Katalog

SAVFA CUMHURİYET 7ŞUBAT2002 PERŞEMBE OLAYIAR VE GORUŞLER olay.gorus(a cumhuriyetcom.tr FVET/HAYIR OKTAY AKBAL Özgürlükleri Giyotinden Sakınmalı... B 1 DeppemVazmDaham? Hepımzın antlannda bır deprem olayı vardır Bır trtreme bırsarsrntı, kısabırbaşdonmesı1 Neoldu r»e oluyorderken bakarsm tependekı lamba naztı naz- lı gıdıpgelıyor Depremdesın yıkıldı yıkılacak herşey1 Venndedonupkalırsın Kaçmak ılk duşuncedır Ne- reye nasıl? Merdıvenler asansor1 En lyısı bır kapı ıçıne gırmek bır masa altı bır sağlam koşe Hepsı yıldınm hızıyla geçer aklından Oturdu- Çftın yerde kalmak belkı tek çaredır Kendını yazgı- yaDirakmak Nasıl olsaolumgelıpsenıbulacak Bu- gtınolmazsayarın' Avuntubudur alınyazısı " Ama ınsanoğlu yazgıya meydan okumuş Yuzyıl- lardır karşı koymuş doğanın felaketlerıne Denızle- re, ırmaklara, baraj kurupsuyubuyruğunaalmış Ka- leHer kurmuş, yıkılmamış Bınalar saraylar, anrtlar Hepsı dayanmış her yerde Nıce sarsıntı vız gel- mış Iştecamıler mınareler koskoca yapılar Nıce deprem gelmış bır şey yapamamış Ama yıne de bınlerce ev çokup gıder, bınlerce ın- san yıkıntılar altında kalır Say sayabıldığıne Er- zıncan dan başlarsın Anadolu nun olmadık yen kaf- mazdepremeyenıkduşmemış duşmeyecek Tum Turkıye deprem kuşaklannın ustunde duruyor Ya- zarlar, soylerler once korku, urku, kuşku dolar ıçı- mıze sonra "Bıze bır şey olmaz" der geçenz Ben otuzlu yıllarda yaşadığım bır depremı anım- sanm hep Şehzadebaşı ndakı ahşap evdeydık Ge- ceydı Herkes yatmak uzereydı Çınısobagurulgu- rul yanıyordu O gunlerde evlerın bır tek odasında sobayanardı Herkes oraya sığınırdı Yatmaya, baş- ka odalara gıdılırdı, trtreye trtreye Ev bır sarsıldı, soba yerınden oynadı Eyvah sallantıdan çok yan- gın çıkacak dıye korkmuşîum Koskoca Isîanbul u yangınlar yakıp brtırmemış mıydı'? 0 bır anlık kor- kum her depremde karşıma dıkılır Geçen gun oturduğum koltukta hafifçe sallan- dım 0 an, Afyon'da Sultandağı Çay Bolvadın'de yer yennden oynamış Ölumler yaralanmalar, sakat- lıklar evın barkın yıkılması Yorehalkınınbırıkıge- ce sokaklarda parklarda çadıriarda kalması Son- ra, herkesın yerıne donmesı Ne olsun kı1 Yağmur- da, karda ınsanlar başlannı sokacak başka yer bu- lamazlarsa çaresız o yıkıntılı evlere gıreceklerdır Her tehlıkeyı goze alarak' Işıkara bağırıyor "Tehlıke her an var Yakında Marmara 1 "Istanbulonbeşmılyon Yansı çuruk ça- nk yapılarda yaş/yor 7 derecelı bır sarsıntı Atakoy un yakınındakı Avcılar ı yerte bır etmedı mı? Ama olduk- ça sağlam yapdann ofuşturduğu yorelerde btr şey yok' Demek ış yazgıda değıl, ınsan bılıncınde Sağ- lam yaparsan o kaçınılmaz denılen tehlıke onlene- bılır "Herşeyyazovo'a"deyıpgeçmemelı ıçındeya şadığımız evın apartmanın sorumlusu olmalıyız Onunde sonunda Istanbul boyle bırfelaket yaşaya- cak denılıyor Elı kolu baölı beklemelı