Katalog

-ff 0 AĞUSTOS 2002 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOM ekonomi(S cumhuriyet.com.tr 13 lş Güvencesi Yasa Tasarısı'na son anda tanm ve basın çalışanlan da dahil edildi îşçinin güvencesiIş Kanunu ve Sendikalar Kanunu He Basjn Mesleğinde Çahşanlarta Çalıştranlar Arasmdaki Münasebetferin "fenami Hakkındaki Kanun'da DeğişikJik Yapılması Hakkmda Kanun: • MADDE1.-25.8.1971 tarihiive 1475 sayı- h Iş Kanunu'nun 6. maddesinin başlığı ile (III) nu- maralı bendı aşağıdakı şekilde değiştirilmiş ve ay- nı maddeye aşağıdakı bent eldenmiştir. "Sanayi,ticaretve tanm işleri:" m. Bu Kanu- nun uygulanması bakımından tanmdan sayılacak işler şunlardır: a) Her çeşit meyveli ve meyvesiz bitkiler; çay, pamuk, tütûn. elyaflı bitkiler; tunınçgiller; pirinç, baklagiller; ağaç, ağaççık, omca, tohum fıde, fi- dan; sebze ve tarla üriinlen; yem ve süs bitkıleri- nin yetiştirilmesi. üretımi, ıslah, araştınlması, bun- larla ılgili her türlü toprak ışleri, ekim, dikim, aşı, budama, sulama, gübreleme, hasat, harman, dev- şirme, temizieme, hazırlama ve ayırma işleri, has- talık ve zararlılarla mücadele, toprak ıslahı, çayır, mera, toprak ve su korunması işleri, b) Fidanlık ve ağaçlandırma. tabii ve suni tensiJ, orman koru- ma ve bakımı, orman imar ve ıslahı, tohum top- lama, ormancılık araştırma, tali orman yolu yapı- mı ve onarunı, amenajman, silvikültûr, orman ürünJeri istihsali, ana depolara nakil, son depolar- da istif ve tasnif, milli parklann yapım, bakım ve geliştirilmesi işleri, c) Her türlü iş ve gelir hayvan- lannın yetiştirilmesi. üretimi, ıslahı ve bunlarla il- gili bakım, güdüm, terbiye, kırkım, sağım ve ürün- lerinin elde edilmesi, toplanması. saklanması iş- leri ile bu hayvanlann hastalık ve asalaklanyla mücadele ışlen, ç) 854 sayılı Deniz Iş Kanunu hü- kümleri sakh kalmak kaydıyla, kara ve su avcılı- ğı ve bu yoldan elde edilen ürünlerin saklanması, taşınması ve üretıhnesi işleri. IV Yukanda sayılan ışler dışuıda kalan bir işin bu kanunun uygulanması bakımından sanayi, ti- caret veya tanm işlerinden sayılıp sayılmadığını belirlemeye, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile Tanm ve Köyişleri Bakanlığının görüşleri alınarak, Ça- lışma ve Sosyal Güvenlık Bakanlığı yetkilidir. • MADDE 2. - 1475 sayılı Kanunun 13 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve bu mad- deden sonra gelmek üzere aşağıdaki maddeler ek- lenmiştir. • MADDE 13, - Süresi belirli olmayan sürek- li hizmet akitlerinın feshinden önce durumun di- ğer tarafa bildirilmesi gerekir. Hizmet akdi; a) îşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildi- rimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra, b) Îşi 6 aydan birbuçuk yıla kadar sür- müş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılma- smdan başlayarak 4 hafta sonra, c) tşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için. bildiri- min diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı haf- ta