Katalog

9 OCAK 2003 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA HABERLER Petrolü kim denetimine alırsa alsın, Saddam'a yönelik operasyonda kaybeden yine Irak halkı olacak Sefaletin içindekiyaşamasra'da, yoksullann yaşadığı Cumhuriyye semtine götürdüler beni. Bir petrol teknisyeni olan Ebu Muhammed ve 8 çocuğuyla tanıştım küçük bir gecekonduda. Duvarlan delik deşik, farelerin cirit attığı evinde inanılmaz bir sefalet yaşıyordu Muhammed ailesi. Oturma odasının çöken duvannı onarmak için, evdeki elektrikli fınnı ve buzdolabını satmak zorunda kalmıştı Ebu Muhammed. vin az ötesinde aylardır alınmayan çöplerin oluşturduğu bir çöplük dağı büyümeye devam ediyordu. Evde çay bile olmadığı için, gelen konuklara hiçbir şey ikram edememenin kahnyla Ebu Muhammed sık sık özür diledi. Aile, kendilerine verilen yiyecek karnelerinin yetersiz olduğunu söylüyor ve her ayın yirmisinden sonra eve bir lokma yiyecek bile girmiyordu. T) etrol sanayiinin yer aldığı Güney Irak'ta, çok ± yoğun bir savaş hazırlığı izleniyor. Askeri konvoylann hızla geçip gittiği şoselerde, tanklar ve ağır toplar yüklenmiş araçlar var. Yollann dört bir bölümünde, kazıknış siperler, öbek öbek asker çadırlan görülüyor. Tepelerin yamaçlannda, beyaza boyanmış kaya parçalanyla 'Kahrolsun Amerika' yazıhnış. JEREMYSCAHILL PROGRESSIVE-ABD dergisiyazarı Bağdat'a ilk kez gelen bir yabancı, kentin bir trafik kargaşasına gömüldü- ğü izlenimini edinir. Göze çarpan her araç tümüyle taksi gibi çalıştığından, bu izlenim gittikçe yoğunJaşır. Hükümet son zamanlarda caddeleri ithal malı yep- yeni san renkli taksilerle doldurmuştur ama, var olan taksilerin çoğunluğu "özeF arabalardır. ÖğrermenJer, mühendisler, bazen doktorlar, aile otosunu taksiye çe- virerek aylık ortalama geliri 5 ya da 10 ABD Dolan olan ülkede yepyeni bir ge- lir yöntemi keşfetriler. Bağdat belki de dünyanın en ucuz taksi ücreti olan ken- ti. Nereye giderseniz gidin, Bağdat'ta taksiye ödeyeceğiniz para 750 dinardır -40 cent-. Benzin adeta bedavadır Bağ- dat'ta. 1 galon benzinin sadece 5 cent fi- yatı olduğunu öğrenince şaşar kalırsı- nız. Oysa, 1 şişe suyun fiyatı 25 cent'tir. Söyleşme olanağı bulduğunuz herhan- gi bir Bağdatlı, "petrolün bir Tann be- DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ Ilk günlerde 500 bin kişi ölecek Dış Haberier Servisi - ABD, Irak'ı vurma yönündeki kararlılığını sürdürürken olası bir operasyonun ilk günlerinde en az 500 bin Iraklının öleceği ya da yaralanacağı bildiriliyor. Dünya Sağlık Örgütü (WH0) tarafindan hazırlanan bir rapora göre, savaş durumunda 26.5 milyon Iraklının 9.5 milyonu gıda açısından dış dünyaya muhtaç hale gelecek. BM uzmanlannın tahminlerine göreyse, 100 bin Iraklı çatışmalar sırasında yaralanacak, 400 bin İcadan da yıkım gibi dolaylı etkiler yüzünden yara alacak ve bakıma muhtaç duruma gelecek. insanlık felaketl olacak Raporda, operasyon yüzünden 900 bin Iraklının komşu ülkelere kaçacağı, bunlardan 100 bininin acil bakıma gereksinimi olacağı belirtildi. Evini kaybeden 2 milyon kişinin ise ülke içinde mülteci durumuna düşeceği kaydedildi. Gizlı WH0 raporunun, İrak'a yaptınmlara karşı çıkan bir Ingiliz grubu tarafindan ele geçirilip internette yayımlandığı belirtildi. Uzmanlann tahminine göre, 1991 Körfez Savaşı'nın aksine yeni savaş, hava bombardımanlannın ardından başlayacak şiddetli ve uzun süreli bir kara harekâh biçiminde gelişecek. BM uzmanlan, "bunun sonucu olarak yıkun büyük olacak" görüşüne yer verdi. lası olduğunu" vurgular