Katalog

3 EKİM 2003 SALI CUMHURİYET SAYFA J V t J L j l . LJ.K kultur(âcumhuriyet.com.tr 15 Bursa Devlet Tiyatrosu Tuncer Cücenoğlu'nun oyununu başarıyla sahneliyor Bir estetik fenomen:ÇığH\YATİ ASILYAZICI 3ursa Devlet Tiyatrosu, Tun- c«r Cücenoğlu'nun "Çığ" adlı y^3itmı oynuyor. Cücenoğlu, son ynlarda yazdığı oyunlarla söyle- ım olan, belirleyici yanıyla top- lunsal sorunlan işleyen başanlı bmı yazar. Insanlann dikkatlerini tc»flamalannı sağhyor ve gözden ka;anlara da düğiim atıyor. Top- lunsal olaylan, gelenekleri. gö- reıekleri, fantastik öğelerle oyun- laına katıyor. "Çığ, yerelden ev- reTsele uzanan bir düzlemde yol alı/or sahnede. Tarihsel açıdan geıçekçiliğin gelişmesine baktı- ğmızda, gerçekçilik, günlük ya- şamdan yola çıkarak kendi biçe- miae oturdu. Cücenoğlu'nun da oyuılannda düzeyli bir gerçekçi- lik ağır basar. Sözgelimi, çevre- sinie gördüğü yaşamı betimler ve çözümsel bir yaklaşımla işler. Ör- neğin; "Kördöğüşü", "Öğret- men", "Çıkmaz Sokak", "Ka- dıncıklar", "Dosya", "Helikop- ter", "Boyacı", "Ziyaretçi", "Kızılırmak" adlı oyunlan, ulu- saldan evTensele giden boyutla- nyla yurtdışında da oynanıyor. Çözümsel bir yorum Yönetmen Ayşe Emel Mesci, sahneye koyduğu oyunlara evren- sel boyutuyla yaklaşıyor; dünya görüşüyle, oyunlara bakışıyla ev- rensel düzeye taşıyor; "Çığ"da olduğu gibi. Sözgelimi, bu oyuna da modern tiyatro anlayışınuı bi- reşimini katıyor. Mesci'nin yo- rum anlayışı, estetik fenomenini de sahneye getiriyor. Göstergele- ri, koroyu, dansı (koreografisi), dışavurumculuğu (ekspresyonist) ve Anadolu mitosundan izlenim- ci (empresyonist) anlayışı getiri- yor sahneye. Bütün bunlan çö- zümsel yorumla anlatıyor. Bu oyun, uluslararası şenliklerde ül- kemizi 'temsil' edecek niteliğiy- le Bursa Devlet Tiyatrosu reper- tuvarını da düzeysel biçimiyle öne çıkanyor. Kuşkusuz, bu soy önetmen Ayşe Emel Mesci, sahneye koyduğu oyunlara evrensel boyutuyla yaklaşıyor; dünya görüşüyle, oyunlara bakışıyla evrensel düzeye taşıyor; "Çığ "da olduğu gibi. Sözgelimi, bu oyuna da modern tiyatro anlayışının bireşimini katıyor. Mesci 'nin yorum anlayışı, estetik fenomenini de sahneye getiriyor. Göstergeleri, koroyu, dansı, dışavurumculuğu ve Anadolu mitosundan izlenimci anlayışı getiriyor sahneye. oyunculuk bir dünya görüşüyle örrüşüyor. Ne ki, sıstemin (oyu- nun temasında olan) feodal yapı- sını sarsan, giderek bu sarsmayı çözümsel gerçekçiliğe orurtarak "Orkestra"dan sonra yeni bir yorumla betımsel yaklaşım». bi- çimsel çözümlemeye ulaşıyor. Bu çeşit çözümsel analıtik anlatış ya da yorum, "Çığ"ı ve oyunculan giderek bütün bir yapımı öne çı- kanyor. Birdağköyündekı "çığ" olayı, feodal yapısıyla köyün, köylünün baskıcı bir yöntemle sindirilişi oyunda daha bir öne çı- kıyor. "Çığ" betimsel biçimde