Katalog

'2TB4MUZ20O2CUMA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLJiıI\ dishab@cumhuriyet.com.tr 11 ABD'nin Irak'a karşı sertleşmesi ve basındaki haberler, saldınnın yaklaştığı şeklinde yorumlanıyor ön düğmeyebastıDtş Haberler Servisi - ABD'nin Irak karşıtı söylemini sertleştirmesi, Amerikan basınında operasyon haberlerinin yoğunlaşması ve dü- şüncekuruluşlannda Irak senaryolannın gün- deme gelmesi, operasyonun çok yakın oldu- ğ u ve "düğmeye basıküğT değerlendirmele- rine yol açıyor. New York Times gazetesi, ABD'nin bir haf- t a gibı kısa bir sürede Kuveyt'e 50 bin asker yığarak Irak'a sürpriz bir saldında bulunabi- leceğini yazdı. Kullanılacak ağır silahlar ve tanklar da, Hürmüz Boğazında konuşlandı- nlacak gemilerden nakliye uçaklanyla taşına- cak. Gazete, bu tür harekâtta, Suudi Arabis- tan ya da Crdün'deki üslerin kullanılmasına gerek kalmayacağını yazdı. Haberde. Başkan George Bush'un Irak Dev- UNANBASINI: Saddam hn ömrü ocağa \kadarm MURATtLEM ATtNA-ABD'nin Irak operasyonu için düğmeye bastığı yönündeki haberler Yunan basınında da yer alıyor. Basında, genel olarak Saddam Hüseyin'in ömrünün yılbaşına kadar olduğu ve Irak'ın ikiye bölüneceğı yorumlan yapılıyor Yunan gazetelerine göre, ABD Başkaru George Bush bu konuda Ürdün Kralı Abdullah ile bir görüşme yaptı. Görüşmede ABD'nin Irak operasyonu tartışıldı ve Abdullah bazı çekincelerini dile getirdi. Crdün'ün maddi anlamda bu operasyona dayanamayacağını dile getiren Abdullah'a ABD güvence verdi. Aynca Ürdün'ün Filistin ağırlıklı halka sahip olduğunu belirten Abdullahın Bush'a, Filistin halkının Saddam Hüseyin'i desteklediğini de anunsattığı öğrenildi. Irak Kürtleri kaygıh Gazetelere göre, ABD'nin Irak planlanndaki en önemli nokta, ikiye bölünecek ülkenin kuzeyinde kurulacak Kürt devletinin anayasasının nasıl olacağı. Bu konuda Kuzey Irak'taki Kürt örgütleri arasmda anlaşmazlık bulunuyor. Kuzey Irak'taki Kürtler, Saddam Hüseyin'in yerine kimin geçeceğinin netlik kazanmamasından kaygı duyuyor. Yine aynı çevreler, ABD'nin planlanna kuşku ile yaklaşıyor. ABD'nin sonbaharda gerçekleşmesi olası Irak operasyonuna Rusya'nuı da yeşil ışık yaktığı öğrenıldi. Bugüne kadar ABD'nin bölgedeki girişimlerine soğuk bakan Rusya'nuı Dışişleri Bakanı, önceki gün Izvestia gazetesine verdiği demeçte. ABD'yle, Irak konusunda sürtüşme niyetinde olmadığın söylemişti. Bu açıklamalar çerçevesinde, ABD en geç yılbaşına kadar Saddam'ı devirecek ve Irak ikiye bölünecek. gaz etesi, ABD'nin Kuveyt'e bir hafta gibi kısa bir sürede asker yığarak Irak'a sürpriz saldında bulunabileceğini yazdı. Irak senaryolannda Türkiye'nin de adı geçiyor. let Başkaru Saddam Hüseyin'i devirmek için şimdilik üstü örtülü operasyonlara öncelik verdiği, bu bağlamda CIA'nın Iraklı muhalif- leri desteklediği kaydedildi. Gizli operasyon- lann başansız olması durumunda sürpriz bas- kın gündeme gelecek. Askeri uzmanlar. baskın şeklindeki ope- rasyonda özellikle Kızıldeniz ve Basra Kör- fezi'ndeki uçak gemileri ile Kuveyt, Katar, Umman, Diego, Garcia ve bir olasıhkla Tür- kiye'de bulunan uçaklara çok iş düşeceğini kaydetti. Bu durumda Ürdün ve Suudi Ara- bistan'ın yardımına çok gerek duyulmayaca- ğı kaydedildi. Amerikan haber ajanslan Associated Press (AP) ve United Press International (UPI) Irak'ı işgal senaryolanna ihşkin haberler yayımla- dı. UPI, "ABD, Irak