Katalog

SAYFA CUMHURİYET 24 NİSAN 2002 ÇARŞAMBA 8 DUNYA V E T U R K I Y E dishab@cumhuriyet.com.tr Faşist adaym gösterdiği başanyı protesto için düzenlenen gösteriler, artarak sürüyor FransasokağadöküldüUĞÜRHÜKÜM F4RİS - Fransa'da, cumhurbaşkanlığı seçiminde aşın milliyetçi aday Jean-Ma- ric Le Pen'in "beHenmeyen" başansını protesto gösterileri büyiiyor. Yaklaşık 100 bin Fransız önceld gece ülkenin çe- şitli kentlerinde sokağa döküldü. Sosya- listler, komünıstler ve yeşiller de ikinci rur için tek cephe oldular. Paris sokaklanndakı gösterilerin ikin- cı gecesinde olaylar çıktı. Yaklaşık 10 bın göstericinin yaptığı yürüyüşün ar- dından, kalan bir grup gösterici şişe ve molotofkokteyli attı. Polis, göstericileri dağıtmak için göz yaşartıcı bomba kul- landı, 8 kişi gözaltına alındı. Ülkenin bel- li başlı tüm kentlerinde sokaklara dökü- len protestoculann sayısı dün 100 bini bul- 'SEÇMENDERSVERDİ' Heider, Le Pen'e arka çıktı Dış Haberier Servisi - Fransa'da- ki curnhurbaşkanlığı seçimlerinde aşın sağcı Jean-Marie LePen'in el- de etriği başan, Avustarya'da par- ti liderleri tarafından "Fransa'da deprem" olarak yorumlarurken ko- alisyon ortağı aşın sağcı Özgür- lükçü Partisi'nin eski lideri JörgHe- ider. Le Pen'e arka çıktı. Heider. "Seçmenler, geleneksel partilere hak ettüderi dersi verdi" dedi. Haider, Fransız seçmenlerin, Cumhurbaşkanı Jacques Chirac'a hak ettiği tepkiyi gösterdiğinj ve seçmenlenn artık boş vaatlere inan- madığım söyledi. Heider, Fransa, Danimarka ve Italya'da merkez sa- gın iktidar olduğuna işaret etti ve göçmen sorununu ancak merkez sağın ciddiye aldıgını ileri sürdü. Italya Başbakanı SflvioBerlusco- ni, Le Pen ile hükümetindeki Ku- zey Birliği partisi lideri Umberto Bossi arasında fark olduğunu savun- du. Berlusconi,"Fransa. popüleriz- min bizdeolduğunu saıuyordu. Ken- dievlerindeki gerçektere bakmadan, netgöremedikJeri başkalanıun ev- lerine bakryorlar. Le PenfleBossi çokfarkh" dedi. Ülkenin kuzeyin- de aynlıkçı politika izleyen Bossi ise "Kuzey Birligi de göçmen isti- lası ve teknokrat Avnıpasma kar- ŞL Biz haikuı Avrupasou destekti- yoruz. Fransa'da olan. Avrupa'da merkez solun iflas ettiğinin göster- gesdir" diye konuştu. • 41 milyon seçmenden yalnızca 29 milyon 498 bininin oy kullandığı Fransa'da halk ayağa kalktı. Önceki gece düzenlenen gösterilere katılanlann sayısı 100 bini buldu. 1 milyonluk katılımın beklendiği 1 Mayıs, tepkinin en büyük dışavurumu olacak. du. Gerçek seferberliğin ise 1 Mayıs kut- lamalan ve yürüyüşleri çevTesınde ol- ması ve en azından 1 milyon kişinin gös- teri yapması bekleniyor. Le Pen yandaş- lannın da her yıl 1 Mayıs'ta yürüyüş dü- zenlediklerini hatırlatalım. Le Pen de bu yıl 100 bin kışilik bir kaülım umuyor. Le Pen'in seçimleri kazanması müm- kün deği], çünkü Fransız siyasetçilerle seç- menler2. rur için neredeyse tek cephe oluş- turdu. Destek isteyen Le Pen ise "Fran- sa'yı özgürtüğe