeni yılda
yüzde 18.2 oranında
zamlanacak. Bu yıl 550
bin lira olarak uygulanan
saat başı fazla çahşma
ücreti, 2004'te 650 bin
liraya çıkacak.
Lagardere-Editls evliliği
Yayıncıhkta
tekelkorkusu
Dünyaca ünlü Hachette Yayınlannın
sahibı olan Lagardere Grubu'nun
eski adı Vıvendi Unıversal
Publishing (VUP) olan Editis'in
tamamını satın alması Avrupa Birliği
Rekabet Komisyonu'nun tepkisini
çekti. Rekabet Servisi Avrupa
Komıseri Mario Monti'nin dağramda
tekelleşmeyi önleyici koşullara
uymayan Lagardere Grubuyla ilgili
bir "Şikâyet tebtiğT yayımlaması
bekleniyor. Le Monde gazetesinde
yayımlanan bir habere göre, grubun
sahıbi Arnaud Lagardere, komisyon
tarafından verilecek karar sürecini
beklemeden Montı ile görüşüp
yetkilileri ikna etmek için çeşitli
hayali senaryolar sundu. Ancak,
sonuç aşamasına gelinen tebliğin
yayımlanması ile Lagardere,
kurallara uymak için Editis'in yüzde
40 ya da 50'sinden vazgeçmek
zorunda kalacak. Pazann yüzde
50'sine sahip olan Lagardere'in
hâkım durumu bağımsız yayıncüan
da korkutuyordu.
Tasköprü ün yaptı
Dünyanın
sarmısağı
Türkiye'de
HAYRİARSLAN
Türkiye'de pirinç ve bakliyat
sektörünün önde gelen şirketlerinden
Reis Gıda şimdi de Kastamonu'nun
Tasköprü ilçesindeki sarmısağı
dünya pazarlanna satıyor. Reis Gıda,
3 yıl önce 800 bin dolarlık yatınmla
kurulan Saramoni Entegre Sarmısak
Işleme Tesisi ürünlennı ıç ve dış
pazarlarda satmaya başladı.
Firma işlediği sarmısaklan özel
ambalajlan ile piyasaya sürerken
sarmısak üretıcisine kazandınyor.
Taşköprü sarmısağı, kimyasal ve
bitldsel özelliklerinin yüksek kalitede
olması nedeniyle ilaç sanayiinde
kullamhnaya başlandı. Üretim
kapasitesini sürekli geliştiren
Saramoni şirketi 4 dönümlük arazide
yaptığı örnek üretim alanını 2003'te
100 dönüme çıkanrken 2005 yılında
bunu 500 dönüme çıkarmayı
hedefliyor. Mehmet Reis, ABD ve
Çin'de bir dönümlük ekim alanından
1300 ile 1600 kilogram arasında
sarmısak elde edilırken Tasköprü
ilçesinde dönüm başına 800
kilogramı geçmediğim belirtti.
Taşköprü'deki fabrikanın ABD
tarafından örnek alındığını söyleyen
Reis, "Bizim fabrikamızın aynısmdaıı
11 adet sipariş vermişler. Sonuç
olarak ABD ülkelerine tesis
konusunda know-how verdik. Dış
pazarlardan da gelen takpleri
karşdamaya çanşr\oruz" dedı.
Soyulmuş sarmısaklann Italya'dan
ithal edilen otomatik makinelerde el
değmeden hazırlandığını ifade eden
Reis, ürünlerinin sucuk, pastırma ve
salam üretiminde kullanıldığını
anımsattı. Reis, ürünlerinin iç pazann
yanında, Almanya, Fransa, ABD ve
Israil'e üıraç edüdiğıni söyledi.
003 'TE BAZI HEDEFLER TUTMADI İLGİ TOPLUMUNA DOĞRU/ÖZLEM YÜZAK odem.jmak@cumhuriyeUom.tr
Cari açıkbeklenenin iki katı
ANKARA (AA) - Ekonomide
değişen koşullara paralel olarak
2003'e ilişkin birçok gösterge
revize edildi. Yeniden
düzenlenen ekonomik hedefler
çerçevesinde, başlangıçta 3
milyar 489 milyon dolar olması
öngörülen cari işlemler
açığında gerçekleşme tahmini
7.7 milyar dolara yükseltildi.
