Katalog

SAYFA CUMHURİYET t MAYIS 2002 ÇARŞAMB İMAYIS 1 MAYIS'IN KUTLANMASIİÇİN HAZIRLIKLAR TAMAMLANDI, İŞCİLER ALANLARDA TALEPLERM DİLE GETÎRECEK Emekçilermeydanlardabuluşuyor Haber Merkea - Iş gûvencesi ve banş isteyen milyonlarca emekçi bu- gün meydanlarda olacak. Türk-Iş, Hak-îş, DÎSK, KESK, Memur-Sen ve TMMOB öncülüğündegerçekleş- tirilecek 1 Mayıs kutlamalanna siya- silerin yoğun ilgisi dikkat çekiyor. Kutlamalara SP lideri Recai Kutan ve DYP Genel Başkan Yardımcısı Nevfel Şahin de yer alacak. IMF ve Dünya Bankası eksenli ekonomi polirikalannın hedefinde bulunan emekçiler, bugün tepkileri- ni sokaklara taşıyacak. 1 Mayıs kut- lamaJan için meydanlara inecek olan emekçiler, iş güvencesi ve banş ta- lebini gündemegetirecek. Kutlama- larda Filistin'de yaşanan katliamla- ruı protesto edilmesi ve bağımsız Fi- listin çağnsında bulunulması bekle- niyor. Türk-Iş, Hak-Iş, DlSK, KESK, • IMF ve Dünya Bankası eksenli ekonomi politikalannın hedefinde bulunan emekçiler, bugün tepkilerini sokaklara taşıyacak. 1 Mayıs kutlamalan için meydanlara inecek olan emekçiler, iş gûvencesi ve banş talebini gündeme getirecek. TMMOB ve Memur-Sen öncülü- ğünde tüm Türkiye'de gerçekleştiri- lecek loıtlamalara Emek Platfor- mu'nu oluşturan sendika ve meslek odalan da destek verecek. Ankara Ankara'daki kutlamalara katılmak isteyen emekçiler, sabah 10.00'dan itibaren Tandoğan Meydanı'na doğ- ru yürüyüşe geçecek. Bunagörekut- lamalara kaölacak olan Türk-Iş, Me- mur-Sen, TÜRMOB,ANAP, TDHB, IP ve SP gruplan Celal Bayar Bul- van'ndatoplanarakmitingalanınayü- rüyecek. Ankara'daki kutlamalara Emek PlatformuDönem Sözcüsü ve Hak-Iş Genel Başkanı Salim Lslu, Türk-îş Genel Başkanı BayramMe- ral, Memur-Sen Genel Başkanı Fa- tih Uğuıiu, TMMOB Genel Başka- nı KayaGüvençveDlSK Genel Baş- kanı Enver Öktem de katılacak. istanbul Türk-rş, DÎSK, Hak-Iş, KESK ve Memur-Sen temsilcilerinden oluşan 1 Mayıs Düzenleme Kurulu adina dün DlSK Genel Merkezi'nde açık- lama yapan DlSK Genel Sekreteri Musa Çsan, siyasi partiJer, meslek odalan, demokratik kitle örgütleri ve emekçilenn taleplerini paylaşan tüm kesimJerin temsilcileriyle gö- rüşmeler yapıldığını anlattı. Musa Çam, "Farkn düşüncelere sahipolsak bile, 1 Mayıs'ta ortakslo- ganlannıtda, disipliıünuzle alanlar- da yan yana, omuz omuza durmayı biâeğjz"diyekonuştalstanbulldapo- lisin aldığı önlemler, Etnniyet Mü- dürü Hasan Özdemir'in de katıldı- ğı toplanûda gözden geçirildi. Abi- de-i HürriyetMeydanı'ndayapıJacak izinli 1 Mayıs kutlamalan nedeniy- le bazı cadde ve sokaklar trafiğe ka- patıJdı. izmlr 1 Mayıs "EmekBayramı" bugün Izmir'de Göndoğdu Meydanı'nda düzenlenecek miringle kutlanacak. Türk-Iş, DlSK ve KESK temsilcile- ri dün Izmirlilere Kemeraltı Çarşısı girişinde bildiri dağıtarak mitinge çağırdı.KESK üyeleri saat 12.00'de