mıyız, depre- mın kapımızı çalmasını 1 Insanoğlu koskoca uygar- lıklar kurmuş, doğanın bınbıroyununa dayanmış att etmış yazgıyı Bu bıze bır ders olsun deyıp geç bıze bır şey ol- maz abı, dıye kendını aldat Sonra da oturbekleola- cakları 1 Ha şımdı her yarın dıye uykulann kaçsın Zordur depremle ılgılı yazmak Ama gereklıdır Buncaacıya yanlışa, yıkımasessızkalınmaz Nedı- yeceğını bılemezsın 1 Bın kez yazmışsındıraynı şey- len Bır daha, bır daha Başsağlığı dılemek, uzulmek gozyaşı dokmek değıl çare bılınçle, bı/gıyle en doğru çozumlen ara- yıp bulmak Teoman KARAHUN B a^bakan BülentEce- vitgazetecıvegenç bırrruUetvekıh ıken, 1960 oncesınde, de- mokratık rejım ve basın ozgurluğu ıçın sav aşun \ er- dı "olasılık'*a "arzuyabağtakev fi kararlar"a dayalı sansur \ e su- çun karşısında oldu (Şubat 1960- Meclıs konuşması) Oysa şımdı, başında bulunduğu hulcumetuı bır kesımı, uyum yasalannda veralan, art nıyetlı ıktıdarlarca ılende bır sılah olarak kullanabılecek 159 ve3I2 maddelenn yazılış bıçım- lerını gormezden gelıvor 159 madde Turkluğe Bakan- lar Kurulu'na, vargıya, askerı \e emnıvet kuvvetlenne hakaretın bunlan ya da bunlardan bınnı aşa- ğılamanın kuçumsemenınvebu kurumlarla alav etmenın bır vıl- dan uç vıla kadar hapısle ceza- landınlmasını ongoruyor Mad- de yenı bıçımıv le, basın ozgurlu- ğune yonelık "grvoriır olabılme ozellıgını taşımav a de\ am edıyor 312 madde de, suçun oluşmaM ıçın "olasıhk'ı one suruyor Her ıkı maddedekı sozcukler değışır >a da değışmez onemlı olan ya- sanın demokratık bır yapıya ka- vuşturulmasıdır Turk basını ozellıkle Demok- rat Partı donemınde, bu madde yuzunden buyuk sıkıntılar yaşa- dı "Yuvarlak" \e "her >one çe- kilebilir" yasa sozcuklen nede- ruvle cezaev len gazetecılerle dol- du Dava sayısıarttı Haftadabır gun -perşembelen- toplanan Top- lu Basın Mahkemelen gazetecı- lerle ılgılı davaların hızla arrma- sısonucu Şubat 1958'dehaftada ıkı gun toplanmaya başladı Adalet Bakanı Esat Budakoğ- hı, 1950-1960yıllan arasında 2 bın 324 gazetecı ıçın kovuşturma \ a- pıldığını, 818 gazetecırun 60 yıl hapıs cezasına çarptınldığını açık- ladı Enflasyonun arttığı. dın so- murusununyoğunlaştığı yolsuz- luk \ e \iırgun soylentılennın yay- gınlaştığı o yıllarda, başbakanya da hukumetı, masum ıfadelerle eleştırmek bıle suç sayılıvordu Iktıdara gore bu eleştınler "haka- retti". "halkı kışkırtnıak ve heve- canlandınnak" amacını taşıyor- du Ve gazeteler bırbın ardı sıra kapandı (Rekor CHP'nın orga- ru, benım de uzun yıllar çalışügım bramUlusgazetesındevdı Kapan- ma suresı 8 ayı buldu Onlarca dava açıldı) Sıırt'te bır gazetecı arkadaşimız hakkında açılan da- va sayısı 35'ı buldu Başvazılan dolayısıyla Hüse- yınCahftVaJçuı(Haİkçı') 26 ay20 gun, AhmetEmin Yalnıan (Vatan) 15 ay 16 gun \ e unlu romancımız Vakup Kadn Karaosmanoğlu (Ulus) 10 ayhapıs