Katalog

8 OCAK2003ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishabfg cumhuriyet.com.tr 11 Ir-akPetrol Bakanı'na azîl • Dış Haberier Servisi- I r a k Petrol Bakanı Ajnir MTihammed Reşid görevmden alındığı ve yeMİne Samir Abdülaziz El Necım'in atandığı bil>dirildi. Saddam Hüseyin'in emriyle görevine son verilen Re-şid'in, "emeklilik ya^ınageldiği" gerekçesiyle bakanltktan alındığı kaydedildi. El Necim'in ise, hülcümetteki Baas Partisi bölgesel komutanı olduğu ve Mısır ve Rusya'da çalıştığı açıklandı. Saddam: Irak Afganistan değil • BAĞDAT (AA) -Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin ABD'yi, "Irak'ın Afganistan olmadığı" yolunda uyardı. Irak Televizyonuınun haberine göre, Saddam, küçük oğlu Kusay'ın başkanlık ettiği Curnhuriyet Muhafızları komutanlanna hitaben yaptığı konuşmada, "Taleban rejiminin yıkılmasını sağlayan düşman, Irak'a karşı da saldırganlığa hazırlanıyor. Ancak Irak, Afganistan'dan farklı, çünkü Irak, zengin, sağlam ve örgütlenmiş bir ülke. Bir petrol ülkesi ve petrol ithal etmeye ihtiyacı yok" dedi. Cezayir'de son kurban vali • CEZAYtR(AA)- Aşın dinci Müslüman militanlann, Cezayir'in çeşitli kentlerinde düzenledikleri saldmlarda 3 kişinin öldüğü, 7 kişinin yaralandığı bildirildi. Cezayir ulusal radyosunun haberinde, Şetaybi kentinde, aşın dinci militanlann yola kurduklan pusuda, kent valisi Hasan Gazayli ile Vali Yardımcısı Hasan Ayyadi'nin öldürüldüğü duyuruldu. Ayn Defla kentindeyse, bir bombanın patlaması sonucu 1 askerin öldüğü, 5 askerin yaralandığı kaydedildi. Londra'yı zehir korkusu sardı • LONDRA (AA) - Ingiltere'nin başkenti Londra'dabir eve yapılan baskında ele geçirildiği açıklanan "Ricin"adlı zehirli maddenin panzehirinin bulunmadığı bildirildi. Uzmanlara göre, bir gram Ricin'in geniş kitlelere karşı kullanılması halinde, 36 bine yakın kişiyi öldürebiliyor. Söz konusu maddenin El Kaide tarafından da denendiği kaydediliyor. 1978yılındaBulgar muhalif Georgi Markov'un Londra'da öldürülmesinde kullanılan zehirin buhınmasının ardından, Londra halkını daha uyanık olmaya çağıran polis yetkilileri, "ancak bunu bir paniğe dönüştürmeyin." çağnsında bulundu. Kaddafi'nin umudu İnternet Güzeli • TRABLUS (AA) - Libya, ABD'li "Internet Güzeli" adayı Tecca Zendik'e Libya vatandaşlığı verdi.Libya Haber Ajansı Jana, ABD'de yaşayan ve yanşmada ABD'yi temsil eden Zendik'e törenle, Libya vatandaşlığı ve "Amerika Fahri Konsolosu" unvanı verildiğini bildirdi. Libya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, ABD ile ilişkilerinin gelişmesinde Zendik'in etkin bir rol oynayacağına inandıklannı söyledi. İngiltere Savunma Bakanı ve Genelkurmay Başkanı Ankara'yı iknaya çalışacaklar Londra daüsisteyecekANKARA (Cumhuriyet Büro- su) - Irak"a operasyon düzenlen- mesi durumunda ABD'nin yanın- da yer alacak olan Ingiltere de, Türk üslerini ve askeri olanaklan- nı kullanabilmek için kulis yapıyor. Irak'a ilişkin gelişmelerin gi- derek ivme kazandıgı bir süreçte ingiltere Savunma