Katalog

4 OCAK 2003 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA HABERLER İNSANIN SERÜVENİ TURHAN SELÇUK 511DÜEuSÎ TA3ÎATLI- ÎSTA.N"EÛL 2FES3Î SÎ A3DÜLCAN3AZ" • I.N* MACEHALAEI 75-100 milyon lira arasında seyyanen artış yapan hükümet, kaynak konusıma açıklık getirmedi EmekliyezammüjdesiANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -Hükümet, Bağ-Kur ve işçi emeklilerine yapılacak zam konusunda uzun süredir yaptığı çalışmayı so- nuçlandırdı. SSK ve Bağ-Kur emekJileri ile ta- nm sigortalılan, dul ve yetim maaşlanna 2003 sonuna kadar net 75-100 milyon lira seyyanen zam yapıldı. SSK emeklilerine net 75 milyon lira iyileş- tirme yapılarak en düşük SSK emeklisi maaşı 257milyon liradan 332milyon liraya çıkanldı. Bağ-Kur emeklilerinden 1-12 basamak arasın- da olanlann maaşlanna 100 milyon lira seyya- nen zam yapıldı. Böylece en düşük Bağ-Kur emeklisi maaşı 150 milyon liradan 250 milyon liraya çıkanldı. Tanm sigortalılannın maaşına da seyyanen 100 milyon lira zam yapılarak en düşük maaş 166 milyon liraya yükseltildi. Top- lam 6 milyon kişiye yapılan ve maliyeti 3 kat- rilyon lirayı bulan zammın kaynağı açıklanma- dı. Bakanlar Kurulu'nda alınan zam kararlan- • Başbakan Abdullah Gül, zamlann kaynağı konusuna açıklık getirmezken "Bunu ileriki günlerde açıklayacağız. Kimseden bir şey saklamıyoruz. Hepimiz aynı uçağın içindeyiz" demekle yetindi. Gül, harcama reformu yapılacağını, tasarruftan gelir sağlanacağmı, özelleştirmeye büyük hız verileceğini belirtti. nı dün Başbakan Abdullah Gül açıkladı. Gül, ekonomik krizden en çok etkilenen kesimin SSK ve Bağ-Kur emeklileri ile tanm sigortalı- lan ve yaşlılık aylığı alanlar olduğunu söyledi. 'Sosyal destek ödemesT Ekonomik programın sosyal boyutunu öne çı- karacaklan konusunda söz verdiİderini kayde- den Gül, nüfusun büyük kesiminin açlık sının altında bulunduğunu, bunun da büyük bir sos- yal yara olduğunu söyledi. Başbakan, bu çer- çevede emekli maaşlanna "sosyal destek öde- mesi" adı altında iyileştirme yapıldığını açık- ladı. Başbakan, zammın makro ekonomik den- geleri ve mali disiplini bozmayacağını ve yüz- de 6.5'lik faiz dışı fazla hedefınin rutturulaca- ğını kaydetti. Gül, zamlann kaynağı konusuna açıklık getirmezken "Bunuüeriltigünlerdeaçık- layacağız. Kimseden hiçbir şeyi saklamryoruz. Hepimiz aym uçağın içindeyiz'' demekle yetin- di. Gül, harcama reformu yapılacağını, tasar- ruftan gelir sağlanacağmı, özelleştirmeye bü- yük hız verileceğini belirtti. Hükümetin ocak- tan geçerli olmak üzere yaptığı zam oranlan ile emekli aylıklan şöyle oldu: - SSK emeklisi (3İ5 milyon kişi): Seyyanen 75 milyon lira zam yapılarak en düşük maaş 257 milyon liradan 332 milyon liraya çıkanldı. -Bağ-Kuremeklisi: (1 milyon55binkişi): 100 milyon lira seyyanen iyileştirme yapıldı. En düşük maaş 150 milyon liradan 250 milyon li- raya çıkanldı. 