Sümerbank önünde, DlSK'e bağb sendikalar Fuar Montrö Kapısı'nda, Türk-Iş üyeleri de Alsancak Lima- nı önünde bir araya gelecek. Saat 14.00'tetümkaulımcılarGün- doğdu Meydanı'nda bir araya gele- rek 1 Mayıs'ı kutlayacak. Yıllarca 'tehlikeli' olarak değerlendirdikleri 1 Mayıs'a sağ siyasetçiler de katılacak BirlikvedayanışmagünüHATİCE TUNCER Emekçilerin uluslararası birlik, mücadele, dayanışma günü 1 Mayıs, bugün Türkiye'de, IMF politikalanna ve dünyadaki savaş çığırtkanlığına karşı banş ve dostluk günü olarak kutlanacak. 1 Mayıs'lara doğru yaratılan "gergin bekleviş" havası, bu yıl biraz daha yumuşamış görünse de olağanüstü hal uygulaması kapsamındaki illerde "îşçi Bayranu" yine yasaklı bir gün. Yıllarca 1 Mayıs'lan "tehHketi" günler olarak değerlendiren sağ siyaset temsilcileri de bu yıl Ankara'da düzenlenecek kutlamaya katılacaklannı bildirdiler. fşçi, memur, mühendis, doktor, işsiz, öğrenci, her meslekten her yaştan insanın "Yaşasm 1 Mayts" diye yollara döküldüğü, alanlara yürüdüğü 1 Mayıslar güzel başlar. Sabah erken saatlerde pankartlar, dövizler hazırlanır, aynı coşkuyu yaşayanlarla buluşulur. Olağan şüphelilerin bayram günü yaklaştıkça gözaltına alınmalan, yoğun güvenlik önlemleri, adım başı didik didik aramalar bile keyifleri kaçırmaz. Hoparlörlerden 1 Mayıs marşı çalınır, davul zurna eşliginde halaylar çekilir, sloganlar atılır. "Haydi arkadaştar, 1 Mayıs alanına" anonsu en coşkulu andır, yürüyüş başlar. Kanlı 1 Mayıs 1977 DÎSK, Türkiye'de 50 yıldan sonra ilk kez I976'da Taksim Meydam'nda düzenlediği ve yüz bini aşkın kişinin kutladığı l Mayıs'tan bir yıl sonra 1977 de böyle bayram havasıyla başlamıştı. Toplumda yayılmaya çalışılan korku ve endişe havasına karşın l Mayıs I977'de Istanbul'daki mitinge yaklaşık 500 bin kişi kahldı. Mitingin sona ermesine doğru, temmuz 1980'de faşişt saldında yaşamını yitiren DlSK Genel Başkanı Kemal Türkler, konuşmasını yaparken 3 el silah sesi duyuldu. Ardından Sular Idaresi ve PTT binası üzerinden ve bugün adı The Marmara Oteli olan Intercontinantal Oteli'nden yoğun bir şekilde ateş açıldı. Panzerler su sıkarak ve ses bombası atarak panik halindeki insanlann üzerine sürüldü. Kaçışan insaniar girişi bir kamyonetle kesilmiş olan Kazancı Yokuşu'nda sıkıştı. 37 kişinin yaşamını yitirdiği, yuzlercesinin yaralandığı katliamın faiileri bulunamadı. Yasaklı yıllar l Mayıs 1978, tedirginliğe karşın yine Taksim Meydanı'nda coşkuyla kutlandı. I979'da l Mayıs kutlamalan Sıkıyönetim Komutanlığı'nca yasaklanmasına karşın TÎP Genel Başkanı Behice Boran, arkadaşlanyla birlikte Merter'de DlSK Genel Merkezi'ne kadar yürüyünce gözaltına ahndı. 1980'delstanbul'dayasaklanınca l Mayıs Mersin'de kutlandı. l Mayıslar yıllarca salonlarda kutlanırken I988'de SHP milletvekilleri birkaç yüz metre ilerideki Taksim Amtı'na "taksiyle'' giderek çelenk koydular. Yürüyüş yapmak isteyenlerse coplanarak dağıtıldı. 