ir- deleniyor. Buradan da yazar- oyuncu-yönetmen işbirliğinin al- tı çizilmiş oluyor. Bütün yapılan- lara, kısaca oyuna nesnel baktığı- mızda olayın yanında oluruz; öz- nel yaklaştığımızda yapımın gü- zelligi yitirilebilir. Yerelden evrensele Bursa Devlet Tiyatrosu, yöneti- mi ve oyunculanyla aşama için- dedir. Bu da tiyatromuzun kazan- cıdır. Izlediğim oyunculann ken- dilerini yenilemeleri beni doğru- layan görüntülerdir. Çevre-giysi, müzik, ışık, koro ve dans düzeniy- le ulusal tiyatromuza artılanyla katkıda bulunuyor. Anadolu'daki bir dağ köyünde yaşananlan, top- lumsal birliği bozan geleneği olumsuz biçimde etkileyen töre- sel yanlışlan da sergiliyor oyun. "Çığ", içinde bulunduğumuz toplumsal çalkantıya da parmak basıyor. "Çığ", aslında doğrula- n yansıtan, yanlışlan kırarak ye- relden evrensele taşıyan bir sim- ge... Geri kalmış ülkelerde aydın- lanmayla feodal yapıyı kıramadı- ğınız zaman, sömürenle sömürü- len arasında, tipik ilkel görünüm- lerortayaçıkar; toplumsal-siyasal ve ekonomik sömürü "Çığ"ı bü- yütür, toplumu bu korkuyla tut- sak eder. Cörülesl bir oyun "Çığ", salt bir dogal yıkım (afet) değil, siyasal baskı yöntemi de. 21. yüzyıl yeni 'çehresiyle' korkunç bir akıl tutulması yaşı- yor. Tıpkı, 1930'lardaki gibi. Dün Afganistan'a, bugün Irak'a düşen 'çığ'ın yann nereye düşeceğini kestirmek güç değil. Dünya "çığ" altında yaşıyor, küreselleşme yay- garası da olayın ayırdında değil. Küreselleşmeyle vahşi kapitalizm kol kola... Medyamız, olaylan nesnel yönleriyle görmüyor; bir yozlaşma söz konusu. Toplumu- muzda gerçek olanla yapay olanm ayırt edilemeyişi çok daha büyük tehlike. Oyunculann fümünü beğendi- ğimi belirtmeliyim. Stanislavski yöntemindeki gibi; büyük küçük rol yok, oyunculuk var. Konuk ol- duğundaıi "Ağabey"dekı Fikret Kuşkan'ın filmle verilen görün- tüsünün de başanya katkıda bu- lunduğunu belirterek sözlerimi tamamlıyorum. "Çığ", görülesi bir oyun... Tiyatro Fil Dea Loher'in oyunu 'Dövme'yle tüm dünyada yaşanan toplumsal bir soruna dikkat çekiyor Çıkmayan bir izle yaşamakSELCEN AKSEL 'Tiyatro Fil', bu mevsim 'Dövroe' adlı yeni oyunlanyla seyirci karşısına çıkıyor. Gelişmişlik düzeyi, kültürü ve sosyolojik yapısı değişse de dünyada birçok ülkede yaşanan bir 'trajedi'ye, 'ensest'e, sıradan bir ailenin yaşadıklanyla ayna turuyor oyun. Alman yazar Dea Loher'in yazdığı, Hale Kuntay'ın Türkçeye çevırdiği oyunun yönetmenliğini Almula Merter yapıyor. Ferdi Merter, Nur Yoldaş, Arzu Yanardağ, Berna Öztürk, Ali Başar ve koreografisini kendi yaptığı danslanyla Pınar Ayar'ın rol aldığı oyunun müzik yönetmeni Teymuralp Merter. Reji asistanhğını Hicran Pehlivan'ın yaptığı oyunun ışık tasanmı ise Serkan Gürel'e ait. Bireylerln illşklsl anne, 'Dövme', anne, baba ve iki kızlanndan oluşan çekirdek