Katalog

SAYFA CUMHURİYET 23 MAYIS 2002 PERŞEMBE 14 J v L J J L l U J \ kultur@cumhuriyet.com.tr D Cannes Film Festivali'nde aşkla acınm, politika ile poetikanın buluşması İdaktizme karşı mizah ^ C D İ SAYAR CANNES - Dün. oldukça karamsar bir tab- lo çizmiştik. Bu gün bu karamsarlık bulutlan- rn dağıtabilıriz. Çünkü, iki güzel filmden söz eJeceğim... Çok farkJı coğrafyalardan geliyor- lar: Biri Ortadoğu'dan, diğeri Amerika'dan. Ama onlan buluşturan ortak noktalar var. Iki filmin de yönetmeni genç. tkisi de ironi ve mi- zah öğelennden yararlanarak anlatıyorlar öykü- lerini. Mizahın en güçlü silah olduğunu kanıt- lıyorlar. tsrail'de doğmuş ve orada yaşayan Filistınli bir yönetmen olan Elia Sukünan'ın, ikinci fil- mı 'Üahi Müdahale' (Interventıon Divine) ile geldiği Cannes'dan eli boş dönmeyeceğini sa- nıyorum. Suleiman" ı, 'Bir Kayboluşun Günce- si'nden tanıyoruz. llk filminde. Fılistın"deki fır- tına öncesi sessizliği anlatırken de mizaha baş- vTiran yönetmen, bu kez gerilımin ıyice tırman- dığı günlerin acılannı ve bu acılara tanıklık eden iki âşığı konu alıyor. Israil işgali altında yaşayan Filistınlilerin direnişini ve zafer umu- dunu, sloganJara başvurmadan yansıtmayı se- çiyor. Karşı tarafi eleştirirken kendi tarafinı da göz ardı etmiyor. Yahudıler kadar, Araplar da eleştin oklanndan nasiplerine düşeni alıyor. El- bette, bunu 'tarafsızhk' adına yapmıyor Sule- iman; gerçeği tüm boyutlan ile ortaya çıkarta- bilmek içın yapıyor. Onun amacı, kötü adamı deşıfre etmekten çok, kötü adamlar üreten sis- temi ve insan ruhunu didiklemek... Ve bunu ba- ğırarak değil, gülümseyerek yapıyor. 'îlahi Müdahale'nın kusursuz bir yapıt oldu- ğunu söylemek zor. Farklı üsluplan yan yana banndıran filmin biçimsel açıdan bazı zaafla- n var. Ne var kı meziyetleri tüm kusurlannı ör- tüyor. Yanşmada şu ana dek izlediğimiz en ce- sur film olduğu kesin ve -şimdilik - ödüle en yakın duran film olduğu da... 'Öahi Müdahale' Ortadoğu halklannın ban- şı kurabilmek için önce kendi içlerindekı ban- şı sağlamalan gerektiğine inanıyor Suleiman ve içlerindekı gizli şiddeti ortaya çıkaran aynntı- Elia Suleiman ikinci filmi 'tlahi Müdahale'de gerilimin iyice ürmandığı günlerin acılannı ve bu acılara tanıklık eden iki âşığı konu alıyor. larla oluşruruyor banşçı mesajını. Ona göre, halklar arasındaki duvarlan yıîananın tek yo- lu. şıddete başvurmak değil, bu duvarlan yık- ma bilincinin yayguılaşması. Yani, önce kafa- Iann içindeki duvarlann yıkılması gerekiyor... Gerçeklikle fanteziyi buluşturmayı, politika ile poetikayı dengelemeyi başaran Suleiman ın ge- tirdıği özeleştiri, filmi büsbütün güçlü kılıyor. Atom Egoyan'ın didaktizminden çok daha et- kili olduğu kesin! Hayata yeniden baslamak Festıvalin bir başka güzel sürprizi de Ameri- ka'dan geldi. AfexanderPayne'ın 'About Schmidt' (Schmidt Hakkında) adlı yapıtı. fazla bir derin- lik taşımasa da, insan ilişkilenne değgın göz- lemlennin tutarlılığı ve söyleminın dürüstlüğü ile öne çıkıyor. Sıgorta