sonra, d) îşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bil- dirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak se- kiz hafta sonra. feshedilmiş sayılır. Bu süreler as- gari olup sözleşmeler ile artınlabilir. Bildirim şar- tına u>inayan taraf bildirim süresine ılişkin ücret tutannda tazminat ödemek zorundadır. Işveren bil- dirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle hizmet akdini feshedebilir. Işverenin bildirim şar- tına uymaması veya bildirim süresine ait ücreti peşin ödeyerekakdı feshetmesi, 13/A, 13,'B, 13/C, 13/D ve 13'E maddelerinin uygulanmasına engel olmaz. 13/A maddesinin birinci fıkrası uyannca, 13/B, 13'C, 13/D ve 13/E maddelerinin uygulan- ma alanı dışuıda kalan işçilerin hizmet akdının, fe- sih hakkının kötüye kullanılarak sona erdirildiği durumlarda işçıye bildirim sürelerine ait ücretin üç katı tutannda tazminat ödenir. Fesih için bildirim şartına da uyulmaması aynca dördüncü fikra uya- nnca tazminat ödenmesini gerektirir. Feshin^çerBsebebedayandınlması: • MADDE 13/A.- On veya daha fazla işçi ça- lıştınlan işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan ve işletmenın bütününü sevk ve idare eden işve- ren vekili niteliğinde ohnayan bır işçinin belirsiz süreli hizmet akdini fesheden ışveren. işçinin ye- terliliğinden veya davranışlanndan ya da işletme- nin, işyerinın veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır. Aşağıda- ki hususlar fesih için geçerli bir sebep oluşturmaz: a) Sendika üyeliği veya çalışma saatleri dışın- da ya da işverenın nzası ile çalışma saatleri için- de sendikal faaliyetlere katılmak, b) Işyeri sendika temsilcilıği veya işçi temsilci- liği yapmış olmak, yapmak, temsilciliğe aday ol- mak, c) Mevzuattan veya sözleşmeden doğan hakla- nnı takip için işveren aieyhine idari veya adli ma- kamlara başvurmak veya bu hususta başlatıhnış sürece katılmak, d) Irk, renk. cınsiyet, medeni hal, aile yükümlülükleri, hamılelik, din, siyasi görüş, etnik veya sosyal köken, e) 70. madde uyannca kadın işçilerin çalıştınlmalannın yasak olduğu sü- relerde ışe gelmemek, f) Hastalık veya kaza nede- niyle 17. maddenin (I) numaralı bendinin (b) fık- rasında öngörülen bekleme süresinde işe geçici olarak devam etmemek. işçinin altı aylık kıdemi, aynı işverenin bir ve- ya degişik işyerlerinde geçen süreler birleştirile- rek hesap edilir. AkdJn feshinde nsnl: • MADDE 13/B. - Işveren fesih bildirimini yazılı olarak yapmak ve fesih sebebini açık ve ke- sın bir şekilde belirtmek zorundadır. Işveren ba- bmından beklenemeyecek haller hariç olmak üze- re, hakkındaki iddıalara karşı savunması alınma- ian bir işçinin belirsiz süreli hizmet akdi, o işçi- [îin davranışı veya verimi ile ılgili nedenlerle fes- hedilemez. Ancak, işverenin 17'nci maddenin (II) numara- ı bendinde gösterilen sebeplerle fesih hakkı sak- ıdır. • MADDE 13/C.