Katalog

8 TEMMUZ 2002 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA INCELEME 17 Kasım, Avrupa'nın en kanlı terör örgütü olarak faaliyetlerini 1975 yılından beri sürdürüyor stan ınteror sınavı• 27 yıl sonra yaralı olarak ele geçirilen teröristin vereceği bilgiler, Avrupa'da terörün geleceğini, Yunanistan Başbakanı Kostas Simitis'in hem parti hem de kendi geleceğini, Yunanistan'ın uluslararası alandaki ilişkilerini, yerini tespit edecek. MURATtLEM ATÎNA - Yunanistan "da 27 yıldan bu yana faaliyet gösteren 17 Kasım terörörgütünün geçen hafta şans ese- ri yaralı ele geçirilen mılitanının te- davisi ve sorgusu devam ederken. ör- gütün çözülmesi Kostas Simitis hü- kümeti için sınav niteliğıni taşıyor. 1975 yılında CIA'nın Atina îstas- yon Şefi Richard YVheDs ı öldürerek terör eylemlenne başlayan örgüt, o ta- rihten bu yana Avrupa"nın en kanlı terör örgütü olarak faaliyetlerini sür- dürüyordu. 27 yıl içinde çok sayıda bomba- lı, roketli ve silahlı saldınya imza- sını atan örgüt hakkında geçen haf- ta öncesine kadar hiçbir ipu- __ cu elde edilememişti. Önemli eylemlerini genel- de imzası olan 45'lik taban- ca ile yapan 17 Kasım örgü- tü Türk, ABD ve îngıliz he- deflerine karşı acımasız kan- lı saldınlar düzenlemiş, bu saldınlarda çok sayıda diplo- mat hayatını kaybetmiş, onlar- ca kişi yaralı olarak kurtul- muştu. Orgüt elemanlanndan Savas Ksiros'un yakalanması, 17 Kasun hakkında yeni ipuçlan elde edibnesini sağladı (AP). da çok kuvvetli olduğu biliniyor. Örgüt genelde güvenlik ağı altın- daki hedeflere uzaktan kumandalı bombalar ve roketatarlarla saldında bulunup yakalanma riskini sıfıra in- diriyordu. Yunan emniyet güçleri- nin terör konusundaki tecrübesizlik- lenni çok iyi bilip bunu değerlendi- ren 17 Kasım örgütünün profesyo- nel elemanlan bugüne kadar birçok terdiğini ileri sürüyorlardı. Amerikan, tngiliz, Yunan ve Türk istihbarat birimlerinin yıllardır hak- larında bilgi edinmeye çalıştıklan 17 Kasım örgütü hakkında ilk bilgi- ler geçen hafta patlayan bombanın yaraladığı militanlannın yakalanma- sı ile elde edilmeye başlandı. Atina'nın Pire semtinde meydana gelen olay sonrasında bir kolu kopan İstlhbaratı çok güçlü Örgüt, diplomatik hedefle- j rin yanında Yunanlı işadamla- n, avukatlar, emniyet güçleri ve dev- let daireleri dahil, sesini duyurabile- ceği her turlü eylemi çekinmeden, planlı olarak yapıyordu. Eylemlerini gerçekleştirmeden ön- ce hedefin önemi ve saldındaki risk oranını dikkatle değerlendiren 17 Kasım örgütünün istihbari anlamda MOSSAD, CIA GtBİ PEK ÇOK BİRİMLE BAĞLANTILI Orgütün uluslararası üişkileri 17 Kasım örgütünün ilk eyleminden itibaren dünyadaki birçok ülkefleya da bu ülkelerdeki terör örgütieri ile bağtanülan olduğu iddia edUnüştir. Zaman zaman gündeme getirilmeye çahşuan bu iddia hakkında emniyet güçleri bugüne kadar çok fazla somut bOgilere ulaşamamışlardır. Eski doğu