şirketindeki yöneticilik görevinden emekli olan Bay Schmidt'ın. geçir- diği değişime, dünyaya farklı bir gözle bakma sürecıne tanık oluyoruz film boyunca. Payne, bu öyküyü mizahın gücünden yararlanarak an- latıyor. Sırfgüldürmek adına yapılan bir mizah değil bu. Amerikan değerlerini altüst etmek, Amerikan toplumsal yaşamının belkemıği aile kurumunun ıçyüzünü ortaya çıkartmak adına ya- pılan bir mizah. Kaynağını toplumsal rollerden ve çelişkilerden alan bu mizah aracıhğıyla. gü- nümüz insanının en temel sorunlanndan biri- ne, iletişimsizlik ve yalnızlık sorununa değını- yor. Başrolü üstlenen JackNichobon un olağa- nüstü cazibesi ve oyun gücünün filme çok şey kattığını da belirtmeye gerek yok herhalde. 'Schmidt Hakuıda', tıpkı 'Üahi Müdahale' gi- bı acılar ve aşk üstüne kişisel bir deneme. Festhulin iyi'leri arasında sayabileceğimiz bir film de Ingiliz usta Ken Loach'un imzasını ta- şıyor. 'Tatiı On Alo', Ingiliz sinemacılann göz- desi haline gelen yoksul mahallelerde yaşayan ınsanlan konu alıyor. Sınıfsal gerçeklen \nrgu- layan, kahramanlanna -suçlu bile olsalar- seve- cenlikle yaklaşan Loach. Glasgovv yakınlann- daki küçük bir kentte yaşayan on altı yaşlann- daki bir avuç gencin serüv enlerini anlatıyor, bir belgesel yalınlığı içinde. Yaşama dört elle sa- nlan, ayakta kalabilmek için hata yapmaktan baş- ka seçenekleri olamayan bu gençlerin dünya- sıru anlahnakla yetinmiyor Loach: küreselleş- menin kıskacındaki toplumların ortak yazgısı- nı da dile getiriyor. BELGESEL YALENLIĞEVDA- Ken Loach 'Tath On Altı'da Glasgovv yakınlanndaki küçük bir kentte yaşayan on altı \aşianndaki bir avuç gencin seriiveıüerini anlatryor. Tiyatro Festivali'nde bugün üç oyun ilk kez perde diyecek tnsan doğasının derinliklerinde...Kûltür Servisi - 13. Uluslararası Istanbul Ti- yatro Festivali'nin bu- günkü programında ilk kez sahnelenecek 'Geçit\ 'Kıvranış I. Tutku II. Psi- koz 4.48', 'OthehV adlı oyunlann yanı sıra dün ızleme fır- satı bulamayanlar için 'OidipusNe- rede' ve 'Ermişler ya da Günahkâr- lar' yer alıyor. Fransa'nın dünyaca tanınmış sokak tiyatrolanndan bın olan Plasticiens Vo- lants ın Ortaköy'de sunacağı 'Geçit', gru- bun kocaman bahklarla gerçekleştireceği bir gösteri niteliğınde. Phih'ppe Bonnet, Marti- ne Boule. Michel Bourru, Serge Budzins- ki, Marc Bureau. Cedric Cambon, Isabel- le Caron, Patrice Carpentier, Michel Col- Hn,Thierry Collin,GiDes Ecomard. FTran- çoiseGoujon,Jean-PhiKppeHemery,Je- an Mehdi Jebara, Marcel Lucas, Boris Merle, Christian Moreau, Fabrice Po- ulain ve Etisabeth Sonnendrucker den oluşan Plasticiens Volants. Fransa'mn dünyaca tanınmış sokak tıyatrolann- danbin. ISTANBUI 13.ULUSLARARASI ÜAKFI TİYATRO FESTIUALI Emre KoyuncuoğhTnun yönettiği, bugün (20.30) ve cumartesı (15.00) Oda Tiyatrosu'nda sahnelenecek olan 'Kıvranış L Tutku II. Psikoz 4.48', tanınmış yazar Sarah Kane'in 'Tutku' ve 'Psikoz 4.48' metinlerini kapsayan, iki bölüm- den oluşan bir proje. 