12. basamaktan 262 milyon lira maaş alanlann maaşı ise 362 milyon liraya çık- n. 13-24 basamakta olanlar (20 bin kişi): 600 milyon lira ayük alan bu kesime 75 milyon li- ra iyileştirme yapıldı. -Bağ-Kurtanm sçortahlan: (145bin kişi) Sey- yanen 100 milyon lira destek ödemesi ile en dü- şük maaş 66 milyon liradan 166 milyon liraya, en yüksek maaş 264 milyon liraya çıkanldı. - Yaşhhk aylığı alanlar: (1 mflyon Idşi) Yüzde yüz zamla aylıklar 24 mılyondan 48 milyon liraya çıkanldı. Kayıt dışı çalışanlar nedeniyle Maliye ile SSK'nin vergi ve prim kaybı büyük oranlara yükseldi Niifiısun yüzde 8'i kaçak işçiALPERKIZILTAN Ülkemizde kayıt dışı istih- dam sorunu yalnızca sosyal gü- venlik kurumlanrun kaybettik- Ieri sigorta primleri açısından değil, Maliye'nin de kaybetti- ği vergi açısından ciddi sorun- lara neden oluyor. Kayıt altın- da çalışanlann yansından faz- lasının ücreti ise asgari ücret üzerinden beyan ediliyor. Türkiye'de kaçak işçiliğin ya- nı sıra çevre ülkelerden, hatta Afrika ülkelerinden gelen kaçak işçiler, kayıt dışı ekonominin önemli kaynaklannı oluşturu- yor.Ülkelerindeki ekonomik du- rumun düzelmesiyle Romanya uyruklu işçilerin ülkelerine dön- meye başladığı görülürken, bu kez de kaçak çalışan Afhkalı- lann sayısının artmaya başladı- ğı gözlendi. İşyerieri de kayıtsız SSK Araştırma Koordinas- yon ve Planlama Daire Başkan- lığı'nın yaptığı araştırmada, ülke- mizde tahmini olarak kaçak çalıştı- nlan işçi sayısı 4-4.5 milyon, yaban- cı kaçak işçi sayısı ise 1 milyon do- layında. Bu arada, denetlenen 31 bin 801 işyerinden 3 bin 945 işyerinin ka- yıtlı olmadığı saptanırken, SSK'nin 'SK'ninyapüğıbir araştırrnaya göre, ülkemizde kaçak çalıştınlan işçi sayısı 4.4- 5 milyonu, yabancı kaçak îşçi sayısı ise 1 milyonu buluyor. Kurumun sadece geçen yükiprim kaybı 1.2 trilyon lırayı bulûrken, yetkililer, kayıt dışı çahşma oranının en yüksek olduğu hizmet sektörünü denetJeyecek müfettişlerin yetkısinin ellerinden ahndığını, bu hatanın bir an önce düzehümesi gerektişini söyledıler. prim kaybının geçen yıl 1.2 trilyon lira olduğu belirlendi. Kayıtlı olmayan işyerlerine kesi- len idari para cezasının 10 trilyon 445 milyar lira olduğu kaydedilir- ken, kayıt dışı istihdamdaki sorun- lar şöyle sıralandı: "Üretiminyanandan fazlası hizmet sektöründedir. Bu sektöreyönelik de- netime ağıriık vermek şarror. Zira bu sektörde kayıt dışı çahşma oranı üçte ild olarak ifade edilmektedir. Ekhn 2000 tarihinde müfettişlerin ölçümleme yetkisi ellerinden alındı. Bu hatanın düzeltilmesi gerek. Ülke- mizdeki toplam istihdamın yaklaşık VTİzde25kadannıgerçekteştirenteks- til sektöründe fıiM çalışan 2.5 milyon kişinin tahmini yüzde 75'i kayıt dışı- (hr." Araştırmada, kayıt dışının önlen- mesi için öncelikli olarak hiz- met kalitesinin yükseltilmesi, ücretli ve sürekli çalışmantn desteklenmesi gereknği vurgu- landı. Afrikahlar arttı Romanya'daki ekonomik kriz sırasında binlerce Romanyalı, iş umuduyla kaçak yollardan Türkiye'ye giriş yapmıştı. Ge- nellikle sigortasız ve daha ucu- za çalışmalan nedeniyle işve- renlerin tercihi haline gelen bu işçiler, ülkelerindeki ekonomik krizin düzelmesiyle