için büyük işgal planbyor" başlığıyla verdiği haberde. *Bush'un danışman- lan, Merkez Kuvvetleri Komutanı General Tommy Franks önderliğinde, Irak'ı fetih plan- larmıgözdengeçiriyor'' ifadesini kullandı. Ha- ERAK'TA TEDİRGİN BEKLEYtŞ - ABD'nin Irak'a yönelikolası saldın planlannın son zamanlarda gjderek daha sık gündeme gelmesi, zor koşullarda yaşayan Irak halkmı tedirgin ediyor. Irakblar getişmeleri gazetelerden izkmcve çahşıyor. (Fotoğraf: AP) berde, 200 bin askerin kullanılacağı belirtilir- ken Ingiltere'nüı de 25 bin asker katkıda bu- lunacağı savunuldu. UPI, saldın zamanı için üç ayn tarih düşünüldüğünü belirtirken bun- lardan ilkinin kasımdaki Kongre seçimleri ön- cesi olduğunu, ancak şu an bu tarihin olası gö- rünmediğini yazdı. 'Saldın ocak ya da şubatta olabilir' Dığer seçeneğe göre, saldın gelecek yıl ocak ya da şubatta gerçekleşecek. Ancak Franks'in. en iyi zamanın, hava koşullan ve lojistik ba- kımdan. kasımdaki seçimlerden hemen son- ra olduğuna inandığı belirtildi. Haberde, Ku- veyt'ın, Irak'a operasyonda temel üs olacağı vurgulandı. UPI, Irak'ta kullanılacak belirli bir- liklerin. Afganistan'dan çekildiklerini de yaz- dı. UPI, ABD uçaklannın za- ten Kuveyt, Umman, Katar ve Suudi Arabistan'da üslendik- lerini ve bir saldın durumunda "Irak'a karşı operasyona ka- tüması bekknen Türkiye'den de" daha fazla uçağın havala- nacağı savunuldu. Haberde. Pentagon'un, Irak"ta 2 bin kayıp verileceği- ni tahmin ettiği de kaydedildi. Plana göre Irak, kuzey, güney ve batıdan akınlarla, kara ve deniz destekli güçler tarafm- dan işgal edılecek. Saddam Hüseyin'in, ordusu ve güvenlik güçleriyle bağlan- tısı kesilecek. AP haberinde de, ABD'nin, Irak'a 50 bin kişilik bir orduyla Kuveyt sınınndan hızlı bir saldın gerçekleştirebi- leceği anlatıldı. Ani saldınnın, Saddam Hüseyin'i hazırlıksız yakalayacağı ve böylece ABD'nin, Irak'a yakın ülkeler- deki üslere çok fazla gereksinim duymasına gerek kalmayacağı savunuldu. Ancak Saddam Hü- seyin' in, böyle bir durumda fü- ze atmasından ve kitle ımha si- lahlan kullanmasından endişe edıldigi belirtildi. Haberde, ope- rasyon için 200 bin askerin ye- terli görüldüğü anlatıldı. Bağdat yönetimiyse ABD operasyonundan, haberlerden korkmadıklannı bildirdi. Irak Silahlı Kuvvetleri'nin eski üyeleri, rejimi devirmek için Londra'da toplanıyor Mıılıaüfkomutanlar da harekete geçti LONDRA (Ajanslar) - ABD yöneti- minin Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'i devirmeye yönelik çeşitli se- naryolan basına sızdınlırken çoğunlu- ğunu Irak Silahlı Kuvvetleri'nin eski mensuplannın oluşrurduğu yaklaşık 100 subay da bugün Londra'da bir ara- ya geliyor. Subaylar "rejimi nasıl değiş- tirebüeceklerini" görüşecek. Ingiliz basuıı, Kensington semtindeki belediye binasında "son darbe" için bir araya gelecek komutanlann, 3 gün bo- yunca toplantı yapacaklannı duyurdu. Başıru, Irak Ulusal Koalisyonu örgürü- nün liderlerinden Tümgeneral Tevfîk Yassiri'nin çektiği bu toplantıya, ara- lannda Türkmen Cephesi'nin de bulun- duğu Iraklı muhalif gruplann tümü- nün temsilcileri katılıyor. Yassiri, 30 yıldır devrilemeyen reji- min bu kez gerçekten sona yaklaşhğına dair yaygın bir kanı bulunduğunu söy- ledi. Siyasi gözlemciler ise bu kanının oluşmasında, yıllann birikiminin yanı sıra Başkan George Bush'un tehditleri- nin de etkili olduğunu