'Tutku', yitirmek ve tut- kuyla istemek arasında kalan aşkın basbsıyla parçalanmış dört insan zihninin çizelgesınde, imgeler ve seslerin ritminden yola çıkarak ku- rulan kavramsal bir yapıda seyrediyor. 'Psikoz 4.48' ise seyirciyi insan bilincinin kendini bir diğerine aktarabümek için aradığı empatinin haykınşıyla karşı karşıya bırakıyor. Oldukça rahatsız edici, samimi, zeki dil kur- gulanyla, şiddet dolu, bir o kadar da hassas bir dünyayı aktaran oyun çevirisi AhmetOıtaçdağ'a ait. 'Kıvraıuş L Tutku'da Derya Alabora. Esra Bezen Bilgin, Emrah Elçiboğa, Payidar Tüfek- çioğlu, yann Oda Tiyatrosu'nda saat 20.30'da sunulacak 'Kıvranış DL Psikoz 4.48'de ise sa- dece Esra Bezen Bilgin rol alıyor. Bugün ve yann saat 21 .OO'de Rumelı Hisa- n'nda sahnelenecek olan, ŞükrûTüren'in yö- nettiği 'Othello'da Hüseyin Köroğlu, Argun Kınai, Burak Davutoğlu, Murat Daltaban, Na- ci Taşdöğen, Avtaç Yörükaslan, Gürol Güngör, Tank Şerbetçioğlu, Zeki Yüdırım, Bestem Tü- ren, BinnurŞerbetçjoğtu,Asahan Kandemir, Mu- rat Ba\ h.ABMertYavuzcan, Doğan AhıneL Rah- mi Elhan. Serdar Orçin rol alıyor. Oyunu dili- mize A. Turan Oflazoğlu kazandırdı. Shakespeare'in dört büyük tragedyasmdan biri olarak tanımlanan 'Othello'da mekân Kıb- ns. Osmanlı donanmasının Kıbns'a yaklaştı- ğı haberi alınmca Senatör Brabantio"nun gü- zel kızı Desdemona ile gizlice evlenmiş olan soylu ve kahraman komutan Othello'nun sa- vunma için adaya gönderilmesiyle başlayan olaylar. bu noktadan sonra siyahi kahramanın bir beyazla evlenmesiyle bağlantılı olarak ge- lişiyor. Shakespeare'in tüm yapıtlannda oldu- ğu gibi Othello'da da insan doğasmın derinlik- lerine inilmekte ve i>alik. kötülük, dürüstlük, ihanet, kıskançlık gibi kavTamlar tartışılmak- ta. Danıştay kapısında yaşanan zorlu düelloAOJRIZATÜRKER JUdyolann çokluğu, korsanlığın acrnasız boyutlara gelmesi ve hayat patalılığı nedeniyle müziktekı mes- lck birlıklerinin tek \-ucut olması, sekcrün dirilmesı yönünden kaçı- nı lruz gözükmektedir. Mûzık sektörünün geleceğini kur- tajnak isteyen erdemli kişiler, eser sahb ve komşu hak sahibı kimlik- lejn] ısrarla yalanlaşmaya davet edi- yorar. Ancak maalesef kısır çekiş- meersürüpgıdıyor. Sın günlerde MESAM (Musiki Esen Sahiplen Meslek Bırliği) ve \ftY\P (Müzık Yapımcılan Meslek Biurği) arasındaki tartışmalar hayli tırmanışa geçrı. îlginçtir, önde giden bu iki meslek birliği haklarla ilgili uygulamalarba- kımından kendi aralannda uzlaşma zemini ararken Kültür BakanJığı 'nın yayımladığı yönetmeliğe karşı ortak bir mücadeleye gıriştiler. Bir yandan 5846 sayılı Fikirve Sa- nat Eserleri Kanunu'nun özüne ay- kın gözüken bir yönetmelik ve Kül- tür Bakanlığı... Diğeryandaise "eser- lerini izinsiz kuDanma" hakkı yara- tan bir uygulamaya isyan eden mes- lek birlikleri.,. Yönetmelikteki bu ta- vır anayasaya aykın gözükmektedir. Bu yüzden son aylarda "Damştayka- pısında müthiş bir düelloyaşanr\ or". Yannlan merakla beklenen hukuİd çe- kişmenin son sayfasım ise hukuksal cepheden şöyle özetleyebiliriz. Kül- tür Bakanlığı 'nın 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'nun 43- 25 ve 80. maddelerine göre müzik eserlerinin yayın kuruluşlarındakı kullanımı konusu, yayımlanan yö- netmelikle tam bir arapsaçına dön- müştür. 