Alman STZİ. Israu"in MOSSAD, CIA ve daha birçok ülkenin istihbarat birimleri ile örgüt itişkisinin olduğu hakkındaki spekülatif haberlerin bugün hâlâ devam ertiği gözleniyor. Libya, Irak, Lübnan, tran, Türkiye gibi ülke isimleri ise sürekh olarak basında yer atanaktadn-. Bazı Yunan basın organlan ise Türk dipiomadarma yapdan saktanlan 17 Kasım örgütü ile MİTin ortaklaşa düzenlediğini ileri sürecek kadar manaksız bir tavır sergüenüşlerdir. sında yaralanan militanlartn bile ser- best bırakıldığı Yunanistan'da hal- kın örgüte yaklaşımı da dikkat çeki- ci. Geçen yıllarda, yakalanan Savas Ksiros gibi bir başka militanın da elinde bomba patlamış. Bu kişi yakalanıp tedavı edildik- ten sonra açlık grevine başladığı için serbest bırakılmıştı. Son olayda ba- sında yer alan çelişkili haberlerin operasyonlan ne kadar etki- leyeceği henüz bilinmiyor. saldın sonrası arkalannda iz bırak- madan kaçmayı başarabildiler. Örgütün eylemlerini izleyip de- ğerlendiren uzmanlardan bazılan ile basın organlan. 17 Kasım örgütü- nün Yunan İstihbarat Örgütü (EİP) ve ordu içinden militanlardan kuru- lu çekirdek bir kadro ile faaliyet gös- ve bir gözünü kaybeden yaralı mili- tanı ele geçifen Yunan polisi ile Giz- li istihbarat Örgütü ElP'nin atacağı adımlar Simitis hükümetinin de ka- derini belirleyecek gibi gözüküyor. 27 yıl içinde örgüt militanı oldu- ğu iddia edilip gözaltına alınan, sor- gulanan, hatta bombalı saldın sıra- Medyanın sempatlsl îlk günlere nazaran daha spekülatif haberler vermeye başlayan Yunan medya or- ganlannın, teröristin yaka- lanmasının ardından kamu- oyu yoklamalan yapıp örgüt konusunda sempatik davra- nışlar içine girdiği gözleni- yor. Bu araştırmalann önem- li bölümünde halkın terör ör- gütü militanlanna sempati ile baktığı gözleniyor. Ancak tüm bu gelişmelere rağmen terorizmi ortadan kaldırmanın ken- dileri için öncelik olduğunu açıkla- yan Başbakan Kostas Simitis'in "Ör- güt mihtanının vereceği bilgiler doğ- rultusunda kararfa admüarla terörün bitirilmesi konusunda ikrieyeceğiz" sözleri dikkat çekicidir. IILDA ORTALAMA ÜÇ SALDIRI GERÇEKLEŞTÎRDIĞİNDEN GRUBUN PROFÎLÎNÎ ÇİZMEK ZOR Eylemlerin ço, Yunan hedefleriÖrgütün saldınlanndan en fazla zarar gören Amerikalı terör uzmanlannın hazırladıklan raporlar zaman zaman basına sızsa da bunlann içinde en dikkate değer olanı, 1991 sonuna kadar olan süreçte, "ABD Uhıslararası Terorizm ErütJer Merkezi'nin'* hazırlattığı rapordur. Andrew Corsun adlı terör uzmanı tarafından hazırlanan raporda örgütün eylemleri, saldın sonrası bildirileri, stratejisi ve ideolojisi detaylı olarak ıncelenıyor. Söz konusu rapor gayri resmı anlamda ABD görüşlerini de içeriyor. Bu çerçevede adını albaylar cuntasına öğrencüerin başkaldın tarüıi olan 17 Kasım'dan alan örgüt: • Daima aktüel konulara müdahale etmeyi tercih ediyor. Önce vuruyor, ardından vuruş sebeplerini bildiriler ile kamuoyuna