-Hizmet akdi feshedilen şçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya göstenlen sebebin geçerli olmadığı iddiası ile fe- sih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde iş mahkemesinde dava açabilir. Toplu iş sözleşmesinde hüküm varsa veya taraflar anlaşır- larsa uyuşmazlık aynı sürede özel hakeme götü- rülür. Feshin geçerli bir sebebe dayandığını ispat yükümlülüğü ışverene aittir. Dava sen muhakeme usulüne göre ıki ay içinde sonuçlandınlır. Mahke- mece venlen karann temyizi halinde, Yargıtay bır ay içinde kesin olarak karar verir. Geçersiz sebeple yapılan feshin sonuclan: • MADDE 13/D. - îşverence geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli ol- madığı mahkemece tespıt edilerek feshin geçersız- "IV. - İşçi, feshin (I), (II) ve (HI) numarab bent- lerde öngörülen sebeplere ırygun olmadığı iddiası ile 13,13/A, 13/B, 13/C, 13/D, 13/E madde hüküm- leri cerçevesinde yargı yoluna başvurabilir." • MADDE 5. - 1475 sayılı Kanunun 24 üncü maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde de- ğiştirilmiştir. 'Toplu işçi çıkarma' • MADDE 24. - îşveren; ekonomik, teknolo- jik, yapısal ve benzeri işletme, işyeri ve işin ge- rekleri sonucu topluca veya bir ay içinde toplam en az on işçinin iş akdini feshetmek istediğınde, bunu en az otuz gün önceden biryazı ile işyeri sen- dika temsilcilerine veya işçi temsilcilerine, ilgili İş Güvencesi Yasası, seçim meydamna dönüşen TBMM Genel Kurulu'ndan 7 saatlik bir mesaiyle geçti. Görüşmelerin başından sonuna kadar genel kurula katılan tek lider Başbakan Ecevit oldu. Yılmaz ile MHP Genel Başkanı Bahçeli genel kurula hiç uğramadı. ANAP'ın tasanyı engellemeye dönük tavn nedeniyle Çalışma Bakanlığı'ndan istifa eden Yaşar Okuyan kuliste kutlamalan kabul ederken, halefi Nejat Arseven sessizce aynldı. bölge müdürlüğüne ve Türkiye İş Kurumu'na bil- dirir. Bu bildirimde işçi çıkarmalannın sebepleri, çıkanlacak işçi sayısı ve gnıplan ve işe son ver- me işlemlerinin ne kadarlık bir zaman diliminde gerçekleşeceğine ilişkin bilgilerin bulunması zo- runludur. Bildirımden sonra temsilcilerle ışveren arasında yapılacak görüşmelerde, toplu işçi çıkar- mannı önlenmesi ya da çıkanlacak işçi sayısının liğine karar verildiğinde, işveren, işçiyi biray için- de işe başlatmak zorundadır. işçiyi başvurusu üze- rine işveren bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az altı ay en çok bir yılîık ücreti tutannda taz- minat ödemekle yükümlü olur. Mahkeme feshin geçersizlığine karar verdiğinde, işçinin işe başla- tılmaması halinde ödenecek tazminat miktanm da belirler. İşçinin mahkeme karannın kesınleşmesi- hususlar 6 ay içinde çıkanlacak bir yönetmelilde düzenlenir • MADDE 8.- 1475 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir. • GEÇİCİ MADDE 13. - Isveri temsikileri ile ilgili yeni bir düzenleme getirilinceye kadar, iş- yerinde sendika temsilcilerinin bulunmadığı hal- İerde, o işyerinde çalışan işçiler tarafından 2821 sayılı Sendikalar Kanunu'nun 34'üncü maddesin- de belirlenen sayıda seçilecek işçi temsikileri gö- rev yaparlar. • MADDE 9. - 5.5.1983 tarihli ve 2821 sayı- lı Sendikalar Kanunu'nun 30'uncu maddesi aşa- ğıdaki şekilde değiştirilmiştır. • MADDE 