Bakanı Geoff Hoon ve Genelkurmay Başkanı Michael Boyce bugün Ankara'da temaslarda bulunacaklar. Ingiliz yetkililer, olası bir operasyon sı- rasında kendi topraklannda ya da Kuzey Irak'ta "İngiliz askeri gör- mekistemediğini" açıklayan An- kara'yı ikna etmeye çalışacaklar. ingiliz Financial Times gazete- sine göre ziyaret, ABD ile îngil- tere'nin, karadan işgal için Türkiye topraklannın kullanılması konusunda Ankara'dan izin alınması amacıyla yü- rütülen ortaklaşa çabanın bir parçası. ABD'nin en yakın müttefiki olarak Irak operasyonuna kahlacak olan ve bu- günlerde 20 bine yakın askerini böl- geye göndermeyi planlayan ingiltere, operasyon sırasında işbirliği yapmak ve askeri olanaklannı kullanmak için Türkiye ile temas kuruyor. Savunma Bakanı Hoon ve Genelkurmay Başka- nı Boyce, bugün Ankara'da Başbakan AbduOah Gül. Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hilmi Özkök Milli Savun- TALABANİ: İŞBİRLİĞİ YAPMAYIZ TAHRAN (AA) -Irak Kürdistan Yurtseverler Birliği (IKYB) lideri Celal Talabani, Türkiye ile işbirliği yapmayacaklannı söyledi. Iran haber ajansına göre, önceki gece Tahran'a giden Talabani, Türkiye ile her türlü işbirliğini reddetti. Talabani, "Türk ordusunun Kuzey Irak'a girmesini sağlayacak hiçbir işbirliği mümkün değfldir" ifadesini kuUandı. Irak lideri Saddam Hüseyin iktidan bırakmazsa savaşın kaçınılmaz olacağını söyleyen Talabani "Saddam diktatörtüğu bırakmah ve özgür seçimlerk yeni bir parlamento. hükümet kurulmasmı kabul ermefi" dedi. BARZANİ SONUNDA CELİYOR ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Irak'ın kuzeyindeki gruplardan Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) lideri Mesut Barzani, bugün Ankara'ya geliyor. Barzani, daha önce iki kez ertelenen ziyareti kapsamında yann ve cuma günü başkentte temaslarda bulunacak. Başbakan AbduOah Gül tarafından kabul edilecek olan Barzani'nin, Dışişleri Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı ile de temaslarda bulunması bekleniyor. Türkiye ile yaşadığı sorunlar nedeniyle uzun süredir Ankara'ya gelemeyen Barzani, diğer gruplann ardından bugün başkenti ziyaret edecek. . - y ıem ma Bakanı Vecdi Gönül ve Dışişleri Ba- kanlığı Müsteşan Büyükelçi UğurZi- yal ile bir araya gelecekler. 'Taribi nedenler' Hoon ve Boyce'un temaslannda Irak konusunun ele alınması bekleniyor. In- giltere, ABD ile birlikte operasyona ak- tif olarak katılmayı planlıyor ve bunun için Türkiye'nin de olanaklanndan ya- rarlanmak istıyor. Türkiye ise ABD ile yapılan görüşmelerde, "tarihi ueden- lerden" dolayı tngiltere'nin Türkiye'nin güneyinde ya da Kuzey Irak'ta askeri varlık bulundurmasına olumlu bakma- yacağı mesajını vermişti. 