duyuruyor. Aktüel konular uluslararası olduğu gibi (Körfez Savaşı, Türk- Yunan konulan) ülke ıçi sorunlar da örgütün hedef saptayıp saldırmasında etkili olabiliyor. • Örgütün hedefleri geneuîkle değişiyor. Sosyoekonomik olduğu gibi (Dimhri Angelopulos madencüik şirketi müdürü) siyasi de olabiKyor (Pavkts Bakoyannis milletvekili, Athanasiadis LARKO şirketi müdürü, Apoyev- matini gazetesi genel yayın müdürü). • Örgüt eylemlerine başladığı ilk günden bu yana üç stratejik aşamayı hedefliyor. • Halen Avrupa'nın en öklürücü ve en faal tedhiş gruplanndan biri olarak sayıhyor. • Örgütün ük eylemi olan 1975 yıhndan bu yana gerçekleştirdiğı onlarca saldınnın tamamı başkent Atina'da meydana geldi. • Orgütün en önemli ve ilk hedefleri arasında ABD diplomatik, siyasi ve ekonomik kuruluşları bulunuyor. Bugüne kadar Yunan emniyet güçleri tarafindan hiçbir militanı yakalanmadığı için örgütün iç dinamikleri hakkında hiçbir bilgi edinikmedi (geçen haftaki olayın önemi bu aşamada çıkryor). • Orgüt 1975 yılından bu yana (genelde) yılda ortalama üç saldın gerçekleştirdiği için grubun organızasyonel "profîKni" çızmek çok zor. • Örgütün bildirileri ve seçtiği hedefler, haklanndaki kısıüı bDgilerin tek kaynagL • Söz konusu bildirilere göre 17 Kasun örgütü Marksist- Leninist bir örgüt olarak kuruldu. Anti kapitalist, anti emperyalist, anti tngiliz, anti Amerikan ve anti NATO (ve son yıllardaki saldınlan ile anti Türk) doktrini benimsemiş bir örgüt. Orgüt, ulusal çıkaıiar açısmdan kritik olarak nitelediği bazı konularda Yunan hiikümetkrini. hükümet üyelerini sert bir şekilde elestiri)or (jgerektiğinde eylem yapmaktan çekinmiyor, PASOK genel merkezlerine yapdan roketli bombah saldınlar). • Kıbns'taki durum, Türk - Yunan üişkileri (yakınlaşma), Yunanistan'daki ABD üsleri, NATO ve AB üişkileri, örgütün kritik konular kapsamına giriyor. c Ideolojik anlamda kendilerini işçi sınıfi ve yoksul halkın önden olarak kabul eden örgüt, bu çerçevede Yunan kamuoyunu ilgilendiren güncel iç konularda da etkin, operasyonel hale gelebiliyor. Örnek olarak vergilerin arttınlması, işçi- işveren anlaşmazlıklan gibi. • Bu nedenle örgütün saldınlarının vüzde yetnıiş dördü Yunan hedeflerini içeriyor. TURKTYE UMUTLU- Türk Dışişleri Bakanbğı, Yunanistan emniyet birimlerinin ABD ve tngtttere'nin emniyet güçlerinin eşgüdümünde yürüttüğü operasyonlar sonunda, örgütün öldürdüğü ild diplomatmm faillerinin buhınmasun bekhyor. (Fotoğraf: AP). TURK DİPLOMATLARA SALDIRILAR kiye'nin Atina Büyükelçısi Haluk Si- pahioğlu nu evinden işine giderken katletmekten çekinmemiştir. Sonuç olarak bugün Yunanistan, te- rörü temizlemek anlamında büyük bir fırsat yakalamıştır. 