geri döndü- ler. RomanyaJılar döndükten son- ra, bu kez de Istanbul'da uyuş- turucu dağıtımı yapan ve sek- törde "torbacı" olarak bilinen Afrikahlar ağırlık kazandı. Is- tanbul Narkotık Şube ekipleri- nin düzenlediği başanlı ope- rasyonlar sonucu uyuşturucu dağıtunı yapmalanna fırsat ve- rilmeyen Afrikahlar, özellikle tekstiî ve kaçak saat sektörün- de çahşmaya başladılar. Afrika uyruklu ve giyim mankeni sektöründe çalışan Daniel, Türki- ye'nin yaşamak için çok uygun ol- duğunu söyleyerek "Burası hem çok ucuzhem de dolaren geçerli para bi- rimi" diye konuştu. YÜZde 1.03 - 6.73 Akaryakıt fiyatlan artü Haber Merkezi - Akaryakıt ürünlerinin perakende satış fıyatlanna, bugünden geçerli olmak üzere zam yapıldı. Akaryakıt Dağıtıcılan Derneği'nden (ADER) yapılan yazılı açıklamaya göre, kurşunsuz benzinin fiyatı yüzde 3.50, süper benzinin fiyatı yüzde 3.49, gazyağının fiyatı yüzde 3.59, motorinin fiyatı yüzde 3.53, kalyakın fiyatı yüzde l .03, fueloil 6 numaranın fiyatı da yüzde 6.73 oranında arttınldı. Zamla birlikte îstanbul'un Avrupa yakasında, kurşunsuz benzinin litre fiyatı l milyon 716 bin liraya, süper benzinin litre fiyatı l milyon 719 bin liraya. motorinin litre fiyatı l milyon 349 bin liraya yükseldi. DİSK Genel Başkanı Süleyman Çelebi: Devlette kadro fazlası değil, eksikliği var AKP emekçi için çözünı üretemedî OKT4VAPA1DEV De\Tİmci Işçi Sendikalan Konfe- derasyonu (DlSK) Genel Başkanı Sü- leyman Çelebi, 3 Kasım seçimlerinin emekçiler ve ezilen yoksul halk yı- ğınlan bakımından bir çözüm ürete- mediğini öne sürdü. Çelebi, "Sağ, EVIFve Dünya Bankası'nın aynı reçe- telerini uygulamak üzere farklı bir kimlikle yine, büyük bir çoğunhıkla iktidara gebniştir.AKP hükümetinin öncelikleri emekçilerin taleplerinden çokuzaknr"dedı. Gazetemize 3 Kasım sonrası ge- lişmeleri değerlendiren Süleyman Çelebi, programında bölge banşına katkı vereceğini söyleyen AKP ikti- dannın, ABD yönetimiyle işbirliği içinde Türkiye'yi Irak'a yönelik bir saldınnın üssü haline getirmeye ça- lıştığını kaydetti. Çelebi, AKP iktidannın özelleştir- me ve devletin küçültülmesi konula- nndaki tavn ile ilgilı olarak ise şun- lan söyledi: "Devietin küçültülmesi ile flgfli gerekçeiermtemdvehakh bir ne- deni yoktur. Bunun pratik anlamda- ki karşılığı personel azamlmasL, diğer bir ifade ile işsizüktir. Bugün devlette kadro fazlası değil, tam tersine kadro eksikliği vardır. Sağhk, adalet, eğitim tstanbul Haber Servisi - îlaç firmalanna olan 600 trilyon liralık ilaç borcunu ödemediği için firmalardan ilaç alamayan ve birçok yurttaşın mağduriyetine neden olan SSK, 200 trilyon liralık ilk taksiti yatırdı. SSK îstanbul Bölge Müdürü Akif Feyzioğlu, yurttaşlann ilaçlannı SSK'den alabileceğini belirtti. ilaç şirketlerine 600 trilyon lira borcu olan SSK, borcunu 2003 Mart ayı sonuna kadar ödemek için ilaç Sanayii Işverenleri Sendikası ile bir protokol imzaladı. Protokole göre firmalar faiz, gecikme zammı ve masraf alacaklanndan vazgeçti. SSK'de ilaç sıkıntısı bitiyor