size. Yüzlerin- de beüren acı bir gülüşle, G.W.Bush'un, ülkelerinin sınırsız zenginliği olan pet- rol kaynaklanna el koymak istediğini anımsatır. Basralı Profesör Adil Rahim, ABD çıkarlannın odak ürünü olan pet- rolün, irak'a mutsuzluktan başka hiçbir şey veremeyeceğini söyledi bana. Sava$ hazırlığı Petrol sanayiinin yer aldığı Güney Irak'ta, çok yoğun bir savaş hazırlığı iz- leniyor. Askeri konvoylann hızla geçip gittiği şoselerde, tanklarve ağırtoplaryük- lenmiş araçlar var. Yollann dört bir bö- lümünde, kazılmış siperler, öbek öbek as- ker çadırlan görülüyor. Tepelerin yamaç- lannda, olası saldınlarda ABD ve Ingi- liz uçaklan görsün diye olsa gerek, be- yaza boyanmış kaya parçalanyla şu ya- zılar yazılmış. "Kahrolsun Amerika". 1 milyon 700 bin nüfuslu Şii kenti Basra, Amenkan ve Ingiliz uçaklannın atış poligonuna dönüştürdüğü çok acılı bir kent. Bu kentte savaş sözcüğünü hiç kimse gelecek zaman kipi içeriğiyle kul- lanmıyor. ABD'nin sözde Şii dıninden olan Iraklılan korumak için empoze et- tiği "Uçuş Yasağı Bölgea" içinde yer alan Basra'da gece gündüz kesilmeyen cana- var düdükleri, yaşamı allak bullak et- miş. Yıllardır sözde askeri tesisleri bom- balayıp duran Amerikan ve Ingiliz uçak- lannın, Basra dolaylanndaki sivil kurba- nı 1300 kişiye yükseldi. Kocası ve üç ço- cuğuyla 2 odalı bir gecekonduda ömür süren Kerima adlı kadın, "Tann'ya ya- karmaktan başak hiçbir çaremiz kabna- dT diye ağlıyor. Sofrava ekmek koyamıyorlar Kerima'nın eski bir resim sanatçısı olan ve şimdi petrol işçiliği yapan eşi Me- cid, hiçbir değeri olmayan iki deste di- nan göstererek, 5 dolan geçmeyen bu pa- rayla sofraya nasıl ekmek koyacağını so- ruyordu. Mecid, kendisinin belalı yazgı- sını kahırla anarken, Dick Cheney'in es- kiden başkanı olduğu Haliburton ABD petrol devi, ellerini ovuşturarak Bush'un ordulannı bekliyordu. Saddam sonrasının kâr senaryolann- da, büyük vurgunlar umanlar arasında, Exxon, Mobil ve Texaco da vardı. De- utsche Bank'ın yeni bir raporu, Irak sa- vaşının, ABD petrol devlerine bitimsiz çıkarlar sağlayacağını vurgulamıştı ge- çen ay. Alman bankasının raporunda şun- lann altı özenle çizilmişti: "Savaş sonrası, servisveihalekontrat- lannın bir çıkar cennetine çevireceği Irak'ta, yıkıma ugramış, terk edilmiş es- ki petrol kuyulannın onarunının yanı sı- ra, yeni kaynaklann işletime girmesi ve başlaülacak kapsamtasanayi rehabilitas- yonunun gerçekleşmesL, gerçekçitahmin- leregöre 1.5 milyar dolarhk birgetir kay- nağını betirthor" Yıllardır süren ABD kaynaklı ambar- goya karşın, Irak'ın yoğun rezervleriy- le odak bir petrol devi olduğunu vurgu- lamak gerekiyor. Şimdi yiyecek satın al- ma karşılığında, günde üç milyon varil- hk ürerım yapan Irak'ın petrolden kazan- dığı geliri kendisi denetlemiyor. BM'de ABD'nin ve Ingiltere'nin etki çemberindeki özel bir kurulun denetle- diği Irak petrol geliri, ancak kunıl ona- yı ardından irak'a veriliyor. "661 Kuru- hı" adlı bu kunıl, Irak'ın kendi petrol ge- lirinin konulduğu hesabın tek denetme- ni. Dünya pazanndan servis ya da ürün satın alınmasında Irak'ın her başvurusu için "661 Kuruhı"nun izin çıkarması ge- rekiyor. 