30. - işyeri sendika temsilcisinin belirsiz sürelı hizmet akdinin ışveren tarafından feshinde 1475 sayılı Iş Kanunu'nun ilgili hüküm- leri uygulanır. Temsilcinin hizmet akdinin sadece temsilcılik faaliyetlerinden dolayı feshedilmesi halinde, 1475 sayılı Kanunun 13/D maddesinin birinci fıkrası uyannca en az bir yıllık ücreti tuta- nnda tazmınata hükmedilir. Işveren, yazılı nzası olmadıkça işyeri temsilcisinin çalıştığı işyerini de- ğiştıremez veya işinde esaslı bir tarzda değişiklik yapamaz. Aksi halde değişiklik geçersiz sayılır. • MADDE 10. - 2821 sayılı Kanunun 31 'in- ci maddesinin altıncı fıkrası aşağıdaki şekilde de- ğiştirilmiş ve maddenin sonuna aşağıdaki fikralar eklenmiştir. İşverenin, hizmet akdinin feshi dışın- da, üçüncü ve beşinci fıkra hükümlerine aykın ha- reket eönesi halinde. işçinin bir yıllık ücret tuta- nndan az oknamak üzere tazminata hükmedilir. Sendika üyeliği veya sendikal faaliyetlerden do- layı hizmet akdinın feshi halinde ise 1475 sayılı Emek sahnesinde ideoloji hesaplaşması BÜLENTSARIOĞLÜ ANKARA - İş Güvencesi Yasası, seçim mey- danına dönüşen TBMM Genel Kurulu'ndan 7 sa- atlikbu-mesaiyle geçti. Anayasa değjşikliğive AB yasalanndan sonra 21. dönem Meclis'in üçüncü reform adımı olan yasa, erken seçim sürecinde iş- veren kesüninin baskısına direnen mületvekille- rinin işçiye son armağanı oldu. Yasanın görüşme- lerinden bazı notlar şöyle: • Görüşmelerin başından sonuna kadar genel kurula katılan tek liderBaşbakan BöfentEcevit ol- du. MesutYılmaz ile MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli öncekı gün genel kurula hiç uğramadı. Ancak büyük katılım gösteren MHP grubu, DSP iie tasannın çıkmasını sağladı. • 1963'te toplusözleşme öngören Sendikalar Yasası'yla çalışma yaşamında tarihe geçen Baş- bakan Ecevit, böylece bu alandaki büyük bir re- forma daha damgasını vurdu. ANAP'ın tasanyı engellemeye dönük tavn nedeniyle Çalışma Ba- kanlığı 'ndan istifa eden YaşarOkuyan kuliste kut- lamalan kabul ederken, halefi NejatArseven ses- sizce aynldı. • DSP millervekili Masum Türkerde 3 yıldan beri "yapay gündemfc" uğraştüdannı itiraf ettik- ten sonra "Bugün, burada halkın beldentisini gö- rüşmoruz.Bukonuda,abaatündansopagösteren- lerinkünfer olduğunuhepimizbüh'omz'" diye de- vam etti. Türker. sağ partılen "ltiraz edilen şey nedirbînyormusunuz: küreselserma>e>ekarp öl- keterinenbü>ükda>anağıolansendikacılığın,yok edihniş olan sendikaahğın tekrar dirilmesinden endişe edürvTM-" sözleriyle eleştirdi. • ÎLO sözleşmelerinden örnekJer vererek yasa- nın yeterince ileri unsuriar taşımadığnn vurgula- yan SP sözcüsü Aslan Polat'ın "Bflhassa ANAFa birşey söykmek isoyomın.Avrupa Birtiği yasal*- nnda öncülûk >apı>t)rsuınu da, neden işçüerin hakkını koru>an bn ILO sözleşmesi gefcüğizaman bakan istifa eftirmek zonında bırakıwrsnnuz?? ' sözlerine en bü>"ük alkış MHP sıralanndan geldi. ne kadar çalıştınlmadığı süre içinde en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer haklan kendısıne ödenir. Bildirim