Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
25* ŞUBAT 2002 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA
EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11
Endeks okuma, fatura kesme işi yapan taşeron şirketierdeçaJışanlar sahte diploma kullannuş
Taşeron kaçağı büyütüyorFAJMAKOŞ4R
Kaçak elektnk kullanımının Tur-
k ı y e ortalamasmın yaklaşık ü a katı-
na çıktığı tstanbul'un Avrupa yaka-
sında Boğazıçı Elektnk'ın endeks
okuma ve fatura kesme ışlerinı ya-
pan taşeron şırketlerde çahşaunların
"salıte diplomalT olduklan ortaya
çıktı 'Stariiom'adlışırketı, "görevi-
ni verine getirmediği'' gerekçesıvle
"iştenelçektiren\eyasakbilan eden"
Boğazıçı Elektnk, 'Keban İnşaaf ve
'Esfa' adlı ıkı fırmanın da çalışanla-
nnrn "sahtediploma" kullanması ne-
• "Taşeron sıstemındekı çarpıklıklan" Cumhunyet'ın haberleştırmesının ardından mercek
altına alınan uygulamalarda yasalara aykınlıklann sonu gelmıyor. Kaçak elektnk kullanımının
Turkıye ortalamasmın yaklaşık ıkı katına çıktığı îstanbul'un Avrupa yakasında Boğazıçı
Elektnk'ın endeks okuma ve fatura kesme ışlennı yapan taşeron şırketlerde çalışanlann
"sahte dıplomalı" olduklan ortaya çıktı
denıyle sozleşmesuıı ıptal ettı
Elektnk Muhendıslen Odası ve
Enerjı Yapı Yol Sendıkası'nın gun-
deme getırdığı "taşeron sisteminde-
ld çarpıkhklarr Cumhurnet ın ha-
berleştırmesının ardından mercek al-
tına alınan uygulamalarda yasalara
aykınlıklann sonu gelmıyor Fatura-
sı tamamen tuketıcıye çıkan taşeron
sıstemıne başvurulan 199O'lı yıllar-
da yuzde 13 olan kayıp-kaçak oranı
bugun ıçın resmı venlere gore yuz-
de 26, gayn resmı venlere gore ıse
yuzde 35'ın uzenne çıkıyor Kamu-
nun 100-200 mılyar lıralık malıyet-
ten kaçınarak tnlyonJarca lıralık kay-
ba yol açan taşeron sıstemıne baş-
vurması, tuketıcı açısından daha
yuksek fatura anlamına gelırken ya-
salara aykın bır ıstıhdam modelının
yayılmasına yol açtı
Cumhunyet'ın "Boğaziçi Elekt-
rikten iş alan taşeron şirkedere gir-
mek için işçSerin açıksenetya da bin-
AKANLK VE BEDAŞ
Ihcdelerdeyeni
uygulamalar
Cumhuriyet'ın haber-
lennde daha once dıkkat
çektığı ıhale orneklennde
taşeron fırmalar, yuzde 50
lorarak sayaç okuma başı-
na 40 bın lıralık fıyatla ışı
alıyorlardı
fhalelerde yuzde 50 ın-
dınm yaparak bır anlam-
da "işçilerine maaş öde-
meyecekterini, sosyal hak-
lannı sağlamayacaklannı
ve asbnda Boğaziçi Elekt-
rik'ten sağianacak getirle
de yetinmeveceklerini"
beyan eden fırmalar, "en
uygun tekJifi" sunduklan
gerekçesıvle ışe başlatıh-
yordu Ancak bundan
sonra Boğazıçı Elektnk,
"birim fıyat teköfi" yanı
sıra "fiyatananzr de ıste-
meye başladı ve yuzde 50
ındınm devn kapandı
Buna gore şırketler fıyat
venrken bunun gırdılennı
de açıklayacak
Daha once şartname-
dekı "Sunstimal oldnğu
takdirde eieman işten
uzaJdaşünlır" dıyen mad-
de de değıştınldı Buna
gore suııstımal halınde
elemanın yanı sıra yukle-
nıcı de sorumlu tutulacak
ve sozleşme ıptal edılebı-
lecek Aynca kontrol or-
gutu kuruluyor ve dene-
tım sıklaştınlıyor
Zimmetienecek
Ote yandan Enerjjı
Bakanhğı da arayış
ıçınde AA'nın habenne
gore, Enerjı \ e Tabıı Kay-
nakJar Bakanı Zeki Ça-
kan "Ulke gendinde 81
mücssese mudurieri ola-
rak değil,bağhortakhk ge-
nei mudurteri ve müesse-
se mudüıierine verdiğun
enerjiyi zimmedeyece-
ğunT dedı
Yenı santrallann faalı-
yete gınnesıyle bundan
sonra enerjı sıkıntısı ya-
şanmayacağını tahmın et-
öğanı belırten Çakan, Tur-
kıye genelınde reorganı-
zasyona gıdeceğını ıfade
etti
Çakan şunlan soyledı
~Ülke geneh'nde 81 mu-
essese mudurieri olarak
degfl, bağh ortakhk genel
mudurieri ve müessese
müdürierine verdiğim
enerjiyi zinunetkyeceğhn.