2001 Eylül ayından beri sü- rüp giden müzik anarşisinin kayna- ğı ne yazık ki, işte bu yeni düzenle- medir. Çünkü Fikir ve Sanat Eserle- ri Kanunu'nun eser sahibine ve ya- pımcıya tanıdgı haklan bu yönetme- lik geri almaktadır. En çağdışı tara- fi: bir yayıncı kuruluşun hiç ızin al- madan istediği müzik esennı kulla- nacak ve bunun hesabını vermeyecek olmasıdır. Oysa kanunda açıkça uy- gun bir bedel ve izin vermek hüküm- leri vardır. Yayıncılar da, izin almak gerek- mediğini ve bedel ödenecekse bu- nun çok düşük olması gerektiğini ile- ri sürmektedirler. Bu durumda MÜ- YAP ve MESAM yönetmeliğin ip- tali için bir dava açtı. Buna karşılık Kültür Bakanlığı da karşıt dava aç- tı. MÜYORBlR (Müzik Yonımcula- n Meslek Birliği) ise yorumculan temsilen dava açmadı, çünkü yorum- culann kanunda yayıncılara yönelik izin verme hakkı tartışmalıydı. Danıştay, yönetmeliğin yürütmede oluşunu askıya almıştı. Ancak daha sonra Kültür Bakanlığı itıraz ettı. Da- mştay Genel Kurulu kendi dairesinin bir önceki karannı bozup Kültür Ba- kanlığı'nın yanında yer aldı. Son duruma göre radyo ve TV'ler- le ilgili izlenecek yol, davalaşmala- nn sonuna kadar kapanmış durum- da. Şu anda müziktekı meslek birlik- leri hukukçulannın anayasaya aykı- n gördüğü popüler "Eyİül Yönetme- Bği''yürürlüktedir. Yani: Yayıncı ku- ruluş eserin sahibinden izin almadan şarkılan yayımlamaya devam ede- cektir. Ne garip değil mi? Tüm mü- zik sektörü üreticısine çok yazık olu- yor... Korsanlara karşı devlet deste- ği bekleyen müzikçilerin karşısında şimdı Damştay'la kol kola giren bir Kültür Bakanlığı vardır. Eğinlioğlu ve Atakep'den resital • Kültür Servisi - Afife Jale Sahnesi, yann saat 18.00"de Ipek Eğinlioğlu ve Emre Ataker'in konserine ev sahipliği yapacak. Genç sanatçılar konserde, Gabriel Faure, Claude Debussy, Johannes Brahms, A. Adnan Saygun, Anton Dvorak, Sergei Rahmaninof, Astor Piazzolla, Edvard Grieg ve Frederic Chopin'in eserlerinden bir seçki sunacaklar. tpek Eğinlioğlu ve Emre Ataker, MSÜ Devlet Konservatuvan'nda lisans eğitimlerini sürdürüyorlar. (212 260 02 16) Alanya'da 'Belgesel Rlm Günlerî' • Kültür Servisi - Belgesel Sinemacılar Birliği ile Alanya Sınema, Kültür, Sanat ve Tanıhm Derneği bugün ve yann 'Alanya Uluslararası Belgesel Film Günleri'nı düzenliyor. Israil- Filistin sorununa, sa\aşa, küreselleşmeye, çewe sorunlanna, toplumsal olaylara ve insanlığın yaşamına dair gerçekleri gözler önüne seren filmlerin yer alacağı etkinliğin film günlerinde, Türkiye, Almanya, Azerbaycan, Fransa, Ingıltere, Iran, Isveç, Israil'den 20 belgesel film gösterilecek. Alanya Belediyesi, Alanya Tanıtım Vakfı (ALTAV) ile Alanya Ticaret ve Sanayi Odasının (ALTSO) katkılanyla düzenlenen film günlerindeki gösterimler Alanya Ticaret ve Sanayi Odası Konferans