1989 yine yasaklıydı, ama Taksim Meydanı"na çıkmaya çahşan birgruba açılan ateş sonucu MehmetAkif Daka adlı marangoz çırağı yaşamını yitirdi. 1 Mayıs 1996 da 5 isçl öldü I996'da silahlar daha miting başlamadan sabah 09.00'da patladı ve iki işçi yaşamını yitirdi. Kürsü bazı gruplar tarafindan işgal edildi. Bazı sol gruplann tek rip kıyafetle katüdığı mitingin bittiği duyurulurken Kadıköy Meydanı bir anda kanştı. Bir kişi daha silahJa öldürüldü, mağazalann camlan, bankamatikler kınldı. l Mayıs I996'da "varoşlardan" gelen patlamaya hazır yoksullar olduğu keşfedilirken, Hasan Albayrak. Yalçın Levent ve Dursun Adabaş'ın öldürülmeleri değil de tahrip edilen "laleter" günlerce tartışıldı. Olaysız yıllar 1997 ve 1998 yıllannda Abide-i Hürriyet Meydam'nda yapılan kutlamalara katılmak ikere kortejin arkasında yürüyen bazı sol gruplara polis cop, su ve gözyaşartıcı bombalara müdahale etri. 1999,2000 ve 2001 yıllannda Istanbul'da l Mayıs mitingleri olaysız sona erdi. KANLI MTrtNG -1 Mayıs 1977'de Taksim'de yapılan ve bayram havasında başlayan mitinge 500 bin kişi kaülmıstL Daha sonra çıkan olaylarda 1 Mayıs kana bulanryor ve 37 kişi yaşamını yitiriyordu. 1 MAYIS'INTARÎHÇESİ İlkkezABD'li işçilerkutladı 1800'lenn sonlannda 15-16 saat ağır koşullarda çalışan Amerikan işçileri, iş saatlerinin düzenlenmesi için mücaledeye girdiler. 1884'te Chicago'da Uluslararası Işçi Birüği ile Amerika Işçi Federasyonu 8 saatlik işgününü kabul ettirebilmek için bir araya gelerek işverenlere iki yıllık süretamdı. 1 Mayıs 1886'da Chicago'da Amerikan işçi sımfi, 8 saatlik iş günü için genel grev ilan etri. 80 bin işçi yürüyüşe geçri. Ulusal muhafizlann kalabalığa ateşi sonucu 6 kişi öldü. Yargılanan işçi liderleri Parsons. Spies, Engel ve Fisher 11 Kasım 1887'de idam edildi. Paris'te 1889'da toplanan 2. Enternasyonal her yıl 1 Mayıs'ın dünya işçılerinin birlik ve dayamşma içinde mücadele günü olarak kutlanmasını kararlaşhrdı. 1 Mayıs günü Uluslararası Işçi Bayramı olarak ilk kez 1890 yılında Amerika, Avusturya, Macaristan, Belçika, Isveç gibi ülkelerde kutlanmaya başladı. Türkiyedeki İlk kutlamalar Türkiye'de ilk büyük kutlamalar, 1921 yılında işgal alnndaki istanbul ve Ankara, Izmir, Adapazan, Eskişehir'de kutlandı. Türkiye Sosyalist Fırkası'nın 1 Mayıs 1921 'de düzenlediği mitinge Istanbul'daki işçilerin büyük bir bölümü katılmıştı. Sosyalist Fırka'nın bildirisinde işçiler mitinge şöyle çağnlıyordu: "Mayısın birinci günü amelenin en mukaddes bayram günüdür. Bu mukaddes bayramm kutianması bütfin ameJe için bir vazifedir ve mesut gün şerefine kanuni mesaidat dairesinde bütfin ameleler. istirahat haklannı muhafaza edebffirler." Izmir tktisat Kongresi'nde 1923 yıhnda 