Bu konuda genelge çıka-
nlma aşamasmda. Mües-
sese müdüni enerjiyi zün-
metie alacak. 'Ben 1 mıl-
yar kılo\at saat enerjı alı-
yorum, hesabını verece-
Efektriğin yfiksek fiyatla i-u-ı..asında ozel santrallerden annmasmm ve kayıp kaçağın etkisı buyuk.
Eiektrikte büyük soygunİPEKYEZDANİ
Elektnk enerjısının yuzde 20'sının yuk-
sek fıyath ozel santrallardan satın alınma-
sı, dağıtımdakı kayıp ve kaçaklar, dağıtım
şırketlennın elektrığı yuzde 50 kârla sat-
ması ve toplam yuzde 30'a ulaşan —
ek vergıler nedenıyle elektnk yurt-
ta^lara fahış fıyatlarla saniıyor. Bır
kılo\'atı 40 ıla 50 bın hraya rnal edı-
len elektnk, 2002 Ocak ayı ınbany-
Ia TEAŞ ve TEDAŞ tarafindan tü-
ketıcıye yûzde 200 zamla, 135 bın
Istanbul Şubesı Başkanı Gazi tpek,
çözümûn tum elektnk uretım ve dağıtunı-
nın tek elden yapılması olduğunu belırte-
rek "Ybrttaşm soyuhnaması için devktin
enerji santraDarma kaynak ayırması gere-
Idyor" dedı
• Bır kılovatı 40 ıla 50 bm lıraya mal edılen
elektnk, TEAŞ ve TEDAŞ tarafindan tuketıcıye
yuzde 200 zamla, 135 bın ıle 200 bın lıra
arasında satılıyor
ıle 200 bın lıra arasında sahlıyor Yatınm
yapümaması ve sayaç okuyan taşeron fir-
malann rûşvet ahnası nedenıyle gıdenle-
meyen kayıp ve kaçaklann faturası da
yurttaşlann faturasına yuzde 15-20 ora-
nında fazladan zam olarak yansıyor EMO
TEDAŞ, TEAŞtan 73 bın 795 hrayaal-
dığı bır kılovatsaat elektnğı, 2002 Ocak
ayı ıhbanyla yuzde 50 zamJa, KDY bele-
dıye vergısı ve sabıt ucret hanç 150 kılo-
vata kadar 114 bın 800, 150 kılovat üstu-
nu ıse 172 bın 200 lıraya sahyor Elektnk
faturalanna yansıyan yüzde 18 oranında
KDY yuzde 5 oranında beledıye vergısı,
sabıt ucret \e dığer \ergılenn faturaya yan-
sıyan toplamı da yüzde 30'u buluyor
Ipek, ûretim aşamasında doğalgaza ya-
pılan zamnun fıyatlarda etkılı olduğunu
behrtfa Ipek, devletın kendı ter-
mık ve hıdrohk kaynaklan yeter-
lı olduğu halde elektnk enerjısının
yüzde 20'den fazlasınuı doğalgaz-
la çalışan hıdroelektnk santrallar-
dan alındığını ıfade ederek "TE-
AŞ'm bir kflovat saat eiektrik
eoerjisi 4.19 cent'e, hidroük santrallarda
0.20 cent'e mal edinrken, bu malrvet özel
üretim şirkerJerinde termikte 10 cent'e,
hidrotikte ise 9.69 cent'e yüksefiyor. Yani
termikte 2.5 kat, hidroBkte ise 46 kat yuk-
sek manyet ortaya çüayor" dıye konuştu
lerce dolan gözden çıkartuğma, riiş-
vetin vaygmlaştıgma" ılışkın haber-
lennı daha once yalanlayan Boğazı-
çı Elektnk'ın yenı genel mudura Ke-
nanKöktürk. "Artnrv«habone,mü-
teahhit şirket elemanı ve art niyeffi
Boğaziçi Elektnk elemanı üçgeni söz
konusu. Ben kesiıüıkle bütün kunım
çabşanlannın art niyetli olduğunu
sö>1emiyonım. Ahlakh çahşaniar da
var, hatta çok. Ancakart niyetiiler de
söz konusu ve sistem bö\1e dönüyor"
dedı Kokturk, ıddıalı konuşarak "bu
işi bitireceğini, kaçak oranmı muua-
ka düşüreceğini" soyledı Yasaklı
ılan edılen firmalann