kavuşturacağun" dedi. Karşı cephe kunıluvor Jean-ManeLe Pen'e karşı ittifak için "Cumhurbaşkanlığı çoğunluğu için Birlik" adıyla sağ ve merkez-sağı bira- raya getiren bir parti kuruldu. Fransız parlamentosundaki merkez-sağ parla- mentergrubunBaşkanı Fransız Demok- rasisi için Birlik (UDF) partisinden Phi- lippe Douste-Blazy, Senato'da yaptığı açıİdamada, 5 Mayıs'taki Cumhurbaşkan- lığı seçiminin 2. turunda ve Haziran'da yapılacak genel seçimlerde yeni bir olu- şumun temellerini atmayı amaçladıkla- rını söyledi. Douste-Blazy. yeni olu- şumun 9 ve 16 Haziranıda yapılacak ge- nel seçimlerde her seçim bölgesinde tek bir ortak aday çıkaracağını ve Ulusal Meclis'te ortak bir parlamenter gnıbu bulunacağını belırtti. Katoiikler'de karşı Öte yandan Paris'te Saınt-Denis bölge- sinin piskoposu Olivier de Berranger. "Lzağı gören iyi bir Katoiiğin, totali- ter ve Hıristiyanlık karşırı bir gelene- ğin mirasçısı olan Le Pen'e oy vereme- yeceğini" söyledi. Cumhurbaşkanı Jac- ques Chirac. raldbıyle televizyon prog- ramında tartjşmayı reddetti. Chirac, yaptığı açıklamada. "Benim Le Pen ile yapacak hiçbir şeyim yok" dedi. Sokaklara dökülen Le Pen karşıtlannın sayısı dün 100 bini buldu. Göstericüer"Le Pen karantinava alınsın" ya/ılı pankartlar taşıdılar. (AP) Ingiltere'de seçim korkusu Irkçılık karşıtlan, Fransa örneğinden sonra 'birieşîn' çağnsı yaptı LONDRA (Ajanslar) - Fransa da aşın milliyetçi Jean - Marie Le Pen'in elde ettiği zafer. gittikçe sağa kayan Avrupa'yı iyice telaşlandırdı. îngiltere'de ırkçılık karşıtı örgütler, belli başlı siyasi partilere, yerel seçimler için aşın sağa karşı birleşme çağnsı yaptı. Kamuoyu yoklamalan 2 Mayıs'ta yapılacak yerel seçimlere katılımın çok düşük olacağını gösteriyor. ICM kamuoyu araştırma kunıluşunun The Guardian gazetesi için yaptığı araştırmanın sonuçlan, halkın sadece yüzde 26'sının oy kullanacağım ortaya koydu. Bu durum, sagcı partilerin bazı kentlerde önemli kazammlar elde ederek beklenenden fazla belediye yönetiminde söz sahibi olabileceği endişesini doğurdu. Özellikle îngiltere Milliyetçi Partisi'nin (BNP) sürpriz başan kazanmasından korkuluyor. Irklararası Eşitlik Komisyonu Başkam Gurbux Singh, Başbakan Tony Bfeür ve iki büyük muhalefet parrisinin liderlerine bir açık mektup ileterek "Le Pen'in sürpriz başanst tngDtere'deid siyasi bderler için de bir uyandır" mesajmı verecek. Uzmanlar, Avrupa'nm son yıllanndan sosyal demokratlann sorumlu olduklannı vurguladı ÜlkeninimajızedelendiBAR1Ş DOSTER/AYHAN ŞİMŞEK İSTANBLTVANKARA - Fransa'daki cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turun- da, aşın sağcı Jean ManieLePen'in, Cum- hurbaşkanı Chirac'ın ardından ikinci ol- masının ve sosyalist Başbakan LiondJos- pin'in elenmesinin, bütünüyle aşın sağın yükselişınden kaynaklanmadığı vurgulan- dı. Özellikle solun seçimlerden gerekli dersleri çıkaraıası gerektiği belirtildi. tki turlu seçim sisteminın. Fransa'nın tersine Türkiye'de önemli