1. Dünya Sa- vaşı sonrasında Kuzey Irak ve Güney- doğu Anadolu'daki gruplan ayaklan- dırarak Türkiye'nin Musul ve Kerkük'ü almasını engelleyen ingiltere, Körfez Sa- vaşı'ndan bu yana da Kuzey Irak'taki Kürt gruplan bağımsızlık yönünde ce- saretlendınci bir politika izliyordu. Türkiye bu nedenlerden dolayı, tngil- tere'nin bölgede askeri olarak yer ala- mayacağını ABD'ye kabul ettirmişti. ABD'li diplomatik kaynaklar, Güney- doğu'da ya da Kuzey Irak'ta hangi ül- kelerin askerlerinin bulunacağına Tür- kiye'nin karar vereceğini kaydetmiş- lerdi.Ingiltere ise iki üst düzey yetki- lisini göndererek Türkiye'yi bu görü- şünden vazgeçirmeye çalışacak. Ho- on ve Boyce'un temaslannda, ingiliz kara birlikleri ohnasa bile savaş uçak- lannın havadan bombalama kampan- yası için Türk üslerini kullanmasına izin verilmesini istemesi bekleniyor. iki ülke heyetlerinin yapacaklan gö- rüşmede, askeri konulann yant sıra Irak'ın geleceğinin de aynntılı olarak ele alınması bekleniyor. Türkiye'nin Irak'ın toprak bütünlüğü konusunda In- giltere'yi uyarması ve "kırmızı çiz- gUerini" anımsatması bekleniyor. AŞAR YAKIŞ: İnceleme konusunda izin ilkesel • Gelecek 150 askere tanmacak statünün örnek teşkil edeceğini vurgulayan Dışişleri Bakanı, ABD'ye anlaşma taslağı iletildiğini söyledi. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Dışişleri Bakanı Yaşar Yakış, ABD as- kerlerinin Türkiye'deki üslerde incele- me yapmasına "ükesd" olarak izin ver- diklerini, ancak bir anlaşma imzala- yamadıklannı söyledi. ABD'ye ilet- tikleri anlaşma taslağına henüz yanıt alamadıklannı kaydeden Yakış, şunla- n söyledi: "Amerikan askerleri Türki- ye'ye geldikleri takdirde şu statüye ta- bi olacaklardır, diye bir anlaşma imza- lanmış değiL Geiebilnier, ama bu, han- gi statüye tabi olacaklan hususunun bir sonuca ulaşürüması kaydryiadır. Askeri makanüanmız bu konuda has- sasiyet gösteriyorlar. Gelecek olan 150 askeretanmacakstatübundan sonrage- leceklere de örnekteşkil edeceği için, işi en başından doğru yola koyalım. Bu konudatop Amerikaİılann sahasmda." Yakış, soru üzenne Türkiye'nin Irak petrollerine göz dikmesinin söz ko- nusu olmadığını belirterek, "Önce bir yanhşı düzdtetim. Sadece Musul-Ker- kük değil, Irak'taki bütün petroBerde anlaşmalardaki hakkunız araşunhyor. tkincisi bir petrolü bahane ederek Irak petroilerine göz dikmiş değffiz" diye konuştu. Casus uçaklara izin Bu arada, ABD'nin U-2 casus ve istihbarat uçaklannın da Türkiye'de konuşlanmasına yönelik isteminin ka- bul edildiği belirtildi. Bu uçaklann haberleşme sistemlerini dinleyerek bilgi toplamakta kullanıldığı kaydedil- di. Kuzeyden KeşifHarekâü kapsamın- da tncirlik'te ABD'ye ait Awacs uçak- lan bulunuyor. PENTAGON'DAN YEDEK ASKERLERE CACRI ABD Savunma Bakanlığı yaklaşık 20 bin yedek asker ve ulusal muhafıza hazır ol talimatı verdi. Askerlerin göreve 30 gün içinde başlayacaklannı açıklayan yedek kuvvetler sözcüsüne göre 10 bin yedek asker, 275 kara birliğinde görev yapacak. Bir kısmı Körfez'e konuşlandınlacak yedeklerin bir kısmı da Avrupa'ya yollanacak. Kalanlarsa ABD'de iç güvenlik için görev alacak. 