ıhalelerde teklıfiennı ka-
bul eden, onlara ış veren
Boğazıçı Elektnk yone-
tıcılenyle ılgıh ınceleme
başlatıldığını belırten
Koktürk, sahte belgelere
ılışkın olarak da savcılı-
ğa suç duyurusunda bu-
lunmaya hazırlandıklan-
nı açıkladı
Müteahhitkr sıkışn
Boğazıçı Elektnk adı-
na uzun suredır Bayram-
paşa ve Gazıosmanpa-
şa'da "endeks okuma ve
fatura dağrtma" ışlennı
yapan Keban Inşaat Ta-
ahhut Tunzm ve Tıcaret
Lımıted Şırketı'nın soz-
leşmesı ıptal edılerek
ıhalelere katıhnasına ya-
sakgetınldı Şırketteça-
hştınlan elemanlann
"kalfa ya da eiektrik tek-
nikeri" olması gerekır-
ken ışe yerleştınhnede
sahte lıse dıploması kul-
lanıldığı anlaşıldı
Keban Inşaat' ın ortak-
lanndan Ali Oztürk ve
Serdar Keban, Boğazıçı
Elektnk'i "ciftestandart
u\gulamakla" suçladı
Ozturk v e Keban, şartna-
mede "diploma asıDan-
nm" ıstenmedığını belır-
terek "Biz nereden bflebi-
hnük. Sadece fotokopi is-
tendi, biz buna karşm no-
ter tasdikh' verdik. Şimdi
bu gerekçeyle teminatla-
nnuza eJ konuyor. Dava
açıyoruz" dedıler Alı
Ozturk, aynca Boğazıçı
Elektnk'ın 6 Şubat'ta
gerçekleştınlen yenı ıha-
leye teklıf vermelennın
ardından kendılennı ya-
saklı ılan ettığını belırte-
rek "Bö>1e bir uygulama
görûhnemiştir'' dıye ko-
nuştu
Turkıye'nın başka ılle-
nnde de ış yapan Star-
kom adlı şırket de yasak-
lıılanedıldı Sahtedıplo-
malar nedenıyle ışten el
çektınlen dığer bır şırket
de Esfa oldu
DÜNYA EKONOMİSİNE BAKIŞ /ERGIN YILDIZOĞLU LONDRA ergınyrâ tr.net
Peşembe gunu San Fransisco
Chronıcle'da okuduğum "impara-
toriıkların ölümü" başlıklı yorum
(Jon Carrol, 21/02/02) benı beş ay
onceye goturdu Carrol yazısına "7a-
nh bze oldukça açık uç mesa] verır
Bınnzısı butun ımparatortuklar olur
Ikıncsı ımparatorluklann olmesı uzun
zarmn alır Nıhayet ımparatorluğun
vata-daşlan (bu surecın-E Y) emare-
lennn gerçek anlamını çoğu kez kav-
raya-nazlar" saptamasıyla başlıyor
sonra "Imparatorluklardeğışım yasa-
sını Jt ettıklerını duşunurler Ama et-
merrışlerdıri Imparatorluklar, buyuk-
luğw kendılennı konjyacağmı duşu-
nurie Korumaz1
Imparatorluklar as-
ken LStunluğun kendılennı koruyaca-
ğını oışunurier Korumaz' Imparator-
lukla kanzmatık lıderlıklenn onlan ko-
ruya^ğını duşunur Koruyamazlar1
Onlsı hıçbır şey koruyamazl Her za-
mareskı, yennı yenıye bırakır" dıye-
rek cevam edıyordu Carrol'a gore "ol-
meke olan ımparatorluk, can çekışen
bır cıozor gıbıydı Bu dınozor, debe-
lenınen 'kuyruğuyla etrafına ne kadar
zara verecektı1
?' fşte esas sorun buy-
du"
Yalaşık beş ay kadar once bu ko-
şedr "ABD'nın ıkinci hamlesi"
(22/0/01) başlıklıyazımda "ABD'nın,
11 E lul'den sonra tarıhte daha on-
ce h; başanlamamış bır ışe kalkıştı-
ğtm ou yuzden de yıne bır buyuk al-
tustiluşa doğru hızla sûruklendığı-
mızı ılerı surmuştum ABD Ikıncıbır
harrs yaparak, kendı hegemonyası-
nı bı kez daha yukseltmek ıstıyor"du
APC« bugun "gerek Ingılız, gerekse