riskler taşıdığına dik- kat çekildi. Fransa'daki seçim sonuçlannı yorumla- yan ve dış pohtika üzerine çalışmalanyla tanmarl Marmara Üniversitesi Öğretim üyesi Yard. Doç. Dr. CüneytAkann, "Aşı- n sağm yükseJdiği görüşü tam olarakdoğ- nı değfl. Çünkü Avrupa'da sağzaten yük- sefişteydi. SSCB'nin vdahşının. meydanı ABD'ye ve ABD yanlisı güçlere bırakma- a,Avrupa'yıdaetküedT dedi. Avrupa'nın yönetici kesimini oluşturan sosyal demok- ratlann, Avrupa'nın son yıllanndan birin- ci derecede sorumlu olduklannın altını çi- zen Akalın, "Avnıpa sosyal demokrasisi Avrupa'nın çevresindepanakvereneski\a- gosJa>7»a benzeri krizlerde, son olarak Af- ganistan ve Filistin konulannda ABD'nin peşoıe takıkn. Avustuna'daki Heider ör- neğinden sağnklısonuçİarçıkaramadı'' di- ye konuştu. Çarpıcı sonuç: Sandıktan kaçıg Fransa'da uzun yıllar araştırmalaryapan ve sosyal demokrasi üzerine kitaplanyla tanınan siyaset bılımci Aydm Cıngı da "Seçimin en çarpıcı sonuçlanndan biri, sandıktan kaçışnr. Sandıga gitnıeyenierin oranı 5. Cunıhurivet'in rekonuıu kınü. Avrupa'da aşırı sağ Ü/ke/ere göre son seçim sonuçlan %1O'dan fazla %5 - 9.9 %2 - 4.9 %2 'den az r / ~ . İNGİLTERE DANİMARKA (%12j ALMANYA BELÇİKA AVUSTURYA 1%9'danbuyanaflkkez1 turda solun ada- >ıyok. Öteyandan FransızKomünistPar- tisi adeta yok oldu" dedi. Fransa'da sağda ve solda uç aJamlann güçlendiğine dik- kat çeken Cıngı, her 3 Fransız'dan birinin. sağda ya da solda uç partilere oy verdiği- ni, radıkal sağın başansının ise Avrupa v e dünyadaki genel eğilimle örrüşmekten kavTialdandığını ıfade etti "Merkezdeki seçmenin sandığa gitnıenıesL solun bölün- mesi. Jospin'in ikinci rura kalacağına iliş- kin yayguı inancın sol seçmeni tembelleş- tirniesi, iktidann aşındırnıa politikası, se- çime damgasuu vuran güvenlik teması ve hiç karizmatik ounayışı, Jospnı'e kaybet- tirdi'' diyen Cıngı, müthiş birpopülizm ya- pan Le Pen'in başansının, Fransa'nın ge- nel imajını olumsuz etkıleyeceğini \TJT- guladı. Cıngı, seçim kampanyası boyun- YUNANİSTAN ca "Sosyal olarak soida, ekonomik olarak sağda, ulusal olarak Fransa'dayım" diyen Le Pen"e oy v eren herkesin faşist olmadı- ğını, Le Pen'in de İtalya'daki Kuzey Lı- gi'nin lideri Umberto Bossi ve Avusrurya- lı Jörg Heider gibi, AB karşıtlığı ve ya- bancı düşmanlığı temalannı işledığini söy- ledi. Chirac ve Jospin'e tepki oyu 0D7İ) Siyaset Bilimi ve Kamu Yöne- timi Bölümü öğretim üyesı Prof. Dr. Ra- şit Kaya. Le Pen'in ikinci tura yükselme- sinın arkasında Chirac ve Jospin'e karşı tepki oylannın olduğunu söyledi. Fran- sa'nın kendine özgü sısteminin sonucun- da cumhurbaşkanının sağ. başbakanın sol partıden olması ve bunlann bırlikte ikti- darda yer almasının, hoşnutsuz seçmen- leri uçİara yönelttığıne işaret eden Kaya. u Kendini sol olarak tanımla>an bir hükü- metin iktidarda obnasuıa kârşuı özellikle ekonomialamnda sağpolifjkalar uygulan- dı. Fransa seçmeni tepkisini bövie ortaj'a