27 yıl sonra yaralı olarak ele geçirilen teröristin vereceği bilgiler, Avrupa'da terörün geleceğini, Simitis'in kendi geleceğini, Yunanis- tan' ın uluslararası alandaki ilişkilerini tespit edecektir. ABD. Türkiye ve In- giltere başta olmak üzere tüm ülkeler Yunan devletinin atacağı kararlı adım- lan dikkatle takip edeceklerdir. rgüt ilk eyleminden itibaren he- men tüm saldınlannı üstlene- rek, saldın nedenlerini genelde gazete- lere yolladıklan bildiriler ile açıklamış- lardır. Temmuz 1991 yılında Türki- ye'nin Atina Büyükelçiliği Birinci Müs- teşan Deniz Böİükbaşı'na yapılan sal- dınnın gerekçelerinin bir bildiri ile açık- lanmasının ardından örgütüç ay gibi kı- sa sürede bu defa Türkiye'nin Atina Büyükelçiliği Basın Ataşesi ÇetinGÖr- gü'yü katletmiştir. 1996 yılına kadar Türk hedeflerine karşı hiçbir eylem ger- çekletirmeyen örgüt bu yıl içinde Tür- ÖRGÜTÜN PROFİLİ Taktikler ve hedefler • tlkonyülık süreçte altı eylem yapan örgütün 1985 sonrasında eylemlerini arttırdığı, daha organize olduğu, daha iyi silahlar kullandığı dikkat çekiyor. Funanistan'daki 17 Kasım terör örgütü ile Avrupa'da ya da dünyadaki Marksist-Leninist örgütler arasmda taktik konularda özlü bir farklılık gözleniyor. Avrupa'daki ya da dünyadaki terör örgütlerinin çoğu küçük çaplı bombah ya da silahlı saldınlann ardından büyük ve ses getirecek öldürücü eylemlere geçiyorlar. Bu çerçevede "Doğnıdan Eylem" adlı Fransız Örgütü nün küçük çaplı eylemlerin ardından büyük eylemlere geçmesindeki süreç dört yıh buldu. Söz konusu örgüt; Fransız General Odran'ı ilk eyleme geçmesinden dört yıl sonra öldürerek sesini duyurdu. Bir dönem faal olan ve Belçika'da faaliyet gösteren "Komünist Savaşçılar ÇetdrdeğT adlı örgüt ise 26 bombalı saldından sonra öldürücü eylemlere geçti. ftalyan "KKÜ Tugaylar" örgütü 1979 yılında kuruldu. öldurücü eylemler îlk dönem hedeflerini ayaklarından vuran örgüt üç yıl sonra öldürücü eylemlere başladı. Bu modele sadece alınan "RAF* ve *Yunan 17 Kasım" örgütü uymuyor. Bütün bu örnekler birçok örgütün önce uyan niteliğinde eylemler yaptıktan sonra, öldürücü eylemlere geçtiğini gösteriyor. 17 Kasım örgütü ise direkt olarak CIA Atina istasyon şefini öldürerek eylemlerine başladı. Bu durumda örgüt üyelerinin profılleri örgütün eylemleri ile doğru orantı gösteriyor. Taktik açıdan örgütün 1985 yılına kadar yaptığı eylemlerin sınırlı kaldığı gözleniyor. 21 Şubat 1985 yılına kadar on yıllık süreçte altı öldürücü eylem yapan örgütün bu eylemlerinin beş tanesi basit cinayet, altıncısı ise Amerikalı bir askere yapılan saldındır. Bu ilk altı saldında ikisi Amerikalı olmak üzere sekiz kişi öldürüldü. Aynı sllahla yedl saldırı Bu saldınlann yedi tanesi aynı silahla, yani Türk Diplomatlar Basm Ataşesi Çetin Görgü ile Türkiye'nin Atina Büyükelçiliği • - Cçüncü Müsteşan Ö. Haluk Sipahioğlu'nu da katleden 45'lik silahla yapıldı. Örgüt bu şekilde tüm önemli saldmlannda aynı silahı kullanarak, bu saldınyı başka bir örgütün üstlenmesini önlüyor, aynı zamanda kendi simgesi olarak bu silahı kullanıyor. ilk on yıllık süreçte altı eylem yapan örgütün 1985 sonrasında