de J3D hegemonyasının yukselme-
sınıağlayan ekonomık ve sıyası ko-
şuMa yoktu " Bu yuzden ABD açısın-
dan genye salt asken ustunluk kalı-
yor u "Bu tek ayaklı, hegemonya
fare-me gınşımıyse çok korkutucuy-
dv. Zaten, "bu ıkıncı hamleyı, tanh-
İmparatorun İktidarsızlığı
fe başarmış bır devlet de yok"\u
Geçen hafta basına yansıyan gelış-
meler, tanhın, beş ay once yaptığımız
saptama doğrultusunda ılertemeye,
hatta belkı de ıvme kazanarak ılerie-
meye devam ettığını duşunduruyor-
du
Dinozor kuyruğunu
saliadıkça
Pazartesı gunu, The Times, "Sad-
dam operasyonunda genye sayım
başladı"dıyordu Perşembe gunu Wil-
liam Pfaff'ın, Herald Tnbune'dekı yo-
rumunda yeralan, Pentagon'un bu ay
rtıbanyla tum asken personelı kap-
sayan yenı bır "asken açıdan du-
yarlı konular" lıstesı yayımladığına
ılışkın ıfadelen, Pentagon'un savaş
fazına gırdığıne ılışkın ızlenımlen
desteklıyordu Bır Japon gazetesı,
ABD ozel guçlennın Kuzey Irak'a gır-
dığını yazdı The Guardıan da Bır-
leşmış Mılletler'ın ınsanı yardım
programı altında Irak'a gonderıle-
cek 5 mılyar dolarlık sevkıyatın ABD
tarafindan durdurulduğunu bıldırdı
ABD, Saddam'ı devınmeye kararlı,
ama ' bunu nasıl yapacak, yaparken
ve yaptıktan sonra ne olacak^" gıbı
sorulann cevaplan ortada yok' Dığer
taraftan onumuzde Afganıstan omeğı
var Geçen hafta bır CIA raporu, bu ul-
kenın, ıstıkrara kavuşmak bır yana,
şımdı de boyutlan belırsız bır ıç sava-
şa yuvarianmakta olduğunu yazıyordu
(The New York Tımes, 21/02) Yine
gazetelere gore ABD, hukumet karşı-
tı guçlere saldırarak, bu ıç savaşta ta-
raf olmaya başlamıştı Boylece de
ABD'nın Afganıstan mudahalesı El Ka-
ıde ıle savaşın otesıne geçıyor, yenı ve
belırsız bır sureç başlıyordu
Geçen hafta, The Guardıan ın ha-
berıne gore Afganıstan da afyon ure-
tımı yenıden başladığı ıçın, Ingılız Gız-
lı Servısı, Afganıstan kaynaklı eroınde
buyuk bır artış olmasından korkuyor-
du Afganıstan'dauyuşturucuuretımı-
nı engelleyen bır yonetımı devıren
ABD uyuşturucu tıcaretını onlemek
bahanesıyle, Kolombıya'da da ıç sa-
vaşta taraf olmuştu ABD desteklı Ko-
lombıya hukumetı geçen hafta barış
goruşmelerını durdurdu ve FFÎAC ge-
rıllalanna karşı genış çaplı bır saldın
başlattı ABD, Fılıpın-
ler'dekı
ıç savaş-
tadataraf-
tı Geçen haf-
ta, casus uçaklarını da devreye soka-
rak katılımını bır adım daha ılerlettı
Iran'da da ılgınç gelışmeler başladı
geçen hafta Meclıs, El Kaıde uyelen-
nın iran da saklandığına ılışkın ABD ıd-
dıalarını soruşturma onerısını çoğun-
lukla onayladı Boylece Hatemı ve
Hamaney kamplan arasındakı çelışkı
daha da dennleştı özel entelıjans ku-
ruluşu Startfor da "Reformcu" ve hat-
ta Batı yanlısı olarak bılınen kanadın,
ABD nın Iran uzennde yaptığı basınç-
tan etkılenerek aynşmaya başladığına
dıkkat çekıyordu Gelışmeler, ABD'nın
iran'ı da destabılıze etmeye başladığı-
nı gostenyordu
Pax Amerlcana' mı dedlnlz?