koydu, Fransızlar, hoşnut olmadıklan po- ütikalann değişmesini istediklerini göster- dfler" diye konuştu. TürKiye de iki turlu seçim risk Seçim sonuçlannın Türkiye için dersler içerdiğini %iırgulayan Kaya, iki turlu seçim sisteminın Fransa'nın tersine Türkiye'de önemlirisklertaşıdığına dikkat çekti. Fran- sa'da demokrasi karşıtı faşist bir hareke- tin önünün kesilmesi için büyük ölçüde sağ ile solun biraraya geldığine işaret eden Ka- ya. "Türkiye'de bunun uzantısı olabilecek birhartkctin ikinciturageçmesidunımun- da, sağın benzer bir tepki vermesi çok zor. Tam tersine,demokrasiyi içseüeşrirnıemiş sagın. birükte hareket ederek böyle bir uç hareketi iktidara taşuna olasılığı çok yük- sek" dedi. Prof. Kaya'nın değerlendırme- leri şöyle: "Cumhurbaşkanlığı için ikinci tura aday çıkaramaması sol açısından ba- şansızhkür. Ancak solun toplanı oylan ar- üş gösternüştir. Özellikle radikal solun ov- laruıın arfögını görih oruz. Solun da des- teği ile Chirac'ın yeniden cumhurbaşkanı olacağı bekleniyor. Asıl önemli olan ise ha- zirandayapılacak seçimlerden çıkacak so- nuç. Le Pen'in yüzde 15-20 arasında oy toplaması bekleniyor. SoJ partiler de yüz- de 45*ler civannda oy alacaklardır. Yni- den cumhurbaşkanı olacak Chirac'uı ve merkez sağın nasıl bir hükünıet isteyeceği kritik oiacak. O \iizden bugünlerde yapn lan gösteriler aslında Le Pen'in iktidara ortak ounasuu engeflemeye dönük." MERHABA NECATİ DOGRU Ormanlarda Su Savaşları! 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Ço- cuk Bayramınız kutlu olsun. Ege- menlik hep milletin kalsın. Yılda bir kez de olsa, bu bayram aracılığıyla ülke çocuklannın sorunlarına da pro- jektörler çevrıliyor. Cumhuriyet mu- habıri Ebru Toktar. araştırmacı ga- zetecilığın uzun ışıklarını yakarak arayıp bulduğu verileri dünkü gaze- tede sergıledi. 16 milyon okuyan çocuk: 10 milyonu ilkögretimde.... 1.3 m'iiyonu lisede... 1.6 milyonu meslek lısesinde... 1.5 milyonu üniversıtede... 67 bın okulda 540 bın ogretmen tar- fından 60-70 kişilık sınıflarda egitil- meye çalışılan çocuk. Ayrıca 1.6 mil- yonu da okul çağında iken okula gıt- meyip ucuz, ağır işlerde çalışarak aı- lelerıne omuz vermeye çalışan ço- cuk... En önemlisi, gördükçe, duyduk- ça, yaşadıkça "Egemenlik kayıtsız şartsızmiiletindır" hedefine olan ınan- cı pörsüyen, zayıflayan, yıten çocuk. • • • Büyükler çocuklara ne bırakır? Yüksek ahlak... Yüksek adalet... Yüksek bılgı.... Yüksek kalkınma... Ağaca hakkını, suya payını, topra- ğa saygısını yıtirmememiş insanlık onuru yüksek birulke bırakır... Büyük- ler büyüklüklerinı bılseler çocuklara hiç değilse bu degerlerı bırakırtar. Ge- çen hafta Cumuhuriyet yazarı Leyla Tavşanoğlu, Orman Bakanı Nami Çağan'la, "ormancılığın sorunları- na " kulak kesilen bir söyleşi yaptı. Ba- kanın söyledıkleri, büyüklerden "yük- sek ahlak, adalet, bilgi, kalkınma, ağaca ağaç, suya su, toprağa top- rak hakkının verilmesini" bekleyen çocukiarımız açısından vahimdi. • • • Orman Bakanı diyor kı; Türk Basın Birliği. Istanbul'da Bey- koz ormanları arkalarında bir arazi ele geçirmiş, yüzde 6 yapılaşma hakkı var Ancak Basın Birliği etike- tini kullanıp yapılaşma oranını yük- seftmek istiyor. Nedir bu basın birliği? Üyeleri kimlerdır? Hangi gazetede yazarlar? Isimlen niçin açıklanmaz? Ben şöy- le ucundan kenarından bir araştıra- yım dedim. Kabak çıktı. 