'Çift kullanım' bahanesl ABD ve İngiltere, Irak'ın BM deneti- mindeki olan paralanyla herhangi bir ürünü satın almabaşvurusunuda, "çift kul- lanım" bahanesiyle, fonlan hemen kes- tirebıliyor. "Askeri amaç" olgusunu be- lirleyen "çtftkuDanınr mazeretiyle Irak'ı geri çeviren BM, kimi zaman kalem, klorine ve cankurtaran arabası gibi ithal istemlerini bile onaylamıyor. Irak, varlığı kanıtlanmış 112 milyar varillik petrol rezervine sahip bir ülke. ABD kaynaklanna göre, potansiyel re- zervleri 200 milyar varili bulan Irak, do- ğalgaz kaynaklanyla da ABD firmala- Irak'ta savaş hazırlığı sürüyor. ABD bölgeye asker yığryor. Bölgede yıllardır değişmeyen tek olay ise çocuklann acı çekeeeği gerçeği. Savaş çocuklan vuruyor. TÜRKİYE BAROLAR BtRLİĞl, 'SAVAŞA HAYIR' AÇIKLAMASINI BÜTÜN İLLERDE AYNI ANDA KAMUOYUNA DUYURDU İnsanlık zorbalığa teslim olmasın ı I Haber Merkezi - Türkiye Barolar Bırlığı (TBB) tarafindan yayımlanan "Savaşa Hayır" konulu bil- diri, dün Türkiye'nin bütün illerindeki barolarda aynı saatte kamuoyuna açıklandı. AçıkJamada, emperyalizme karşı en büyük bağımsızlık savaşı- nı vermiş olan Türkiye'nin, ABD'nin emperyalist saldırganlığının yanında yeralmaması gerektiği vur- gulandı. Baro temsilcileri 10 Ocak'taAnkara'da bu- luşarak Anıtkabir'i ziyaret edecekJer. AçıkJamada, Türkiye topraklannda ABD'ye ye- ni üsler verilmesinin, asker konuşlandınlmasının, Istüdal Savaşı ile taçlandınlan tam bağımsızlığı ve u]us egemenliğini yok saymakla eş anlamJı oldu- ğunu vurgulandı. AçıkJamada, "Savaş karşılığıma- üyet analizlerive pazarhğı yapılması onur kıncıdır. Bu noktada politik körlüğün ihanet çizgisine yak- laşüğını gönnek ve anlamak gerekir'' görüşü dile getirildi. ABD 'nin uluslararası hukuku çiğneyerek • Türkiye Barolar Birliği'nin açıklamasında ABD'nin uluslararası hukuku çiğneyerek irak'a saldırmasının kabul edilemez olduğu vurgulandı. AçıkJamada, "Bu noktada politik körlüğün ihanet çizgisine yaklaştığını görmek ve anlamak gerekir" denildi. Irak"a saldırmasının kabul edilemez olduğu belir- tilen açıklamada, "Savaşın hukuki dayanağı yok- rur. BM silah denetçilerinin kitfc imha silahlan ko- nusundaki Irak raporu henüz düzenlenmemiştir. Askeri müdahale için BM karan bulunmamakta- dır. İnsanhk. petrol tekelleri ile silah tüccarlannın zorbalığma teslim olmamabdır" denildi. Türkiye'nin ABD'ye yeni üsler vermesinin, as- ker konuşlandınlması, kara ve demiryollannın kul- landınhnasının da kabul edilemez olduğunun vur- gulandığı açıklamada, şu görüşlere yer verildi: "Bu durum İstüdal Savaşı'yta taçlandırdığunız tam bağımsızhğımızı ve ulusegemenügmıizi yok say- makla eşanlamhdır. Politik körlüğün ihanet çizgi- sine yaklaşüğuu gönnek ve anlamak gerekir. Mey- dan, savaş lobisine ve savaş kışkırtıcıüğına bırakıl- mamahdır. Savaşakarşı çıkmak,insanhğın veyurt- severiiğin temel koşuludur." îstanbul'da, savaş resımlennin aJtına "Sirenler çalmasın. çocuklar ölmesin" yazılannın yazıldığı panolann önünde açıklamayı okuyan Baro Başka- nı Kazun Kolcuoğlu. 10 Ocak'ta tüm baro başkan- lannın Amtkabir'de bir yürüyüş yapacaklan söy- ledi. Izmir'de baroya kayıtlı 500'ü aşkın av'ukatın katıldığı eylemde de "Savaş istemiyonız, savaşa hayır" sloganlan atıldı. Konak Adliyesi önünde top- lanan a\ııkatlar, cüppelerini giyerek alandaki Ha- san Tahsin Ilk Kurşun Anıtı'na kadar sloganlar ve alkışlar eşliğinde yürüdü. Diğer evlemler Samsun Atakum Belediyesi önünde toplanan DİSK'ebağlı Genel-Iş Sendikası'nabağlı 100'den fazla işçi deniz kenanna kadar "Savaşa hayır, ba- nş hemen şimdi'', "Savaşa değil yannma bütçe" slo- ganlanyla yürüdü. Samsun-Sinop Tabip Odası'nda Samsun Sağlık Konseyi'nce yapılan basın açıkla- masını okuyan Tabip Odası Saymanı Dr. Alper Büyükakkuş, "Savaşakarşı mücadeleeönekve her koşulda banştan yana ohnak, sağlık çahşanlannın vazgeçilmez bir görevidir'' diye konuştu. nnın iştahnıı