eylemlerini arttırdığı, daha organize olduğu, daha iyi silahlar (roketatariar, uzaktan kumandalı bomrjalar) kullandığı dikkat çekiyor. Eylemlerinin yüzde seksen yedisi ise son on yıllık süreçte yapıldı. GEÇMİŞTEN GELECEĞE ORHANERİNÇ İçtüzük'ten Ne Haber? Cumartesı günü "Devamı pazartesiye" dedım ama, sıyaset daha da kanşınca ıçim elvermedi. Içtüzuk'te do- ğacak boşluk daha bir önem kazandı. ••• Siyasetçilerin büyük bölümü, kamu kurumu nitelığin- deki örgütler, sendikalar ve sıvil toplum örgütieri, söz bırlıği etmışçesıne "Avrupa Bitiiği treni kaçıyor. Ko- penhag kriterlerine uygun yasa değışikliklen zaman kaybetmeden yapılmalı, yoksa aralıktaki Avrvpa Birii- ği toplantısında hava alınz" anlamına gelen göruşler açıklıyorlar. Çözüm için ilk onenleri de şu: Türkiye Buyük Millet Meclisı olağanüstü toplantıya çağınlsın. Gerçekten onümüzde çok kısa bir süre var. Ama bu- nun kaynağı yıne treni kaçırmaktan yakınan siyasiler. Kopenhag kriterlerine uyum yasalarının çıkarılması için -tabii ntyet gerçekten öyleyse- bugunden hesaplarsak 72, olağanüstü toplantı için açıklanan 1 Eylül'ü dikka- te alırsak 17 gunlük süre kalıyor. Sonrası? Sonrası şımdilik bilinmiyor. Çünkü Anayasa Mahkemesi'nin, Içtuzük'teki kimi maddelen iptal eden karan 18 Eylül günü yürürlüğe gi- recek. Iktıdar partilen sanki böyle bir karar yokmuş gibi ipe un serdiler. Serince de, tasarı ve onerilerin genel kurulda yapı- lacak gorüşmeleri konusunda boşluk tehlıkesı doğu verdı. Daha doğrusu, ıktıdar partılennın, muhalefet partıleri- nın sesini kesmek ve engellemelerını önlemek amacı ile kabul ettiği maddeler, kendi ayaklanna dolanacak. Anayasa Mahkemesı karannda da görüşü alıntılanan Prof. Dr. Erdoğan Teziç, Içtüzuk'te yapılan değişiklik- leri o dönemde şoyle değerlendiriyor. "Hukuktan kaçan yürûtme, yasamayı kuşatarak ve onun temel hukukunu askıya alarak dikensiz gül bah- çesi yaratmak istemektedir." ••• Anayasa Mahkemesı'nın kararı sonrasında tanınan surede doldurulmayacak boşluklar, genel kurulda us- tünlüğün muhalefet partilerıne geçmesıne yol açacak nitelikte. Iktıdar partilen, kendi oyları ile kabul ettıkleri içtüzük- te yasama çalışmalan konusunda şu sınırlamaları ge- tirmışlerdı: • Tasan ve onerilerin tümünün göruşülmesi sırasın- da soru-cevap süresı 10 dakikadır. • Maddeler uzennde aynca soru sorulamaz. • Tasan ve önenlerin yururiuk ve yurutme maddele- ri ile yabancı devletlerle veya mılletlerarası kuruluşlar- la yapılacak anlaşmalann onaylanmasının uygun bu- lunduğunailışkintasanlarınmaddeleriüzerındegörüş- me açılmaz ve önerge verılemez. • (Tasan ve onerilerin) her maddesi için komisyon ve hükümetçe bırer; mılletvekillennce anayasaya aykınlık önergesi dahıl en fazla üç onerge verilebılir. Beşten faz- la ımzalı önergelerde ilk beş ımza okunur, önerge tuta- nağa eklenir. • Temel kanunlar ile içtüzük, ülkenin ekonomik ve tek- nolojik gelişmesi