9 bin kadar ulusal muhafiz da yine ülke içinde 163 hava üssünde görevlendirilecek. CHIRACTAN ORDUYA: HAZIR OLUN Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac, olası bir operasyon için orduya "hazn- ol" emri verdi. Chirac, ordunun ileride başka bölgelerde de görev yapabileceğini belirterek askerlerinin ikinci Körfez Savaşı'na katılabileceği mesajını verdi. KADEVLAR DA SİLAH BAŞINA - Irak'ın Bakuba bulunduğu binlerce kişi, eUerindeki Rus yapımı AK47 kentinde yürüyen binlerce silahlı gönüllü. "ABD ile savaşmaya Kalaşnikof otomatik tüfekleriyle gösteri yapü. GönüMler, Irak hazınz'" diyerek ant içti. Irak ordusunun kuruluşunun 82. hükümetinin, sayısını "7 nühon gönüllü asker" olarak verdigi yıldönümünü kutlamak için yürüyen, aralannda kadınlann da "Kudüs OrdusıTnun çok küçük bir parçasL (Fotoğraf: AP) Pentagon düş lorıkhğıııa uğranuş ABD'nin, tercih etmemesine karşm, hesaplannı Türkiye üzerinden 2. cephe açılmayacağı varsayımı üzerine yapmaya başladığı öne sürüldü Dış Haberier Servisi - Türkiye 'den is- tediği askeri taleplere olumlu yanıt ala- mayan ABD yönetiminin, hesaplannı, Türkiye üzerinden ikinci cephe açıla- mayacağı varsayuru üzerine yapmaya başladığı bildirildi. NTVMSNBC'nin Washington yö- netimine yakın kaynaklara dayanarak verdiği haberde, Türkiye'nin Irak yak- laşımının, ABD'de hayal kınkhğına yol açtığı belirtildi. ABD'nin, Anka- ra'dan en önemli talebinin, 80 bin ka- dar ABD askerinin Türk topraklan üze- rinden Kuzey Irak'a aktanlması oldu- ğu vurgulanan haberde, Türkiye üze- rinden Irak'a kuzeyde bir cephe açıl- masuıın planlandığına dikkat çekildi. Habere göre, ancak Türkiye'nin buna henüz olumlu yanıt vermemesi, Was- hington'da ve özellikle de Pentagon'da hayal kmklığı yarattı. ABD yönetimine yakm kaynaklar, Washington'uı tercih etmemesine kar- şuı, askeri hesaplannı, Türkiye üze- rinden ikinci cephe açılmayacağı var- sayımı üzerine yapmaya başladığını be- lirttiler. ABD'nin, Irak'ta ilkbahar öncesin- de operasyona başlama niyetinde oldu- ğu kaydedilen habere göre, Washing- ton, Türkiye'nin yardımı olmasa da Irak'ı ele geçirebileceğini düşünüyor. Habere göre, ABD'nin, Ankara'ya yönelik memnuniyetsizliği birkaç nok- tada toplanıyor. Bunlardan ilki, Türki- ye'nin, BM karannı bekleme eğilimi, bu yöndeki hükümet ve Milli Güven- lik Kurulu açıklamalan. Başbakan AbduOah Gül'ün Ortado- ğu ziyaretlerinin, Washington tarafın- dan onaylanmadığı kaydedilen haber- de, üçüncü hayal kmklığı noktası ola- rak da, Devlet Bakanı Kürşat Tüz- men'in, işadamı grubuyla Bağdat'a planladığı ziyaret gösterildi. İngiltere savaş hazırhklanna hız verdi. (Fotoğraf: AP) UÇAK GEMİSİ YOLUNDAN ÇEVRİLDİ ABD'nin en büyük uçak gemisi Abraham Lincohı, ABD'ye dönüş yolunda geri çevrildi. Avustralya'daki Amerikan deniz ataşesi Dan Sloss, uçak gemisinin ABD'ye dönüş yolundan vazgeçip önceki gün Avustralya'ya geldiğini bildirdi.Gözlemcüer, bu olayın, Irak'a olası saldın hazırlıklan kapsamında kararlaştınldığnıı belirttiler. ARK ROYAL CUMARTESİ YOLCU ingiliz uçak gemisi Ark Royal'in cumartesi Körfez bölgesine hareket edeceği bildirildi. ingiliz Savunma Bakanlığı, Ark Royal ile birlikte bir denizaltı, bir firkateyn, bir