süresine ait ücret işçi- ye peşin ödenmişse, bu tutar jııkandaki hüküm- İere göre yapılacak ödemeden mahsup edilir. iş- çiye bildirim süresi verilmemiş veya bildirim sü- resine ait ücret peşin olarak ödenmemişse, bu sü- relere ait ücret tutan avnca ödenir. işçi. kesinle- şen mahkeme karannın tebliğinden itibaren altı iş günü içinde işe başlamak için ışverene başvuruda bulunmak zorundadır. İşçi bu süre içinde başvu- ruda bulunmazsa, işverence yapılmış olan fesih geçerli bir fesih sayılırve işveren sadece bunun hu- kuki sonuclan ile sorumiu olur. Birinci, ikinci ve üçüncü fıkra hükümleri sözleşmeler ile hiçbir su- retle değıştirilemez; aksi yönde sözleşme hüküm- leri geçersizdır. Yeni işe girme: • MADDE 13/E. - Hizmet akdi feshedilen iş- çi yeni bır işe girer ve mahkemece feshin geçer- sizlığine karar verilirse, önceki işine dönmek is- temeyen işçi durumu altı iş günü içinde önceki iş- verenine bıldirir. Yazılı olarak yapılacak bu bildi- rim üzerine belirsiz süreli hizmet akdi işverence geçerli bir sebeple feshedilmiş gibi sayılır ve bu- na ilişkin hukuki sonuçlar doğar. • MADDE 3. - 1475 sayılı Kanunun 8'inci maddesinin ikinci fıkrasındaİd "13" ibaresi, "13, 13/A, 13/B, 13/C, 13/D, 13/E" şeklınde, aynı Kanu- nun 14 üncü maddesinin onbirinci fıkrasında yer alan "13 üncü maddenin (Q bendinde" ibaresi "13'üncü maddesinde" şeklinde değiştirilmiştır. • MADDE 4. - 1475 sayılı Kanunun 17'ncı maddesıne aşağıdaki bent eklenmiştir. azaltılması yahut çıkarmanın işçiler açısından olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi konulan ele alınır. Görüşmelerin sonunda toplantmın yapıldı- ğnn gösteren bır belge düzenlenır. Fesih bildinm- leri, işverenin toplu işçi çıkarma isteğini bölge müdürlüğüne bildirmesinden otuz gün sonra hü- küm doğunır. Işyerinin bütünüyle kapatılarak ke- sin ve devamlı suretle faaliyete son verilmesi ha- linde, ışveren sadece durumu en az otuz gün ön- ceden ılgili bölge müdürlüğüne ve Türkiye İş Ku- rumu'na bildırmek ve işyerinde ilan etmekle yü- kümlüdür. Mevsim ve kampanya işlerinde çalışan işçilerin işten çıkanlmalan hakkında, ışten çıkar- ma bu işlerin niteliğıne bağlı olarak yapılıyorsa, toplu işçi çıkarmaya ilışkin hükümler uygulan- maz. Işveren, toplu işçi çıkanlmasına ilişkın hü- kümleri 13/A, 13/B, 13/C, 13Dve 13'Emadde- leri hükümlerinin uygulanmasını engellemek ama- cıyla kullanamaz; aksi halde işçi sözü edilen mad- delere göre dava açabilir. • MADDE 6. - 1475 sayılı Kanunun 98'incı maddesinin (A) bendinin (3) numaralı ait bendin- de yer alan " 13'üncü maddenin(A) bendinde" iba- resi, "13'fincümaddede" şeklinde. ajnı maddenin (B) bendinde yer alan "24'üncü maddesindeld hü- kümlere aylan olarak işçi çıkaran veya işyerineye- ni işçi alan işveren veya vekiline işten çıkanhğı ve- ya işe aldığı her işçi için" ibaresi "24'üncü madde- sindeld hükflmlere aykın hareket eden işveren ve- >a vekiline'1 şeklinde değiştınlmiştır. • MADDE 7. - 1475 sayılı Kanuna aşağıdaki madde eklenmiştir. • EK MADDE 4. - Tanmdan sayılan ışlerde çalışanlann, çalışma koşullanna ilişkin hükümle- ri, hizmet akdi, ücret, işin düzenlenmesi ile ilgili Kanunun 13/A, 13/B, 13/C, 13/D ve 13/E madde hükümleri uygulanır. Ancak, 1475 sayılı Kanu- nun 13 <D maddesinin birinci fıkrası uyannca öde- necek tazminat işçinin bir yıllık ücret tutanndan az olamaz. 