Bır ımparatorluğun asken ustunlu-
ğu, varlığını surdurmeye yetmez Im-
paratorluğun etkı alanı ıçınde dırlık du-
zenlık sağlaması, bır banş istikrar
alanı kurması da gerekır Aksı yonde-
kıbırgelışme ımparatorluğun
gucunun dırlık duzenlık getır-
meye yetmedığını, bır genleme sure-
cıne gırdığının en guçlu kanıtı olarak
gorulefcMİır
Imparatorluklar, egemenlık-
lennı, katılan yenı ıttıfaklarla
sureklı etkı alanlannı genış-
leterek korurlar Bır ımpara-
torluğun temel ıttıfaklarıyla
arasının açılmaya başlaması
genleme surecıne gırdığını
gostenr ABD hegemonyası, ge-
leneksel olarak ABD-Avrupaek-
senı uzerınde duruyordu ABD'nın
ıkıncı hegemonya atağı, bu ıt-
tıfakı once guçlendırıyormuş
gıbı gorunduyse de geçen ıkı hafta
boyunca aslında zayıflattığı-
na ılışkın çok sayıda ışaretle
karşılaştık
ABD teronzme karşı savaşı kullana-
rak yenı bır hegemonya atılım yapar-
ken, kuresel alanda bırçok bolgede ıs-
tıkrarsızlıklan arttıradursun, bu sure-
cın dışında, çozum bulunamadığı ıçın,
Arjantin, Turkıye ve Japonya gıbı ul-
kelerde derınleşmeye devam eden
başka knzler de var Arjantın knzı, eko-
nomık ve sıyası açıdan bır fasrt daıre-
ye saplandı Turkıye'de knz jeopolıtık
kaygılarla elde edılen parayla yatıştınl-
dı, ama uygulanan polıtıkalar knz dı-
namıklennı korumaya devam edıyor
Japonya tum dunya ekonomısını sar-
sabılecek bır malı knze doğru hızla ıler-
lıyor Bu knzlere ılışkın henuz kımsenın,
ama en onemlısı hegemonık gucun,
"imparatorun' bır çozum onerısı yok
Latin Amerika'da Uruguay ve
Brezılya'da ekonomık istikrar, Vene-
züella'da sıyası istikrar gıderek bozu-
luyor Israıl-Filistın barış surecı, uzun
bır suredır tıkanmıştı ABD ısraria Şa-
ron'u desteklemeye devam edtyor, su-
recın gıderek kontrolden çıkmasına
adeta goz yumuyordu Geçen hafta
bırdenbıre savaşın şıddetı, Rlıstın or-
gutlennın saldın kapasrtesı ve dolayı-
sıyla da olu sayısı sıçrayarak arttı Is-
raıl'de savaş karşıtı hareket yenıden
canlandı ılk kez Şaron'un toplumsal
desteğı zayıflamaya başladı Buna
karşılık ABD'nın gozden çıkardığı, ne-
redeyse teronst ılan ettığı Arafat, Av-
rupa'nın uluslararası planda verdığı
desteğın de yardımıyla yenıden guç-
lenmeye başladı
Bugun, ABD mudahalesı artık "Pax
Americana" yaratmıyor, "Imparator"
ıktıdarsız, elını attığı yerelınde kalıyor
Bu ıktıdarsızlığını ortmek ıçın Impara-
tor, sılahlannı sergıleyerek (geçen haf-
ta Washington Times ABD'nın nuk-
leer olmayan ulkelere karşı nukleer sı-
lah kullanmama prensıbınden vazgeç-
tığını yazdı), korku saçarak her şeye
kadır ızlenımı yaratmaya çalıştıkça, ak-
sıne karışıklık çıkanyor, yenı ıstıkrar-
sızlık alanlan yaratıyor, ucu nereye açı-
lacağı bellı olmayan sureçlen tetıklı-
yor Bu sureçler, yerel, bolgesel ve hat-
ta kuresel çapta yenı guçlenn yuksel-
mesı, yenı tarıhlenn oluşması ıçın bı-
rer dolyatağı oluyorlar
ANKARA PAZARI
YAKUP KEPENEK
Küba'dan Kalan...