1 Mayıs Işçi Bayramı olarak kabul edilmiş, 1925'te ise 1 Mayıs Bahar Bayramı olarak yasallaşmıştı. AVRUPA'DAN DlSK BAŞKANI SOLEYMAN ÇELEBÎ: Ortak bir platform İstanbul Haber Servisi- DlSK Genel Başkanı Süleyman Çelebi, emekçilerin hak taleplerini dile getirdiği 1 Mayıs'ın yasaklanması için egemenlerin her yolu denediğini söyledi. Çelebi, "1 Mayıs 1977'de gerçek faiDer yerine yaralananlar, ölenler vargı önüne çıkanldı. 12 Eylül mahkemelerinde DlSK yönerieilerini karüamın sorumlusu yapmaya kalktüar. 12 Eylül yönetiminin ilk uygulamalanndan biri 1 Mayıs'm tatil günleri arasından çıkanlması oldu. tşçi smıfinı bölme girisimleri boşa çıkanldı ve kutlamalar, 1993 yıhndan başlayarak yapüdı" dedi. Çelebi, Cumhuriyet'e yaptığı değerlendirmede, her 1 Mayıs'ın emekçilerin ülke gündemine, hak ve özgürlüklerin genişletilmesine ilişkin ortak görüşlerini dile gerirdikleri platform olduğunu kaydederek şunlan söyledi: "Bu 1 Mayıs ise Emek Platformu tarafindan befirlendiğj üzere 'Eşitlik, özgürlük, kalkınma ve sosyal adalet için başka bir Türkiye mümkün' bashğı alönda kutlanacak. İşsiztiğin, yoksullaşmanın önlenmesi, IMF ve Dünya Bankası reçetelerinden vazgeçilmesl iş gûvencesi yasasınm çıkanlması, istibdamın önünün açıhnası, gelir ve vergi adaletinin sagianması, demokrasinin uygulanması bugün emekçiler açısmdan en başta gelen sorunlar ve isteklerdir'' ESKİ DİSK GENEL BAŞKANI NEBİOĞLU: Alm terinin bayramı DİSK genel başkanlanndan Kemal Nebioğlu, egemenlerin 1 Mayıs'lann sönük geçmesi için hep korku salmak istediklerini belirterek 1976'daki ilk büyük 1 Mayıs kutlamasuıı şöyle anlatıyor: "DÎSK'üı9.kuruluş Mİdönümünü 13 Şubat 1976 gecesi Spor ve Sergi Sarayı'nda kurluyonız. Ruhı Su sazıyta sahnede, müthiş bir kalabauk var. O hevecan içinde Genel Başkan Kemal Türkler, "Bu yıl 1 Mayıs'ı kutlayahm, var mısın" dedi. Tam yetki ile kutlama komitesi başkanı oldum. O güne kadar 1 Mayıs, egemenlerin tepki ile karsıladığL biiinçli işçilerin de hasrctie bekledikleri gündü. Bahar ve Çiçek BavTamı dhe kutianrvordu. Yüz binlerin kaoldığı, anlanuna uygun 1 Mayıs'ı yaşadık. O müthiş kalabahğı kürsüden seyrederken 'Bugünü ömrüm boyunca yaşamak istiyorum, gelecek 1 Mayıs'lara kadlmayı düşünmüyorum' demiştim. Ama 1977'den sonra bütün 1 Mayıs'lara katıldım. Egemenler 1 Mavıs'larda sönük geçsin dhe hep korku salmak istediJer. TTde büyük prmokasyonla amaçlarma bir ölçekteıüaştılar. 1979'da sıkn önetim bla DİSK'ten getip aldü 1 Mayıs'ı Sefimiye'de geçirdik. 