1946 yılında o dönemin Vakit ga- zetesinın sahibi yazar-patron Hakkı Tarık Us kardeşlerden bin, Gazete- ciler Cemmiyetı seçimlerinde baş- kanlığaadaylığını koyuyor. Seçilemi- yor. Cemıyetten ayrılıp Türk Basın Birlıği'ni kuruyor. Şımdıkı başkanı En- gin Baydar adında bın diyorlar. Onun da hangi gazede yazdığı, ne yazdı- ğı, orman arazısını betonlaştırma hak- kı isteyen Basın Birliği'nin üyelerinin kimler olduğunu bilmıyotiar. Orman Bakanı... Su hakkı için... Toprak hakkı için... Ağaç hakkı için.... Çocuklarımızın hakkı için... Kezzap keskinlığinde bir haber da- ha veriyor; Basının ıçinde Orman Ba- kaniığı'na pahalı, fakat ışlevsiz yan- gın söndürme helikopteri satmak is- teyenlenn tetikçıleri var. VeTürkiye ara- zi yapısına uymayan, sık sık düşen Kanadafirmasının ürettiğı "amfıbıksu atma uçakları" satmak isteyenlere de destek çıkan gazeteler ve geze- teciler bulunuyor içimızde. Bakan isim vermıyor. Kim bunlar? Hangi gazeteler? Genel yayın müdürlerinin adlan ne? Çocuklara "yüksek ahlak, yüksek adalet, yüksek bılgiyüksekkalkınma" bırakabilme hakkı için bu ısimlerin de sergilenmesi gerekiyor. Ayrıca Muğla'da Sığla Ormanları civannda, yine koruma alanı ilan edilmiş Bodrum Güvercınlik Kuyu- cak Limanı önünde ya da Abant Gö- lü çıkışında Marko Deresi üstünde balık çiftliği, turizm tesısi, su şişele- me fabrikası için verilmiş izinlere de günu geçmiş haberier diye bakma- mak gerekiyor. Su hakkı için... Toprak hakkı için.... Ağaç hakkı ıçın.... Çocukların hakkı için... Şimdi orman içlerinde turizm te- sisi, balık çiftliği, şişe suyu fabrika- sı açma sömürüsü çok yüksek nok- taya gelmiş durumda. Adapazarı Kırkpınar beldesinin iki dönemdir çok yüksek oy alarak seçilen Bele- diye Başkanı Niyazi Bagdai, bel- gelerle desteklenmiş 70 sayfalık 2 dosya gönderdi. Belgelere göre, Kırkpınar halkının orman içındeki su kaynakları özel ki- şılere balık çiftliği, su şışleme fabri- kası kursun diye verilmiş. Belediye başkanı karşı çıkmış, ancak başanlı olamamış. Yerel mahkemede açıtığı davayı kaybetmiş. Yılmamış, Danış- tay'a itıraz etmış. Danıştay süper bir hızla davranıp "1 ay Içinde" davayı onaylamış. Belediye başkanı, yine yılmamış. Bu kezde Danıştay'dan "karardü- zeltme" istemış. Ancak mahkeme karannı onamak için 1 ay gibi süper hızla sonuca varan Danıştay, "karar düzeltme" ıstemıni 4 ay geçmesine rağmen sonuçlandırmamış... • • • Kırkpınar orman beldesi... Nüfusu kışın 8 bın.... Yazın 15 bine çıkıyor. Beldenin Belediye Başkanı Niyazi Bağdat, halkın su kaynakları uzenn- deki haksız girişimlen durdurmak için; Valiye durumu bildirmış. Kaymakama bıldirmiş. Içişleri Bakanı'na bildirmiş. Malıye Bakanı'na bıldirmiş. Müfettiş istemiş... 