cezalannaçarp- tınldüar Yalçın, 80 yaş gununu UskudarCezaevı ndekutladı Yal- man72 Karaosmanoğlu 60 vaşı- nı aşmışlardı Pekı ya o donemın genç gaze- tecılerı1 Ulus un sorumlu mu- durlen Ulku \rman 32 Beyiıan Cenkçi 38 ay ıçın "Ankara HfltoıT adıvenlenMerkezCezaevı nın 10 koğuşuna gırdıklennde 24 yaşın- daydılar Cenkçi e\ lenelı henuz bır gun olmuştu (Ötekı koğuşlarda ıkışer kışı bır yatakta yartıklan halde, 10 koğuşta yataklarda bırer ga- zetecı kalıyordu Bu nedenle, ko- ğuşa "Hilton" denmıştı) O yıllarda demokrası mucade- lesı surdurulurken gulmece de (mızah) yargılandı Karıkaturıst RatipTahirBurak bır. HalimBü- yükbulut (Ulus) ıkı kez cezaevı- ne gonderıldıler (Buyukbulut'un. karıkaturunde Hazıne de dolaşan bır fare vardı) Şinasi >ahit Ber- ker (Ulus), bır fıkrası nedenıvle "Ankara Hflton"a aylarca konuk oldu Tıyatrolardakı sıyasal esp- nlenn dahı \ ahlıklerce yasaklan- dığı yıllarda, Ulus gazetesının gul- mece ıçenklı "Oddiyet Sayfasn- da", "DördüncüKörk* başûklı bır gulmece yazısı yayımlannuştı Yazıda, Bayındırük Bakanı Tev- fik fieri ıçın, 1951 yılındakı soz- len hatırlanlarak "Nâam Hflaoet ha\Tam" denıyor Nâzım"ın "Ma- Jdnalaşmak ısüvünım, trik rrak" şıınne benzer (nazıre) olarak, şı- ırleryazdığı behrtılıyor, sonradan Saidi Kurtfi'run elını optuğu gul- mecesel bır dılle anlatılıyordu \ma yargı, gulmeceyı hoş gorme- dı bızım sorumlu mudurumuz rahmetlı CenapÇetind 4 ay 12 gun hapısle cezalandırıldı Gazetebır ay kapatıldı (Cıddıyet Sayfası, Ankara 'da \edeksubay olarak as- kerhk gorev lerını yapan llhan S ^ çuk\ e Semih Balaoğhı tarafindan hazırlamvordu M.Ujkusuz,Yai- çın Çetin \ e daha çok sayıda gul- mece ustası kankatunst ve yazar bu sayfanın konuklanydı) 1960 Mayısı'nda Cumhunyet gazetesıne de kapatma cezası gel- dı (ABLTvi'nın bırkankaturu do- layısıyla ) Bır başka ornek de yazındandı (edebıyattandı) Okta\ \r erel Ulus "ta "löıklaiar" romanını ya- yımlıyordu 159'agoreromanda suç oğesı bulundu Verel \e sorum- lu mudurBeyhan Cenkçi, 1 'eryıl hapse mahkûm oldular Turkbasını 1950'lıyülannso- nuna doğru, > argı, sıkıyoneüm ve Medis Tahkikat Komisvonu nun kıskacı arasında sıkışıp kaknıştı Bu donemde tum ulkede vayun- lanan gazete v e dergılenn buyuk çoğunluğu surelı ya da suresız ka- patıldı Koyu bır baskı ve sansur rejımı uvgulandı Bır ara ıçendekı gazetecı sayı- sı, neredeyse dışardakılerle eşıt- lendı 21 Mayıs Devnmı olma- saydı "Hukümetinmanevişahsi- yetini tahldrve tezviT'ten, dışan- da gazetecı kalmayacaktı Basın ozgurlugu ancak devnmden son- ra sağlandı ve mahkemelerdekı yuzlerce dava duştu Sonuç: Sa>in Ecevit, geçmişte 159. maddevuzunden çeküen bü- yük acılan, gazetecı ve mıDetvelo- İiobrak,btderiebırlikte\aja<±.De- mokratik rejinı için savaşun ver- di. Şımdı, uyum vasalan ertelerur >a da ertelenmez, onemlı olan "olashk" gıbı "alay etaıe" gıbı, "hakaret" ve "küçümseme" gıbı, yuvarlak sozcuklenn, geçmişte olduğu gıbı ılende de art nıyetlı ıktıdarlar ve dıkta heveshlennce demokratık rejımı sarsar olçude kullanüabıleceğının goz ardı edıl- memesı Bu nedenle, ıyıleştırme adı altında, ozgurluklerden gen adımaülmaması gerekıyor Ancak, anayasa ve cumhunyeün temel ıl- kelennden odun vermeksızın Doğadaki Çeşitlilik ve însan Toplumlan Üzerine... Doç. Dr. Benan DİNÇTÜRK htanbui Tehuk Bnolojı ve Genetık Bolumu Öğretım Uvesı Çevremıze baktı- ğımız zaman, karşılaştığımız canlı turlennın çeşıtlılığı karşısuıda şaş- kınhğa duşmemek elde değıldır Tum canlıhfın aynı gezegen uzennde bır denge çerçevesınde var olduğu gerçeğı hayranlık uyandınr Ancak dengenın dura- ğan bır durum olduğu ya- nılgısına duşenz çoğun- lukla Oysa bıyolojık den- ge, tıpkı lamyasal denge gıbı bır tahterevalh hare- ketı örneğı gelgıtler, ula- Unnersıtesı Kfolekuler şılan ve sureklı obnayan bırdurumdur Tumcanlı- lar bu duvarlı dengenın farklı basamaklannda yer alırlar Değışen çevTe ko- şullaruıda bır organızma- nın avakta kalma çabası obur organızmalan etkıler Ulaşıhnaya çahşılan yenı Cumhuriyet dev bir Orkestra ve VOkal eşliğinde bir çağdaş ozan ŞİİRLERİYLE mümtaz sevinç •~ Şubat 2002 . Pazartesi 20:30 AkİV4 A A I V V 1 (Büvük Salon) Taksim Cumhuriyet Kitap Kulübü AKMGise e^: ° 216 575 26 660 2 1 2 252 38 810212 251 56 00 İSVICRE HASTANESI TC. KULTÜR IAKANLIGI denge durumunda baa or- ganızmalar yok olur, can- lılık bu yanştan başany- la çıkanlann soylanyla de- vameder Ancak dogada hıçbır şeyın garanhsı yoktur Ör- neğın buzul donemının sonlannda sıcaklık yuksel- meye başladığında soğu- ğa dayaruklı canlılar yenı ortama ayak uydurama- dılar Gıderek sayılan azal- dı ve yok olup gıtnler An- cak ıçlerınden bırkaçı farklı bazı ozelhkler taşı- dıklanndan dolayı değı- şen ortama uyum sağla- mayı başardılar Başan- lannı farklı olmalanna borçluydular Farkbiıklar doğanın zenginliğidjr. Benzeriık- ler beUa bır sûre ıçın hep bırlikte ayakta kalmayı garannlerler ama aynı ben- zerlıkler hep bırlikte yok olmayı da bır o kadar ko- laylaştınrlar Farklılıklar canlılığuı devamının ga- rantısıdır Yarulgılanmızdan bın de, ınsan turunün evnmı- nın doğanın ulkusele (ıde- ale) ulaşması anlamına geldığını duşunmemızdır Oysa doğada bellı bır ul- küye ulaşma kaygısı yok- tur Üstehk pek çok can- lıya göre dezavantajlı bır canhdır ınsan Ulküselhıç değıldır Orneğıntûkeücı- dır, bıtkıler gıbı fotosen- tez yapıp kendı besınını uretemez Bazı baktenler gıbı metanlı bıleşıklen kullanamaz, ancak bıtkı- lenn uretnğı oksıjenı kul- Ianarak gereksınım duy- duğu enerjıyı elde eder Bazı baktenler ıse volka- nık sıcaklıklarda yaşama- yı başanrlar Metabolık faalıyetleruıı kaynamaya yakuı sıcaklıklarda ger- çekleştınrler Ancak ın- san yuksek