kabartmaya devam ediyor. Irak Petrol Bakanlığı Genel Direktörü Dr. Faleh EV-Havat şu yorumu yaptı ba- na: "Eğer Irak petroİünü denetimine ala- bflmişsen, dünya petrolünün tümünün denetimine giden yohın vansuu aşmış sa- yılabilirsin. Şu anda ABD'nin etld alanı içindeki Suudi Arabistan'ı da katarsak, çok uzun süreler. tüm petrol kaynaklan senin eünden kolav kolay çıkmaz." Rus ve Fransıziara eleytiri Mecnun ve Batı Kurna adlı petrol kay- naklannın bulunduğu güneyde, çalışmaz durumdaki tüm tesislerin onanmı ve ye- niden işletilmesi için, 1997'de önce Rus firması Lukoil, Fransız fırması Elf ile gö- rüşmekte olan Irak, kendisine dost say- dığı bu ülkelerden olumlu yanıt alama- dı. Geçen haziranda Irak petrollerinin 30. uJusalIaştınlma yıldönümünde konu- şan önceki gün göre\den alınan Irak Pet- rol Sanayii Bakanı Amir Muhammed Reşjd, ABD baskısıyla ihale üstlenmek- ten kaçınan Rus ve Fransız fırmalannı sert biçimde eleştirdikten sonra, atıl pet- rol alanlannın Iraklı teknisyenlerce ge- liştirileceğini \'urgulamıştı. Mecnun ve Batı Kurna adlı rezerv lerin zenginliği- ne değinen Raşid, bu alanlardan günde en az yanm milyon varil petrol çıkanla- cağını açıkladı. Kapsamlı felaket Körfez savaşından önce ABD fırma- lan Exxon ile Mobil, Kerkük dolaylann- daki zengin petrol kaynaklan ve Rama- lia petrol tesislerini işletmişti. Şimdiki Irak krizinin banşçıl bir sonla noktalan- ması, ABD firmalan için kapsamlı bir felaketi belirliyor. Öte yandan Bağdat bir ABD isrilası ile ele geçirilebilirse, ABD istediği gibi at oynatma olanağına kav'uşacak; Exxon, Mobil ve Dick Che- ney'in eskiden başkanı olduğu Halibur- ton egemen tepelere yerleşme olanağı- na sahip olacak. Sonuçta, Irak petrolle- rini kim denetimine alırsa alsın, tek kay- bedenin, Irak halkı olacağını belirlemek gerekiyor. Cumhuriyye semtl Basra'da, yoksullann yaşadığı Cum- huriyye semtine götürdülerbeni. Bir pet- rol teknisyeni olan Ebu Muhammed ve 8 çocuğuyla tanıştım küçük bir gece- konduda. Duvarlan delik deşik, farele- rin cirit attığı evinde inanılmaz bir sefa- let yaşıyordu Muhammed ailesi. Çok yavaş dönen tavan vantilatörünün alt bö- lümünde bulanık ve görüntülü bir TV var- dı. Oturma odasının çöken duvannı onar- mak için, evdeki elektrikli finnı ve buz- dolabını satmak zorunda kalmıştı Ebu Muhammed. Evin az ötesinde aylardır alınmayan çöplerin oluşturduğu bir çöplük dağı bü- yümeye devam ediyordu. Evde çay bile olmadığı için, gelen konuklara hiçbir şey ikram edememenin kahnyla, Ebu Muhammed sık sık özür diledi. Aile, kendilerine verilen yiyecek karnelerinin yetersiz olduğunu söylüyor ve her ayın yirmisinden sonra eve bir lokma yiye- cek bile girmiyordu. Ebu Muhammed, ABD saldırganlığının tek nedeninin pet- rol olduğunu bilen bilinçli bir adamdı. Tüm yoksulluğuna, tüm umarsızlığına karşın, gelecek düşmana karşı son nefe- sine kadar savaşmaya ant içmişti. Çocuklara anlatmıyorlaı" Dışarda evin önünden akıp giden ye- şil renkli bir suyun kıyısında Ebu Mu- hammed'in çocuklan oyun oynuyordu. Çocuklann sırtındaki giysilerin yıllardır aynı giysi olduğunubelirten Ebu Muham- med, "Amerika neden bu kadar acuna- sız" diye sorup duran çocuklara yanıt bulamıyordu. Savaş sözcüğünü ağzına bile almak istemiyordu Ebu Muham- med. Ona veda ederken nemli gözleriy- le şunlan söyledi bana: "Olası savaştan sözetmrvwum çocuklara. Korkubnakis- temi>T>rum onlan.Zaten ne sövievebiürim ki onlara. Yann savaş olacak ve hepiniz bombalaralbndacanverecekanizdiytblr mhim?" Çeviren: ENGİN AŞKIN