Öncekı hafta Havana'da (Kuba) UNESCO ve Bır-
leşmış Mılletler Kalkınma Programı'nın (UNDP) da
destekledığı "Yenı Bınyıl'da Yüksekoğretım" konu-
lu uluslararası bır toplantıya katıldım Toplantıya,
çoğu Latın Amenka Avrupa Bırlığı ulkelerınden ol-
mak uzere ıkı bın dolayında bılım ınsanı katıldı, dort
gun boyunca, konferanslar venldı, yuvarlak masa
toplantıları ve panelleryapıldı, onlarca bıldırı sunul-
du ve tartışıldı
Ele alınan konular arasında, "Unıversıte, Çevre
ve Surdurulebılır Kalkınma, Unıversıte ve Ulusal Bı-
lım ve Teknolojık Yenılenme, Yuksekogretımde Ka-
lıte ve Ölçumu, Sanal Unıversıte, Fızıksel Eğıtım ve
Şpor, Eğıtbılım ve Unıversıte, Yuksekoğretımde
öğrencı Örgutlenmesı, Sendıkalar ve Unıversıte,
Yuksekoğretımın Geleceğı" ozellıkle ılgınçtı
Vanlan sonuçlar arasında, bilım insanının nite-
liğinin yuksekoğretımde her bakımdan en onem-
lı belirieyici olduğu ya da oğretıcı kalitesı başta
gelmekteydı öğretımde ılen teknolojıden yararla-
nılması, en gehşmış oğretım araçlannının kullanıl-
ması gereğı vurgulanmakla bırlıkte, bunların, en
azından şımdılık, ınsan olarak oğretıcının ya da bı-
lım insanının yerını almasının soz konusu olamaya-
cağı ozenle sergılendı Eğıtımın, doğuştan ya da
anaokulundan başlayan bir bütünlük ıçınde du-
şunulmesı ve hem bıreysel hem de toplumsal go-
nencın arttınlması ıçın fırsat eşıtlığını esas alması
gereğı vurgulandı Bu nedenle de öğretmen yetiş-
tirme programlannın onemı aynca vurgulandı Eğıt-
bılımın onemlı bır alt başlık olarak ırdelendığı top-
lantılarda, konunun kuramsal ve uygulamalı yonle-
nndekı en son evrensel gelişmeler uzennde du-
ruldu Bu bağlamda, bılım insanının saptanması,
eğıtımı ve değerlendınlmesının yontemfen, ulkeler
arasında karşılaştırmalı ırdelendı örneğın, ABD'ye
çok yakın olan Meksıka'da bıle, unıversıte sonrası
eğıtımın, ozellıkle de doktora eğıtımının çok buyuk
olçude, yuzde 70 duzeyınde, Meksıka'da venldığı
goruluyor
•••
Asıl ılgı duyabıleceğınız Kuba'nın durumuna ge-
lınce öncelıkle, bır toplumsal yapının oyle bır haf-
talık gozlemle, sağlıklı bır bıçımde değertendınle-
meyeceğı çok açıktır Bu sınırlamalar ıçınde Ku-
ba'nın çok başanlı olduğu alanlar bulunduğu gıbı,
başarısız kaldığı onemlı alanlar da vardır
Kuba'da ozellıkle gıda maddelerının sağlanma-
sında sıkıntılar yaşandığı bır gerçektır Meyve ve
sebze başta olmak uzere, kımı temel tuketım urun-
len yeteriı mıktarda bulunamıyor Peso ıle bırlıkte,
ABD dolan çok yaygın olarak kullanılıyor ancak bır
dolardan kuçuk dolar cınsınden maden paralan
Kuba hukumetı çıkanyor
Başarısız kalınan ıkı onemlı ek nokta, ulaşım ve
konut sorunlarıdır Ozellıkle kent ıçı ulaşımda hal-
kın sıkıntı ıçınde olduğu goruluyor Ek olarak, dev-
letın buyuk yatınm yapmasına karşılık, Havana'da
konut sorunu yaşandığı yadsınamaz Var olan ko-
nutlann bakımsızlığı da açıkça goruluyor Buna kar-