854 sayılı Deniz Iş Kanunu, 5953 sa- yılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla ÇalıştınlanJar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkmda Kanun ile 818 sayılı Borçlar Kanunu'na tabi olan işçiler ve tanmdan sayılan işlerde çalışanlar ile 1475 sayılı Kanunun 13/A maddesinin birinci fık- rası uyannca, aynı Kanunun 13/A, 13'B. 13/C, 13D ve 13'E maddelerinin uygulanma alanı dı- şında kalan işçinin sendika üyeliği veya sendikal faaliyetlerden dolayı hizmet akdinin feshi iddiası ile açacağı davada, ispat yükümlülüğü işverende olmak üzere 5521 sayılı Iş Mahkemeleri Kanu- nu'nun genel hükümlen uygulanır. İşçiye ödene- cek tazminat mıktan için, altıncı fıkra hükmü esas aluur. işçinin iş kanunlan ve diğer kanunlara gö- re haiz olduğu bütün haklan saklıdır. • MADDE 11.-25.8.1971 tarihli ve 1475 sa- yılı İş Kanunu'nun 5'inci maddesinin birinci fık- rasınnı (2) numaralı bendi "50'den az işçi çalış- tınian (50 dahil) tanm işlerinin yapıldığı iş yer- lerinde" şeklinde değiştirilmiştir. • MADDE 12. - 13.6.1952 tarihli ve 5953 sa- yılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkmda Kanun'un değışik 6. maddesine aşağıdaki fikra eklenmiştir. "1475 sayılı Kanunun 13/A, 13/B, 13/C, 13/D, 13/E ile 24 üncü maddeleri hükümleri kıyas yoluyla uygulanır." • MADDE 13. - Bu Kanun 15 Mart 2003 tarihinde geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe gırer. İŞÇİMNEVREMNDEN ŞÜKRANSONER Kımlma Noktası Önceki gece yasalaşan işçilerin ve basın çalışanla- nnın "iş güvencesi" sermaye. Büyük medya ittifakı- nın siyaset üzerindeki gücünün kınlma noktası olabi- lir. Uzun yıllardır siyasi iradenin sermaye, büyük med- ya güdümünde, istemleri, çıkarlan doğaıltusunda iş- letilmesi çizgisinde bir küçücük, anlamlı sapma. Yasa riskli bir 7 ay sonra yürürlük tarihiyle, sınırlı öl- çülerde iş güvencesi getiriyor olsa da AB, Kopenhag kriterleri, ILO, uluslararası sözfeşmelerie uyumlu, ilk kez işçiden yana bir hak ve kavramı kurumlaştırması çok önemli. En az onun kadar önemli olan boyutu ise siyaset üzerindeki sermaye, büyük medya gücünün, güdümünün ortaya çıkmasında tumusol kâğıdı iştevi yapması. Tam da bu nedenle, seçim ortamında siya- si partiler ve milletvekillerinin sermaye büyük medya karşısında ilk kez kendi kimliklerini ortaya koymak üzeri bir çıkış yapma gereğini duymalan. Kürsüye çı- kan yasayı destekleyen, hatta özünde destekleme- yenlerin bile, sermaye, büyük medya baskısını, boyut- lannı kınamak, bağımsızlıklannı kanrtlamak gereğini duyan konuşmalar yapmalan. Tek cümle ile sermaye, büyük medyanın sokaktaki insana yansıyan dozu kaçmış öfke ve baskısı, güçle- rinden çok korksalarda siyasetçtleri