destroyer ve iki destek gemisinin de yola çıkacağını duyurdu. ingiliz hükümeti, kasımda 6 gemilik grubun Güneydoğu Asya'da planlanan bir tatbikata katılmak için bölgeye giderken Basra Körfezi'ne de uğrayacağuu açıklamıştt. AÇIKÇA ŞÜKRÜ SİNA GÜREL Gizlenemeyenler Artık gizlisi-saklısı kalmadı. Açıkça görülüyor. ABD'nin Irak'la ilgili amaçlan ortada; bu amaçla- rını gerçekleştırmek için kendisiyle birlikte sefer- ber etmek istediği Türkiye'den neler beklediği de... Bellı olmayan, ABD'nin umutlarını bağladığı AKP iktidarının önemii dış politika konulannda ne yap- mayı düşündüğü. Belki de, AKP iktidarının iç ve dış bütün önemli konularda ne yapmak istediği bel- li değil demek, daha doğru. Ama en doğrusu, bu iktidann dağınıklığının, kararsızlığının ve çok baş- lılığının Türkiye'nin hak ve çıkarlannaçok büyükza- rar vereceğinin artık açıkça görülüyor olması. ABD'nin istekleri belli: - Uluslararası hukuka uysa da uymasa da "uy- gun zamanda" Irak'ı vurmak, Ortadoğu'ya yeni- den biçim vermek ve Irak üzerindeki denetimini uzunca bir dönem sürdürmek. - Bu amaçla, sanki yıllar önce ABD tarafından Saddam rejimine sağlanmış olan teknoloji ve ola- nakları şimdi etkisiz kılmak istermiş gibi ısrarla Irak'ta nükleer, biyolojik ve kimyasal kitle imha si- lahlan aramak ve aratmak. Irak'ın böyle bir yete- neği kanıtlanabilirse, yapacağı müdahaleyi meş- rulaştırmak. Kanıtlanamazsa da Saddam'ın kanıt- lan gizlediğini öne sürerek müdahalesine meşru- iyet aramak. - Irak ve Ortadoğu ile ilgili amaçlannı Türkiye'nin destek ve katkısı olmadan gerçekleştiremeyece- ğinı bilerek bu konuda Türkiye'nin olanaklarını ABD'nin istediği ölçüde kullandırması için uygun ortamı sağlamak. - Bu amaçla, Türkiye'nin, yaklaşık 80 bin kişilik bir Amerikan -ve mümkün olursa biraz da Ingiliz- askeri gücüne hava, deniz ve karadan bütün ül- kesini açarak ulaşım ve konuşlanma olanağı sağ- laması, yani bir "açık üs" haline gelmesıni gerçek- leştirmek. Bu kadarı olmasa bile, ışin başındaTür- kiye'nin sınırlı desteğı sağlandıktan sonra, gelişen savaş koşulları içinde Türkiye'nin zorlanmasıyla, ABD'nin Türkiye'de kullandığı olanaklan giderek ge- nişletmek ve en başta istenen "sınırsız" düzeye ya- kın kılmak. -Türkiye'nin desteğini mümkün oldugunca "ucu- za getirmek". Türkiye'nin, savaş dışı kalsa bile sa- vaştan en çok zarara uğrayacak ülke olacağı şim- diden bilinse de, Türkiye'nin uğrayacağı zaran gi- dermek yerine, belirsız vaatlerle Türk hükümetini ve kamuoyunu "idare etmek". - Bu arada, Kuzey Irak'ta, daha sonra geçerli kı- lınacak düzen konusunda Türkiye'yi etkili ve yet- kili kılmamak için, bu bölgeye mümkün olursa Türk askeri sokmamak; bu engellenemezse Kuzey Irak'taki Türk askeri variığını büyüklük ve kalış sü- resi bakımından sınırlamak. Artık açığa çıkmış bulunan bu Amerikan istek- leri karşısında ise Türkiye'de ne yazık ki ne yapa- cağını bilemeyen, dışanya ve kendi kamuoyuna her gün çelişkili mesajlar veren bir iktidar var. Bir yan- da, geç kalmış