1 Ma>ıs'a girerken bugünkü sağ partileri çok suçlamıvorum. Sosyalist sol paramparça, sosyal demokrasi bölük pörçük. Ahn terinin bavramını kutlarken kendimizi de yargılamamız lazun." GURAY OZ AvpupanınTuhafHallepi Brüksel'de hava açtı kapatt/. Toplantıya katılar Fransızlarda hafif bir "Le Pen" utangaçlığı, Al- manlarda "Bize gülermisiniz!" iiadesl egemenmiş anlattıklanna göre. Ama Avrupalılarda son zaman- larda "Geç kaldık, treni kaçırdık" düşüncesinin ağır bastığını hemen her mecliste saptayabilirsi- niz. Yeni dünya düzeninin egemen gücü ABD, üs- tünlügünüArap ülkelenrıde, Afganistan'da, Afrika'da "kanıtladıkça", boyun eğme eğilimi Avrupa'da da güçlendi. "Durvmukabullenme"ile "hâlâyetişme umudu varmı?" arasında gidip gelenlerdaha ses- li düşünür oldular. Ama bu onların Doğu'ya karşı benmerkezciliği biryana bıraktıklan anlamına gel- miyor. Avrupa'nın benmerkezci düşüncetarzı, herola- ya, olguya, gelişmeye bu açıdan bakması, Avru- palılarda hem gereksız bir böbüflenme duygusu- na hem de genellikle yanlış sonuçlar üretilmesine yol açtı hep. Bu nedenle de kendilerinden daha doğuda kalanlar ya da kendilerinden daha batıda olanlarla ilgili eleştiri ve övgülen degersizleşıyor. Türkiye'nin Avrupa Birlığı macerasınayaklaşım- lan da böyledir. Türkiye'nin coğrafi büyüklüğü, nüfusu onlan kor- kuturken aynı coğrafya, aynı nüfus geniş bir pa- zar olarak onlan hep çekiyor. Bu nedenle de Tür- kiye, ellerınin altında olsun ama içlerinde olmasın ıstiyorlar. Bin dereden su getirerek, her gün yeni yeni gerekçeler uydurarak Türkiye-AB ilişkilerini bir noktada tutmak ıstemeleri, kımizaman "ileri", ki- mi zaman "geri" adımlar atmaları bundandır. Türk- lerden tarih boyunca hoşlanmamışlardır. Ama Tür- kiye gerektiğinde ucuz ışgücü deposu ve kalaba- lık bir pazar olarak hep değer taşımıştır. • • • Avrupa merkezcı yaklaşım, Türkiye ile diyalog- larda övgü ile olçülü ölçüsüz eleştınyı, şantajla sırt sıvazlamayı birlikte kullanır. Avrupalı politikacılar, kendı ınsanlarına Türkiye'yi anlatırken ise daha açık konuşurlar: "Türkler farklı bir dine inanmak- tadırlar, Türkler Avrupalı gibi görünmemektedir- ler, Türkler yalnızca farklı bir kültüre sahip değil gerçekte kültürsüzdürler " Avrupalıların bu dü- şünce tarzları yalnızca Türkiye ile Türklerle de il- gilı değildir. Onlar genel olarak küçük Avrupa'nın sınırlan dışında kalan tüm uluslar ve nalklar ıçtn böy- le düşünürler. Tarihleri boyunca sevemedikleri Rus- lar dahil. Amerika Bırleşik Devletlerı hariç. Avrupa merkezcı yaklaşım, ihtiyar Avrupa'yı ke- miren bir hastalıktır. Son zamanlarda sık sık dile getirmeye başladıkları "Türkiye'nin aydınlanma hareketınden etkılenmediği, pozitivizmin değil, bağnazlığın Türkiye'yi belirtediği" yolundaki dü- şüncelerdeaynı Avrupa merkezci yaklaşımın be- lirtileridir. Aynı şekilde o benmerkezci düşünce demokrasi adına bağnazlığı desteklemeyi de, işi bellemektedir. Gerçekte ise Avrupa'nın uygarlık tanımında geçen yüzyıla göre bugün egemen olan aydınlanma değil, aydınlanma fıkrinden ipinı ko- paımış tuhaf bir bilım ve teknolojı hayranlığı daha ağır basmaktadır. Artık daha az okumakta, daha