8aydırtıkyok... E-posta: necatidogru " superonline.com Faks: 0212 513 90 98 Dünya basınıLePen f in çıhşınıyorumladı: Uyarı çanları bütün Avrupa için çalıyor Dış Haberler Servisi -Fransa'da 21 Nisan'da yapılan cumhurbaşkanlığı se- çimlennin 1. turunda aşın sağcı ve mil- liyetçi Ulusal Cephe Partisi'nin ada- yı Jean Marie Le Pen'in sosyalist Başbakan UonelJospin'ı eleyip Dev- let Başkanı Jacques Chirac'la 2. tu- ra kalmasının dünyadaki yankılan sürüyor. ABO: Washington Post gazetesin- de "Fransa'nuı şoku" başlığıyla ya- yımlanan makalede, Le Pen'in başa- nsının ülkenin siyasi sistemini ve Av- nıpa'yı şoke ettiği, Fransız siyasi eli- tinin utanç içinde olduğu belirtildi. New York Times gazetesindeki "Do- mino etkisi mi" başlıkiı makalede. Ba- Fransız basını Sorguluyorlar PARİS (Cumhuriyet) - Aşın sağcı Jean Marie Le Pen'in başansııun şokunu üsfünden atan Fransız basını, konuya daha soğukkanhlıkla yaklaşmaya başladı. Muhafazakâr Le Figaro. Le Pen'in aldığı oy oranlanna göre renklendirilmiş bir Fransa haritasının iki yanına "Le Pen'e kün oy verdi" başlığını kullandı. France Soir'in b'aşhğı "LePen'iSeçenBuFransa''oIdu Komünist Partisi'nin yan resmi yayın organı, L'Humanite, yürüyüşçü gençlerin fotoğrafının üsfüne "Anti -LePen'in Uyanıp" ibaresi attı. Liberal sol Liberation gazetesi ise Le Pen'in Milli Cephe Partisi'ne atıfta bulunarak "Cepheye karşı cephe" sloganını yeğledi. Merkez sol Le Monde gazetesinin başlığında ise "Chirac, cumhurivet senin eüerinde" dendı. tı AvTupa ülkelerinde son yapılan se- çimlerde büyük bir sağa kayış oldu- ğu anımsatıldı. İngiltere: Daıly Star "Fransa'da Le Pen ile venilenen Hnier dehşeti" başlığını attı. The Times gazetesinde- ki makalelerde, "Le Pen'in bir benze- rinin İngiltere'dea>nı başanyı eldeede- bileceği" kaygısı ve "Le Pen'in başa- nsmdanalmnıasıgereken derslerokhı- ğu" ifadeleri yer aldı. The Daily Te- legraph gazetesi de Le Pen'in Fransa'yı AB çizgisinin dışına çıkarabileceği- ru, bu polıtikacının AB sisteminin ürü- nü olduğunu yazdı. The Guardian ga- zetesi de "uyan çanknnm bütün Av- rupa için çaİdığT, "Avrupa'daki tüm demokratik politikacılann Le Pen'in zaferinden sorumlu ol- duğu" yorumunu yaptı. IrSII: Reformcu îran Daily gazetesi. Le Pen'in partisinin faşist eğilimlen bulunduğunu yazarak "Avrupa 'dakiaşın sa- ğın dikkate ahnması gereken bü-güçoMugu ortaya çıkü" de- di. PakiStan: The News Da- ily gazetesınde şöyle denildi: "İlk turun sonucu bu ülkedeki büyük göçmen nüfusuna uya- n mesajlan gönderivor." Japonya: Asahı Şımbun gazetesınde, Le Pen'in başan- sının kaygı verici olduğu belir- tildi. Çİfl: South China Morning Post gazetesinde. "Bu dinozo- runhâlâsnasetsahnesindekük- rüyor olması ana akım partfle- rinin büyük başansızlığını gös- teriyor" ifadesine yer verildi.