sıcaklıklara dayanıklı değıldır Ateşh bır hastahkta vucut sıcak- lığı 41 'ın uzenne çıktığı anda bıyokımyasal olay- lann pek çoğu gen donu- şümsuz bır şeklıde aksa- maya başlar Insanı evnm basamak- lannda ılen kılan, ozel- leşmış sıstemlere sahıp ohnası v e karmaşık orga- nızasyonudur Ancak bu ozelhklerhayvanlar âlemı- nın pek çok uyesı ıçın de geçerhdır Insanı oburhay- \ anlardan farklı kılan en onemlı ozellığı 'soyutdü- şünnıeyeteneğFdır Buye- tenek sayesınde olaylan •var otana, gerçekleşme' dışında anlamlandırma yetısıne sahıptır Çok bo- yutlu ve duşunme ozellı- ğı, ona, sozu edılen fark- lılıklarm anlamını kavra- ma değerlendırme v e an- lamlandırma yeteneğını sağlar Yuzyıllardır suregelen ınsanlık tanhı ıncelendı- ğuıde ınsan topluluklan- nın doğanm tam tersı bır yaklaşıma sahıp oldukla- n gorülmektedn' Sosyal psıkolojı, çocuk yaşlarda başlavan grup baskısım, aıt olma duygusunu, fark- h olanın dışlanması dav - ranışını aynnhlı olarak ın- celerrnştır Insanlık tanhı farkhlıklan yok etme, do- nemın egemen ınanışlan ve yapnnmlan doğrultu- sunda aynilaştırma, aykı- nhklan ve bunlan yaratan- Ian yok etme ornekleny- le doludur Oysa uısan toplulukla- n, onlan obur canlılardan farklı kılan soyut duşun- me yeteneklenvle, fark- hhklann, tıpkı doğadaki gıbı, dengelenn kurulma- sı açısmdan önemını ra- hatlıkJa görebılır Farklı- lıklann değennı anlaya- bılır Olduğu şekılde var olmanın bıreysel bır hak, toplumsal bır zengınlık olduğunu görebılır Top- lumda bulunan farklı du- şuncelere, farklı turlere (cınslere), farklı u"klara saygıyla bakmayı, soyle- dıklennı dınlemeyı oğre- nebıhr Ideal ınsanı tanım- lamanın tehlıkelennı gö- rebüır, tanhten ornek ala- bıhr Uygulananpohtıka- lann, yapılan savaşlann anlamsızlığını kavTayabı- lır Bırbınnın aynı, sozde 'ideaJ' ınsanlann değışen yaşam koşullannda yok olup gıdeceğını ongore- bılu- Ancak mutlu olan ınsan topluluklannın da- ha uretken olacağını kav- rayabılır Çevrecı gruplar doğada- ki zenginliğin konınma- sının onemini kavTamış. obur ınsanlar tarafindan da fark edıhnesı ıçın ça- lışmaktadır Kendı ınan- chklannı dıkkat çekıcı pro- testolarla duyurmaya ça- lışmalanmn nedenı, çe- şıtlılığın hızla yıtmekte olduğu ve daha fazla bu- na du>arsız kaluıırsa, bu gen donuşûmsuz yıtışın doğaya ve doğanınbırpar- çası olan ınsanın kendısı- ne vereceğı zarann ayır- dında olmalandır Çeşıthlığı bır zengınlık olarak goremeyen ınsan toplumlannın, sadece ye- mek ıçın olduren hayvan- lar âlemmın en ustun ru- ru olduğunu kabul etmek olanaksız gorunuyor PENCERE Once Adam Olmak Gerek... 