düşünüyor. ABD, Ingiltere, Fransa ve Almanya gibi ön- de gelen Batılı güçlerin yanı sıra Irak'a komşu ülkelerin ve tüm Arap ülkeleri- nin temsilcilerinin de toplantıyı izleme- ye davet edildiği bildiriliyor. Askerier dfizeyinde toplantı Bugüne kadar Londra ve Washing- ton'da yapılan ve çoğu zaman gizlı ru- tulan bu tür toplantılann bu kez böy- lesine açıkça ve geniş katılımlı yapıl- ması da Irak'a yönelik hazırlıkların ulaşrığı aşamayı daha iyı gözler önüne seriyor. Londra toplantısının "asker- ier" düzeyinde yapılıyor olması da Kürtlerden Araplara, Türkmenlerden Şi- ilere kadar çok çeşitli siyasi ve etnik gru- bun çabalanna, bir de somut "askeri bo- yut" eklendiğini simgeliyor. Bir ABD'li yetkilı ise The Times ga- zetesine. "Bu, tamamen Irakhlann ken- di şovu. Her şeyi kendileri yapryorlar. Doğrusunu söylemek gerekirse şu ana kadar geldikleri aşama da çok etkileyi- ci" ifadesini kullanması da VVashing- ton'ın desteğini açıkça gösteriyor. Beyaz polisin ırkçı şiddeti siyahı sille tokat döverken amatör bir kameraman taranndan görünrülendiği 2. bir kaset daha ortaya çıktı. Oklahoma'da. iki beyaz polisL bir siyaha şiddet uygularken gösteren kasedin 8 Temmuz'da, Brian Bates taranndan çekildiği belirtildi. Siyah genci copla döven polisler hakkında disiplin soruşturması başlabku. (REUTERS) a hazırmısın? BIÇAKSIRTI EROL MAJVİSALI Son Krizin Gerçek Tarafları... DSP'deki kavganın görünen yanı Ecevit'in ra- hatsızlığı ve Rahşan Ecevit'in parti ıçindekı tutu- mu. Kavganın özellikle gizlenen yanı ise çok fark- lı; "Oligarşinin Türkiye'yidış oligarşiyebağlamasü- recini, içinde çatlak ses bulunmayan bir hükümet ile sürdürmek: Oligarşi, yeni bir takım kurmak is- tiyor. Ulusal olmayan bir takım, oligarşinin takımı- nı; sessız darbeyi sürdürmek için. Bu kadro içerde büyük sermayenin desteğine sa- hip. Avrupa ve ABD'deki güç odaklarının bu kad- ro için ne düşündüğunü anlamak için son iki yıl için- de Avrupa ve ABD basınına göz atmak yeter de artar bile. Türkiye'de "halksn hükümetini" oluşturmaktan çok, büyük sermayenin (oligarşinin) denetimindeki yö- netimi kurarak ekonominin ve siyasetin, dış oli- garşinin uzantısı haline getirilmesi krizin ortasında- ki esas neden. - Yukarıda isimlerı sıralananlardan bazıları da son krizden pek hoşlanmayabilirier. Özellikle de su- iistimallerın ortaya çıkma riski açısından. - Ancak olay daha uzun vadeli bir çizgi içinde de- ğertendirilmelidir. Bahçeli'nin şöyle ya da böyle ko- nuşması üzerine takılmamak gerekir. - Büyük sermaye ve sözcüleri işi nereye götür- mek istiyorlar? Yazdıklan senaryo içinde rol ver- mek istedıklerı oyuncular kimler? - Dış oligarşi kımlerı, niçin desteklıyor? - Iç ve dış oligarşıler arasındaki "işbirliği alanla- n" nelerdir? Bugün esas tartışılması gereken budur. Iç oligarşi-dış oligarşi ortaklığı... Brüksel'in de içinde yer aldığı dış oligarşi içer- dekilerle şu konularda yakınlaşmış görünüyor. 1) Kıbns'ın Ege konularında Yunan (ve AB) ta- leplerine evet diyecek bir yönetim. 2) Güneydoğu'ya ayncalıklı bir statünün tanın- ması ve Ankara'nın Irak'ın bölünmesinı kabul et- mesi. 3) Fener Patrikhanesi'ne bağımsız bir statünün kademe kademe getinlmesı: Fener'in Vatıkanlaş- tırılması. 4) TSK'nin Avrupa Ordusu'na (AGSP) tek taraf- lı bağlanmasının yavaş yavaş benimsetilmesi; ay- nen 1995 gümrük biriiği belgesinde olduğu gibi ba- ğımlılık düzenı kurulması. 