seçime giderken çok zor duruma soktu. Halkın, işçilerin karşısına, se- çim kürsülerine giderierken kendilerini aklamak zorun- da kaldılar. Ne traji-komik bir durumdur ki, yıllarca en- gellenmiş, Bakanlar Kurulu'ndan sonra komisyonlar- da tozlu raflara bırakılmış, bakanlar yemiş bir yasa bütün partilerin desteği görüntüsünde nerede ise oy biriiği ile yasalaştı. • • • Dogrusu son dakika yasasının gerçek sahipleri Ece- vit ağıriığında DSP, MHP ve Mesut Yılmaz, ANAP'ın tam karşısında kişi olarak bakanlığından olan Yaşar Okuyan'dı. Saadet Partisi de göreceli ilkeli davrandı. Diğer partiler Meclis gorüşmelerinde iş güvencesin- de işçilerden yana, kulislerde sermaye adına çelme atan rollerini sonuna kadar yürüttüler. Ama hiçbir par- ti ANAP kadar kendini küçük düşürüp her şeyi yüzü- ne gözüne bulaştıran rolde olmadı. ANAP Meclis'te bile hem yasanın getirilişinde im- zası olan, yeni bakanı ile dahi birçok ayak oyunundan sonra yasanın çıkmasını savunan, hem de işveren-bü- yük medyanın dikte ettirdiği önefgelerie yasanın de- ğışmesi, çıkmaması için direnen tek parti rolündeydi. Mesut Yılmaz'ın AB yandaşlığı, havariliğinin seımaye- büyük medya istem ve çıkarlan ile sınıriı olduğu, emek- ten yana AB kimliğinin, sendikal, sosyal hak ve kriter- lerinin Türkiye'ye taşınmasına düşman yüzü iyice açı- ğa çıktı. Siyasete açılımını sendikal haklarla yapmış Ecevit, özellikle son yıllar ve aylann çok fazla yıpranan kimli- ğinde, yine önemli bir işçi hakkı ile imaj düzeltmesi ya- parken çok kararlı ve dirençliydi. MHP parti olarak AB karşıtı imajını silmek istiyordu. AB'nin dayatmalanna karşı, ancak işçi haklan kriterierine sahip çıkan rolü ile DSP'yi bölerek MHP'yi iktidar dışına atmaya çalışan büyük sermaye-medya operasyonundan intikamını da alıyor, Ecevit gibi bir taşla birkaç kuş vurma şansı- nı atlamıyordu. • • • YTP asla oluşumunu borçlu olduğu, büyümesini sağlayacak büyük serrnaye-medyaya karşı çıkama- yan konumda, sınırtı bir kadrosu ile çizgisi be/irsiz sol görüntüsünü koruma çabasında en şaşkın parti ko- numundaydı. AKP ve liden Erdoğan'ın seçimlere ka- dar güçlü destek sözü karşılığında büyük medya ve sermayeye iş güvencesinden ödün verdiği söylenti- leri kulislere egemendi. Elbette AKP'lilerin bir yandan yoksul seçmen kitlesine dayanma hesaplan, diğer yandan venlen söz arasında sıkışmalan, günler boyu davranışlanna yalpalanmaJar, derin zikzaklar olarak yansıdı. Tabii ki benzer konumu DYP için geçerti olsa da zik- zaklarda daha usta Çiller ve DYP kadrolan ikili oyun- lannda daha az açığa çıktılar. Saadetlilerin büyük med- ya ve sermaye ilişkisi zaten sağlam olmadığı için göre- celi en rahat partiler arasındaydılar. Onlarda bile işve- ren-büyük medya ağır baskısının bocalamalan vardı. Sözün özü Meclis'te görüşme saatlerine kadar on- laria değil, belki de yüzlerle olasılıklar, ayak oyunlan, engellemeler karşısında geliştirilmiş taktiklerie yasa- nın görüşülmesi ve geçirilmesi önündeki engeller, Meclis iç tüzük ilkeleri anlcimında