28 Şubat bır partı doğurdu' Nedıradı AK Partıi Genel Başkanı Tayyıp Erdoğan1 Nasıl oldu bu ış? 28 Şubat'ta Başbakan Necmettın Erbakan'dı, yardımcısı da Tansu Çıller RP-DYP koalısyonu' 28 Şubat gundeme gırınce Erbakan Hoca çekıl- mek zorunda kaldı, Refah ın defterı duruldu, dep- rem buyudu, korku başladı Bu gıbı durumlarda partılenn ıçınde alesta bek- leyen fırsatçılar vardır, Tayyıp Erdoğan ve arkadaş- lan attılar 'Hoca'tarma kazığı Dıncı kesım ıkı şak oldu Saadet Partısı AKPartı • Erbakan Hoca'nın ustune çarpı ışaretı konulun- ca, tezgâh kuruldu1 Medya bulbullen şakımaya baş- ladılar Maşallah AK Partı basını almış gıdıyordu, halk zaten boyle bır partıyı beklıyordu, kamuoyu yoklamalannda AK Partı hep başta gelıyordu, ık- tıdar cepte keklıktı otekı partıler fısfıstı Bır tezgâh kı derneyın gıtsın1 Derken 11 Eylul gundeme gırmesın mı1 Şımdı ne olacaktı7 Amenka'nın laık Turkıye'nın canına okuyan "Ye- şıl Kuşak Kuramı" ve de stratejısı ayvayı yemıştı, "komunızm tehlıkesı" ortadan kalktığına gore za- ten bır gereğı kalmamıştı Islam dunyasında yoğun- laşan ırtıca terore donuşerek patronunu vurunca herşey değıştı, gozler açıldı 'Laık Turkıye Cum- hurıyetı" modelı Muslumanlık dunyasında tektı AK Partı ne yapacaktı? • Tayyıp Erdoğan bu durumda kısmetını Amenka'da aramaya kalktı Amenka'dan ıcazetı aldı mı, Islam dunyasında ge- çerlı bır 'model' de olabılırdı Ataturk'un laık cumhuriyet modelı de çokkatı değıl mıydı 9 Varsayıma gore hem halk desteğını ardına alan, hem de Saadet Partısı gıbı tu kaka sayılmayacak olan bır dıncı partıyı Amenka destekledı mı, bu ış oldu da bıttı maşallah, bır gun olur ınşallah, dıye kotarılabılırdı Fethullah Hoca'nın yıldızı sonmuştu Hastaydı Fethullah Gulen, Amerıka'daydı, za- manaşımına mı uğramıştı' Devlet katında ustu- ne çarpı ışaretı çekılmış bır kışılığı vurguluyordu öyleyse Fethullah'ı bır yana koy Erbakan da aşıldı, bıttı Genye ne kaldı? Tayyıp 1 • Erbakan'ın guvenılır adamı Saadet Partısı Ge- nel Başkanı Recaı Kutan bu tutum karşısında pat- ladı "- (Tayyıp Erdoğan) Okyanus aşın merkezlerde meşruıyet anyor " AK Partı de zavallılığımızın çarpıcı bır gosterge- sı değıl mı? Kımlıgını yıtırmış, benfığını kaybetmış, kendıne gu- venden nasıbı olmayan ınsan, ne solcu, ne sağcı, ne sosyalıst ne de Islamcı olabılır önce adam olmak gerek 1 rc KUlTUH BAKAML Gl jzmir devlet opera ve balesi Mudur ve Sanat Yonetmenı Hakan Aysev J Offenbach Op«ret 3 Perde Orkestra Şef Alı Hoca SahneyeKoyan Gürçıl Çelıktaş Dekor Kostum Osman Şengezer Koro Şefi Alı Hoca Koreografi Neslıhan Oztürk Iş k Oktay Kanca 9 Şubat Cumartesı 20 00 16 Şubat Cumartesı 15 00 • 26 Şubat Salı 20 00 16 «art Cumartesı 15 OO • 16 Mart Pazartesi 20 00 2 Mısan Salı 20 30 • 4 Nısan Persembe 20 30 2 Mayıs Persembe 20 30 Gişe Tel : 484 64 45 ANMA TOPLANTISI TAKSİM SERGİ SALONU'NDA 07Şubat Perşembe (Bugün) Cevdet.Kudref Edebiyat Ödiil Töreni Sunan: Doğan Hızlan Konusmacılar Tahsin Yucel Avşar Timucın Sennur Sezer ISaaf 18 00 BESAM ışbırhğıyle İstiklal Cad. (Fransız Konsolosluğu yanı) Taksim Tel: 252 38 81/82