bir aile içinde yaşananlan, her bireyin, 'baba'nın ensesti fiilen yaşatmasından nasıl etkilendiğini tüm açıklığıyla gözler önüne seriyor. Oyunun karakterleri arasındaki ilişki ve ailenin genel profili çözümlenmesinde, babası tarafından ensest ilişkiye zorlanan büyük kızın kendi iç hesaplaşması ve aile dışından bir erkeğe yaklaşımıyla çerçeve genişliyor. Duruma çözüm getirmek bir yana, baba tarafından aşağılanan ve ezilen bir anne tiplemesiyle genç kızlann karşı karşıya kaldığı çelişki açıkça belirgınleşiyor. Anlatımı dolaylı olsa da oyunda soyut anlatımı tercih ettiği bölümler ve olgular oldugunu söylüyor Merter. J-/övme baba ve iki kızlanndan oluşan çekirdek bir aile içinde yaşananlan, her bireyin, 'baba'nın ensesti fiilen yaşatmasından nasıl etkilendiğini tüm açıklığıyla gözler önüne seriyor. Dansçının, genç kızın kendi iç sesinin sembolü olması gibi. Oyunda, aile dışından birisinin getirebileceği farklı yorumlann da altı çiziliyor, başlangıçta iyi niyetli olsa da. Yaşananlann kalıcı izler bıraktığı iki kızın ılende yapacağı tercihler ve atacaklan adımlar, oyunu finale taşıyor. Almula Merter, oyunun gereğince üzerinde durulmayan toplumsal bir sorunu ele aldığını belirtiyor: BBTDE 80.YILVEÖĞRENCÎETKÎNLÎKLERÎ Tiyatrogençlerle şenleniyor Mutsuz bir öykü "Aile içerisinde cinsel şiddet, baskı, anne üzerinde, çocuklar üzerinde babanın baskısı, bütün ailenin suskun kalmasını, tüm toplumlarda yaşandığı gibi görmezden gelinmesini anlatan bir oyun. Bunu tartışmaya açmanın çok önemli oldugunu düşünüyorum. Kimse kabul etmek ve çözüm üretmek istemiyor. Yaşayan kız çocuklan anlattığı zaman, ki erkek çocuklar da yaşıyor, 'Çocuğun bir uydurmasıdır" denilip konu kapatılıyor ve geçiştiriliyor. Sonra bunun bıraktığı ağır tahripler ya da gördüğü psikolojik tedaviler. tüm yaşamını olumsuz etkilemesi göz ardı ediliyor." Dea Loher, oyunu ülkesinde yaşanan gerçek bir olaydan esinlenerek kaleme almış. Merter, oyunun finalinde değişıklik yaptığını belirtiyor, tozpembe bitmeyen bir öyküyü anlattıklannı vurguluyor sahnede. (Oyun Hadi Çaman Tivatrosu nda salı, çarşamba ve perşembe günleri izlenebilir. 0 212 24617 77) Kültür Servisi - Bakırköy Beledıye Tiyatrolan (BBT) Cumhuriyetin 80. yılı etkinlikle- ri düzenliyor. BBT, çeşitli üni- versitelerin konservatuvar tiyat- ro bölümiindeki öğrencileri bir araya getiriyor. Istanbul Üniver- sitesi Devlet Konservatuvan Sahne Sanatlan Bölüm Başkanı Prof. Dr. Yıldız Kenter'in yö- netiminde ve sunumunda ger- çekleşecek olan etkinliğe üni- versitelerin öğretim görevlileri ve öğrencileriyle birlikte yüze yakın sanatçı katılacak. Toplumu özellikle gençleri ti- yatroya yönlendirmek için BBT ücretsız yenı etkıtıliklere ev sa- hipliği yapıyor. Türk halk tiyat- rosunun ünlü ismi tsmail Düm- büllü gibi değerlı kışılenn yenı kuşaklara tanıtılmasının zamanı geldi diyen BBT'lilerkasım ayı- nı gençlere ayırdı. Tiyatro bölümü öğrencileri- nin okulda hazırladıklan oyun- larını halkla paylaşmasıru sağla- yan BBT. sahnesini Nâzım Hik- met'in yazdığı Kuvayı Milliye ile açacak. 