39.3 milyar dolarhk ihracat
hedefi 45.8 milyar dolara. 55.5
milyar dolarlık ithalat hedefi de
67.2 milyar dolara çıktı. Buna
bağlı olarak dış ticaret açığının
da başlangıçta öngörülen 16.2
milyar dolar değil, 2\2 milyar
dolar olacağı ortaya çıktı.
Ekonomi yönetimi, 2004
bütçesini hazırlarken, 2003
bütçe rakamlarmı da revize etti.
Bütçe hazırlanırken 145
katrilyon 949 trilyon lira olan
toplam harcama tutannrn, 141
katrilyon 41 trilyon liraya
düşeceği, buna karşılık 100
katrilyon 782 trilyon lirahk gelir
kaleminin de 100 katrilyon 282
trilyon liraya ineceği görüldü.
Başlangıçta 85 katrilyon 955
trilyon lira olan vergi
gelirlennde de gerçekleşmenın
86 katrilyon 800 trilyon lira
olacağı hesaplandı.
Anımsayacaksınız,
Temmuz 2000'de POAŞ'ın yüzde
51 'lik kamu payı 1.260 milyon dolar
karşılığında Iş-Doğan Petrolcülük
Yatınm AŞ'ye satılmıştı. O zaman bu
olay en iyi ve en büyük özelleştirme
diye tanımlanmıştı. Ardından imti-
yazlı hissenin devre dışı bırakılması,
yüzde 25.8'lik kısmın ihale açılma-
dan Iş-Doğan AŞ'ye satılması, PO-
AŞ'ın Iş-Doğan'la birleşmesi, borç
öteleme gibi kafalarda soru işareti
bırakan ve "en iyi özelleştirme" ta-
nımına gölge düşüren gelişmeler ya-
şandı.
Suçlamalann artması üzerine Do-
ğan Holding Yönetim Kurulu Başka-
nı Aydın Doğan geçen hafta bir ba-
sın toplantısı düzenleyerek başta
POAŞ'la ilgili iddialar olmak üzere
gazetecilerin tüm sorularını yanıtla-
mıştı. Biz de Doğan'ın yanıtlannı ol-
duğu gibi okurlanmıza aktarmıştık.
Ardından diğer sendikalarda pek de
görülmeyen biçimde gerçekten ba-
şanlı bir sendikacılık örneği göstere-
rek POAŞ'la ilgili tüm aykırılıkları,
usulsüzlükleri irdeleyen Petrol-lş
Sendikası'nın uzmanlanyla görüş-
tük. Şimdi de uzmanlann değerlen-
dirmelerini aktanyoruz:
- Borç ötelemesi yasal değil:
Doğan, borcun yasal birşekilde öte-
lendiğini söylemiş ve 3. maddenin
ÖYK'ye erteleme yetkisini verdiğini
belirtmişti. Yapılan basit bir borç er-
teleme değil. ÖYK'ye verilen yetki
bile bu borcu ertelettiremez. Evet,
4046 sayılı özelleştirme Yasası'nın
3. maddesinde yapılan değişiklikle
ÖYK'nin görev ve yetkileri yeniden
düzenlendi. Bunun sonucunda
özelleştirme idaresi, hak, alacak ve
POAŞ'taki Gerçekler
borçlan hakkında karan önceden
kendisi verirken yapılan değişiklikle
bu karan özelleştirme Yüksek Ku-
rulu almaya başladı. Ancak ÖYK'ye
verilen bu yetki tartışmalı ve hakkın-
da açılan dava hâlâ sürüyor.
özetle, Petrol-lş uzmanlanna gö-
re borç öteleme somut gerekçeye
dayanmıyor, Özelleştirme İdaresi
objektif değerlendiremedı, satış
şartnamesi ihlal edilmiş oldu.
- Kalan yüzde 25.8'lik kısmın
ihale yapılmaksızın Iş-Doğan'a
devri usulsüz: Petrol-iş'e göre Ay-
dın Doğan'ın bu payı ihale ile alma-
dım demesi bile aslında suçun itira-
fı. Peki niye?
Kamu hisselerinin özel şirkete
devri 4046 sayılı yasanın 18. mad-
desinde şu şekilde saptanmış: Şe-
kil farklılığı olabilir ancak her koşul-
da değer tespiti ve ihale yapılması
şart.