Salonu'nda izleyicisiyle buluşacak. Iki gün boyunca saat 11.00'den 22.30"a kadar süren gösterimler, ücretsiz ve tngilizce-Türkçe altyazıh olarak gerçekleştırilecek. Buhıtsuzluk Özlemi Konseri • Kültür Servisi - Marmara Ünıversitesi Anadolu Hisan Kampusu'nda Müzik ve Spor Odası'nın düzenlediği bahar şenliği kapsamında Efes Pilsen sponsorluğunda ünlü Türk rock müzik toplulugu Bulutsuzluk Özlemi, bugün bir konser verecek. Kampusta bulunan futbol sahasında yapılacak olan konserde, Türk alternatif rock toplulugu Kamikaze. Bulutsuzluk Özlemi'nin ön grubu olacak. Şenlik saat 14.00'te, Bulutsuzluk Özlemi'nin konseri ise saat 19.00'da başlayacak. (0 532 576 10 49) BUGUN • ANADOLU ÜNİVERSİTESİ StNEMA ANADOLU'da '4.Eskişehir Sinema Günleri' kapsamında 10.00da Park Ki-Youngın 'Motel Kaktüs'. 12.30da Michelangelo Antonioni'nın 'Batan Güneş'. 15.00'te TonyRichardson'ın 'Maraton Koşucusunun Yahtızhğı'. 18.00'de P. Paul Renders ın 'Thomas Âşık Oldu', 20.30'da Federico FeDini'nin 'Sonsuz Sokaklar' adlı filmlerin gösterimi. (0 222 335 05 80) • ESKtŞEHİR HAYAL KAHVESt-SİNEMA HAYALPEREST'te 12.30'daÖmerKavur'un 'Yatik Emine', 15.00te Ömer Kavur'un 'Vüsuf ile Kenan', 17.00'de Ömer Kavur'un 'Kınk Bir Aşk Hikâyesi' filmlerinin gösterimi. (0 222 335 05 80) • BABYLON'da 19.00 da Babylon Juke Box partisi. (0 212 292 73 68) • İFSAK'ta 19.30"da Laleper A>tek'in katılacağı 'Fotoğraf Okuma' etkinliği. (0 212 292 42 01) • BORUSAN KÜLTÜR VT SANAT MERKEZt'nde 18.30'daProf.Dr. Ahmet Yürürün 'Istanbul'dan Yeni Müzik' konulu söyleşisi. (0 212 292 06 55) • ATATÜRKKÎTAPLIĞrnda 18.00'de Mustafa Armağan ın düzenlediği 'fstanbul'un Fethi: Ya Ben İstanbul'u Alacağım Ya İstanbul Beni' adlı tartışma. (0 212 249 09 45) • TARIK ZAFER TUNAYA KÜLTÜR MERKEZİ'nde 18.00'de Suat BUgi'nüı düzenlediği, GamzeDeniz'in katılacağı 'U2' adlı söyleşı. (0 212 293 12 70) • BEKSAV'da 'Taviani Kardeşlerin Fıhnleri' kapsamında 15.00'te 'Aziz Michele'nin Bir Horozu Vardı', 17.30'da'Fesatçılar', 19.30'da 'San Lorenzo Gecesi' fihıılerinin gösterimi. 216 349 91 55) • SABANCIKÜLTÜRSrTESİnde '9. Drama Senunerleri ve Dönem Sonu Oyunlan Festivali" kapsamında Özgün Eğitim Ritüel Grubu'nun'MutluluklarÜlkesi', 19.00'da Özgün Eğitim Abzürd Gnıbu'nun 'Sanpmar 1914' adlı oyunlar. (0 262 331 87 99) • CUMHURİYET PARKI'nda '9. Drama Senunerleri ve Dönem Sonu Oyunlan Festivali' kapsamında 15.00'te Özgün Eğitim Tirad- VodvU- Çerçeve Gnıbu'nun 'Ergime' adlı oyunu. (0 262 331 87 99) • FETHfYE KAVŞAĞI'nda '9. Drama Senunerleri ve Dönem Sonu Oyunlan FestivaH' kapsamında 17.00'de Ozgün Eğitim Parodi- Opera Gnıbu'nun 'Uzlaşma' adlı oyunu. (0 262 33187 99) • BELGESEL SİNEMACTLAR BtRLİĞİ'nde 'Ortadoğu Filmleri Gösterim ve Sunuş Kuşağı'nda 20.00'de NUüfer Güvenkaya'nın sunuşunu gerçekleştireceği, Tami Gross - Yiıval Cohen'in 'Aküh Defi' filminin gösterimi ve 'Belgesel Maratonu Kuşağj' kapsamında 11.00, 13.00, 15.00 ve 17.00'de Enis Rıza'nın 'Aynhğuı Yurdu Hüzün' filminin gösterimi. (0 212 327 41 45)