az yazmakta, felsefeyi küçümsemekte, sosyolo- jiyi; insanlan. "yığınları" yönetme sanatı olarak al- gılamaktadırlar. ••• Peki, bu doğru ya da yanlış Avrupa tahlilinden bir Türkiye övgüsü, böbürfenmesi çıkar mı? Ha- yır. Tam tersine, Türkiye'yi etkisi altına alan, Batı- lılaşma ile Avrupa hayranlığını birbirine karıştıran yaklaşımlar her geçen gun daha fazla zarar ver- meye başlamış durumdadır. Biryandan Avrupa Bir- liği'ni kurtuluşun tek yolu sayan, AB kapısındaki bitmez tükenmez bekleyış, öte yandan en küçük bir kıvılcımla ortalığı sarıveren Batı'yla uygarlığı karıştıran çılgınlık, Türkiye'yi de her geçen gün bi- raz daha kendisi olmaktan uzaklaştırmaktadır. Türkiye kendisi olarak uygar bir ülke haline ge- lemez mi? Gerçekte Türkiye'deki ılerıcı düşüncenin, akım- ların ve olabıldiğince pratiğin omurgas/, uygarlık ve Batı ile uygarlığın sahibi gibi görünen Batılı ül- keleri birbirinden ayırmak, bu ikisini bir ve aynı şeymiş gibi görmemektir. Türkiye'de solun ve ay- dın hareketlerinin belırleyici çizgisi geçmişte böy- leydi. Bugünse kafalar epeyce karışmış gibidir. Avrupa yaşlı ve yorgundur. Bu yorgunluk ken- dini, herşeyden önce duşünce akımları karşısın- da bir bitkinlik, onlan gereksız görme, onların ye- rini içi boş bir teknolojı hayranlığı ile doldurma ola- rak gösteriyor. Geçmişte aydınlanma düşünce- siyle, filozoflanyla, edebiyat ve sanatıyla gurur du- yan Avrupa, şimdı Amerika'dan aldığı bu "yeni malı", "geri" ülkelere pazarlamaya çalışmaktadır. Türkiye'ye şu son zamanlarda Batı'dan en faz- la ihraç edilen "mal" da, işte budur. e-posta: guerayıa gmx.net Kutlama yapılmayacak OHAL bölgesi ve Mersin 'de izinyok DİYARBAKIR /MERStV (Cumhuri- yet)-1 Mayıs kutlama- lanna OHAL Bölgesi ve Mersin'de izin veril- medi. 12 Eylül darbesinden bu yana 1 Mayıs kutla- malanna izin verilme- yen olağanüstü hal kap- samındaki Diyarbakır, Şırnak, Hakkâri ve Tun- celi ile mücavir iller sta- tüsündeki Batman, Bin- göl, Bitlis, Muş ve Si- irt'te emekçiler bu yıl da yasaklarla karşı kar- şıya kaldı. Diyarbakır'da Türk- Iş 7. Bölge Temsilcili- ği öncülüğündeki tertip komitesi, kutlamalar için Dağkapı, Kantar Kavşağı ya da Batıkent meydanlanndan birinin tahsis edilmesini talep etti. Ancak valilik, OHAL Yasası'na daya- narak talebi reddetti. OHAL Valiliği, TKP Diyarbakır II Örgü- tü'nün 1 Mayıs'la ilgi- li afiş asmasına da izin vermedi.Tuncelı ve Hakkâri'de de sendika- cılar, valiliğin yasak ka- ran karşısındâ şubele- rinde geniş katılunlı ba- sın açıklaması yapma karan aldı. OHAL kapsamında ohnamasına karşın Mer- sin'de 1 Mayıs kutlama- lan Içel Valiliği 'nce ya- saklandı. Içel Vali Yar- dımcısı Muzaffer Gü- zelkanat imzasıyla ter- tip komitesine gönderi- len yazıda, geçmiş yıl- lardaki kutlamalann ya- sadışı gösterilere neden olduğu iddia edildi