- Artın hissenin koşulları tek de-
ğil, birden fazla. Dolayısıyla kaldı-
nlması yanlış:
Aydın Doğan'ın "Aitın hisse ne-
den kaldınldı" sorusuna yanıtı,
"özelleştirmeden birkaç ay sonra
POAŞ bünyesinde ordunun petrol
gereksinimi sorunsuz karşıiansın di-
ye faaliyet gösteren ANT adlı biri-
min kurumdan aynlarak Milli Savun-
ma Bakanlığı bünyesine geçmesi
nedeniyle altın hissenin anlamı kal-
mamış oldu. Bu yüzden de kaldınl-
dı" olmuştu. Ancak Petrol-iş uz-
manları kamuoyunda altın hisse di-
ye tabir edilen imtiyazlı hissenin yal-
nız ANT yüzünden POAŞ'ta bulun-
durulduğuna ilişkin yanlış bir izlenim
yaratıldığı kanısındalar. POAŞ'ta im-
tiyazlı hissenin kontrol ettiği diğer
hususlar şunlar
- POAŞ eğer şirketi çalıştıra-
maz, tasfiye eder ya da verdiği
hizmeti sınıriandınrsa...
- Petrol ürünlerinin özellikle Doğu
ve Güneydoğu Anadolu'da satışını
sekteye uğratacak veya sağlıklı şe-
kilde yürütülmesini engelleyecek
düzenlemelerin yapılması halinde,
- Anasözleşmede ya da hisselere
tanınan haklarda herhangi bir deği-
şiklik yapılması halinde,
Ancak tüm bu diğer unsuriar göz
önüne alınmadan POAŞ'ın ana sa-
tış sözleşmesindeki denetim ve
kontrol işlevini yürüten imtiyazlı al-
tın hisse, 5 yıl geçertilik süresi bek-
lenmeden 25.04.2002 tarihinde
ÖYK kararı ile kurallar ihlal edilerek
kaldırılmıştır.
- Hisselerin teminat olarak
gösterilmesi: 4046 sayılı yasaya
göre çtkan 2000tarihli yönetmeliğin
16. maddesi nelerin teminat olarak
gösterilebileceğini beliriiyor. Ancak
belirtilen hususlar arasında hisse se-
netlerinin teminat olarak gösterilme-
si yer almıyor. Aydın Doğan, ben
yüzde 25.8'lik kısmı ihale ile alma-
dım dolayısı ile o yönetmeliğe tabi
değilim demek istiyor, ancak ihale ile
almış olmaması zaten yasaya aykı-
rı. Üstelik zaten YDK'nin ÖİB ve
özelleştirme Fonu'nu denetlediği
raporunda da, "hissenin teminat
olarak gösterilmesinin usulsüz ol-
duğu ve yönetmeliğe aykın olduğu"
tespit edilmiş durumda.
- POAŞ'ın Iş-Doğan'la birleş-
mesi usulsüz: ÖİB Ocak 2OO3'te
Istanbul Asliye Ticaret Mahkeme-
si'nde birieşmeye karşı dava açtı.
Gerekçe olarak Iş-Doğan
23.12.2002'de ölB'ye mektup ya-
zarak hisse senetlerini teminat gös-
termesinin yanı sıra verdiği diğer ta-
ahhütlerin kimisine uymadığını gös-
terdi. Verilen diğer taahhütler şöyle:
- Iş Bankası tarafından teminat
mektubu verilmesi,
- Borcun tamamına Doğan Şirket-
ler Grubu'nun kefil olması,
- Borcun yüzde 50'sine Cam-lş
Yatınm Holding AŞ ve Cam-iş Ma-
dencilik AŞ'nin kefil olması,
- Ağustos 2003 vadeli 77.5 trilyon
lira borcun faizi ile birlikte (yaklaşık
87.1 trityon lira) zamanından önce
Mayıs 2003'te ödenmesi.
Biıieşme izni tüm bu maddelerin
gerçekleşeceği varsayılarak verildi.
özetlersek, ÖlB'nin 'Yasal hakla-
nm saklı kalmak kaydıyla değerten-
direceğim" sözleri üzerine SPK bir-
leşmeye onay vermiş oldu. Ancak
Iş-Doğan birieşme sonrasında ver-
diği taahhütlere uymadı ve borcunu
yeniden yapılandırmak için başvur-
du.
Petrol-lş uzmanlanna göre POAŞ
özelieştirilmesinin ardından yaşa-
nan gelişmeler hem kamuoyunun
yanııtılması hem de kamunun zara-
ra uğratılması. Ancak işin bir diğer
yönii de ihaleye teklif veren diğer
şirkKlerin aslında ciddi bir haksız re-
kabeîle karşı karşıya kalmış ol-
malan.