'İstanbul Üniversi- tesi Tiyatro Bölümü öğrencile- rinin 29 Ekim nedeniyle ha- zırladığı Kuvayı Milliye adlı oratoryonun yönetmenliğini de Yıldız Kenter üstlendi. 29 Ekim'de saat 15.00'te sahnele- necek olan oratoryonun kadro- sunda öğrencilerin yanı sıra En- gin Hepileri ve Yeşim Koçak da bulunuyor. Aynca Şan Bölümü, Bale Bö- lümü ve Müzik Bölümü öğren- cileri de gösteriyi destekleyecek etkinlikler düzenleyecek. BBT'hler 29 Ekimde sahne- lenecek olan Kuvayı Milliye oratoryosunun çok anlamlı ol- dugunu ve Atatürk ilke ve dev- rünlerinin değerinin daha da iyi anlaşılacağı ve yeni bir Kuvayı Milliye ruhunun oluştuğu bir yıldönümüne denk geldiğinı be- lirttiler. Cençllk günleri BBT'nin Sahne Direktörü Ay- tekin Özen. düzenlenen gençlik günlerinin sadece bir başlangıç oldugunu, bunun gibi daha bir- çok proje düşündüklerini belirt- ti. Özen "Çeşitli üniversiteler- deki konservatuvar tiyatro bö- lümü öğrencilerinin yetenek- lerini bir araya getirdik. Tiyat- ro bölümü öğrencileri ve diğer oyuncu adaylarıyla gençlik günleri düzenledik. Öğrenci- ler için bir program hazırla- dık, okulda öğretmenlerinin de yardımıyla hazırladıklan oyunları Kartaltepe Altan Er- bulak sahnesinde kasım ayı boyunca sahneleyecekler. Ay- nca ramazan şenlikleri düzen- lemeyi düşünüyoruz" dedi. BBT'nin gençlik günlerine katılan okullar arasında Haliç Üniversitesi, istanbul Üniversi- tesi ve Yeditepe Üniversitesi bu- lunuyor. Yabancı film Oscar'ı için 55 film Kültür Servisi- 2004 yılı yabancı film Oscar'ı için 55 yabancı film yarışıyor. Türkiye yanşmaya Nuri Bilge Ceylan'ın "Uzak' adlı fılmıyle katılırken, Filistinli Elya Süleyman'ın Kutsal Direniş' adlı filmi de yanşanlar arasında bulunuyor. 76. Oscar ödülü için resmi seçimlere katılacak 5 film, 21 Ocak'ta açıklanacak, Oscar törenı ise 29 Şubat'ta Los Angeles'ta yapılacak. Cemal Süreya toplantısı • Kültür Servisi - Cemal Süreya Kültür Sanat Derneği'nm ilk tanışma toplantısı bugün saat 15.00-18.00'de MÜ Güzel Sanatlar Fakültesi Konferans Salonu'nda düzenlenecek. Açılış konuşması ve üyelerin listesinin okunmasından sonra Müslim Çelik 'Cemal Süreya Şiiri'. Sabri Kuşkonmaz 'Cemal Süreya Günlüğü", Doğan Hızlan 'Cemal Süreya Portreleri', Füsun Akatlı 'Cemal Süreya Deneme ve Köşe Yazılan'nın yanı sıra Erdoğan Alkan 'Cemal Süreya Cevirileri' üzerine bir konuşma yapacak. Konuşmalann ardından Yaşar bir konser verecek. Aynca Cemal Süreyya Külrür Sanat Derneği, bir haftalık standıyla 2 Kasım'a kadar TÜYAP 22. istanbul Kitap