başta olmak üzere personel yetersiz- oğindenhizmetlerverilememektedir. Yeterli sayida müfettiş aunamadığı için vçrgi denetimiyapılamaniaktadır. Personel azalnlması işsizlikle birlikte yoksulluğu artnracaknr." Nemalar, derhal ödenmeli Çelebi, zorunlu tasarruf ve nerna ko- nusunda iktidarlann çifte standart uy- guladıklannı savunarak "Fondaki bi- rikünler bilinçli olarak eritümiştir. Hak sahiplerine derhal ve nakden ödenmeödir" şeklinde konuştu. Ye- rel yönetimlerdeki özelleştirmeyi de eleştiren Çelebi, "Şirketleşme ve ta- şeronlaşmabir\andank^iseJçıkarsağ- lamanın bir yolu. diğertaraftan kayıt dışı ekonominin bir kaynağı haline gelmektedir'' dedi. GEÇMtŞTEN GELECEĞE ORHAN ERtNÇ Kiimesteki Kazlar ve... Hikmetinden sual olunamadığı için olsa gerek, ekonomi ve vergi konulanna aklım pek yatmaz. Ama günlük yaşamın ayrılmaz bir parçası ol- duklanndan öğrenmek için çaba harcamaktan da kendimi alamam. Öğreneceğimiz yerler de belli. Gazeteler ve te- levizyonlar. Televizyonlardaki muhabbetlerin büyük bölümü izleyenlerin ufkunu açmaya yönelik olduğundan ne getirip ne götürdüğü belli olmuyor. Dinlediğinizle kalıyorsunuz. Gazeteler biraz daha somut yönden yaklaşıyor- lar, arada dertlere de parmak basıyorlar. Türkiye'de iki ayn resmi enflasyon oranı oldu- ğunu, galiba üçüncü kez yazarak, ustam Hakkı Dev- rim'in değerlendirmesine uygun olarak "zamanı- nızdan çaldığım" için üzgünüm. Cahilliğime verin. • • • Üçlü koalisyonun Maliye Bakanı, giderayak 2002 Ekim ayı verilerine göre enflasyon oranının saptan- dığını, buna göre de yeniden degerlendirme ora- nının yüzde 59 olarak belirlendiğini açıkladı. 3 Kasım seçimleriyle iktidar olan AKP'nin Mali- ye Bakanı da "amenna ve saddakna" (inanır ve doğ- rulanm) diyerek aynı oranı benimsedi. Aradan günler geçti. Bu kez aynı iktidann Sanayi ve Ticaret Bakanlı- gı, Resmi Gazete'nin 14 Aralıkgünlü sayısındaya- yımladığı yönetmelik degişikliğinde, Ekim 2002'de- ki enflasyon oranının yüzde 36.1 olduğunu açık- ladı. Olaki maliyenin kabullendiği oran TÜFE'ye (Tü- ketici Fiyatlan Endeksi), Sanayi ve Ticaret Bakan- lığı'nın benimsediği oran da TEFE'ye (Toptan Eş- ya Fiyatlan Endeksi) dayanıyordu ve yasalan böy- le emrediyor olmalıydı. Yüzde 59'luk oranın amacı, kümesteki kazlan da- ha rahat yolup Hazine'ye gelir sağlamak. Gazete- lerde günlerdirtefrika edilen harçların ve idari pa- ra cezalarının yeni tutarlan bu amacı kanıtlıyor. Ancak Hazine'nin kümesinde yalnız kazlar yok. Legorn, fızan, ispenç, koşinşin gibi cins tavuklar da var. Kendisini "garip bir muhasebeci" diye nitelen- diren sevgili arkadaşımdan öğrendiğime göre yüz- de 59'luk oran bunlara kazlar gibi yaklaşmıyor. "Sabit kıymetlerine amortisman ayınrken 2002 yılına düşen paylarını yüzde 59 arttırabilirsin. Gi- derine yazacağın tutar da matrahını daha düşük kılar ve dolayısıyla da az vergi ödersin" diyor. Enflasyon muhasebesinin kıyağı cinslere, cere- mesi kazlara düşüyor. • • • Yüzde 31.6'lık enflasyon oranına gelince. 