şılık kentın temız tutulduğu da belırtılmelıdır
Başanlı olunan konuların başında, parasız sağ-
lanan eğıtım, kultur ve sağlık hızmetlerı gelıyor Eğı-
tımde fırsat eşıtlığının sağlandığı anlaşılıyor, ılk ve
orta derecelı okullarda 25-30 dolayında olan öğ-
retmen başına öğrenci sayısının planlı bır bıçım-
de onumuzdekı yrflarda 15'e ındırılmesıne çalışılı-
yor, öğretmen yetıştırmeye ozel bır onem verılıyor,
meslekı ve teknık eğıtım gorelı olarak çok onem-
senıyor Kuba, Ekvador orneğınde gorulduğu gıbı,
Latın Amerıka ulkelenne oğretım uyesı yardımı ya-
pıyor
Çok başanlı olunan bır alan da kultur Ulusal kah-
ramanlan Jose Marti'nın "kultur ozgürleştınr" an-
lamına gelen sozlerı, kultur polıtıkasının temelıdır
Yaklaşık 11 mılyonu aşan nufusuyla Kuba, açtığı
300'un uzenndekı Kürtür Evlen ıle her yaşta hal-
kın yaratıcılığını gelıştırmeyı sağlıyor ozellıkle de
muzık, dans, plastık sanatlar, resım, heykel ve spor
alanlannda uluslararası başarılara ımza atıyor Kul-
tur Evlen, ınternet teknolojısınden yararlanıyor Ku-
ba, Latın Amenka kulturunun gelışmesınde ve ulus-
lararasılaşmasında gerçekten öncüluk edıyor
Sağlık alanındakı başarılar da çok onemlı Ozel-
lıkle tropıkal hastalıkların tedavısınde kullanılan se-
rumların uretımınde, başta hepatıt B olmak uzere,
dunyaya onculuk edıyor, Afrıka ve Latın Amerıka
ulkelennın kırsal kesımınde bınlerce Kubalı doktor
çalışıyor
• • •
Ulkemızde Halkevlerı 19 Şubat 1932'de açıldı,
dokuz sanat ve kultur dalında bıreyın yaratıcılığını
gerlıştırmeyı amaçlıyordu Demokrat Partı ıktıdan,
1952'de bu kultur yuvalannı kapattı Yorum sızın
Kurban Bayramı'nızı kutlanm
yakup@metu.edu.tr
Kredi kartı sahtekârlığı
Dolandırıcılıkta artış
hızıAvrupa'yıgeçti
İSTANBUL (AA) -
Kart dolandıncılığı ar-
tış hızında Turkıye,
Avrupa ortalamasını
geçtı
Eylul 2001 sonu ıh-
banyla 12 aylık do-
nemde Avrupa'da kart
dolandıncılığındakı ar-
tış hızı ortalama yuzde
11 olurken Turkıye'de
bu oran yuzde 16 ola-
rak gerçekleştı
MasterCard AvTasya
Rısk Servıslen Dırek-
toru Cem Kibaroğlu,
şu anda en buyuk soru-
nun organıze suç grup-
lannın bu ışle ılgılen-
meye başlamalan ol-
duğunu belırterek
"Organize suç örgütJe-
ri Türldye gibi ulkelere
kaydı" dedı
Turkıye'de dolandı-
ncıhk hızının AVTU-
pa'dan 5 puan daha faz-
la artmasına rağmen
cıroya oranlandığında
bunun Avrupa ortala-
masmın çok altında
bulunduğunu, Avrupa
toplamının yuzde
1 4'u gıbı çok kuçuk
bır oranı oluşturduğu-
nu ıfade eden Kibaroğ-
lu, dolandırıcılıktakı
artış hızının pazann
yenı olması \e gehşme
aşamasında olmasın-
dan kaynaklandığını
so>ledı
Kart dolandıncılığı-
nın Turkıye'ye malıye-
tının 2001 yılı sonu ıtı-
banyla yaklaşık 3 mıl-
yon dolar olduğunu be-
lırten Kibaroğlu, "3
mihon dolar, sahtecile-
rin, dolanduTcılann ka-
zancı olmuş durumda"
dedı Kibaroğlu kart
sahıplennden ekstre-
lennı takıp etmelennı,
bankalanna bıldınne-
lennı ıstedı