5) Türkiye'nin, Avrupa Parlamentosu'nun almış olduğu karar doğrultusunda, "Ankara'nın, soykı- nm yaptığını kabul etmesi" ve para ve toprak da- valanna ortam hazırlayacak kapının aralanması. Türkiye'deki oligarşi, dış oligarşinin (ve Batı'nın) soğuk savaş sonrasının yeni düzeninde Türki- ye'den şimdilik istediklerine "Hayır dememekte- dir". özellikle 1999-2002 döneminde oligarşinin söz- cüleri durumundaki medyanın ve entelecensiya- nın yazdıklan ve televızyonlarda söyledikleri alt al- ta sıralandığı zaman çıkan sonuç budur. Iç oligar- şi dış oligarşi ile uyum içindedir. Iç oligarşinin var olma nedeni, "uluslararası oli- garşinin taleplerini" yerine getirmesine bağlıdır. Bunun için Türkiye'yi yönetmesı gerekir. Anka- ra'daki son kriz "iç oligarşi ile ulusal güçler ara- sındaki" bir çatışmadır. Içerdeki oligarşi bu çatışmada, dış oligarşiden mutlak bir destek almaktadır. - AB ve dığer kurumlar kendi taraftarlanna para yardımı yapmaktadırlar. - IMF, gayrı millı iktisadi programlara mali des- tek vermektedir. - Dış oligarşinin "kendi adamları" Ankara'da ak- tif politika ıçine itilmektedir. - Dünya medyası incelendiğinde de dış oligar- şinin Türkiye'deki kendi adamlarına destek verdik- leri görülür. Son krız ulusalcı cephe ile Türkiye'yi dış siste- me tek taraflı bağlamak isteyenler arasındaki bü- yük çatışmanın çok küçük bir bölümünü oluştur- maktadır. Soğuk savaş sonrasında Türkiye oligarşinin yü- rüttüğü 'Sessiz Darbe' ile dış oligarşiye tek taraflı bağlanacak mı? Bağlanmayacak mı? Arkadakı esas çatışma budur. Öndekiler "gerçek oyunun sahnede oynatılan sahte oyunculandır". ABD, AB ve IMF'nin umudu 4 Yeni olıışıım' WASfflNGTON (AA) - Washington Ins- titute adlı düşünce kuru- luşunun Türkiye araşhr- ma programı direktörü Helena Finn Kane, Tür- kiye'de "akışkan ve ön- görülemez" olarak ta- nımladığı siyasi gelişme- lerin, AB ile ilişkiler ve ABD'nin Irak'a yönelik çabalan konusunda "felç durumu" 1 yarattığını sa- vundu. Kane, son gelişmele- ri değerlendirdiği rapo- runda, "Türkiye'nin AB'ye üyelik sürecinin, Ankara'nın siyasi re- form kriterlerinikarşı- lamakta başansızhğı \ü- zünden işlemediği, tıp- kı tarihin en kötü kri- zûıin başında olduğu gi- bi ekonomiktehlikelerin depreştiği bir dönem- de, son yanm jTİzyılm Türk polirikasındaki en kuvvetü güçlerinden bi- ri olan Başbakan Bü- lent Ecevit'in hastahğı- nın uzaması bir felç du- rumu yarattuı" ifadesi- ni kullandı. Raporda, Hüsamettin Özkan ile İsmail Cem veKemal Deniş'in, mer- keze yakın solda yeniden yapılanmaya gidebilece- ği kaydedildi. Ecevit hükümetini iknazor Raporda, var olan du- rumda, ABD'nin, Irak li- deri Saddam Hüseyin'i devirme niyeti konusun- da Türkleri ikna etmesi- nin zor olacağı belirtildi. Helena Finn Kane, bu sonbaharyapılacak bir se- çimde, Türkiye'nin yü- zünübatrya dönüktutacak sosyal demokrat ve mer- kezci unsurlan içerenbir hükümetin kurulabilece- ğini ve AB için gereken yasalann geçirilerek, IMF'nin taleplerinin uy- gulanmasına devam edi- lebıleceğini ve Irak'ta ABD ile işbirliğinin mümkün olabileceğini kaydetti. Kane,raporunu "Türkiye, dinamik ve genç iş gücü ile dünya- nın en iyi ordusunu sağ- layabileceği zengin bir kulübe üyelik amacını mı izlemeli, yoksa tran ve Arap toplumlanyla daha yakın işbirliğine mi girmeli?" ifadeleriy- le tanıanıladı.