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Ka- nun'agöreçıkanlmış birTüketici Sorunlan Hakem Heyetleri Yönetmeliği var. Başvuru sınırlan da her yıl TEFE oranında arttırılıyor. Tüketiciyi, TÜFE dururken TEFE'ye göre koru- mak, bıze özgu ayn bir acayıplik deyip geçelim. Değişikliği Vatan gazetesindeki "Vatandaşın Ke- sesi" köşesinde arkadaşımız Cemile Varol 31 Aralık günü ele almış. Yazısının başlığı da "Yasa- ya göre 52 milyon lira paradan sayılmıyor". Varol'a göre kapıdan aldığınız bir mal 53 milyon 79 bin liraya kadar olan birfiyattaysa bozuk da çık- sa üzerine bir bardak su içeceksiniz. Çünkü şikâ- yet hakkınız yok. Ancak bu tutann üstünde bir mal almışsanız hakem heyetine başvurabiliyorsunuz. Hoş, yüzde 59 uygulansaymış devletin kazık atan- lara hoşgörüsünün sının 62 milyon 10 bin lira ola- cakmış. Galiba "Buna da şükür" demek lazım. TüketiciMahkemesi'nebaşvurmak içinde aldı- ğınız malın fiyatının 292 milyon 40 bin 658 lira ya da daha pahalı olması gerekiyor. Anlaşılan kazlar iie cins tavuklar arasında aynm yapma geleneği hepimizin içine işlemiş. Güngör Uras Hocamın (Tevfik Güngör) "Ba- ğımlı Kalemler" başlıklı yazısını (Dünya, 31 Aralık 2002) ibreti âlem için bir kez daha okuyacağım. oerinc@cumhuriyet.com.tr. Fonu tasfiye yasası Meclis'te Nemalara 4yıllık ödeme takvimi ANKARA (Cumhu- riyet Bürosu)- Tasarruf Teş\ik Fonu'nun tasfiye edihnesine ilişkin yasa tasansı TBMM'ye su- nulurken nemalann hak sahiplerine ödenmesi 4 yıllık bir süreye yayıh- yor. Anaparanın 2003 yılı içinde ödenmesi ön- görülürkenherhangi bir ay belirtilmemesi öde- menin sarkabileceğinin işareti olarak nitelendi- rildi. TBMM Başkanlı- ğı'na sunulan tasan, şu düzenlemeleri öngörü- yor: */ Hak sahiplerinin ay- lık veya ücretlerinden yapılan tasarrufkesinti- leri, devlet veya ilgili iş- verenin katkılanyla il- gili olarakyasanın yürür- lüğe gireceği tarihte ka- lan nema, DtE tarafin- dan her ay açıklanan TÜ- FE oranında aylık olarak değerlendirilecek. •Anapara tutarlan hak sahiplerine 2003 yı- lında defaten ödenecek. TÜFE 'ye göre değerlen- dirilen tutann 1/4'ü 2004 yıhnda, kalan tutann l/3'ü2005yılında,ka- lan tutann 1/2'si 2006 yılında ve kalan kısmı 2007 yılında ödenecek. •Emeklilik veya ölüm halinde taksitlen- dirme devam etmeye- cek, ilgililere veyamiras- çılanna kalan tutar defa- ten ödenecek. Ödeme- ler vergi ve kesintiye ta- bi tutulmayacak. ^ Anayasa Mahke- mesi'nin iptal ettiği hü- kümler kapsamındaki hak sahipleri tarafından yargı mercilerine açıl- mış ve devam eden da- valar hakkında bu hü- kümler uygulanacak. t/ Çalışanlann Tasar- rufa Teşvik Edihnesi ve Bu Tasarruflann Değer- lendirilmesine Öişkiıı Ya- sa'ya göre, ücretlerden yapmalan gereken ta- sarruf kesıntileri ile kat- kı paylannı süresi için- de ilgililerin banka he- saplanna yatırmayan iş- verenlerden; yatınmıası gereken miktarlar ile ge- cikme zammı, reser ve- ya ilgililerin başvuıusu halinde 3 ay içerisinde SSK tarafından taJısil edilerek ilgilinin tasarruf teş\ik hesabına yatınla- cak.