olsa da yerinde bir atakla bölge ül- kelerini ziyaret ederek Türk dış politikasının "böl- ge merkezli" özüne uygun hareket eden Başba- kan Gül var, ote yanda ise Kıbrıs başta olmak üze- re Türkiye'nin başlıca dış konularında hem yetki- siz hem de sorumsuz çıkışlarla kavrayış yeteneği- nin sınırlarını belli etmekten kendini alıkoyamayan bir Tayyip Erdoğan. Ikisinin arasında da oradan oraya yalpalayan bir Bakan. Üstelik o Bakan'ın bir müsteşar yardımcısı da "Tayyip söy/em/"nin artık o bakanlıkta da benimsendiğinin işaretlerini verip, "Kıbrıs konusunda eski hükümetin açıkladığı te- mel esaslann, bu hükümet tarafından değiştihl- diğini" açıklayabiliyor. Tayyip Erdoğan'ın Kıbns ve Irak politikalanmız- la ilgili birtasarısı var mıdır? Erdoğan, bu konular- lailgili olarak kimlerle, nezaman, neleri, hangi yet- ki ve sorumlulukla "müzakere etmiştir"7 Başba- kan Gül'ün ve devletin öteki yetkililerinin bunlar- dan haberi var mıdır? Dışişleri Bakanı her gün, ak- lına gelen her şeyi, her seferinde "düzeltilerek" söylemek zorunda mıdır? AKP iktidannın -en azın- dan "taban"da değil, "tavan"da- Kıbrıs ve Irak gi- bi temel konularda neler tasariadığını ya da tasar- layıp tasarlayamayacağını bilmek iyi olur. Yoksa bu şaşkınlık Türkiye Cumhuriyeti'ni tarihinde görülme- miş bir aciz konuma düşürecek. Suda üssünde faaliyet Girit ABD'nin silah deposu • Yunan gazetelerine göre üsse sürekli olarak silah yığınağı yapılıyor. MURAT İLE.M ATtNA-Irak'asaldır- makta kararlı görünen ve bölgedeki askeri yı- ğmağuıı arthran ABD, tüm Akdeniz'i de silah deposu haline getiriyor. Yunan basınında yer alan haberlere göre Girit ada- sında bulunan "Suda" Amerikan üssünde son dönemde önemli askeri faaliyetlerhızlandı. Böl- gedeki tüm Amerikan gemileri tarafından zi- yaret edilen üste, sürek- li olarak silah yığınağı yapıldığı belirtiliyor. Silahlann tipi ve sayı- lan hakkında hiçbir bil- gi edinilemediğine dik- kat çeken gazeteler. Gi- rit adasının bu güne ka- dar görülmemiş düzey- de silah deposu haline getirifdiğine dikkat çe- kiyorlar. ABD ve lngü- tere'nin Irak'a hareicât konusundaki kararb po- litikalan AB'nin yeni dönem başkanı Yuna- nistan'ı da harekete ge- çirdi. Yunanistan Dışiş- leri Bakanı Yorgo Pa- pandreu'nun bu çerçe- vede şubat başında böl- geye gideceği belirtildi. Edınilen bilgilere göre Papandreu ilk aşamada yedi Arap ülkesinde te- maslarda bulunacak. Papandreu, Suudi Arabistan, Suriye, Ür- dün, Mısır, Lübnan, Is- rail ve Filistin'i ziyaret ederek hak konusunda AB tarafından alınan ka- rarlara destek isteyecek. AB, Irakkonusunda böl- ge ülkelerinin savaş is- temedikleri yönündeki kararlannı ABD ve in- giltere'ye iletmeleri yö- nünde bir karar almıştı. Birliğin karanna bugü- ne kadar bölgedeki Arap ülkelerinden net bir des- tek sağlanamamıştı. Papandreu'nun gezi- de "Önce siz savaş iste- mediğüuze dair politik tavnnra .AEDveİngilte- re'ye iletin, biz debu ko- nuda girişimlerimizi yo- ğunlaşüracağız'' mesajı- nı üeteceği öğrenildi.