da tümü ile ortadan kaldınlmış olduktan sonra dahi, işçiler, sendikacılar cephesi güvenli değildi. Bildiğiniz gibi büyük medyanın, siyaset, hükümet- ler üzerindeki büyük baskı gücü karşısında komisyon asamasına kadar en çok iş güvencesine gereksinimi olan gazeteciler yasa tasansı kapsamına alınmamış- lardı. Komisyonlarda zoraki yasal ilişkilendirme kulis- leri yürüten işçi sendika liderierinin gözlemlerine gö- re, büyük medya yönetimlerinin doğrudan kulislere girmeleri nedeniyle yasanın yürüriüğe girmesini tehli- keye sokmuştu. Siyasi çelmeler, ayak oyunlan. atılmış adımlan sil baştan noktasına getirdiğinde, gazeteci- lere şaka yollu "Siz olmasaydınız, yasayı çıkarmıştık" sataşmalanna yol açıyordu. • • • Belki de bu noktadan DSP ve MHP'nin işçilerie bir- likte çalışan gazetecilerin haklanna sahip çıkma ve yasa kapsamına alma kararlılıklan pekişti. Yine de gö- rüşmelere saatler kala bu kez yasanın yürürlük tarihi- ne ileri atma ödün pazariığı gündeme geldi. Iş güven- cesi Yaşar Okuyan'ın bakanlığına mal olmuştu. Mil- letvekilleri üzerinde akıl almaz bire bir baskı artmıştı. Çoğunluk imza sahibi ve parti kuliste kelimenin tam anlamı ile yan çiziyoriardı. Tabii yıllann deneyimli par- lamento habercileri gazeteciler ve sendikacılann mo- ralleri bozuluyordu. İmza büyük çoğunluğuna, parti resmi sözlerine, iki partinin dayanmasına ve olabilecek tüm tüzük oyun- lanna karşı önlemlerin alınmasına karşın hâlâ oylama riski olduğu inancı egemendi. ANAP'ın yeni Çalışma Bakanı Nejat Arseven biryıl sonrası yürürlüktarihi için diretiyordu. Ecevrt daha çok işverenlerden de onay al- mak umudu ile birkaç aylık, yeni yıla uzanacak biryü- rüriük tarihiricasındabulunmuştu. Üç konfederasyon lideri iş güvencesinin yasalaşması aşamasında, oyla- ma riskini göze alamadılar. Çünkü o saatlerde yukar- da konumlannı vurguladığım bütün partiler yan çizme havasına girmişlerdi. Birebir milletvekilleri de MHP ve YTP'den de olmak üzere, çoğunluk sağlanamayaca- ğı olumsuz kehanetinde bulunuyoriardı. Meclis'in açıldığı saatlerde yeni bakanla koyu bir ta- rih pazariığına girişildi. 15 Mart yürürlük tarihi siyasile- ri çok rahatlatmıştı. Işverenlere karşı, bakanın Meclis tutanağına da işletmesi ile, istedikleri iş yasası deği- şikliklerinin çıkanlacağı sözünün verilmesini sağlamış- t. İşçilerin, sendikalann önlerine işverenlerin bol bol tehdit ettikJeri gibi, yaygın işçi atabilme, taşeron şirket- lerle oynama, işletmeleri daha çok on işçinin arbna in- direrek yasa yükümlülüklerinden kurtulma, özelliklede sendikalı işçileri temizleme gibi 7 aylık çok tehlikeli bir takvim ortaya çıkmıştı. Moralleri bozuîan yasa çıkışT" desteği için Meclis'e gelmiş çok sayıda sendika baş- kan ve yöneticisi dinleyid bölümünü terk etti. Sabaha karşı otelime dönerken sokakta yolumu ke- sen işçiler, 15 Mart yürürlük tarihi için biraz buruk ol- salar da çok sevinçliydiler. "Bunca yıl bekledik, 7 ay daha dayanınz" sözleri ile, çok pratik durumu özetle- yiverdiler. sonerta cumhuriyet.com.tr