Fuan'nda yer alacak. Standı ziyaret etmek ve derneğe üye olmak isteyen tüm okurlar davetlidir. (0 216 326 26 67) Atölye 34'te yeni sezon Kültür Servisi - Atölye 34, hobı edinmek isteyenlere yönelik resim, seramık ve dekoratif ahşap boyama teknikleri üzerine kurslar başlattı. Birer aylık dönemlere aynlan kurslar usta eğıtmenler tarafından verilecek. Ahşap boyama kurslan salı ya da perşembe, seramık kurslan çarşamba ya da cuma, resım ise pazartesı ve cumartesi günleri verilecek. Eğitmenlerin küçük gruplar halinde verecekleri derslerin ücretleri; seramik 150 milyon, resim 140 mılyon, dekoratif ahşap boyama ise 90 milyon lira olarak belirlendı. (0 212 257 91 48) BUGUN • YAPI KREDİ KÜLTÜR MERKEZİ SERMET ÇıFTER SALONU'nda 18.30 da Asena Özkan, Mert Aydın, Yiğiter Uluğ'un konuşmacı olarak katılacağı 'Felsefe Avrupa: Şampiyonlar Ligi' konulu salı toplantısı; Turkcell Bınası'nda 18.30'da 'Ömer Kavur Göz'ün Yblculuğu" kapsamında 'Akrebin Yolculuğu' filminin gösterimi. (0 212 252 47 00) • KIZILIRMAK SıNEMASI'nda 'Fransız Polisiye Filmleri Haftası' kapsamında 19.30'da 'Marcorelle Olayı' filminin gösterimi. (0 312 425 53 93) • BABYLON'da 21 30da 'Oldies (80s) But Goldies'. (0 212 292 73 68) • CRR de 20.00'de CCR Dans Tiyatrosu'nun 'Kimlikler' adlı oyunu. (0 212 232 98 30) KİTAP FUARINDA BUCÜN INTEREXPO SALONU • 14.30 -15.30 'Dünyada ve Türkiye'de Müzik - Politika tlişkisi'. Konuşmacılar: Orhan Kahyaoğlu, Halil Turhanh. Murat Beşer. Düzenleyen: neKitaplar • 17.00 -18.30 'Kent, Kentlilik. İstanbul'. Yöneten: Cengiz Bektaş. Konuşmacılar: tlhan Berk, Oktay Ekinci, Hıfzı Topuz, Haydar Ergülen. Düzenleyen: Türkiye Yazarlar Sendikası. • 18.30 - 20.00 'Lütfı Özkök Aramızda'. Sunuş: Feridun Andaç, Lütfî Özkök, Nevzat Çakır. Mehmet Kısmet. Düzenleyen: Dünya Kitaplan. MARMARA SALONU • 15.30 -17.00 '21. Yüzyılda Empenalizm' Yöneten: Mustafa Yalçıner. Konuşmacılar: Şükran Kurdakul. Aydın Çubukçu, Cem Somel, Sungur Savran. Düzenleyen: Tinıaş Yayınlan. • 18.00 -19.00 'Bir Cumhuriyet Aydın'ı Olarak Hıfzı Veldet Velidedeoğlu' Konuşmacılar: Necla Arat, İlhan Selçuk, Server Tanilli. Düzenleyen: Cumhuriyet Kitap Kulübü. • 19.00 - 20.00 'Kent ve Şiir'. Yöneten: Cengiz Bektaş. Konuşmacılar: Hulki Aktunç, Turgay Fişekçi, Cevat Çapan, Melisa Gürpınar. Düzenleyen: T.Y.S KARADENlZ SALONU • 16.00 -18.00 'Cevdet Kudret'ten Yansıyan Edebiyat Bilinci'. Yöneten: Feridun Andaç. Konuşmacılar: Konur Ertop, Mustafa Şerif Onaran, Handan Inci. Düzenleyen: BESAM. • 18.00-20.00 'Cevdet Kudret Edebiyat Ödülü Töreni (Şiir 2003)'. Düzenleyen: TÜYAP HEYBELÎADA SALONU • 14.00 -15.00 'Nâzım'm Sinemasf Konuşmacı: Oğuz Makal. Düzenleyen: YGS Yayınları. • 18.00-19.00 'Ali Nesin ile Matematik Sohbetleri'. Konuşmacı: Ali Nesin. Düzenleyenr Bilgi Üniversitesi n "'