ı!e doğrudan ilgili yenıden yapılanma kanunlannı değıştiren tasan vetekliflerin görüşülmesin- de uygulanacak özel görüşme veya oylama usulü ile maddeler uzennde önerge venlıp verilemeyeceğinin tespıtine, Danışma Kurulu'nda karara varılmazsa, üye tamsayısının beşte üç çoğunluğu ile karar verılebilir. ••• Bu kurallar 18 Eylül'den sonra yok. Peki yasalar na- sıl görüşülecek? Bu sorunun yanıtı ne yazık ki bilinmiyor. Davranışla- nndan anlaşıldığı kadanyla yasalan yaşama geçırme so- rumluluğunu taşıyanlar da dertlenıp harekete geçmi- yoriar. Önergeleri her fıkra ıçın dortten, maddenın tümu için üçe indirenler, önergelerdeki beşten fazla ımzalan okut- mayanlar, soru sorulmasını. önce smırlayıp sonra ya- saklayanlar, yasaların "temel" olup olmadığına, deği- şıklik önergesi verilıp verılemeyeceğıne kendi mılletve- kıllerinin oylan ile karar verilmesıni sağlayanlar nerede- sıniz? 18 Eylül'den yada 1 Ekim'den sonra tasanlannızıya- salaştırın bakalım! Dimyat'a pirince giderken evdeki bulgurdan da ol- dunuz. Muhalefetın ayrıntılarına "evet" demediği yasa- lan çıkarma olanağınız sona erdı. Anayasayı delme girişimlerinizden bırı dahahüsran- la sonuçlandı. Işın kötusü bu yaptığınızın ceremesinı de yine yurt- taşlar çekecek! [email protected]. Grubun saldın taktikleri Bombalı eylemler dikkatçekiyor dönemlerde ya- kalanamaması. sırurlı operasyonlar ger- çekleştirmesinden kaynak- lanıyordu. Ikinci aşama- da örgüte yeni girdiği tah- min edilen genç ve aktif grup, örgütün eylemlerinin daha çarpıcı. daha profes- yonel hale gelmesine ne- den oldu. Bu dönem- de uzaktan kumanda- lı bombalı saldın- lar, roketli saldın- lar dikkat çekiyor. Yine aynı dönemde polis karakollanna, as- keri müzelere. askeri cephaneliklere soygun amaçlı yapılan saldın- lann yogunlaştığı gözle- niyor. Örgüt militanlan. gasp ettikleri ya da çaldık- lan tüm sılahlan büjiik bir profesvonellikle halen kul- lanıyor. Militanlann tekno- lojik anlamda da bazı ye- niliklere imza attıklan göz- leniyor. Bu çerçevede ro- ketatarlan omuzdan çok fazla kullanmayan örgüt militanlan, bunlan, agaç ya da hedefe kilitlenecek şe- kilde sabıtleştirip roketa- tarlan uzaktan kumanda ile ateşleyerek eylemleri- ni gerçekleştiriyorlar. Ay- nı şekilde plastik borular- dan yapılan roketatar silah- lann da birçok eylemde kullanıldığı gözlendi. Örgütün ikincı eylem döneminde bombalı ey- lemlerinin çok fazla ol- duğu dikkat çekti. Bu dönemde 27 bombalı eyleme imzasını atan örgütün ilk eylem döne- minde bir tek bom- balı saldın gerçek- leştirmemesı. ör- güte bombauzma- nı yeni elemanla- nn alındığını düşündürü- yor. Tüm bu gelişmelere rağmen örgütün 27 yılda- kı saldınlannın çok kısıt- lı olduğu dikkat çekici. Uzmanlara göre örgüt. sal- dınlannı arttırdığı takdir- de eleman anlamında bü- yüdüğü izlenimi verecek, bu durum ise örgütün gü- venliği açısından bü\ük tehlikeler yaratacaktı.